Το αρχαίο DNA ξαναγράφει τις ιστορίες των ανθρώπων που θάφτηκαν κάτω από την ηφαιστειακή τέφρα στην Πομπηία
Μεγέθυνση κειμένου
Ομάδα επιστημόνων κατάφερε να μελετήσει το γενετικό υλικό από τα θραύσματα οστών και τα δόντια που βρέθηκαν στα εκμαγεία που δημιούργησε ο αρχαιολόγος Τζουζέπε Φιορέλι στα τέλη του 19ου αιώνα
Όταν ο Βεζούβιος εξερράγη το 79 μ.Χ., το ηφαίστειο εκτόξευσε στον αέρα καυτά, θανατηφόρα αέρια και τέφρα, σκοτώνοντας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Πομπηίας. Η στάχτη και το ηφαιστειακό πέτρωμα κάλυψε στη συνέχεια την πόλη και τους κατοίκους της, διατηρώντας τις «σκηνές» με τα θύματα, σαν μια απόκοσμη χρονοκάψουλα.
Οι ανασκαφές άρχισαν για πρώτη φορά να φέρνουν στο φως την ξεχασμένη πόλη το 1748, αλλά μόλις το 1863 ο αρχαιολόγος Τζουζέπε Φιορέλι (Giuseppe Fiorelli) ανέπτυξε μια μέθοδο για να φτιάξει γύψινα εκμαγεία μερικών από τα θύματα της ηφαιστειακής έκρηξης. Ο Φιορέλι έριξε υγρή κιμωλία σε ορισμένα από τα περιγράμματα που άφησαν πίσω τους τα σώματα για να διατηρήσει τα σχήματα 104 ανθρώπων.
Κατά τη διάρκεια σύγχρονων προσπαθειών για την αποκατάσταση ορισμένων εκμαγείων, οι ερευνητές ανέσυραν θραύσματα οστών μέσα από τον γύψο και ανέλυσαν την αλληλουχία του DNA από αυτά, φέρνοντας στο φως νέες υποθέσεις.
Αμφισβητώντας τις παραδοσιακές υποθέσεις
Οι ανακαλύψεις, που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη (07/11) σε μια νέα μελέτη στο περιοδικό Current Biology, ανατρέπουν πολλές από τις υποθέσεις που έκαναν οι επιστήμονες για τα δημογραφικά στοιχεία του πληθυσμού στην Πομπηία, καθώς και για το πώς τα σώματα που βρέθηκαν μαζί συνδέονταν μεταξύ τους.
«Τα επιστημονικά δεδομένα που παρέχουμε δεν ευθυγραμμίζονται πάντα με τις κοινές υποθέσεις», αναφέρει σε δήλωσή του ο David Reich, καθηγητής Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. «Τα ευρήματα αυτά αμφισβητούν τις παραδοσιακές υποθέσεις για το φύλο και την οικογένεια».
Το 2015, το Αρχαιολογικό Πάρκο της Πομπηίας ξεκίνησε τις προσπάθειες αποκατάστασης 86 από τα 104 εκμαγεία που είχε αρχικά κατασκευάσει ο Φιορέλι. Οι ακτίνες Χ και οι αξονικές τομογραφίες έδειξαν ότι ενώ κανένα από τα εκμαγεία δεν περιείχε πλήρη σκελετό, σε πολλά από αυτά υπήρχαν θραύσματα οστών.
Έτσι, κλήθηκε η ομάδα μελέτης να ερευνήσει τα θραύσματα και τα δόντια που βρέθηκαν στα εκμαγεία, όπως ανέφερε ο David Caramelli, διευθυντής του τμήματος βιολογίας και καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας στην Ιταλία.
Ανατροπή στην Οικία του Χρυσού Βραχιολιού
Τα λείψανα που μελετήθηκαν είχαν βρεθεί σε διαφορετικές τοποθεσίες που διατηρούνται εντός του Αρχαιολογικού Πάρκου, όπως η Οικία του Χρυσού Βραχιολιού και η Βίλα των Μυστηρίων.
Η Οικία του Χρυσού Βραχιολιού, ένα κτίσμα διακοσμημένο με πολύχρωμες τοιχογραφίες, πήρε το όνομά του από μία γυναίκα που βρέθηκε να φοράει το κόσμημα και με ένα παιδί πάνω της.
Δίπλα τους βρισκόταν ένας άλλος ενήλικας, που εικάζεται ότι ήταν ο πατέρας του παιδιού. Και οι τρεις βρέθηκαν στους πρόποδες μιας σκάλας που οδηγούσε σε έναν κήπο, ενώ ένα δεύτερο παιδί ανακαλύφθηκε λίγα μέτρα πιο μακριά.
Οι ερευνητές, μέχρι τώρα, υπέθεταν ότι το άτομο που φορούσε το βραχιόλι ήταν η μητέρα του παιδιού – όμως η γενετική ανάλυση αποκάλυψε ότι το ζευγάρι ήταν ένας άσχετος ενήλικος άνδρας και ένα παιδί.
«Η νέα μελέτη αποκαλύπτει πολλά για τις δικές μας πολιτισμικές προσδοκίες», λέει ο Steven Tuck, καθηγητής Ιστορίας και κλασικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι στο Οχάιο: «Περιμένουμε από μια γυναίκα να είναι παρηγορητική και μητρική, τόσο πολύ που υποθέτουμε ότι μια παρηγορητική φιγούρα είναι γυναίκα και μητέρα, κάτι που εδώ δεν ισχύει».
Πολυάριθμα πτώματα, πολυάριθμες ιστορίες
Σε ένα άλλο κτίσμα που οι ερευνητές ονομάζουν η «Οικία με την Κρυφή Πόρτα» (House of the Cryptoporticus), που πήρε το όνομά της από το υπόγειο πέρασμα με ανοίγματα που διέτρεχε τις τρεις πλευρές του κήπου του σπιτιού, οι τοίχοι ήταν διακοσμημένοι με σκηνές εμπνευσμένες από την «Ιλιάδα» του Ομήρου.
Εννέα άνθρωποι βρέθηκαν στον κήπο μπροστά από το σπίτι – όμως εκμαγεία μπόρεσαν να γίνουν μόνο για τέσσερις από αυτούς. Δύο σώματα έμοιαζαν να αγκαλιάζονται, γεγονός που οδήγησε τους αρχαιολόγους να υποθέσουν ότι επρόκειτο για δύο αδελφές, μητέρα και κόρη ή για εραστές.
Ωστόσο, η νέα ανάλυση έδειξε ότι το ένα άτομο ήταν 14 έως 19 ετών κατά τη στιγμή του θανάτου, ενώ το άλλο ήταν νεαρός ενήλικας. Η εκτίμηση του φύλου δεν ήταν δυνατή για τη μία από αυτές, όμως η άλλη ταξινομήθηκε γενετικά ως άνδρας.
Επιπλέον, στη «Βίλα των Μυστηρίων», βρέθηκαν πολυάριθμα πτώματα: δύο ενηλίκων, που πιστεύεται ότι ήταν γυναίκες, και ενός παιδιού, ενώ έξι ακόμη σειρές λειψάνων ανακαλύφθηκαν στο ίδιο σπίτι.
Ένα άτομο βρέθηκε μόνο του σε ένα δωμάτιο με ένα μαστίγιο και πέντε χάλκινα νομίσματα και φορούσε ένα χαραγμένο σιδερένιο δαχτυλίδι που έφερε ένα γυναικείο ειδώλιο. Ο άνδρας ήταν αδύνατος και ύψους περίπου 1,85 μέτρων και, με βάση τα ίχνη των ρούχων του, ήταν πιθανότατα ο φύλακας της βίλας που παρέμεινε στη θέση του μέχρι το τέλος, όπως είπαν οι ερευνητές.
Τα γενετικά δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας αποκάλυψαν ότι η Πομπηία ήταν μια κοσμοπολίτικη πόλη γεμάτη από ανθρώπους με διαφορετικό υπόβαθρο. Όπως αναφέρεται στο CNN, πολλοί ήταν μετανάστες από την ανατολική Μεσόγειο, γεγονός που αντικατοπτρίζει ευρύτερα πρότυπα κινητικότητας και πολιτιστικών ανταλλαγών στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Επιπλέον, η μελέτη θεωρείται σημαντική, καθώς αποτελεί μια καλή υπενθύμιση της φύσης του ρωμαϊκού ορισμού της οικογένειας, ο οποίος περιελάμβανε όλους τους ανθρώπους του νοικοκυριού και όχι μόνο τα άμεσα μέλη.
Related
Νεοτερα
