Για να φτάσεις στο εγκαταλελειμμένο, 400 ετών χωριό της Σαρδηνίας Battista, πρέπει να περάσεις από στενούς, δαιδαλώδεις δρόμους σκαρφαλωμένους πάνω από σπηλιές και καταπράσινες κοιλάδες– μια δραματική αντίθεση με τα γραφικά καφέ και τα πολύχρωμα κτήρια του κέντρου της Όλμπια, 20 χιλιόμετρα βόρεια, ή τις γαλαζοπράσινες παραλίες και τα γιοτ στο Πόρτο Τσέρβο.

Συνήθως δεν συναντάς άλλους ανθρώπους κατά μήκος της διαδρομής, αλλά μπορεί να αντικρίσεις δεκάδες πρόβατα με τις κουδούνες τους να καταλαμβάνουν τους δρόμους.

«Αυτό είναι φυσιολογικό εδώ», είπε η γοητευτική οικοδέσποινα Simonetta Bazzu, που έμοιαζε με τη νεαρή, ξανθιά Sophia Loren. Η Simonetta ζει σε ένα πέτρινο σπίτι στο χωριό Battista και είναι ιδιοκτήτρια 11 ακατέργαστων, ακατοίκητων stazzus που αποτελούν το παλαιότερο τμήμα του χωριού, όπου γεννήθηκαν πολλοί από τους προγόνους της – και ο πατέρας της.

Το σπίτι της είναι ένα παραδοσιακό stazzu (μια κατοικία από γρανίτη που συναντάται στους αγρότες και τους βοσκούς σε αυτό το βορειοανατολικό τμήμα του νησιού), και παρά το γεγονός ότι ήταν άδειο για περισσότερα από 40 χρόνια, μια προσεκτική ανακαίνιση το έκανε να μοιάζει σαν να είχε σταματήσει ο χρόνος.

Υπάρχει ένα μεγάλο πέτρινο τζάκι, η αυθεντική ξυλόσομπα, το αυθεντικό πέτρινο δάπεδο και μια πλατφόρμα ύπνου. Μόνο η τηλεόραση επίπεδης οθόνης λειτουργούσε ως μια τρανταχτή υπενθύμιση ότι μπορείτε να καθίσετε στο παρελθόν, κοιτώντας το παρόν.

Το εγκαταλελειμμένο χωριό

Το χωριό εγκαταλείφθηκε πριν από τέσσερις και πλέον δεκαετίες, όταν οι τελευταίοι κάτοικοί του – ο 100χρονος παππούς της, Salvatore και η 95χρονη γιαγιά της, Angelina – έζησαν τα τελευταία 10 χρόνια της ζωής τους στην Olbia για να βρίσκονται κοντά σε σύγχρονες ανέσεις που δεν υπήρχαν κοντά στο Battista, όπως γιατροί και αγορές.

Σε ένα εκπληκτικό κατόρθωμα φαντασίας και εφευρετικότητας, η Bazzu μετέτρεψε αυτή τη μικροσκοπική πόλη-φάντασμα σε ένα εκπαιδευτικό κέντρο μαγειρικής της Σαρδηνίας και μια σχολή ζυμαρικών μέσω της μάρκας της, Vittoria Arimani, την οποία εγκαινίασε το 2019.

Χάρη στις προσεκτικές εργασίες αποκατάστασης του πατέρα της Bazzu, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης μιας κατασκευαστικής εταιρείας, τρία από τα εγκαταλελειμμένα stazzu της Battista έχουν μετατραπεί σε σύγχρονα επιδεικτικά έργα που αρμόζουν στο Architectural Digest.

Ένας παλιός αχυρώνας με κατσίκες μετατράπηκε σε κελάρι κρασιών, ένα stazzu ενός δωματίου σε μουσείο ζυμαρικών και ψωμιού και το stazzu δύο δωματίων, όπου κάποτε ζούσαν οι προ-προ-παππούδες της Bazzu, σε μια κουζίνα παρασκευής ζυμαρικών με έναν υπαίθριο ξυλόφουρνο και μια αυλή που θα μπορούσε να γίνει κήπος ενός πολυτελούς εστιατορίου.

Ο ευγενής στόχος της Bazzu: Να διδάξει στη νέα γενιά της Σαρδηνίας πώς να φτιάχνει το ψωμί και τα ζυμαρικά που έφτιαχναν οι πρόγονοί τους – δωρεάν – ώστε οι παραδόσεις να συνεχίσουν την πορεία τους στο χρόνο.

Μαγειρική και παράδοση

Η Bazzu χρηματοδοτεί τη δουλειά της μέσω των αμειβόμενων εμπειριών που προσφέρει καθημερινά, όλο το χρόνο, προσκαλώντας επισκέπτες από κάθε γωνιά του πλανήτη να απλώσουν ζυμαρικά στο πανέμορφο χειροποίητο τραπέζι της κουζίνας της.

Μεταξύ των πιο τουριστικών μηνών Μαΐου και Οκτωβρίου, προσφέρει δύο μαθήματα την ημέρα – ένα πλούσιο γεύμα ή δείπνο με φρούτα και λαχανικά από τον κήπο της, αρτοσκευάσματα, σπιτικό τυρί και κρασί, αλλά και περισσότερη ιστορία από ό,τι θα περίμενε κανείς να βρει σε μια παραδοσιακή σχολή μαγειρικής.

«Σε περιόδους πείνας, χρησιμοποιούσαμε ό,τι μπορούσε να μας δώσει η γη», είπε. «Και πριν υπάρξουν αεροπλάνα, δεν ήταν εύκολο να φέρεις ζάχαρη, καφέ, καπνό ή σοκολάτα στη Σαρδηνία. Οι πρόγονοί μου χρησιμοποιούσαν μέλι, αμύγδαλα, λεμόνι, πορτοκάλι, σιμιγδάλι, κριθάρι και βελανίδια».

Η Bazzu λέει ότι μόνο στην Oliena – ένα χωριό μόλις 7.000 κατοίκων στην κεντροανατολική επαρχία Nuoro της Σαρδηνίας – έχουν ανακαλυφθεί 37 διαφορετικές ποικιλίες αμυγδάλων. «Στη Σαρδηνία έχουμε περισσότερα από 1.200 διαφορετικά είδη ψωμιού», πρόσθεσε, «και περισσότερα από 200 διαφορετικά είδη ζυμαρικών – συμπεριλαμβανομένου του filindeu, ενός ιερού ζυμαρικού που δεν μπορούν να φτιάξουν όλοι».

Η Bazzu έμαθε να φτιάχνει filindeu και άλλα αρχαία φαγητά ζώντας σε μικρά χωριά σε διάφορα μέρη του νησιού την τελευταία δεκαετία, όπου μελετούσε την παρασκευή ψωμιού και ζυμαρικών με τις μεγαλύτερες μητριάρχες.

«Αγαπώ το νησί μου, αλλά η ζωή στη Σαρδηνία είναι πολύ δύσκολη», είπε. «Είμαστε ένα όμορφο νησί, αλλά βρισκόμαστε στη μέση της θάλασσας. Το χειμώνα έχουμε μόνο δύο πτήσεις την ημέρα και το πλοίο είναι πολύ ακριβό, οπότε αν έχουμε άνεμο, δεν έχουμε πλοίο και δεν έχουμε πτήσεις. Έχουμε πολλά προβλήματα. Όταν κλαίω είναι επειδή είναι δύσκολα».

«Πάρα πολλοί νέοι πηγαίνουν σε άλλες πόλεις για δουλειά», πρόσθεσε. «Ήθελα να αλλάξω την κατάσταση στη Σαρδηνία και να δείξω την ιστορία μας σε όλο τον κόσμο».

Η αποστολή της να εμπνεύσει τους νέους Σαρδηνούς να συνδεθούν με την κληρονομιά τους και ταυτόχρονα να εκπαιδεύσει τους ξένους σχετικά με την αξία της υποστήριξης της γαστρονομικής οικονομίας της, αντιμετώπισε αρχικά έλλειψη κατανόησης.

Αφού απέκτησε πτυχίο νομικής στο Μιλάνο και διηύθυνε την κατασκευαστική εταιρεία του πατέρα της για 14 χρόνια, λέει ότι ήταν δύσκολο γι΄ αυτόν να καταλάβει γιατί επέλεξε να κάνει ζυμαρικά αντί να συνεχίσει να εργάζεται μαζί του. «Για τον πατέρα μου, το να φτιάχνει ζυμαρικά και τυρί ήταν για να ζήσει, όχι για χόμπι ή επάγγελμα», λέει.

Εξαιτίας αυτού, η Bazzu ξεκίνησε χωρίς χρήματα ή υποστήριξη, απευθυνόμενη σε τουρίστες που μιλούσαν αγγλικά, τα οποία εκείνη δεν ήξερε να μιλάει εκείνη την εποχή.

«Ήταν πολύ, πολύ δύσκολο», είπε. «Οι γονείς μου δεν με βοήθησαν όταν ξεκίνησα. Οι άνθρωποι ρωτούσαν, “γιατί επιλέγεις αυτή τη δουλειά; Γιατί φτιάχνεις ζυμαρικά;” Σιγά σιγά, ο κόσμος άρχισε να καταλαβαίνει τη δουλειά μου και την αποστολή μου με τους νεότερους ανθρώπους στη Σαρδηνία.

Για να διαδώσει την αποστολή της, συνομιλεί συχνά με αγνώστους στον δρόμο. Καθώς περπατούσαμε στα σοκάκια του κέντρου της Όλμπια ένα απόγευμα, σταμάτησε έναν άνδρα που φορούσε σακάκι σεφ καθώς έμπαινε στο διαμέρισμά του. Έμεινε άναυδος όταν έμαθε ότι μπορούσε να προπονηθεί με την Bazzu δωρεάν.

Διαβασε ακομα

Τρως ξαναζεσταμένα ζυμαρικά και ρύζι; Τι πρέπει να ξέρεις

Ελπίζει ότι αυτού του είδους ο ενθουσιασμός θα δημιουργήσει ένα φαινόμενο που θα μεταδώσει στους νεότερους Σαρδηνούς περηφάνια για την κληρονομιά τους. Ελπίζει επίσης ότι μπορούν να βασιστούν σε αυτό βάζοντας τη δική τους σφραγίδα στα πράγματα, όπως κάνει η Bazzu.

Μετά από πολλά χρόνια, επιτέλους αναγνωρίστηκε ο αντίκτυπος που είχε το έργο της στους συμπατριώτες της στο νησί. Το 2022 τής ζητήθηκε να εμφανιστεί στην εκπομπή του Stanley Tucci, Searching for Italy – όπου έβγαλε από τον ξυλόφουρνό της ένα δίσκο γεμάτο με zuppa cuato – ένα παραδοσιακό πιάτο της Γαλούρας με λεπτό, τραγανό πλατύ ψωμί της Σαρδηνίας, στρωμένο με ζωμό αρνιού, ντόπιο τυρί και άγριο δυόσμο. Ταυτόχρονα, φορούσε γόβα στιλέτο κι ένα βαθύ πράσινο φλοράλ φόρεμα με σκίσιμο μέχρι τον μηρό που θα έκανε τους εκατοντάχρονους του νησιού (και τους προγόνους της) να κοκκινίσουν.

Όταν ο Tucci παρατήρησε ότι έμοιαζε με λαζάνια, εκείνη αναφέρθηκε σε αυτά ως «λαζάνια της Σαρδηνίας» που λειτουργούν και ως «κρυφή σούπα», επειδή ο ζωμός απορροφάται, δίνοντας στο πιάτο μια εξαιρετικά πλούσια γεύση.

Σήμερα είναι εκ των πραγμάτων εκπρόσωπος του γαστρονομικού πλούτου της Σαρδηνίας στη διεθνή τηλεόραση, ενώ εμφανίζεται επίσης τακτικά στις σαρδηνικές εφημερίδες L’Unione Sarda και La Nuova Sardegna.

Και ενώ εμπνέει τις μελλοντικές γενιές, εξυπηρετώντας τους πολλούς τουρίστες που έχουν περάσει από την κουζίνα της τα τελευταία πέντε χρόνια, θα έλεγε κανείς ότι η επιτυχία θα της είχε πάρει τα μυαλά. Αλλά αυτό δεν είναι το στυλ της Bazzu. Το μόνο που έχει να εντυπωσιάσει είναι οι γιαγιάδες της και ξέρει ότι όπου κι αν βρίσκονται, θα ήταν περήφανες που θα την έβλεπαν να συνεχίζει την κληρονομιά τους. Με γόβα στιλέτο.

«Δεν είναι εύκολη δουλειά, αλλά είναι η ευτυχία μου», δήλωσε. «Ζω σήμερα, όπως οι γιαγιάδες μου χθες. Έχω ευγνωμοσύνη για τον τόπο μου και θέλω απλώς οι άνθρωποι να γνωρίσουν την πραγματική Σαρδηνία».

Με πληροφορίες από BBC