Σε ένα παραθαλάσσιο εστιατόριο κοντά στις αποβάθρες στο Φρέντρικσταντ της Νορβηγίας, σερβίρουν μια ποικιλία από νόστιμα πιάτα. Ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν λαζάνια με τυρί, ένα μεξικάνικο μαγειρευτό κατσαρόλας και ένα πικάντικο τσίλι κον κάρνε. Δοκιμάζοντάς τα απολαμβάνεις τη γνώριμη γεύση του μοσχαρίσιου κιμά. Ή μήπως όχι;

Τα πιάτα προέρχονται από την Pronofa Asa, μια σκανδιναβική εταιρεία, σκοπός της οποίας είναι η δημιουργία νέων και βιώσιμων πηγών πρωτεΐνης. Το 2022, εξαγόρασε τη σουηδική εταιρεία ερευνών Marine Taste και επέκτεινε το έργο της μετατρέποντας το ciona – ένα είδος θαλάσσιου ασπόνδυλου – σε κιμά.

Τα πιάτα στο Φρέντρικσταντ ήταν πρωτότυπα, αλλά η Pronofa σχεδιάζει να έχει τον κιμά της στα ράφια των σούπερ μάρκετ στη Νορβηγία και τη Σουηδία πριν από το τέλος του έτους, λέει, και θα επιδιώξει να επεκταθεί σε όλη την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.

Το Ciona είναι φυσικά πλούσιο σε πρωτεΐνες και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική τροφή για ψάρια ή ζώα, καθώς και για ανθρώπους.

«Είναι ο μόνος οργανισμός που παράγει 100% καθαρή κυτταρίνη», λέει ο Hans Petter Olsen, διευθύνων σύμβουλος της Pronofa. «Έτσι, υπάρχουν κάποιες ίνες στο κρέας και έπρεπε να δουλέψουμε πάνω στο πώς θα τις επεξεργαστούμε ώστε η αίσθηση που μας δίνει στο στόμα να είναι παρόμοια με εκείνη που έχει το κρέας».

Η Pronofa, και μια σειρά από εταιρείες σαν αυτήν, αναπτύσσουν εναλλακτικές πηγές πρωτεϊνών για τις κουζίνες σε όλο τον κόσμο, οι οποίες έχουν ελάχιστο αποτύπωμα άνθρακα, αλλά έχουν γεύση φααγητών που όλοι αγαπούν, όπως για παράδειγμα ένα μπέργκερ.

Διαβασε ακομα

Λουκάνικα, αλλά χωρίς τη σφαγή: Το κρέας που θα τρως θα βγαίνει από το εργαστήριο

Ο Οργανισμός Προτύπων Τροφίμων δήλωσε τον Οκτώβριο ότι το κρέας που καλλιεργείται από κύτταρα θα μπορούσε να πωλείται στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσα σε λίγα χρόνια.

Το καλλιεργημένο κοτόπουλο εγκρίθηκε για πώληση στους καταναλωτές στη Σιγκαπούρη το 2020 και στις ΗΠΑ το 2023 και η καλλιεργημένη μπριζόλα εγκρίθηκε στο Ισραήλ το 2024. Δεκάδες εταιρείες σε όλο τον κόσμο αναπτύσσουν παρόμοια προϊόντα, μεταξύ άλλων χρησιμοποιώντας χοιρινό και ψάρια.

Το Ciona έχει γεύση umami, αλλά φυσικά έχει μια ελαφριά γεύση θαλασσινών και μια υφή που θυμίζει καλαμάρι. Δεν υπάρχουν πρόσθετα – αυτή η μετατροπή σε «ψεύτικο κρέας» επιτυγχάνεται απλώς με τον τρόπο που η εταιρεία επεξεργάζεται το θαλάσσιο ασπόνδυλο, λέει ο Olsen.

Η μετατροπή του σε κάτι που να φαίνεται δελεαστικό είναι σημαντική, καθώς το ciona δεν φαίνεται και πολύ λαχταριστό. Τα θαλάσσια ασπόνδυλα, που βρίσκονται στα παγωμένα νερά της Βόρειας Θάλασσας, είναι στην ουσία ημιδιαφανείς σωλήνες που μοιάζουν με ζελατινώδεις σάκους.

Αναπτύσσονται σχεδόν σε οποιαδήποτε στερεή επιφάνεια της θάλασσας, από βράχους και παρασυρόμενα ξύλα μέχρι σκόπιμα τοποθετημένα σχοινιά.

Διαθέτουν δύο σιφώνια στην κορυφή του σωληνοειδούς σώματός τους: το ένα για την αναρρόφηση πλούσιου σε θρεπτικά συστατικά θαλασσινού νερού και το άλλο για την αποβολή φιλτραρισμένου νερού.

Ωστόσο, μετά την επεξεργασία του, το ciona μπορεί να καταναλωθεί σε εκπληκτικά παραδοσιακές συνταγές. «Έπρεπε να προσπαθήσουμε να εξαλείψουμε τη θαλασσινή γεύση», λέει ο Olsen. «Επειδή δεν θα έπρεπε να έχει καθόλου γεύση θάλασσας ή ψαριού. Θα πρέπει να έχει γεύση κρέατος».

Αλλά το ciona είναι κάτι περισσότερο από μια ακόμη εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης. Η εκτροφή του ciona είναι «εξαιρετικά βιώσιμη», σύμφωνα με τον Olsen, εν μέρει επειδή δεν απαιτεί σχεδόν καμία συμβολή από τον εκτροφέα.

Τα σχοινιά σπέρνονται με προνύμφες ciona, παρόμοια με την καλλιέργεια στρειδιών ή μυδιών. Η εργασία του καλλιεργητή απαιτείται κατά την εποχή της συγκομιδής, όταν τα μακριά σχοινιά ανασύρονται από τον ωκεανό, αφαιρείται το ciona και στη συνέχεια επεξεργάζεται.

Συχνά θεωρούνται ιδιαίτερα χωροκατακτητικά είδη, οι ποικιλίες των χιτωνοφόρων (ένα από τα οποία είναι το ciona) εμφανίζονται απρόσκλητα σε σχοινιά, σημαδούρες, κουπιά και αποβάθρες σε όλο τον κόσμο.

Τα περισσότερα έχουν δυνατότητες μαγειρικής χρήσης, αλλά οι συνταγές της Pronofa είναι ειδικά σχεδιασμένες για το ciona που ευδοκιμεί στη Βόρεια Θάλασσα. Παρά το γεγονός ότι αποτελούν χωροκατακτητικό είδος, το ciona και άλλα χιτωνοφόρα μπορούν να έχουν τεράστια αξία για τα περιβάλλοντα στα οποία αναπτύσσονται, φιλτράροντας το άζωτο από τα νερά των ωκεανών.

Διαβασε ακομα

Δεν χρειάζεσαι ζώα για να φτιάξεις αληθινό κρέας. Φάε κοτόπουλο που καλλιεργείται σε εργαστήριο

«Μία από τις παρενέργειες της γεωργίας είναι το πλεόνασμα αζώτου», λέει ο Olsen, «πλεόνασμα που καταλήγει στα ποτάμια και προκαλεί υπερβολική ανάπτυξη των φυκιών. Αλλά αν βρεθείς κοντά σε ένα από τα εκτροφεία χιτωνοφόρων ζώων μας, ο ωκεανός θα είναι σαν τη Μεσόγειο – κρυστάλλινα νερά και ορατότητα 30 μέτρων».

Ωστόσο, η καλλιέργεια αυτή δεν είναι απαλλαγμένη από δυσκολίες. Ένα εγχείρημα για την καλλιέργεια της ποικιλίας haloceynthia roretzi, ή θαλάσσιου ανανά, για ανθρώπινη κατανάλωση στην Κορέα δυσκολεύτηκε να έχει αντίκτυπο λόγω συνεχών γεγονότων μαζικής θνησιμότητας.

Οι επιστήμονες στην Κορέα πιστεύουν ότι οι θάνατοι προκαλούνται από ένα παράσιτο του οποίου οι καταστροφικές ικανότητες μπορεί να αυξάνονται από τη μονοκαλλιέργεια των εκμεταλλεύσεων χιτωνοφόρων.

Παρ’ όλα αυτά, η Pronofa ελπίζει ότι το έργο της με τα ασπόνδυλα θα τα μετατρέψει σε βασικό είδος διατροφής και όχι απλώς σε άλλη μια μοντέρνα και βραχύβια εναλλακτική λύση κρέατος.

«Για εμάς, είναι πολύ σημαντικό να μην τοποθετηθούμε στο ίδιο ράφι με όλα αυτά τα άλλα υποκατάστατα κρέατος», λέει ο Olsen. «Τελικά, θέλουμε να ανταγωνιστούμε σε κλίμακα τη βιομηχανία σολομού στη Νορβηγία και θέλουμε να παραδώσουμε εκατομμύρια τόνους των προϊόντων μας».

Η νορβηγική βιομηχανία σολομού αποτελεί το 2% του ΑΕΠ της Νορβηγίας και αξίζει περισσότερα από 10 δισ. δολάρια ετησίως, σύμφωνα με το Νορβηγικό Συμβούλιο Θαλασσινών.

Το τολμηρό όραμα του Olsen ξεκινά με ένα πιάτο με κρεατοειδή ciona, σε μορφή κιμά, βουτηγμένο σε σάλτσα ντομάτας, τυρί, που γίνεται «σάντουιτς» ανάμεσα σε φύλλα ζυμαρικών. Μοιάζει με κρέας, και μια πιρουνιά επιβεβαιώνει ότι έχει γεύση κρέατος.

Ο κιμάς από Ciona θα μπορούσε να είναι ο επόμενος μοσχαρίσιος κιμάς – χωρίς τις περιβαλλοντικά καταστροφικές διαδικασίες που σχετίζονται με την εκτροφή βοοειδών. Αλλά προς το παρόν, είναι μια υπόθεση που αξίζει την προσοχή σου.

Με πληροφορίες από Guardian