Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει ένας νέος διαστημικός αγώνας, με έναν στόλο ρομποτικών διαστημοπλοίων από διάφορες χώρες να προσπαθούν -και κυρίως να αποτυγχάνουν- να φτάσουν στη Σελήνη και να εκτελέσουν τις αποστολές που είχαν προγραμματίσει.

Όμως το 2025 μπορεί να προσφέρει μια δεύτερη ευκαιρία για τις εταιρείες και τις χώρες που βρίσκονται πίσω από αυτές τις αποστολές που συνετρίβησαν και κάηκαν, καθώς και να εισάγει ορισμένους νέους παίκτες στον τομέα.

Ο Ιανουάριος θα ξεκινήσει με την εκτόξευση δύο σεληνιακών οχημάτων προσεδάφισης με μία κίνηση: Ένας πύραυλος SpaceX Falcon 9 θα μεταφέρει διαστημόπλοια που αναπτύχθηκαν από τη Firefly Aerospace με έδρα το Cedar Park του Τέξας και την Ispace με έδρα το Τόκιο.

Η Firefly κάνει την πρώτη της προσπάθεια να στείλει ένα όχημα στη Σελήνη, αλλά αυτή η αποστολή σηματοδοτεί τη δεύτερη προσπάθεια για την Ispace, μετά τη συντριβή του πρώτου οχήματος προσεδάφισης που δημιούργησε ένα βαθούλωμα στη σεληνιακή επιφάνεια το 2023.

Και αυτά τα δύο σκάφη προσεδάφισης είναι μόνο μερικές από τις μη επανδρωμένες αποστολές που θέλουν να φτάσουν στη σεληνιακή επιφάνεια – ή να αναζητήσουν εξιλέωση – τους επόμενους μήνες.

Η φετινή χρονιά υπόσχεται να είναι από τις πιο δελεαστικές στην ανανεωμένη προσπάθεια της ανθρωπότητας να εξερευνήσει τη Σελήνη, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, καθώς και την Κίνα να αγωνίζονται να στείλουν ρομπότ στη σεληνιακή επιφάνεια. Πολλές από αυτές τις μηχανοκίνητες αποστολές έχουν σχεδιαστεί για να ανοίξουν το δρόμο για την επιστροφή αστροναυτών στη Σελήνη, όπως σχεδιάζει να κάνει η NASA ήδη από το 2027.

Ακολουθεί μια ματιά σε μερικές από τις αποστολές στο φεγγάρι που βρίσκονται στον ορίζοντα.

Αυτήν την εβδομάδα: Firefly και Ispace σε διπλή υπηρεσία

Ο πύραυλος SpaceX Falcon 9 που έχει προγραμματιστεί να στείλει οχήματα προσεδάφισης τόσο για τη Firefly όσο και για την Ispace έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί μόλις στις 8:11 π.μ. ώρα Ελλάδας την Τετάρτη (15/01) από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι της NASA στη Φλόριντα.

Αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο, το σκάφος προσεδάφισης της Firefly, που ονομάζεται Blue Ghost, θα περάσει περίπου 45 ημέρες κάνοντας μια προσεκτική προσέγγιση στον σεληνιακό προορισμό του γύρω από το Mons Latreille, ένα αρχαίο ηφαιστειακό στοιχείο σε μια λεκάνη πλάτους άνω των 483 χιλιομέτρων που ονομάζεται Mare Crisium ή «Θάλασσα των κρίσεων», στην κοντινή πλευρά του φεγγαριού.

«Το Mare Crisium δημιουργήθηκε από πρώιμες ηφαιστειακές εκρήξεις και πλημμύρισε με βασαλτική λάβα πριν από περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια χρόνια», σύμφωνα με την Firefly. «Αυτή η μοναδική τοποθεσία προσεδάφισης θα επιτρέψει στους εταίρους μας με το ωφέλιμο φορτίο να συλλέξουν κρίσιμα δεδομένα σχετικά με τον ρηγόλιθο της Σελήνης (μπάζα βράχων και σκόνης), τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά και την αλληλεπίδραση του ηλιακού ανέμου και του μαγνητικού πεδίου της Γης».

Στο Blue Ghost θα υπάρχει μια ομάδα επιστημονικών πειραμάτων και τεχνολογικών επιδείξεων, μεταξύ των οποίων και αυτά που θα δοκιμάσουν ένα «Lunar PlanetVac» για τη συλλογή και διαλογή δειγμάτων εδάφους στο φεγγάρι, δορυφορική πλοήγηση, υπολογιστές προσαρμοσμένους στην ακτινοβολία και αυτοκαθαριζόμενο γυαλί που μπορεί να σκουπίσει τη σεληνιακή σκόνη, σύμφωνα με την Firefly.

Για την πρώτη του αποστολή, το Blue Ghost αναμένεται να λειτουργήσει στο φεγγάρι για περίπου 14 ημέρες πριν η ζώνη προσεδάφισής του βυθιστεί στις ψυχρές θερμοκρασίες της σεληνιακής νύχτας.

i-kineziki-diastimiki-apostoli-change-6-fernei-sti-gi-deigmata-apo-ti-skoteini-plevra-tis-selinis

Η Firefly είναι μεταξύ των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα Commercial Lunar Payload Services, ή CLPS, της NASA, στο πλαίσιο του οποίου η διαστημική υπηρεσία συνεργάζεται με ιδιωτικές εταιρείες για την παράδοση ωφέλιμων φορτίων στο φεγγάρι. Άλλοι ανάδοχοι περιλαμβάνουν την Intuitive Machines με έδρα το Χιούστον και την Astrobotic Technology με έδρα το Πίτσμπουργκ.

Ο στόχος του προγράμματος CLPS είναι να δώσει στη NASA μια δεξαμενή εμπορικών ρομποτικών οχημάτων προσεδάφισης που θα μπορούν να μεταφέρουν φορτία στη σεληνιακή επιφάνεια, καθώς η διαστημική υπηρεσία εργάζεται πάνω σε ξεχωριστά σχέδια για να στείλει τους αστροναύτες της στη Σελήνη αργότερα αυτή τη δεκαετία.

«Είναι μια καλή στιγμή για τη σεληνιακή οικονομία», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Firefly Τζέισον Κιμ στο CNN τον Δεκέμβριο, προσθέτοντας ότι είναι «100% σίγουρος για την ικανότητα της ομάδας μας» να προσεδαφίσει με επιτυχία το όχημα Blue Ghost της εταιρείας.

Η επιτυχία, φυσικά, δεν είναι εγγυημένη.

Η Ispace, με έδρα την Ιαπωνία, το καταλαβαίνει αυτό πάρα πολύ καλά: Η πρώτη απόπειρα της εταιρείας να στείλει ένα από τα οχήματα προσεδάφισης Hakuto-R στη Σελήνη κατέληξε σε δραματική αποτυχία τον Απρίλιο του 2023 λόγω προβλημάτων πλοήγησης.

Τώρα, ένα αναβαθμισμένο διαστημόπλοιο Hakuto-R, με την ονομασία Resilience, θα προσφέρει στην Ispace μια δεύτερη ευκαιρία.

Το διαστημόπλοιο θα ακολουθήσει πολύ πιο αργή πορεία προς τη Σελήνη από ό,τι το Blue Ghost μετά την ανάπτυξη των προσεδαφιστών από τον πύραυλο Falcon 9.

Το Resilience στοχεύει να προσεδαφιστεί στη Σελήνη περίπου τέσσερις με πέντε μήνες μετά την απογείωση, σύμφωνα με τον Τζουμπέι Νοζάκι, τον οικονομικό διευθυντή της Ispace. Σε αυτή την αποστολή, η προσεδάφιση του Resillience θα μεταφέρει ένα μικροσκοπικό ρόβερ καθώς και τεχνολογικά όργανα με διάφορους στόχους, όπως η δοκιμή της παραγωγής τροφίμων με βάση τα φύκια και η παρακολούθηση της ακτινοβολίας στο βαθύ διάστημα.

Η Ispace στοχεύει σε μια περιοχή του φεγγαριού που ονομάζεται Mare Frigoris – ή «Θάλασσα του Ψυχρού», η οποία βρίσκεται στο βόρειο άκρο της κοντινής πλευράς του φεγγαριού – για την τοποθεσία προσεδάφισης.

Φεβρουάριος: Η Intuitive Machines επιστρέφει για δεύτερο γύρο

Η Intuitive Machines, με έδρα το Χιούστον, έγραψε ιστορία τον Φεβρουάριο του 2024, τοποθετώντας μια σεληνάκατο αμερικανικής κατασκευής στο φεγγάρι για πρώτη φορά μετά από πέντε και πλέον δεκαετίες.

Η θριαμβευτική προσεδάφιση του σεληνιακού οχήματος Nova-C της εταιρείας, που ονομάζεται Οδυσσέας, προκάλεσε πανηγυρισμούς κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής μετάδοσης της εταιρείας. Αλλά η προσεδάφιση δεν ήταν τέλεια: Ο Οδυσσέας αναποδογύρισε στο πλάι εξαιτίας ενός προβλήματος πλοήγησης, αφήνοντας το όχημα να λειτουργεί με περιορισμένη ισχύ και δυνατότητες.

Αλλά η Intuitive Machines θα έχει σύντομα άλλη μια ευκαιρία για την τελειότητα με ένα νέο σκάφος προσεδάφισης Nova-C, που ονομάζεται Athena, το οποίο πρόκειται να κατευθυνθεί προς τη Σελήνη φέτος.

Η αποστολή, που έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί με έναν πύραυλο SpaceX Falcon 9, θα μπορούσε να ξεκινήσει ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου, όπως επιβεβαίωσε η εταιρεία τη Δευτέρα (13/01). Στόχος της θα είναι να προσεδαφιστεί κοντά στο νότιο πόλο της Σελήνης – μια περιοχή που θεωρείται ζωτικής σημασίας για την τρέχουσα κούρσα για το φεγγάρι, επειδή πιστεύεται ότι φιλοξενεί αποθήκες πάγου νερού.

Το νερό που θα βρεθεί εκεί θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την παροχή πόσιμου νερού στους αστροναύτες ή ακόμη και να μετατραπεί σε καύσιμο πυραύλων.

Ειδικότερα, στο σκάφος Athena θα βρίσκεται το PRIME-1, ή αλλιώς το Polar Resources Ice Mining Experiment 1, μια τεχνολογική επίδειξη που αναπτύχθηκε από τη NASA και έχει σχεδιαστεί για την αναζήτηση και διάτρηση υδάτινου πάγου.

Επίσης, μαζί με το Athena θα ταξιδέψει και το Lunar Trailblazer της NASA, ένας δορυφόρος σχεδιασμένος να τεθεί σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι και να χρησιμοποιήσει τηλεπισκόπηση για την ανίχνευση νερού.

Εάν και τα δύο αυτά ωφέλιμα φορτία της NASA επιτύχουν, θα είναι μια ευπρόσδεκτη νίκη για τη διαστημική υπηρεσία, η οποία έχασε τουλάχιστον τέσσερις ερευνητικούς δορυφόρους κατά τη διάρκεια της αποστολής Artemis I τον Νοέμβριο του 2022.

Ο πρωταρχικός στόχος αυτής της πτήσης – να στείλει μια ακατοίκητη κάψουλα πληρώματος σε δοκιμαστική πτήση γύρω από το φεγγάρι – κύλησε ομαλά.

Όμως μια ομάδα μικρών δορυφόρων της NASA που αναπτύχθηκαν παράλληλα με το διαστημόπλοιο, συμπεριλαμβανομένων δύο που προορίζονταν για την αναζήτηση σεληνιακού νερού, απέτυχαν να πετύχουν τους στόχους τους.

Η εταιρεία του Τζεφ Μπέζος φτάνει στο φεγγάρι

Η Blue Origin, η διαστημική εταιρεία που ίδρυσε ο Τζεφ Μπέζος το 2000, μπορεί επίσης να παρουσιάσει ένα πρωτότυπο της σεληνακάτου της.

Το διαστημόπλοιο, που ονομάζεται Blue Moon, είναι ένα από τα δύο οχήματα που έχει επιλέξει η NASA για να μεταφέρει ενδεχομένως αστροναύτες από τη σεληνιακή τροχιά στην επιφάνεια της Σελήνης. Το συμβόλαιο της Blue Origin για το έργο αυτό είναι αξίας 3,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων. (Το άλλο όχημα που επέλεξε η NASA είναι το Starship της SpaceX, το οποίο θα έχει στόχο να πραγματοποιήσει την πρώτη προσεδάφιση το 2027).

Ένα όχημα της Blue Moon ικανό να μεταφέρει ανθρώπους είναι πιθανότατα τουλάχιστον μερικά χρόνια μακριά από το ντεμπούτο του, αλλά η Blue Origin σχεδιάζει να εκτοξεύσει ένα όχημα προσεδάφισης «pathfinder» για αποστολές φορτίου στη Σελήνη ήδη από φέτος. Ωστόσο, δεν είναι σαφές πότε ακριβώς ή αν αυτό το χρονοδιάγραμμα θα τηρηθεί.

Η αποστολή θα στείλει μια ρομποτική προσεδάφιση για να δοκιμάσει το σχεδιασμό και τις δυνατότητες του κινητήρα του Blue Moon, με στόχο να διασφαλίσει την ομαλή πορεία για μελλοντικές αποστολές με πολύτιμα επιστημονικά φορτία ή πλήρωμα. Η NASA θα τοποθετήσει επίσης ένα επιστημονικό όργανο στο σκάφος που ονομάζεται Stereo Cameras for Lunar Plume Surface Studies, ή SCALPSS, το οποίο είναι ένα σύνολο καμερών σχεδιασμένο για να παρακολουθεί πώς αντιδρά η σεληνιακή σκόνη στους κινητήρες των οχημάτων προσεδάφισης καθώς αυτά κατευθύνονται προς το έδαφος.

Το διαστημόπλοιο Pathfinder της Blue Origin έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί πάνω σε έναν από τους πυραύλους New Glenn της εταιρείας, ο οποίος επρόκειτο να πραγματοποιήσει την πρώτη του πτήση το πρωί της Δευτέρας (13/01). Ωστόσο, η Blue Origin ματαίωσε την εναρκτήρια προσπάθεια εκτόξευσης, καθώς οι μηχανικοί εργάζονταν για την αντιμετώπιση ενός άγνωστου προβλήματος με τον πύραυλο.

Αργότερα μέσα στο 2025 και μετά

Περισσότερες αποστολές στη Σελήνη είναι προγραμματισμένες για αργότερα φέτος, αν και η πολυπλοκότητα τέτοιων εγχειρημάτων οδηγεί συνήθως σε καθυστερήσεις.

Αυτό σημαίνει ότι η Intuitive Machines θα μπορούσε να εκτοξεύσει την τρίτη ρομποτική σεληνιακή αποστολή της, με την ονομασία IM-3, ήδη από τον Οκτώβριο.

Η Astrobotic Technology μπορεί επίσης να έχει την ευκαιρία να ανακάμψει από μια απογοητευτική πρώτη προσπάθεια για προσεδάφιση στο φεγγάρι το 2024. Η προσεδάφιση Peregrine άρχισε να έχει διαρροή καυσίμων μετά την άφιξή της στο διάστημα τον περασμένο Ιανουάριο, αναγκάζοντας το όχημα να επιστρέψει προς τη Γη και να εγκαταλείψει τις σεληνιακές φιλοδοξίες του.

Η εταιρεία έχει στα σκαριά ένα νέο, μεγαλύτερο όχημα, το Griffin, το οποίο θα εκτοξευθεί ήδη φέτος. Ωστόσο, η Astrobotic έχει ήδη αντιμετωπίσει αρκετές επιπλοκές με το Griffin, συμπεριλαμβανομένης της ακύρωσης από τη NASA ενός ρόβερ που προοριζόταν να πετάξει πάνω στο σεληνιακό όχημα. Αυτό το ρόβερ, που ονομάζεται Volatiles Investigating Polar Exploration Rover ή VIPER, παραμένει σε εκκρεμότητα.

Ωστόσο, η Astrobotic δήλωσε ότι μπορεί να εξοπλίσει το Griffin με κάποια από την τεχνολογία της εταιρείας, όπως υποδομές για τη σχεδιαζόμενη επιχείρηση σεληνιακής ενέργειας που ονομάζεται LunaGrid.

Τέλος, σύμφωνα με ένα χρονοδιάγραμμα που έχει καταρτιστεί στις αρχές του 2024, η SpaceX μπορεί να επιχειρήσει να στείλει στη Σελήνη ένα μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Starship – το ισχυρότερο όχημα εκτόξευσης που έχει κατασκευαστεί ποτέ.

Δεν είναι σαφές αν αυτή η αποστολή θα πραγματοποιηθεί πράγματι το 2025. Εκπρόσωπος της NASA επιβεβαίωσε στο CNN ότι η διεξαγωγή μιας δοκιμαστικής αποστολής χωρίς πλήρωμα στη Σελήνη αποτελεί μέρος των απαιτήσεων της διαστημικής υπηρεσίας για την ανάπτυξη του Starship της SpaceX – αλλά δεν ανέφερε αν ο πύραυλος μπορεί να είναι έτοιμος για μια τέτοια επίδειξη φέτος.

«Η NASA συνεχίζει να συνεργάζεται στενά με τη SpaceX για την πρόοδο προς τα ορόσημα, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης του σχεδιασμού, της ανάπτυξης και των δοκιμών των επιμέρους υποσυστημάτων και της ολοκληρωμένης εκστρατείας δοκιμών πτήσης της SpaceX», δήλωσε η διαστημική υπηρεσία. «Ανατρέξτε στη SpaceX για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο της ανάπτυξής της».

Ωστόσο, αξιωματούχοι της NASA ανέφεραν πρόσφατα ότι η SpaceX σχεδιάζει τουλάχιστον να επιταχύνει την ανάπτυξη του Starship φέτος, ολοκληρώνοντας αποστολές που θα δείξουν πώς το διαστημόπλοιο μπορεί να ανεφοδιαστεί με καύσιμα όταν βρεθεί σε τροχιά. (Το Starship αναμένεται να χρειαστεί να γεμίσει με καύσιμα πολλές φορές καθώς βρίσκεται σε γήινη τροχιά πριν μπορέσει να ολοκληρώσει μια αποστολή στη Σελήνη).

Starship

Το αν όλες αυτές οι αποστολές χωρέσουν στο ημερολόγιο του 2025 μένει να φανεί. Το βέβαιο, ωστόσο, είναι ότι η NASA, ο εμπορικός διαστημικός τομέας και τα έθνη σε όλο τον κόσμο υποδαυλίζουν την επιθυμία τους να ανανεώσουν τη σεληνιακή εξερεύνηση.

Η NASA, για παράδειγμα, θέλει κάτι περισσότερο από το να επαναφέρει Αμερικανούς αστροναύτες στη σεληνιακή επιφάνεια: Η ομοσπονδιακή υπηρεσία επιδιώκει να δημιουργήσει εκεί έναν μόνιμο οικισμό, θέλοντας να ανταγωνιστεί τις φιλοδοξίες της Κίνας, η οποία στοχεύει να πατήσει στη Σελήνη μέχρι το 2030.

Οι επιδιώξεις των ΗΠΑ και της Κίνας είναι εν μέρει εθνικιστικές και πολιτικές. Αλλά οι στόχοι είναι επίσης επιστημονικοί.

«Από επιστημονική άποψη, αν το σκεφτούμε, η Σελήνη είναι μια αποθήκη πληροφοριών για το τι συμβαίνει τόσο εκεί όσο και στη Γη με την πάροδο του χρόνου», δήλωσε η δρ Μπέθανι Έλμαν, καθηγήτρια πλανητικής επιστήμης στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας και επικεφαλής της έρευνας για το σκάφος Lunar Trailblazer της NASA. «Έτσι, ένα μεγάλο ερώτημα είναι, από πού προήλθε αυτό το νερό στο φεγγάρι; Είναι αρχαίο; Και μετά, τι μας λέει αυτό για το πώς η Γη απέκτησε νερό;»

Tags