Οι μπανάνες που απολαμβάνεις το πρωί, με τα δημητριακά σου, τα smoothies σου, με μια κουταλιά φυστικοβούτυρο, στο banana bread σου, ή απλά μόνες τους, βρίσκονται αντιμέτωπες με την εξαφάνιση λόγω μιας μυκητιασικής ασθένειας γνωστής ως fusarium oxysporum, που ονομάζεται επίσης TR4.

Συγκεκριμένα, προσβάλλει τις μπανάνες Cavendish, τον πιο δημοφιλή τύπο μπανάνας στον κόσμο, προσβάλλοντας τις ρίζες τους και προκαλώντας σήψη και θάνατο του φυτού.

Χωρίς παρέμβαση, αντιμετωπίζουμε πραγματικά έναν κόσμο με πολύ λίγες μπανάνες, αν θα υπάρχουν καθόλου, στο πολύ κοντινό μέλλον. Αλλά ευτυχώς για όλους μας, φαίνεται ότι μια ομάδα σούπερ επιστημόνων μπορεί να έχει μια λύση.

Όπως είχε ήδη αναφέρει το BBC, για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, ο μύκητας έχει επηρεάσει τις καλλιέργειες μπανάνας σε όλο τον κόσμο.

Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία, ο μύκητας έχει επιταχυνθεί και έχει μετακινηθεί σε νέες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Λατινικής Αμερικής, όπου καλλιεργείται μεγάλο μέρος των μπανανών που καταναλώνει ο βορράς του πλανήτη.

«Οι μπανάνες είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά φρούτα στον κόσμο και αποτελούν βασική τροφή για εκατομμύρια καταναλωτές», δήλωσε στο BBC ο Fernando García-Bastidas, ερευνητής στον τομέα της υγείας των φυτών.

«Δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει η τρέχουσα πανδημία TR4 στην επισιτιστική ασφάλεια».

Διαβασε ακομα

Από τα 1.000 είδη μπανάνας οι άνθρωποι τρώνε μόνο ένα: Κι αυτό είναι καταστροφικό

Ωστόσο, τώρα φαίνεται ότι οι επιστήμονες έχουν βρει μια πιθανή λύση.

Τον Αύγουστο, μια παγκόσμια ομάδα ερευνητών παρουσίασε τα τελευταία ευρήματά της στο περιοδικό Nature Microbiology. Κατ’ αρχάς έδειξε ότι αυτό το στέλεχος του TR4 δεν είναι το ίδιο που σχεδόν εξαφάνισε τις μπανάνες τη δεκαετία του 1950, κάτι που αποτελεί σημαντική βάση για την κατανόησή του.

«Το είδος της μπανάνας που τρώμε σήμερα δεν είναι το ίδιο με αυτό που έτρωγαν οι παππούδες σας. Εκείνες οι παλιές, οι μπανάνες Gros Michel, έχουν εξαφανιστεί, θύματα της πρώτης επιδημίας Fusarium τη δεκαετία του 1950».

Ο Li-Jun Ma, καθηγητής βιοχημείας και μοριακής βιολογίας στο UMass Amherst και κύριος συγγραφέας της μελέτης, μοιράστηκε σε δελτίο τύπου σημαντικές πληροφορίες που προέκυψαν από τη μελέτη.

Σήμερα, η πιο δημοφιλής μπανάνα, εξήγησε η ομάδα των ερευνητών, είναι η Cavendish, η οποία αρχικά καλλιεργήθηκε για να είναι ανθεκτική στις ασθένειες λόγω της προηγούμενης εξαφάνισης.

Και για ένα διάστημα, ήταν έτσι. «Υπήρξε ένα άλλο ξέσπασμα της ασθένειας της μπανάνας», πρόσθεσε ο Yong Zhang, επικεφαλής συγγραφέας και διδακτορικός απόφοιτος του προγράμματος Οργανικής και Εξελικτικής Βιολογίας του UMass Amherst υπό τη διεύθυνση του Ma. «Εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά από τη Νοτιοανατολική Ασία στην Αφρική και την Κεντρική Αμερική».

Ο Ma και οι φοιτητές του πέρασαν τα τελευταία 10 χρόνια μελετώντας και προσπαθώντας να μάθουν γιατί εμφανίστηκε αυτή η νέα επιδημία.

Διαπίστωσαν ότι αυτή η νέα επιδημία οφειλόταν σε «ειδικά για το στέλεχος βοηθητικά γονίδια» εκτός από ένα κοινό βασικό γονιδίωμα και συνδέονται με την παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου, το οποίο, όπως είπε ο Ma, «φαίνεται να είναι ο βασικός παράγοντας για την επικινδυνότητα του TR4».

Αν και οι ερευνητές δήλωσαν ρητά ότι δεν γνωρίζουν ακριβώς γιατί αυτό συνέβαλε σε μια νέα προσβολή από την ασθένεια, κατάφεραν να διαπιστώσουν ότι η μολυσματικότητα του νέου στελέχους μειώθηκε «σημαντικά» όταν εξαλείφθηκαν δύο γονίδια που «ελέγχουν την παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου».

«Ο εντοπισμός αυτών των βοηθητικών γενετικών αλληλουχιών ανοίγει πολλούς στρατηγικούς δρόμους για τον μετριασμό ή ακόμη και τον έλεγχο, της εξάπλωσης του Foc TR4», πρόσθεσε ο Yong.

Ωστόσο, ακόμη και αν μπορέσεις να ελέγξεις τα γονίδια που παράγουν οξείδιο του αζώτου, σημείωσαν οι συγγραφείς, η πιο πιεστική ανησυχία είναι στην πραγματικότητα η μονοκαλλιέργεια – η πρακτική της καλλιέργειας της ίδιας ποικιλίας χρόνο με το χρόνο στον ίδιο αγρό.

Διαβασε ακομα

Η κλιματική κρίση απειλεί το αγαπημένο σου φρούτο

«Όταν δεν υπάρχει ποικιλομορφία σε μια τεράστια εμπορική καλλιέργεια, γίνεται εύκολος στόχος για τα παθογόνα», δήλωσε ο Ma.

Ο Ma πρότεινε μάλιστα έναν τρόπο με τον οποίο μπορείς να κάνεις τη διαφορά και να βοηθήσεις στην επιβίωση της μπανάνας για τις μελλοντικές γενιές: «Την επόμενη φορά που θα αγοράσεις μπανάνες, δοκίμασε μερικές διαφορετικές ποικιλίες που μπορεί να είναι διαθέσιμες στο τοπικό κατάστημα ειδικών τροφίμων».

Με αυτόν τον τρόπο, ενθαρρύνεις τους αγρότες να καλλιεργήσουν κάτι καινούργιο και παράλληλα να βγάλουν τα προς το ζην.

Με πληροφορίες από Food and wine