icon zoom-in

Μεγέθυνση κειμένου

Α Α Α

Η μελέτη της βιόσφαιρας του υποθαλάσσιου πυθμένα μόλις ξεκίνησε και οι ερευνητές ανυπομονούν να ανακαλύψουν τα μυστικά του...

Επιστήμονες ανακάλυψαν κοινότητες ζώων, κυρίως σκουλήκια και σαλιγκάρια, που ζουν σε ηφαιστειακές σπηλιές κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας, αποκαλύπτοντας ένα άγνωστο, μέχρι σήμερα – αλλά ακμάζον οικοσύστημα. Οι ερευνητές έκαναν την εκπληκτική ανακάλυψη με το ερευνητικό σκάφος “Falkor (too)” του Ινστιτούτου Ωκεανών Schmidt (Schmidt Ocean Institute) που αποστολή είχε να εξερευνήσει ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο στα ανοικτά της Κεντρικής Αμερικής.

Κατά μήκος μίας ηφαιστειακά ενεργής κορυφογραμμής – εκεί όπου δύο τεκτονικές πλάκες συναντώνται στον πυθμένα του Ειρηνικού Ωκεανού – βρέθηκαν διάφορες υδροθερμικές πηγές, με μία μεγάλη ποικιλία θαλάσσιων οργανισμών να συγκεντρώνεται γύρω από αυτές.

Αυτοί οι θαλάσσιοι οργανισμοί εκλύουν στοιχεία που βοηθούν τα βακτήρια, τα μύδια και τα σωληνοειδή σκουλήκια να επιβιώσουν σε ακραία ωκεάνια βάθη. Παρόλο που το οικοσύστημα των αεραγωγών έχει μελετηθεί εκτενώς, οι περιοχές κάτω από τους αεραγωγούς έχουν παραμείνει, σε μεγάλο βαθμό, απρόσιτες.

Κάτω από τις υδροθερμικές πηγές

Χρησιμοποιώντας το τηλεχειριζόμενο όχημα SuBastian, οι ερευνητές εξέθεσαν τμήματα του υποθαλάσσιου πυθμένα και αποκάλυψαν διάφορα σπήλαια που συνδέονται με τους αεραγωγούς και βρίθουν από γιγάντια σωληνοειδή σκουλήκια, μερικά από τα οποία φτάνουν σε μήκος έως και 0,5 μέτρα, καθώς και άλλα θαλάσσια πλάσματα.

Η αποκάλυψη υποδηλώνει τη συνδεσιμότητα μεταξύ των οικοσυστημάτων του βυθού και του υποθαλάσσιου πυθμένα, επιτρέποντας στην άγρια ζωή να ευδοκιμεί σε απροσδόκητα μέρη πάνω και κάτω από αυτόν.

Ενώ η ομάδα παρατήρησε για πρώτη φορά το οικοσύστημα του υποθαλάσσιου πυθμένα το καλοκαίρι του 2023, η έρευνα που περιγράφει το περιβάλλον και τα ζώα του δημοσιεύθηκε την Τρίτη (15/10) στο περιοδικό Nature Communications.

«Θέλουμε να κατανοήσουμε πώς τα ζώα ταξιδεύουν και πώς διασκορπίζονται, γι’ αυτό κοιτάξαμε για πρώτη φορά στο υπέδαφος», δήλωσε μία εκ των συγγραφέων της μελέτης, η Dr. Sabine Gollner, θαλάσσια βιολόγος και ανώτερη επιστήμονας στο Βασιλικό Ινστιτούτο Θαλάσσιων Ερευνών της Ολλανδίας. «Τα ζώα είναι σε θέση να ζουν κάτω από τις υδροθερμικές πηγές και αυτό, για μένα, είναι εντυπωσιακό».

Ο «υπόκοσμος» του βυθού

Οι επιστήμονες έχουν από καιρό γοητευθεί από τη θαλάσσια ζωή που συσσωρεύεται γύρω από τους υδροθερμικούς αεραγωγούς και έχουν μελετήσει αυτά τα μοναδικά οικοσυστήματα τα τελευταία 50 χρόνια.

Η μετατόπιση, όμως, των τεκτονικών πλακών της Γης δημιουργεί νέες υδροθερμικές πηγές με τα σωληνοειδή σκουλήκια να αποικίζουν αυτές τις περιοχές άμεσα, μέσα σε λίγα χρόνια.

Μικροβιακή ζωή υπάρχει κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας, με βάση δείγματα από το υγρό που απελευθερώνεται από τις υδροθερμικές πηγές, όπως έχουν επίσης υποδείξει ορισμένες έρευνες.

Επιπλέον, παρατηρήθηκαν σωληνοσκώληκες να ζουν σε βάθος αρκετών εκατοστών μέσα στις ρωγμές του βυθού κοντά στους αεραγωγούς, αλλά η ομάδα μελέτης δεν ήταν σίγουρη για το πώς οι μικροσκοπικές προνύμφες σωληνοσκώληκων, μήκους μικρότερου από 0,04 ίντσα (1 χιλιοστό), θα μπορούσαν να κολυμπήσουν ενάντια στο ρεύμα για να εγκατασταθούν και να αναπτυχθούν σε αυτούς τους χώρους, καθώς τα σωληνοειδή σκουλήκια είναι ακίνητα πλάσματα που εγκαθίστανται και αναπτύσσονται σε ένα μέρος χωρίς να μετακινούνται.

«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο υποθέσαμε ότι οι προνύμφες των σωληνοσκώληκων μπορούν να ταξιδεύουν σε ρωγμές, κάτω από το έδαφος με το θερμό υγρό του αεραγωγού, για να αποικίσουν τους επιφανειακούς αεραγωγούς από κάτω», λέει η Gollner.

Χρησιμοποιώντας την τελευταία τεχνολογία

Η ερευνητική αποστολή, με επικεφαλής την Dr. Monika Bright, καθηγήτρια και επικεφαλής του τμήματος λιμνολογίας και βιο-ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου της Βιέννης, σχεδίασε ένα πείραμα που περιλάμβανε την τοποθέτηση κιβωτίων με πλέγμα στον πυθμένα 2.515 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού για τη συλλογή δειγμάτων από ρωγμές στον φλοιό της Γης.

Η ομάδα χρησιμοποίησε τον ρομποτικό εξερευνητή SuBastian για να ανοίξει μικρές τρύπες σε βράχους στον πυθμένα, να τους σηκώσει και να αποκαλύψει τις κοιλότητες κάτω από τις υδροθερμικές οπές, που ήταν γεμάτες με νερό σε θερμοκρασία 24 βαθμούς Κελσίου.

Εκεί, ήρθαν αντιμέτωποι με σωληνοειδή σκουλήκια τόσο σε προνύμφη όσο και σε ενήλικη μορφή, σαλιγκάρια και χημειοσυνθετικά βακτήρια.

Πολλοί ακόμα οι άγνωστοι οργανισμοί

Το φως του ήλιου δεν μπορεί να διεισδύσει στα βάθη του ωκεάνιου πυθμένα για να βοηθήσει τους οργανισμούς να μετατρέψουν τα στοιχεία σε οξυγόνο και ζάχαρη μέσω της φωτοσύνθεσης. Αντί του ηλιακού φωτός, τα χημειοσυνθετικά βακτήρια χρησιμοποιούν χημικές αντιδράσεις για να παράγουν σάκχαρα που χρησιμοποιούν άλλα ζώα, τα οποία βρίσκονται συγκεντρωμένα γύρω από τους αεραγωγούς, για να ζήσουν.

Η αποκάλυψη της ζωής σε αυτόν τον άγνωστο μέχρι πρότινος υποβιότοπο υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχουν πολύ περισσότεροι οργανισμοί από όσους έχουν καταγράψει οι επιστήμονες στα βάθη του ωκεανού ή κατά μήκος του πυθμένα του, λέει ο Alex Rogers, θαλάσσιος βιολόγος και επιστημονικός διευθυντής του Ocean Census.

Είναι επίσης πιθανό ότι αυτά τα υπόγεια οικοσυστήματα παραμένουν όταν οι αεραγωγοί αδρανοποιηθούν με την πάροδο του χρόνου, οπότε θα μπορούσαν να αποτελέσουν νέα ενδιαιτήματα για άλλα είδη.

Προστατεύοντας τον υποθαλάσσιο κόσμο

Στη συνέχεια, η ομάδα θέλει να προσδιορίσει αν υπάρχει ζωή κάτω από όλες τις υδροθερμικές πηγές βαθιάς θάλασσας, καθώς και πόσο μακριά εκτείνονται οι σπηλιές οριζόντια και κάθετα.

«Η ανακάλυψη ζωικής ζωής κάτω από την επιφάνεια του φλοιού της Γης εγείρει ερωτήματα σχετικά με την έκταση αυτών των οικοσυστημάτων, η οποία είναι μεγαλύτερη από αυτή που μπορεί να φανεί στην επιφάνεια του βυθού», αναφέρουν οι συγγραφείς στην επιστημονική έκθεση.

Αλλά πρέπει να δίνεται εξαιρετική προσοχή κατά την έρευνα αυτών των εύθραυστων οικοσυστημάτων: Για τη μελέτη, οι ερευνητές σήκωσαν μόνο έξι μικρά τετράγωνα του βυθού με διαστάσεις περίπου 20 επί 20 ίντσες (50 επί 50 εκατοστά) για να προκαλέσουν όσο το δυνατόν λιγότερη διαταραχή.

Η ομάδα ανησυχεί ότι η ανύψωση μεγαλύτερων κομματιών ή οποιαδήποτε μορφή μεγάλης γεώτρησης, όπως η εξόρυξη σε βαθιά θαλάσσια ύδατα, θα μπορούσε να αλλάξει τη διαδρομή των υδροθερμικών φρεατίων και να τα ανακατευθύνει ώστε να εκτοξευθούν σε άλλα σημεία, προκαλώντας τον θάνατο της υποθαλάσσιας ζωής που συσσωρεύεται γύρω από τα φρεάτια.

«Με αυτή την κατανόηση, ξέρουμε επίσης ότι δεν πρέπει να προστατεύουμε μόνο αυτό που βλέπουμε στην επιφάνεια, αλλά και ότι πρέπει να προστατεύουμε αυτό που ζει κάτω από αυτήν, επειδή είναι ένα σημαντικό συστατικό αυτού του οικοσυστήματος», τονίζουν οι επιστήμονες.

Με πληροφορίες από CNN