Μεγέθυνση κειμένου
Ερευνητές ανέλυσαν τα όργανα ζώων από δεκάδες είδη που εκτρέφονται σε φάρμες γούνας στην Κίνα. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν την παρουσία περισσότερων από 100 διαφορετικών ιών
Σχεδόν πέντε χρόνια μετά την πανδημία του COVID-19 και ο κόσμος εξακολουθεί να μην γνωρίζει πώς ακριβώς ξεκίνησε το ξέσπασμα των κορωνοϊών – που σκότωσε περισσότερους από επτά εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και αποτέλεσε την πιο σοβαρή παγκόσμια υγειονομική κατάσταση έκτακτης ανάγκης του 21ου αιώνα.
Οι πιο σαφείς ενδείξεις οδηγούν σε μια ατυχή αλυσίδα επαφών μεταξύ άγριων ζώων, πιθανότατα νυχτερίδων, και ενδιάμεσων ειδών που κατέληξαν προς πώληση στις αγορές της Γουχάν της Κίνας. Πλέον, μια διεθνής ομάδα επιστημόνων προσφέρει νέες πληροφορίες για το πού και πώς μπορεί να ετοιμάζεται η επόμενη πανδημία – τα αποτελέσματα της έρευνάς τους δημοσιεύθηκαν στις 4 Σεπτεμβρίου στο περιοδικό Nature.
100 διαφορετικοί ιοί
Οι ερευνητές ανέλυσαν τα όργανα 461 ζώων από δεκάδες είδη που εκτρέφονταν σε φάρμες γούνας στην Κίνα, μία από τις κορυφαίες παραγωγούς της Ασίας. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν την παρουσία περισσότερων από 100 διαφορετικών ιών, πολλοί από τους οποίους είναι άγνωστοι.
Ανάμεσά τους βρίσκονται 39 που οι συγγραφείς της έρευνας ορίζουν ως «υψηλού κινδύνου», καθώς έχουν την ικανότητα να μεταπηδούν μεταξύ των ειδών και δυνητικά στον άνθρωπο.
Η έρευνα περιγράφει αρκετούς ιούς από άγρια ζώα που έχουν εξαπλωθεί σε οικόσιτα είδη, τα οποία συχνά εκτρέφονται κατά χιλιάδες σε υπερπλήρη κλουβιά και χωρίς υγειονομικούς ελέγχους.
Τα δείγματα συλλέχθηκαν μεταξύ 2021 και 2024 σε περισσότερες από δώδεκα περιοχές, κυρίως στις τέσσερις μεγάλες γουνοπαραγωγικές επαρχίες Hebei, Shandong, Heilongjiang και Liaoning, στα βορειοανατολικά της χώρας.
Οι ιοί μεταπηδούν στα ζώα εκτροφής
Ο Βρετανός ιολόγος Edward Holmes (Έντουαρντ Χολμς), ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ήταν εκείνος που μίλησε για τη γενετική αλληλουχία του κορωνοϊού που προκάλεσε τον COVID-19 τον Ιανουάριο του 2020.
Έκτοτε, ο Holmes είναι ένας από τους σημαντικότερους υποστηρικτές της θεωρίας ότι ο πανδημικός ιός προήλθε από νυχτερίδες και έφτασε στον άνθρωπο μέσω άλλων ζώων-φορέων που πωλούνται στις κινεζικές αγορές.
«Η εκτροφή ζώων για γούνα είναι ένας προφανής τρόπος με τον οποίο ένας πανδημικός κορωνοϊός, ή ιός της γρίπης, θα μπορούσε να εμφανιστεί στον άνθρωπο», λέει ο Holmes. Ο ερευνητής, από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ στην Αυστραλία, τονίζει επίσης πως η μελέτη δείχνει ότι οι ιοί έχουν μεταπηδήσει από τα άγρια είδη στα ζώα εκτροφής.
«Επειδή οι άνθρωποι έρχονται σε στενή επαφή με αυτά τα ζώα, υπάρχει επίσης κίνδυνος μετάδοσης και μάλιστα βλέπουμε ότι ορισμένοι ανθρώπινοι ιοί έχουν μεταδοθεί στα ζώα». Οι ερευνητές δεν έχουν εντοπίσει μέχρι στιγμής καμία περίπτωση μόλυνσης από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Διαβασε ακομα
Πόσο ασφαλή ήταν τελικά τα εμβόλια για τον κορονοϊό;Τα σκυλιά ρακούν
Τα σκυλιά ρακούν, μέλη της οικογένειας των αλεπούδων, είναι νυκτόβια σαρκοφάγα ζώα που εκτρέφονται κατά εκατομμύρια σε κινεζικές φάρμες γούνας για το τρίχωμά τους. Ένας άλλος κορωνοϊός που εμφανίστηκε στην Κίνα το 2002 και σκότωσε σχεδόν 800 ανθρώπους – το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS) – ανιχνεύθηκε επίσης σε μια αγορά ζώων της Γκουανγκντόνγκ σε ρακούν.
Η νέα μελέτη υποδεικνύει το συγκεκριμένο θηλαστικό, μαζί με τα μινκ, τα ινδικά χοιρίδια, τα κουνέλια και τις αλεπούδες της Αρκτικής, ως τους κύριους φορείς ιών που χαρακτηρίζονται ως «υψηλού κινδύνου» για τον άνθρωπο.
Μεταξύ των παθογόνων που απομονώθηκαν είναι ιοί από πολλές οικογένειες, συμπεριλαμβανομένων των κορωνοϊών και των ιών της γρίπης. Ο πιο «ανησυχητικός» από αυτούς, σύμφωνα με τον Holmes, μπορεί να είναι ο κορωνοϊός HKU5, ο οποίος προέρχεται από την κοινή νυχτερίδα και βρέθηκε σε βιζόν που πέθαναν από πνευμονία.
Το παθογόνο αυτό σχετίζεται με τον ιό MERS, ο οποίος έχει εντοπιστεί σε 27 χώρες και έχει σκοτώσει σχεδόν 900 ανθρώπους από το 2012. Το άλμα από τις νυχτερίδες στα μινκ είναι «ανησυχητικό», επισημαίνει ο Holmes, και απαιτεί παρακολούθηση.
Η επιδημία γρίπης των πτηνών
Η έρευνα δημοσιεύεται την ώρα που ο κόσμος βιώνει τη χειρότερη επιδημία γρίπης των πτηνών που έχει καταγραφεί ποτέ. Ένας νέος, εξαιρετικά παθογόνος ιός Η5Ν1 εμφανίστηκε σε άγρια πτηνά το 2021 και έκτοτε εξαπλώθηκε σε οικόσιτα είδη, αναγκάζοντας τη θανάτωση εκατοντάδων εκατομμυρίων πτηνών, ενώ μόλυνε άγρια και οικόσιτα θηλαστικά, κυρίως αγελάδες γαλακτοπαραγωγής στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και βιζόν σε φάρμες γούνας στην Ισπανία.
Έχει ήδη εξαπλωθεί στον άνθρωπο και έχει φτάσει στην Ανταρκτική, την πιο απομονωμένη και παρθένα ήπειρο του πλανήτη. Η επιστημονική κοινότητα κρατάει την αναπνοή της αναμένοντας την πιθανότητα, κατά τη διάρκεια αυτής της ανεξέλεγκτης κυκλοφορίας, ο ιός να αποκτήσει την ικανότητα να μεταδίδεται αποτελεσματικά μεταξύ των ανθρώπων, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα πανδημία.
Οι φάρμες γουνοφόρων ζώων
Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν επίσης αρκετοί ερευνητές από κινεζικά πανεπιστήμια και την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών, δεν εντόπισε την άκρως παθογόνο παραλλαγή της γρίπης σε ζώα εκτροφής, αλλά βρήκε άλλες που έχουν μολύνει ανθρώπους στο παρελθόν και οι οποίες πρέπει να παρακολουθούνται, προειδοποιεί ο Holmes, ο οποίος προσθέτει ότι αυτό θα μπορούσε να είναι «η κορυφή του παγόβουνου».
«Όλες οι φάρμες γουνοφόρων ζώων πρέπει να κλείσουν. Αποτελούν ένα από τα πιο πιθανά μέρη για την έναρξη της επόμενης πανδημίας. Αν και η συγκεκριμένη μελέτη επικεντρώθηκε στην Κίνα, υπάρχουν φάρμες αυτού του τύπου σε όλο τον κόσμο», σημειώνει ο Holmes.
Τα κρούσματα μετάδοσης της γρίπης COVID-19 και H5N1 σε βιζόν, για παράδειγμα, έχουν πλήξει σοβαρά χώρες όπως η Δανία, η οποία ήταν ο κορυφαίος παραγωγός παγκοσμίως, καθώς και η Ολλανδία και η Ισπανία μεταξύ άλλων.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, η κινεζική κυβέρνηση περιόρισε την πρόσβαση των διεθνών επιστημόνων στις αγορές από όπου εικάζεται ότι ξεκίνησαν οι μολύνσεις. Παρά το γεγονός αυτό, μια μελέτη που διεξήχθη από Κινέζους επιστήμονες αποκάλυψε την τακτική εμπορία ζωντανών άγριων ζώων στη Γουχάν και μια άλλη διεθνής μελέτη κατέδειξε την ύπαρξη DNA από σκύλους ρακούν και κορωνοϊού στα ίδια δείγματα που ελήφθησαν στην αγορά Huanan τον Ιανουάριο του 2020.
Ο άγνωστος ανδιάμεσος ξενιστής
Οι μελέτες αυτές και οι έλεγχοι δεν αρκούν για να αποσαφηνίσουν την προέλευση της πανδημίας ή για να ταυτοποιήσουν τον πρώτο ασθενή, αλλά δείχνουν ότι τα σκυλιά ρακούν αποτελούν πιθανό ενδιάμεσο ξενιστή του SARS-CoV-2.
«Έχουμε φτάσει στο τέλος του δρόμου όσον αφορά στην προέλευση του COVID-19», εκτιμά ο Holmes. «Είμαι σίγουρος ότι δεν θα υπάρξουν άλλα δεδομένα από την Κίνα, όπου υπάρχει τεράστιος πολιτικός έλεγχος και όλα τα εμπλεκόμενα ζώα είναι ήδη νεκρά. Είναι πιθανόν να ληφθούν περισσότεροι ιοί SARS-CoV-2 από νυχτερίδες σε άλλες χώρες, οι οποίες ενδεχομένως να είναι πιο κοντά σε εκείνη που προκάλεσε την πανδημία. Είμαι πεπεισμένος ότι υπήρξε ένας ενδιάμεσος ξενιστής, αλλά φοβάμαι ότι δεν θα μάθουμε ποτέ ποιος ακριβώς ήταν».
Ρύθμιση των πρακτικών παραγωγής
Η ιολόγος Angela Rasmussen, από το Πανεπιστήμιο του Saskatchewan (Καναδάς), η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, τονίζει τη σημασία της. Τα δημοσιευμένα δεδομένα «παρουσιάζουν έναν σαφή κίνδυνο αναδυόμενων ιών από την επαφή μεταξύ ζώων και ανθρώπων σε αυτές τις φάρμες», λέει η ίδια. Η απειλή αυτή παραμένει «χωρίς επίβλεψη», προσθέτει.
Η επιστήμονας εξηγεί ότι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ποιος ιός είναι πιο επικίνδυνος ή μεταδοτικός γνωρίζοντας μόνο τη γενετική του αλληλουχία, αν και επισημαίνει τους κορωνοϊούς και τις γρίπες, με τους τελευταίους να είναι ιδιαίτερα απειλητικοί επειδή αναδιαμορφώνουν το γονιδίωμά τους κάθε φορά που υπάρχει μετάδοση μεταξύ των ειδών, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο δημιουργίας επιδημιών.
Η Rasmussen συμφωνεί ότι όλα τα εκτροφεία γουνοφόρων ζώων θα πρέπει να κλείσουν, αν και δεν το θεωρεί ρεαλιστικό. «Η επόμενη καλύτερη επιλογή είναι η ρύθμιση των πρακτικών παραγωγής».
Για την επιστήμονα θα πρέπει υποχρεωτικά να υπάρξει αυξημένη επιτήρηση τόσο των ζώων όσο και των εργαζομένων σε αυτές τις εγκαταστάσεις, αποφυγή του υπερπληθυσμού, παροχή κτηνιατρικής περίθαλψης, ευθανασία για τα άρρωστα ζώα, και συγκεκριμένα πρότυπα επαγγελματικής ασφάλειας για τους εργαζόμενους, όπως η χρήση μάσκας προσώπου, για να μειωθούν οι κίνδυνοι έκθεσης σε ιούς.
Με πληροφορίες από El Pais
Related
Νεοτερα
