Εδώ και καιρό υποθέτουμε ότι οι εξωγήινοι θα είναι σαν κι εμάς, αλλά υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι είναι μια μορφή ανεξιχνίαστης Τεχνητής Νοημοσύνης, λέει ο Βρετανός βασιλικός αστρονόμος Lord Martin Rees.

Χρειάστηκαν περισσότερα από τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια για να εμφανιστεί νοήμων ζωή στη Γη, αλλά υπάρχουν ακόμη δισεκατομμύρια χρόνια μπροστά μας, στη διάρκεια ζωής του πλανήτη μας. Σε αυτό το διάστημα, η νοημοσύνη θα μπορούσε να αναπτυχθεί προς εντελώς νέες κατευθύνσεις.

Εμείς οι άνθρωποι μπορεί να βρισκόμαστε κοντά στο τέλος της δαρβινικής εξέλιξης – δεν απαιτείται πλέον να γίνουμε οι ισχυρότεροι για να επιβιώσουμε – αλλά η τεχνολογική εξέλιξη των τεχνητά ευφυών μυαλών μόλις αρχίζει.

Μπορεί να περάσουν μόνο ένας ή δύο αιώνες πριν οι άνθρωποι ξεπεραστούν από την ανόργανη νοημοσύνη. Αν αυτό συμβεί, το είδος μας θα είναι απλώς ένα σύντομο διάλειμμα στην ιστορία της Γης πριν αναλάβουν οι μηχανές.

Αυτό εγείρει ένα βαθύ ερώτημα για το ευρύτερο σύμπαν: Είναι πιο πιθανό οι εξωγήινοι να είναι από σάρκα και οστά όπως εμείς, ή κάτι πιο τεχνητό; Και αν μοιάζουν περισσότερο με μηχανές, πώς θα ήταν και πώς θα μπορούσαμε να τους εντοπίσουμε;

Δεν είναι σαν εμάς

Πολλοί υποθέτουν ότι ο άνθρωπος είναι το αποκορύφωμα της νοημοσύνης, αλλά είναι πιθανό το είδος μας να αποτελεί ένα στάδιο προς την κατεύθυνση μυαλών που είναι πιο τεχνητά ευφυή. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί το σύμπαν μοιάζει τόσο άδειο από ζωή, παρόμοια με εμάς.

Αν η εξελικτική μετάβαση προς τη μη οργανική νοημοσύνη είναι αναπόφευκτη σε όλο το Σύμπαν, τα τηλεσκόπιά μας θα ήταν πολύ απίθανο να συλλάβουν νοημοσύνη που μοιάζει με την ανθρώπινη στο κομμάτι του χρόνου όπου αυτή θα ήταν ακόμη ενσωματωμένη σε αυτήν τη μορφή. Είναι ίσως πιο πιθανό ότι οι εξωγήινοι θα ήταν οι απομακρυσμένοι ηλεκτρονικοί απόγονοι άλλων οργανικών πλασμάτων που υπήρχαν πριν από πολύ καιρό.

Η προοπτική της ανόργανης εξωγήινης νοημοσύνης εγείρει ορισμένες εντυπωσιακές δυνατότητες. Αν αυτά τα όντα υπάρχουν εκεί έξω, θα ενεργούν και θα σκέφτονται εντελώς διαφορετικά από εμάς. Μπορεί να μην θέλουν να τους εντοπίσουμε. Πράγματι, οι προθέσεις τους μπορεί να είναι αδύνατο να κατανοηθούν. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε μερικά πράγματα.

Διαβασε ακομα

Για να βρούμε μια εξωγήινη ζωή, ίσως χρειαστεί να τη σκοτώσουμε

Πρώτον, η μη οργανική νοημοσύνη μπορεί να μην έχει καμιά χρησιμότητα για την ατμόσφαιρα ή τον πλανήτη από τον οποίο προήλθε. Τα διαστρικά ταξίδια – ή ακόμα και τα διαγαλαξιακά ταξίδια – δεν θα είχαν κανένα τρόμο για τους σχεδόν αθάνατους.

Μάλιστα, μπορεί να προτιμούν να ζουν σε μηδενική βαρύτητα, επειδή εκεί μπορείς να φτιάξεις πολύ μεγάλα, πολύ ελαφριά αντικείμενα. Αν θέλατε να κατασκευάσετε μια τεράστια, περίτεχνη, αραχνοΰφαντη κατασκευή για τη συλλογή ενέργειας, για παράδειγμα, αυτό είναι ευκολότερο στο διάστημα παρά σε έναν πλανήτη.

Ίσως να έχουν νέους τρόπους για να παίρνουν ενέργεια που δεν μπορούμε να φανταστούμε ακόμα. Αν έχουν εγκέφαλο βασισμένο στο πυρίτιο, μπορεί να συνειδητοποιήσουν ότι η ενέργεια που απαιτείται για την επεξεργασία των «μπιτ» είναι μικρότερη σε χαμηλές θερμοκρασίες, οπότε θα ξόδευαν λιγότερη ενέργεια σε ψυχρότερες περιοχές μακριά από πλανητικά συστήματα.

Μπορεί ακόμα και να επιλέξουν να πέσουν σε χειμερία νάρκη για δισεκατομμύρια χρόνια μέχρι το κοσμικό υπόβαθρο μικροκυμάτων – η ακτινοβολία που έχει απομείνει από τη Μεγάλη Έκρηξη – να ψυχθεί περαιτέρω από τη συνεχιζόμενη διαστολή του Σύμπαντος.

Μπορεί να μην έχουν τις ίδιες βασικές επιθυμίες με εμάς. Μπορεί απλά να θέλουν να κάνουν βαθιές σκέψεις. Το γεγονός ότι δεν έχουμε δει κανένα ή δεν υπήρξε καμία εισβολή, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει τίποτα εκεί έξω. Μπορεί απλά να είναι πιο στοχαστικοί. Δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε αν η «μεγάλη σιωπή» του σύμπαντος σημαίνει την απουσία τους ή απλώς την προτίμησή τους.

Επίσης δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι θα ήταν καν «πολιτισμός». Στη Γη, ο όρος αυτός υποδηλώνει μια κοινωνία ατόμων: Αντίθετα, οι εξωγήινοι μπορεί να είναι μια ενιαία ολοκληρωμένη νοημοσύνη.

Σε μια πιο απαισιόδοξοι εκδοχή, θα μπορούσαν να είναι αυτό που αποκαλούν «ζόμπι». Είναι άγνωστο αν η συνείδηση είναι ειδική για τους υγρούς, οργανικούς εγκεφάλους των ανθρώπων, των πιθήκων και των σκύλων.

Μήπως οι ηλεκτρονικές νοημοσύνες, ακόμη και αν η διάνοιά τους φαίνεται υπεράνθρωπη, στερούνται αυτογνωσίας ή εσωτερικής ζωής; Αν είναι έτσι, θα ήταν μεν ζωντανές, αλλά ανίκανες να συλλογιστούν τον εαυτό τους ή την ομορφιά, το θαύμα και το μυστήριο του Σύμπαντος. Μια μάλλον ζοφερή προοπτική.

Διαβασε ακομα

Πλανήτης που μοιάζει με βολβό ματιού ίσως είναι η μεγαλύτερη ελπίδα για εξωγήινη ζωή

Εναλλακτικά, η πιο προηγμένη νοημοσύνη τους θα μπορούσε κάλλιστα να τους επιτρέψει να κατανοήσουν κρίσιμες πτυχές της πραγματικότητας που εμείς δεν μπορούμε, όπως ακριβώς μια μαϊμού δεν μπορεί να κατανοήσει την κβαντική θεωρία. Μπορεί να υπάρχουν πολυπλοκότητες στο Σύμπαν που ούτε η διάνοιά μας ούτε οι αισθήσεις μας μπορούν να συλλάβουν, αλλά οι ηλεκτρονικοί εγκέφαλοι μπορεί να έχουν μια εντελώς διαφορετική αντίληψη.

Στον δρόμο της αναζήτησης

Αν η εξωγήινη νοημοσύνη είναι πιο πιθανό να μην είναι οργανική, τι θα σήμαινε αυτό για την αναζήτηση της Εξωγήινης Νοημοσύνης (Seti);

Σε μία ή δύο δεκαετίες, υπάρχει μια ρεαλιστική προοπτική ότι θα έχουμε τη δυνατότητα να ανιχνεύσουμε βιοσήματα σε άλλους πλανήτες – την ατμοσφαιρική χημεία ή τη βλάστηση, για παράδειγμα.

Αλλά για να ανιχνεύσουμε τεχνητή ζωή, θα πρέπει να αναζητήσουμε «τεχνοϋπογραφές», όπως ηλεκτρομαγνητικές μεταδόσεις. Η εστίαση του Seti ήταν στο ραδιοφωνικό τμήμα του φάσματος. Αλλά φυσικά, στην κατάσταση άγνοιάς μας για το τι μπορεί να υπάρχει εκεί έξω, θα πρέπει να εξερευνήσουμε όλες τις ζώνες κυμάτων: Την οπτική ζώνη και τη ζώνη ακτίνων Χ.

Ακόμα και αν μεταδίδονται μηνύματα, μπορεί να μην τα αναγνωρίσουμε ως τεχνητά, επειδή μπορεί να μην ξέρουμε πώς να τα αποκωδικοποιήσουμε. Σκεφτείτε τη δυσκολία που μπορεί να έχει ένας βετεράνος ραδιομηχανικός που είναι εξοικειωμένος μόνο με τη διαμόρφωση πλάτους του 20ου αιώνα να αποκωδικοποιήσει τις σύγχρονες ασύρματες επικοινωνίες.

Διαβασε ακομα

Είμαστε πιο κοντά από ποτέ στην αλήθεια για τα UFO;

Η εύρεση μη οργανικής νοημοσύνης σημαίνει επίσης να είμαστε σε εγρήγορση για ενδείξεις μη φυσικών φαινομένων ή δραστηριοτήτων – ακόμα και μέσα στο δικό μας Ηλιακό Σύστημα. Ήταν σωστό που το τηλεσκόπιο της Green Bank παρέμεινε στραμμένο προς το Oumuamua, το ανώμαλο αντικείμενο που πέρασε πρόσφατα από τη γειτονιά μας και πιστεύεται ότι προέρχεται εκτός του ηλιακού μας συστήματος.

Πρέπει επίσης να έχουμε το νου μας για ιδιαίτερα λαμπερά ή περίεργου σχήματος αντικείμενα που παραμονεύουν ανάμεσα στους αστεροειδείς.

Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμα αν η προέλευση της ζωής είναι σπάνια και συνέβη μόνο εδώ στη Γη. Αλλά αν δεν ισχύει αυτό και αν η ζωή ξεκινήσει κάπου αλλού, τότε η νοημοσύνη θα μπορούσε να εξελιχθεί με κάθε είδους τρόπους.

Υπάρχουν πλανητικά συστήματα εκεί έξω που είναι τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο χρόνια παλαιότερα από το δικό μας, οπότε είναι πιθανό η νοημοσύνη να έχει ήδη αναπτυχθεί σε κάτι μη οργανικό. Ίσως ό,τι υπάρχει εκεί έξω να μην εξελίσσεται με τη δαρβινική επιλογή, μπορεί να είναι ένας «κοσμικός ευφυής σχεδιασμός», που είναι λίγο σαν τις μηχανές που σχεδιάζουν καλύτερες μηχανές. Και ενώ μπορεί να μη μας επισημαίνει την ύπαρξή του, θα μπορούσε να βρίσκεται σε όλο το Σύμπαν.

Με πληροφορίες από BBC