Η αποστολή Proba-3 αποτελεί την πρώτη προσπάθεια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) για ακριβή πτήση σχηματισμού σε τροχιά και περιλαμβάνει δύο διαστημικά σκάφη που θα περιστρέφονται γύρω από τον πλανήτη σε μια διάταξη που δεν θα αποκλίνει περισσότερο από ένα χιλιοστό, περίπου όσο το πάχος ενός ανθρώπινου νυχιού.

Αν όλα πάνε καλά, τα διαστημικά σκάφη θα εκτοξευθούν από το Διαστημικό Κέντρο Σατίς Νταγουάν στην Σριχαρικότα της Ινδίας, στις ακτές του Κόλπου της Βεγγάλης, την Τετάρτη στις 4:08 μ.μ. τοπική ώρα. Μετά από ένα τετράμηνο ταξίδι, οι δορυφόροι θα φτάσουν σε μια έντονα ελλειπτική τροχιά που θα πλησιάζει τη Γη στα 370 μίλια και θα απομακρύνεται σε πάνω από 37.000 μίλια.

«Είναι ένα πείραμα στο διάστημα για να αποδείξουμε μια νέα ιδέα, μια νέα τεχνολογία», δήλωσε ο Damien Galano, υπεύθυνος έργου Proba στον ESA. «Είναι πολύ απαιτητικό, γιατί πρέπει να ελέγχουμε με μεγάλη ακρίβεια την τροχιά των δύο διαστημικών σκαφών».

Τεχνητές ηλιακές εκλείψεις

Εάν οι δορυφόροι λειτουργήσουν όπως προβλέπεται, θα ευθυγραμμιστούν με τον Ήλιο έτσι ώστε το προπορευόμενο διαστημικό σκάφος να δημιουργήσει μια ελεγχόμενη σκιά στον συνεργάτη του, επιτρέποντας στα όργανα του τελευταίου να μετρήσουν το στέμμα του Ήλιου, το εξωτερικό στρώμα της ατμόσφαιράς του.

Παραδοσιακά, οι επιστήμονες μελετούν το στέμμα κατά τη διάρκεια φυσικών ηλιακών εκλείψεων, όταν η Σελήνη αποκλείει αρκετό από τη λάμψη του Ήλιου ώστε να καταστεί ορατό από τη Γη. Αυτή η διαδικασία απαιτεί καταδίωξη εκλείψεων σε όλο τον κόσμο, συνήθως για λίγα μόνο λεπτά παρατήρησης ή και καθόλου, αν ο καιρός δεν το επιτρέπει.

Η αποστολή Proba-3, με κόστος 200 εκατομμύρια ευρώ, υπόσχεται να αλλάξει ριζικά την κατανόηση του στέμματος από τους επιστήμονες, δημιουργώντας 50 τεχνητές ηλιακές εκλείψεις ετησίως, καθεμία με διάρκεια έξι ωρών. Το προπορευόμενο διαστημικό σκάφος θα φέρει έναν δίσκο απόκρυψης 1,4 μέτρων, ο οποίος θα μπλοκάρει το φως του Ήλιου, ενώ το δεύτερο σκάφος θα λειτουργεί ως κορονογράφος μήκους 150 μέτρων.

Τα δεδομένα από την αποστολή αναμένεται να ρίξουν φως στο μυστήριο γιατί το στέμμα είναι πολύ θερμότερο από την επιφάνεια του Ήλιου. Ενώ η επιφάνεια του Ήλιου έχει θερμοκρασία περίπου 5.500°C, το στέμμα μπορεί να ξεπεράσει τους 1.000.000°C.

Με την καλύτερη κατανόηση του στέμματος, οι επιστήμονες ελπίζουν να βελτιώσουν τις προβλέψεις για τον καιρό, εκπομπές μάζας στέμματος (coronal mass ejections) και ηλιακές καταιγίδες, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν ζημιές σε δορυφόρους, διακοπές ρεύματος και προβλήματα επικοινωνιών στη Γη.

Πτήση σχηματισμού

Τα δύο διαστημικά σκάφη θα ολοκληρώνουν μια τροχιά γύρω από τον πλανήτη κάθε 19,7 ώρες για δύο χρόνια. Για έξι ώρες σε κάθε τροχιά, θα πετούν σε σχηματισμό, χρησιμοποιώντας οπτικούς αισθητήρες, φωτεινά LEDs και ένα σύστημα λέιζερ ακριβείας για να ρυθμίζουν αυτόματα την απόσταση και τον προσανατολισμό τους. Οι πρώτες εικόνες από την αποστολή αναμένονται τον Μάρτιο του 2025.

Εκτός από τους κύριους στόχους της αποστολής, οι επιστήμονες του ESA σχεδιάζουν να δοκιμάσουν ελιγμούς που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμοι στο μέλλον για την επισκευή δορυφόρων ή την απομάκρυνση διαστημικών σκουπιδιών.

Η πτήση σχηματισμού μπορεί να ανοίξει το δρόμο για νέα διαστημικά παρατηρητήρια και εργαλεία με τη χρήση πολλαπλών δορυφόρων που συνεργάζονται σε ακριβείς διατάξεις. Αυτά τα εργαλεία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη μελέτη της κλιματικής κρίσης, των αντικειμένων του ηλιακού συστήματος και των μακρινών πλανητών γύρω από άστρα σε άλλους γαλαξίες.

Με πληροφορίες από Guardian