Εδώ και χρόνια, οι αιγυπτιολόγοι συζητούν έντονα για το πώς χτίστηκαν οι ογκώδεις πυραμίδες της αρχαίας Αιγύπτου πριν από περισσότερα από 4.000 χρόνια. Τώρα, μια ομάδα μηχανικών και γεωλόγων φέρνει στο τραπέζι μια νέα θεωρία – μια υδραυλική συσκευή ανύψωσης που θα μπορούσε να φέρει τις βαριές πέτρες στο μέσο της παλαιότερης πυραμίδας της Αιγύπτου χρησιμοποιώντας αποθηκευμένο νερό.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έχτισαν την κλιμακωτή πυραμίδα για τον Φαραώ Ζοζέρ τον 27ο αιώνα π.Χ., και ήταν η ψηλότερη κατασκευή εκείνη την εποχή, με ύψος περίπου 62 μέτρα. Αλλά το πώς ακριβώς ανεγέρθηκε το μνημείο, με έναν αριθμό λίθων που ζύγιζαν 300 κιλά, παρέμενε ένα μυστήριο αιώνων, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα (05/08) στο περιοδικό PLOS One.

«Πολλές λεπτομερείς δημοσιεύσεις έχουν συζητήσει τις διαδικασίες κατασκευής πυραμίδων και έχουν παράσχει απτά στοιχεία, αλλά αυτές συνήθως επικεντρώνονται σε πιο πρόσφατες, καλύτερα τεκμηριωμένες και μικρότερες πυραμίδες του Μέσου και του Νέου Βασιλείου (1980 έως 1075 π.Χ.)», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας δρ Ξαβιέ Λαντρό, διευθύνων σύμβουλος της Paleotechnic, ενός ιδιωτικού ερευνητικού ινστιτούτου στο Παρίσι που μελετά τις αρχαίες τεχνολογίες.

«Οι τεχνικές που εμπλέκονται μπορεί να περιλαμβάνουν ράμπες, γερανούς, βαρούλκα, ανελκυστήρες, ανυψωτήρες, περιστρεφόμενες μηχανές ή συνδυασμό αυτών των μεθόδων», πρόσθεσε. «Τι γίνεται όμως με τις πυραμίδες του Παλαιού Βασιλείου (2675 έως 2130 π.Χ.), οι οποίες είναι πολύ μεγαλύτερες; Ενώ η ανθρώπινη δύναμη και οι ράμπες μπορεί να είναι η μόνη δύναμη κατασκευής για τις μικρές κατασκευές, για τις μεγάλες πυραμίδες μπορεί να χρησιμοποιήθηκαν άλλες τεχνικές».

Χρησιμοποιώντας μια διεπιστημονική προσέγγιση, η νέα εργασία ήταν η πρώτη που ανέφερε ένα σύστημα που συνάδει με την εσωτερική αρχιτεκτονική της κλιμακωτής πυραμίδας, έγραψαν οι συγγραφείς.

Ένα πολύπλοκο σύστημα επεξεργασίας νερού που θα χρησιμοποιούσε τοπικούς πόρους θα επέτρεπε την κατασκευή ενός ανελκυστήρα που θα τροφοδοτούσε το νερό μέσα στον εσωτερικό κατακόρυφο άξονα της πυραμίδας. Σύμφωνα με τη μελέτη, κάποιο είδος πλωτήρα θα ανύψωνε τις βαριές πέτρες στο κέντρο της πυραμίδας.

Αν και η θεωρία είναι μια έξυπνη λύση, ορισμένοι αιγυπτιολόγοι δεν πείθονται, καθώς μια πιο ευρέως διαδεδομένη θεωρία είναι ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ράμπες και μεταφορικές συσκευές για να τοποθετήσουν τους βαρείς λίθους στη θέση τους, δήλωσε ο αιγυπτιολόγος δρ Ντέιβιντ Τζέφρις, συνταξιούχος ανώτερος λέκτορας αιγυπτιακής αρχαιολογίας στο University College του Λονδίνου, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. Ακολουθούν τα όσα λένε οι ειδικοί για τη νέα θεωρία.

Διαβασε ακομα

Πώς χτίστηκαν οι πυραμίδες στη μέση του πουθενά; Ίσως λύθηκε το μυστήριο

Η έρημος της Αιγύπτου ήταν κάποτε σαβάνα

Αναλύοντας τα διαθέσιμα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένης της παλαιοκλιματολογίας, της μελέτης του αρχαίου κλίματος και των αρχαιολογικών δεδομένων, η ομάδα μελέτης πρότεινε ότι το νερό από αρχαία ρεύματα έρεε από τα δυτικά του οροπεδίου Saqqâra σε ένα σύστημα τάφρων και σηράγγων με βαθύ νερό που περιέβαλλαν την κλιμακωτή πυραμίδα.

Το νερό θα έρεε επίσης μέσα στο Γκισρ ελ-Μουντίρ – μια ορθογώνια ασβεστολιθική δομή που έχει διαστάσεις 650 επί 350 μέτρα – η οποία θα λειτουργούσε ως φράγμα ελέγχου. Αυτή η συσκευή, η οποία προηγουμένως θεωρούνταν φρούριο, αρένα εορτασμού ή περίφραξη βοοειδών, θα έλεγχε και θα αποθήκευε το νερό από τις έντονες πλημμύρες, καθώς και θα φιλτράριζε τα ιζήματα και τη βρωμιά ώστε να μην φράζουν τις διόδους του νερού.

Το θεωρητικό σύστημα επεξεργασίας νερού δεν θα επέτρεπε μόνο τον έλεγχο του νερού κατά τη διάρκεια πλημμυρικών φαινομένων, αλλά θα εξασφάλιζε επίσης επαρκή ποιότητα και ποσότητα νερού τόσο για σκοπούς κατανάλωσης και άρδευσης όσο και για μεταφορές ή κατασκευές, δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης δρ Γκιγιόμ Πιτόν, ερευνητής του Εθνικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Γεωργίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος της Γαλλίας (INRAE), το οποίο εδρεύει στο Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου Grenoble Alpes.

Οι συγγραφείς επεσήμαναν διάφορες προηγούμενες μελέτες που διαπίστωσαν ότι η έρημος Σαχάρα είχε πιο τακτικές βροχοπτώσεις πριν από χιλιάδες χρόνια από ό,τι σήμερα. Το τοπίο θα έμοιαζε αντίθετα με σαβάνα, η οποία θα μπορούσε να υποστηρίξει περισσότερη χλωρίδα από ό,τι οι ξηρές συνθήκες της ερήμου. Ωστόσο, υπάρχει συζήτηση σχετικά με το πότε ακριβώς οι κλιματικές συνθήκες ήταν πιο υγρές.

Μπορεί να υπήρχε αρκετό νερό για να υποστηρίξει ένα σύστημα όπως ο υδραυλικός ανελκυστήρας, δήλωσε η Δρ Τζούντιθ Μπάνμπερι, γεωαρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ στο Λονδίνο, η οποία δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη. Η ίδια επισήμανε παλαιότερες έρευνες που βρήκαν υδρορροές βρόχινου νερού να κατασκευάζονται και να χρησιμοποιούνται στο Παλαιό Βασίλειο, καθώς και παλαιότερες έρευνες που εξέτασαν τη διατροφή των πτηνών κατά την εποχή εκείνη, η οποία αποτελούνταν από υγροτοπικά είδη όπως οι βάτραχοι.

«Νομίζω ότι είναι αρκετά διαδεδομένη η πεποίθηση ότι στο Παλαιό Βασίλειο, σίγουρα στις αρχές του Παλαιού Βασιλείου, όταν χτιζόταν η Πυραμίδα του Βήματος, έβρεχε περισσότερο», πρόσθεσε.

Διαβασε ακομα

Τι συνέβη στη διάσημη μούμια που ουρλιάζει πριν πεθάνει

Από την άλλη πλευρά, οι ειδικοί συζητούν αν θα υπήρχαν αρκετές συνεχείς βροχοπτώσεις για να γεμίσουν οι κατασκευές που θα στήριζαν τον υδραυλικό ανελκυστήρα, όπως η ξηρή τάφρος, ένα γιγαντιαίο κανάλι που περιβάλλει την κλιμακωτή πυραμίδα και τις κοντινές κατασκευές, που οι συγγραφείς πιστεύουν ότι συνέλεγε νερό που βοηθούσε στην τροφοδοσία του ανελκυστήρα όταν ήταν σε χρήση.

Η πιο πράσινη περίοδος της Σαχάρας πιθανότατα έληξε στις αρχές της τρίτης χιλιετίας π.Χ., σύμφωνα με τον Τζέφρις. Οι χαμηλές βροχοπτώσεις δεν θα ήταν σε θέση να γεμίσουν τις κατασκευές στο βαθμό που χρειαζόταν για έναν υδραυλικό ανελκυστήρα και επιπλέον δεν θα ήταν σε θέση να συμβαδίσουν με την απώλεια νερού μέσα στον ασβεστόλιθο της κατασκευής, πρόσθεσε ο δρ Φαμπιάν Γουέλκ, διευθυντής του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Cardinal Stefan Wyszynski στη Βαρσοβία της Πολωνίας. Ο Γουέλκ δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη.

«Υπήρξε μια ύγρανση του κλίματος (εποχιακές – χειμερινές βροχές) στη βόρεια Αίγυπτο (επίσης στη Σακκάρα) κατά τη διάρκεια της 3ης Δυναστείας (2670-2613 π.Χ.), αλλά η έντασή τους ήταν σχετικά χαμηλή. Αυτές οι βροχές, ακόμη και αν γέμιζαν με νερό τα wadis (μια ξηρή κοιλάδα εκτός από τις εποχές των βροχών), δεν θα ήταν σε θέση να γεμίσουν την ξηρή τάφρο ούτε σε μικρό βαθμό … τα νερά αυτά θα αποχετεύονταν αμέσως από τη βαρύτητα βαθιά μέσα στον βραχώδη ορεινό όγκο, για το οποίο δεν υπάρχει καμία αμφιβολία (εκτός αν επρόκειτο για μια βιβλική πλημμύρα)», δήλωσε ο Γουέλκ.

Οι συγγραφείς της μελέτης συμφώνησαν ότι είναι πολύ απίθανο το σύστημα να ήταν μόνιμα γεμάτο με νερό και υποστηρίζουν ότι είναι πιο πιθανό οι πλημμύρες της εποχής να παρείχαν αρκετό νερό για να στηρίξουν τον υδραυλικό ανελκυστήρα κατά τη διάρκεια της κατασκευής της πυραμίδας. Ωστόσο, χρειάζονται ακόμη περισσότερες έρευνες για να γνωρίζουμε ακριβώς πόσες βροχοπτώσεις και πλημμύρες πιθανότατα συνέβησαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, σημειώνουν οι συγγραφείς στη μελέτη.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Νείλος ερευνάται για το αν έπαιξε ρόλο στην κατασκευή των πυραμίδων. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάιο βρήκε έναν στεγνό παραπόταμο του τεράστιου ποταμού και διατύπωσε τη θεωρία ότι το ρέμα πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά τεράστιων ασβεστολιθικών όγκων στα εργοτάξια κατασκευής των πολλαπλών πυραμίδων. Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν την υδραυλική σε μικρότερη κλίμακα, δήλωσε ο Τζέφρις.

Διαβασε ακομα

Νέο μυστήριο με πυραμίδα σε σχήμα L στην Αίγυπτο

Μυστήρια των αρχαίων αιγυπτιακών δομών

Οι ερευνητές δεν έχουν προσδιορίσει προηγουμένως έναν σαφή σκοπό για το κάθετο φρεάτιο μέσα στην πυραμίδα του Ζοζέρ. Ορισμένες μεταγενέστερες πυραμίδες, όπως η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, έχουν φρεάτια που πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκαν για εξαερισμό, και είναι πιθανό το εσωτερικό φρεάτιο να προοριζόταν επίσης για φωτισμό ή για την ανακούφιση της πίεσης στον θάλαμο από κάτω, δήλωσε ο Τζέφρις. Αλλά ως η πρώτη του είδους της, η κλιμακωτή πυραμίδα ήταν μια πειραματική κατασκευή που πιστεύεται ότι ξεκίνησε ως mastaba (επίπεδος τάφος) και χτίστηκε, οπότε παραμένει ασαφές για ποιο ακριβώς σκοπό προορίζονταν τα εσωτερικά χαρακτηριστικά της, πρόσθεσε.

Το φρεάτιο μέσα στην κλιμακωτή πυραμίδα συνδέεται με μια υπόγεια σήραγγα μήκους 200 μέτρων που συνδέεται με ένα άλλο κατακόρυφο φρεάτιο έξω από την πυραμίδα. Το εξωτερικό φρεάτιο θα μπορούσε στη συνέχεια να συνδεθεί με ένα υποθετικό τμήμα μεταφοράς νερού της Ξηράς Τάφρου, που αναφέρεται ως Βαθιά Τάφρος, αλλά απαιτείται περαιτέρω έρευνα, έγραψαν οι συγγραφείς στη μελέτη.

Ο εσωτερικός άξονας ξεκινά ακριβώς κάτω από την πυραμίδα κοντά στο κέντρο όπου βρίσκεται ένα γρανιτένιο κουτί με ένα πώμα στη βάση του. Αυτό το κουτί πιστεύεται ευρύτερα ότι είναι ο ταφικός θάλαμος του βασιλιά Ζοζέρ, αλλά αντίθετα, οι συγγραφείς προτείνουν ότι κατασκευάστηκε με σκοπό να ανοίγει και να κλείνει ο υδραυλικός ανελκυστήρας, επιτρέποντας στο νερό να γεμίζει το φρεάτιο όταν χρησιμοποιείται.

Όσον αφορά το αν και άλλες πυραμίδες χτίστηκαν με αυτή τη μέθοδο, ο Λαντρό δήλωσε ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα. «Μπορεί να είναι το κλειδί για την αποκάλυψη του μυστηρίου για το πώς υψώθηκαν οι μεγαλύτεροι μονόλιθοι, που βρίσκονται σε πυραμίδες όπως αυτή του Χέοπα. Αυτοί οι μονόλιθοι ζυγίζουν δεκάδες τόνους, καθιστώντας φαινομενικά αδύνατη τη μεταφορά τους μόνο με την ανθρώπινης εργασίας. Αντίθετα, ένας μέτριου μεγέθους υδραυλικός ανελκυστήρας μπορεί να σηκώσει 50 έως 100 τόνους. Η εξερεύνηση κρυμμένων φρεατίων μέσα σε αυτές τις πυραμίδες θα μπορούσε να είναι μια πολλά υποσχόμενη οδός για έρευνα», πρόσθεσε.

Διαβασε ακομα

Λύθηκε το μυστήριο της «κατάρας του Τουταγχαμών»; Γιατί πέθαναν όλοι όσοι άνοιξαν τον τάφο του

Παρά τα πάνω από 4.000 ετών μυστήρια που περιβάλλουν τις πυραμίδες και τα χαρακτηριστικά τους, υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ορισμένες τεχνολογίες, όπως σκαλωσιές και ράμπες από λασπότουβλα για να βοηθήσουν στην κατασκευή ποικίλων κατασκευών, δήλωσε η γεωαρχαιολόγος Μπάνμπερι του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, ενώ δεν υπάρχει τεκμηρίωση ή απεικόνιση μιας υδραυλικής ανυψωτικής συσκευής εξ όσων γνωρίζει.

«Νομίζω ότι οι άνθρωποι, ακόμη και από την αρχαιότητα, εμπνέονται από τις πυραμίδες ως ένα τεράστιο οικοδομικό έργο», δήλωσε η Μπάνμπερι. «Και δυσκολεύονται αρκετά να πιστέψουν ότι χτίστηκαν απλώς από απλούς ανθρώπους εκείνη την εποχή, εν μέρει επειδή το βλέπουν ως κάτι πολύ μακρινό. Είναι αινιγματικό το γεγονός ότι υπάρχουν τόσες πολλές προτάσεις για το τι θα μπορούσε να είναι τεχνολογικού είδους καινοτομία, που στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε και πάλι, όταν ξέρουμε ότι έτσι κι αλλιώς είχαν τεχνικές λύσεις για αυτά τα πράγματα», πρόσθεσε.

«Αυτό δεν σημαίνει ότι (η συσκευή υδραυλικής ανύψωσης) δεν χρησιμοποιήθηκε», πρόσθεσε.

Με πληροφορίες από CNN