Το Ράπα Νούι, γνωστό και ως Νησί του Πάσχα, δεν γνώρισε ποτέ μια καταστροφική πληθυσμιακή κατάρρευση, σύμφωνα με την ανάλυση αρχαίου DNA από 15 πρώην κατοίκους του απομακρυσμένου νησιού στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Η ανάλυση έδειξε επίσης ότι οι κάτοικοι του νησιού, το οποίο απέχει περίπου 3.700 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική χώρα της Νότιας Αμερικής, έφτασαν στην Αμερική τη δεκαετία του 1300 – πολύ πριν από την απόβαση του Χριστόφορου Κολόμβου το 1492 στον Νέο Κόσμο.

Η Ράπα Νούι, όπου εγκαταστάθηκαν Πολυνήσιοι θαλασσοπόροι πριν από 800 χρόνια, σήμερα ανήκει στη Χιλή και διαθέτει εκατοντάδες πέτρινες κεφαλές που παραπέμπουν στο παρελθόν. Το νησί αποτελεί εδώ και καιρό τόπο ίντριγκας.

Ορισμένοι ειδικοί, όπως ο γεωγράφος Τζάρεντ Ντάιαμοντ στο βιβλίο του “Collapse” του 2005, χρησιμοποίησαν το Νησί του Πάσχα ως μια προειδοποιητική ιστορία για το πώς η εκμετάλλευση των περιορισμένων πόρων μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφική μείωση του πληθυσμού, οικολογική καταστροφή και καταστροφή μιας κοινωνίας μέσω εσωτερικής διαμάχης.

Αυτή η θεωρία, όμως, παραμένει αμφιλεγόμενη και άλλα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι το Ράπα Νούι φιλοξενούσε μια μικρή αλλά βιώσιμη κοινωνία.

Η νέα ανάλυση σηματοδοτεί την πρώτη φορά που οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν αρχαίο DNA για να εξετάσουν το ερώτημα αν το Νησί του Πάσχα γνώρισε μια αυτοπροκαλούμενη κοινωνική κατάρρευση, συμβάλλοντας στο να χυθεί φως στο μυστηριώδες παρελθόν του.

Γονιδιώματα του Νησιού του Πάσχα

Για να διερευνήσουν περαιτέρω την ιστορία του Ράπα Νούι, οι ερευνητές δημιούργησαν αλληλουχίες γονιδιωμάτων 15 πρώην κατοίκων που έζησαν στο νησί τα τελευταία 400 χρόνια. Τα λείψανα φυλάσσονται στο Musée de l’Homme, ή Μουσείο της Ανθρωπότητας, στο Παρίσι, το οποίο αποτελεί μέρος του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Γαλλίας.

Οι ερευνητές δεν βρήκαν ενδείξεις γενετικής συμφόρησης που να αντιστοιχεί σε απότομη μείωση του πληθυσμού, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature.

Αντίθετα, το νησί φιλοξενούσε έναν μικρό πληθυσμό που αυξανόταν σταθερά μέχρι τη δεκαετία του 1860, όπως υποδεικνύει η ανάλυση. Σε αυτό το σημείο, σημειώνει η μελέτη, οι επιδρομείς σκλάβων από το Περού απομάκρυναν με τη βία το ένα τρίτο του πληθυσμού του νησιού.

«Σίγουρα δεν υπάρχει μια ισχυρή πληθυσμιακή κατάρρευση, όπως έχει υποστηριχθεί, μια πληθυσμιακή κατάρρευση όπου το 80% του πληθυσμού ή το 90% του πληθυσμού πέθανε», δήλωσε ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο J. Víctor Moreno-Mayar, επίκουρος καθηγητής γεωγενετικής στο Ινστιτούτο Globe του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης στη Δανία.

Διαβασε ακομα

Ανακάλυψη από ψηλά περιπλέκει το μυστήριο με το Νησί του Πάσχα

Τα γονιδιώματα αποκάλυψαν επίσης ότι οι κάτοικοι του Νησιού του Πάσχα είχαν ανταλλάξει γονίδια με έναν ιθαγενή αμερικανικό πληθυσμό, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι κάτοικοι διέσχισαν τον ωκεανό προς τη Νότια Αμερική κάπου μεταξύ 1250 και 1430, πριν από την άφιξη του Κολόμβου στην αμερικανική ήπειρο – και πολύ πριν οι Ευρωπαίοι φτάσουν στο Ράπα Νούι το 1722.

Περίπου το 6% έως 11% του γονιδιώματος των ατόμων μπορεί να ανιχνευθεί σε προγόνους της παράκτιας Νότιας Αμερικής, σύμφωνα με τη μελέτη, και η ανάλυση της ομάδας παρείχε πληροφορίες σχετικά με το πότε αυτές οι δύο ομάδες συναντήθηκαν και απέκτησαν απογόνους. Οι συγγραφείς εκτίμησαν ότι αυτό έλαβε χώρα 15 έως 17 γενιές πριν από εκείνη των ατόμων που μελετήθηκαν.

Πολυνήσιοι ναυτικοί

Το εύρημα αυτό δεν αποτελεί απόλυτη έκπληξη. Οι προφορικές ιστορίες και η ανάλυση του DNA των σημερινών κατοίκων του νησιού υποδηλώνουν τέτοια καταγωγή, ενώ υπολείμματα γλυκοπατάτας, εισαγωγής από τη Νότια Αμερική, έχουν βρεθεί στο νησί πριν από την ευρωπαϊκή επαφή, δήλωσε η Moreno-Mayar.

Ορισμένοι εμπειρογνώμονες, αλλά και το ευρύτερο κοινό, διστάζουν να απορρίψουν τις κατακλυσμιαίες ιστορίες για το Νησί του Πάσχα, δήλωσε η Lisa Matisoo-Smith, καθηγήτρια βιολογικής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Otago της Νέας Ζηλανδίας.

Ωστόσο, τα αρχαία γονιδιώματα προστίθενται σε ένα αυξανόμενο σώμα αποδείξεων ότι η ιδέα μιας αυτοπροκαλούμενης πληθυσμιακής κατάρρευσης στο Νησί του Πάσχα είναι μια ψευδής αφήγηση, δήλωσε η Matisoo-Smith, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Διαβασε ακομα

Δεν είναι μόνο τα Γλυπτά του Παρθενώνα! Οι Βρετανοί στο στόχαστρο για κλεμμένα αγάλματα από τα Νησιά του Πάσχα

«Γνωρίζουμε ότι οι αρχικοί Πολυνήσιοι ταξιδιώτες που ανακάλυψαν και εγκατέστησαν το Ράπα Νούι πριν από τουλάχιστον 800 χρόνια ήταν από τους μεγαλύτερους πλοηγούς και ταξιδιώτες στον κόσμο», ανέφερε σε δήλωσή της που κοινοποιήθηκε από το Κέντρο Επιστημονικών Μέσων της Νέας Ζηλανδίας.

«Οι πρόγονοί τους είχαν περάσει τουλάχιστον 3.000 χρόνια ζώντας σε ένα ωκεάνιο περιβάλλον. Έπλευσαν προς τα ανατολικά διασχίζοντας χιλιάδες χιλιόμετρα ανοιχτού ωκεανού και βρήκαν σχεδόν όλα τα κατοικήσιμα νησιά στον απέραντο Ειρηνικό. Θα ήταν πιο εκπληκτικό αν δεν είχαν φτάσει στις ακτές της Νότιας Αμερικής. Τα αποτελέσματα αυτά παρέχουν κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία για τον χρόνο αυτής της επαφής».

Η Matisoo-Smith σημείωσε ότι οι μελετητές που εδρεύουν στις περιοχές του Ειρηνικού έχουν αμφισβητήσει την αφήγηση της οικοκτονίας και της κατάρρευσης της κοινωνίας με βάση μια σειρά αρχαιολογικών στοιχείων.

«Αλλά τώρα, έχουμε επιτέλους αρχαία στοιχεία DNA που αντιμετωπίζουν άμεσα αυτά τα δύο ερωτήματα και ίσως μας επιτρέψουν να επικεντρωθούμε σε μια πιο ρεαλιστική αφήγηση της ιστορίας αυτού του ενδιαφέροντος, αλλά στην πραγματικότητα μάλλον τυπικού, πολυνησιακού νησιού», είπε.

Με πληροφορίες από CNN