Το μαγείρεμα είναι μια μοναδική ανθρώπινη δραστηριότητα κατά την οποία όχι μόνο ψήνουμε, βράζουμε, τηγανίζουμε, αλλά δημιουργούμε κάτι ξεχωριστό και μοναδικό. Η μετατροπή τόσων υλικών σε ένα γευστικό πιάτο απαιτεί ένα κράμα χημείας, τέχνης και ενστίκτου που πολλοί από εμάς κάνουμε χωρίς να το σκεφτόμαστε. Κάποιοι μπορεί να στραφούν σε ένα βιβλίο μαγειρικής για βοήθεια, και μερικοί απλά καταλήγουν σε ένα μενού για να πάρουν φαγητό.

Ανεξάρτητα από αυτό, κάποιος, κάποια στιγμή, έπρεπε να καταλάβει πώς να συνδυάσει ένα σύνολο υλικών για να παράγει γεύσεις που συναρπάζουν. Για να γίνει αυτό απαιτούνται πολλές δοκιμές και προσπάθειες: Οι καλύτεροι σεφ συνήθως δοκιμάζουν τις δημιουργίες τους πριν τις σερβίρουν.

Tech Η πιο επιτυχημένη συγγραφέας βιβλίων μαγειρικής δεν είναι άνθρωπος

Τι συμβαίνει όμως αν ο σεφ δεν έχει καθόλου γευστικούς κάλυκες;

Πρόκειται για ένα ερώτημα που αξίζει να τεθεί, καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη εισέρχεται στη μαγειρική τέχνη. Ένας αυξανόμενος αριθμός εργαλείων AI έρχεται για να δημιουργήσει νέες συνταγές ή ολόκληρα μενού. Οι αλγόριθμοι είναι πλέον σε θέση να προτείνουν γεύματα για τη βέλτιστη διατροφή, να διακρίνουν και να εντοπίζουν γεύσεις – ακόμα και να συνδυάζουν κρασιά.

Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί μια εμφανής έξαρση των βιβλίων μαγειρικής που δημιουργούνται από Τεχνητή Νοημοσύνη και διατίθενται προς πώληση.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι συνταγές αυτές δεν έχουν ποτέ δοκιμαστεί και δεν οδηγούν στα καλύτερα αποτελέσματα όταν δοκιμαστούν. Ακόμα και οι εικόνες των λαχταριστών πιάτων που περιλαμβάνονται μέσα στα βιβλία, έχουν και οι ίδιες δημιουργηθεί μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης.

Η πρόκληση

Ο υπολογισμός αισθητηριακών μηχανισμών, όπως η γεύση και η όσφρηση, αποτελεί σημαντική πρόκληση για τους προγραμματιστές Τεχνητής Νοημοσύνης.

Χωρίς την ικανότητα γεύσης ή όσφρησης, οι γεύσεις πρέπει να αναχθούν σε μια συλλογή δυαδικών ψηφίων για την κατανόηση των αλγορίθμων ΤΝ. Αλλά όπως ανακάλυψε ο Charles Spence, πειραματικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις δεκαετίες που έχει περάσει μελετώντας τις ανθρώπινες αισθήσεις, η εμπειρία μας για το φαγητό είναι ακόμα πιο βαθιά.

Είναι εν μέρει ένα κουβάρι χημικών ουσιών που αλληλεπιδρούν με τους γευστικούς και οσφρητικούς μας υποδοχείς, αλλά και η συναισθηματική μας κατάσταση και άλλες αισθήσεις παίζουν σημαντικό ρόλο.

Η ακρόαση διαφορετικών ειδών μουσικής, για παράδειγμα, μπορεί να προσθέσει αυτό που ο Spence αποκαλεί «ηχητικό καρύκευμα» σε ένα γεύμα, μεταβάλλοντας τη γεύση του, ενώ το χρώμα του φαγητού ή τα σκεύη που χρησιμοποιούμε μπορούν επίσης να επηρεάσουν την εμπειρία μας.

«Η πολυπλοκότητα της αντίληψης της γεύσης είναι πέρα από την τεχνολογία και εμπλέκει πολλαπλές αισθήσεις, όχι μόνο τη γεύση και την οσμή, αλλά και την υφή, την οπτική εμφάνιση, την οξύτητα και την αίσθηση του στόματος», λέει ο Spence.

Αισθητηριακή απόλαυση

Αυτή την πολλαπλότητα των αισθήσεων πρέπει να αντιμετωπίσει η Τεχνητή Νοημοσύνη όταν προσπαθεί να συνδυάσει συστατικά σε νέες, και ίσως το πιο κρίσιμο, εύγευστες συνταγές.

«Τόσο μεγάλο μέρος της εμπειρίας μας από το φαγητό εξαρτάται όχι μόνο από τη χημική δομή και τα συστατικά, αλλά και από την προηγούμενη εμπειρία μας», λέει ο Spence. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να είναι σε θέση να υπολογίσει πώς οι χημικές ουσίες θα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, αλλά θα δυσκολευτεί με το πώς οι συνταγές και τα φαγητά θα συνδυάζονται με την προσωπική μας αντίληψη.

Πάρτε για παράδειγμα την καταξιωμένη σεφ Asma Khan, η οποία ανακαλεί με τις αισθήσεις της τους ήχους και τις μυρωδιές της κουζίνας της παιδικής της ηλικίας, οι οποίες αποτελούν τη βάση για όλες τις συνταγές που μαγειρεύει στο εστιατόριό της στο κεντρικό Λονδίνο. Πολύ λίγες από τις συνταγές της είναι γραμμένες, αντίθετα είναι απομνημονευμένες από τα χρόνια που πέρασε μαγειρεύοντας με τη μητέρα της, τις γιαγιάδες και τις θείες της. Και το κρίσιμο είναι ότι οι αναμνήσεις από τη δική της βιωμένη εμπειρία είναι κάτι που η ΤΝ δεν μπορεί να συσσωρεύσει.

Διαβασε ακομα

Υπάρχεις λόγος που σου αρέσει τόσο πολύ το μπάρμπεκιου και είναι η χημεία

Έτσι, ίσως ένα καλό σημείο εκκίνησης είναι να κατανοήσουμε τι είναι στην πραγματικότητα μια συνταγή, προτείνει ο Patrik Engisch, φιλόσοφος και συνιδρυτής του ερευνητικού κέντρου The Culinary Mind στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, Ιταλία.

Υποστηρίζει ότι οι συνταγές είναι κάτι πολύ περισσότερο από «έναν κατάλογο υλικών και μια σειρά οδηγιών» που μετατρέπονται σε ένα πιάτο. «Αυτό που μαγειρεύουμε και ο τρόπος που μαγειρεύουμε είναι «ποιοι είμαστε» και αποτελεί έκφραση αυτού που μας ενδιαφέρει», λέει.

Οι εμπειρίες ενός σεφ, η πολιτιστική του κληρονομιά, οι αναμνήσεις από το φαγητό, ακόμη και το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο της εποχής, όλα συμβάλλουν στην κατανόηση της γεύσης και τελικά διαμορφώνουν τις συνταγές που στη συνέχεια δημιουργούν.

Τα παραγωγικά μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης και τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLM), όπως αυτά που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία συνταγών, παράγουν απαντήσεις χρησιμοποιώντας προϋπάρχοντα σύνολα δεδομένων, στην προκειμένη περίπτωση συνταγές που ήδη υπάρχουν και έχουν δημιουργηθεί τις περισσότερες φορές από έναν άνθρωπο. Προς το παρόν δεν διαθέτουν τη γνωστική λειτουργία για να δημιουργήσουν πρωτότυπες συνταγές με νόημα ή συναίσθημα.

Ωστόσο, έχουν σημειωθεί κάποιες ελπιδοφόρες εξελίξεις όσον αφορά τη δημιουργία συνταγών από την Τεχνητή Νοημοσύνη. Ο Ganesh Bagler, ένας ερευνητής υπολογιστών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Πληροφοριών Indraprastha στο Δελχί, προσπαθεί να «συλλάβει τη μαγειρική δημιουργικότητα των ανθρώπων» στον νέο αλγόριθμο δημιουργίας συνταγών «Ratatouille». Εκπαιδεύτηκε χρησιμοποιώντας περισσότερες από 118.000 παραδοσιακές συνταγές από 74 χώρες.

Ο Bagler επινόησε επίσης το Turing Test for Chefs, εμπνευσμένο από το έργο του Βρετανού επιστήμονα πληροφορικής Alan Turing, το οποίο προσπαθούσε να προσδιορίσει την ικανότητα μιας μηχανής να σκέφτεται σαν άνθρωπος. Προτείνει να παρουσιαστεί σε έναν σεφ μια συνταγή που επιλέγεται τυχαία από μια δεξαμενή με συνταγές που έχουν δημιουργηθεί τόσο από ανθρώπους, όσο και από Τεχνητή Νοημοσύνη. Ο σεφ καλείται στη συνέχεια να βαθμολογήσει κάθε συνταγή από το μηδέν έως το πέντε, με το μηδέν να αντιστοιχεί σε συνταγή Τεχνητής Νοημοσύνης και το πέντε σε συνταγή που δημιουργήθηκε από άνθρωπο.

Ο Bagler διαπίστωσε ότι αρκετές συνταγές που δημιουργήθηκαν από τον δικό του αλγόριθμο Ratatouille – που πήρε το όνομά του από την ταινία της Disney του 2007 με πρωταγωνιστή έναν αρουραίο που ονειρεύεται να γίνει σεφ – πέρασαν το τεστ, ξεγελώντας εκπαιδευόμενους και επαγγελματίες σεφ, τουλάχιστον στα «χαρτιά». Μια ιδιαίτερα πειστική συνταγή ήταν για ένα ταϊλανδέζικο μπουρίτο με σόγιου. Νόστιμο; Θα το μάθουμε μόνο αν ακολουθήσουμε τα βήματα για να το μαγειρέψουμε.

«Βρισκόμαστε στη μέση της επινόησης μιας στρατηγικής για την αξιολόγηση αυτών των συνταγών, μαγειρεύοντας και «δοκιμάζοντας» συνταγές που πέρασαν το Turing Test for Chefs», λέει ο Bagler. «Ενώ είμαι αισιόδοξος ότι οι συνταγές αυτές θα αποδειχθούν εύγευστες και νόστιμες, στην πραγματικότητα, κρατώ τα δάχτυλά μου σταυρωμένα, καθώς η γεύση είναι ένα πολύ υποκειμενικό φαινόμενο».

Διαβασε ακομα

Ξέρουμε τι πρέπει να τρώμε για να είμαστε υγιείς. Γιατί είναι τόσο δύσκολο να το κάνουμε;

Ο Balger πιστεύει ότι οι εξελίξεις στην υπολογιστική γαστρονομία και την Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο «μετασχηματισμό του παγκόσμιου συστήματος τροφίμων για ένα καλύτερο μέλλον τροφίμων, για την επίτευξη καλύτερης δημόσιας υγείας και διατροφής». Πιστεύει επίσης ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των τροφίμων μας, βοηθώντας μας να μειώσουμε τα απορρίμματα τροφίμων και να επιλέγουμε συστατικά με χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα.

Υπάρχει επίσης αναμφισβήτητα η διασκέδαση που μπορεί να έχει κανείς παίζοντας με αυτές τις «γεννήτριες» πιάτων. Έχουν μια καινοτομία, σχεδόν σαν να περιστρέφεις μια ρουλέτα τροφίμων. Αλλά για πολλούς ανθρώπους, το μαγείρεμα είναι κάτι περισσότερο από την απλή ανάμειξη συστατικών για τη δημιουργία ενός γεύματος. Είναι μια διέξοδος για τη δημιουργικότητά μας, την κληρονομιά και την προσωπικότητά μας. Και η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν πρόκειται ποτέ να μας το στερήσει αυτό.

Με πληροφορίες από BBC