Η βιομηχανία της μόδας είναι ως γνωστόν bad news για το περιβάλλον.

Το μεγαλύτερο μέρος των επιπτώσεων της μόδας στον πλανήτη λαμβάνει χώρα στη φάση, που τα υλικά για τα υφάσματα καλλιεργούνται, υφαίνονται, βάφονται και παίρνουν την τελική τους μορφή που όλοι αναγνωρίζουμε: Τα ρούχα. Και η παραγωγή δερμάτινων προϊόντων είναι μεγάλο μέρος αυτής της διαδικασίας.

Όπως το θέτει το World Economic Forum «η παραδοσιακή παραγωγή δέρματος είναι μια διαδικασία που παράγει μεγάλες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου».

Η κτηνοτροφία εκλύει περίπου το 14,5% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών από τις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής και το κρέας, απ’ όπου προέρχεται και το δέρμα.

Χρησιμοποιούνται επίσης επικίνδυνες χημικές ουσίες για το χρωματισμό του δέρματος των ζώων, σημειώνει το WEF.

Οι εναλλακτικές λύσεις που κατασκευάζονται από κάκτους, φύλλα ανανά και μύκητες-τα γνωστά σε όλους μανιτάρια- θα μπορούσαν να έχουν μικρότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο.

Η μόδα πρέπει να αλλάξει στάση απέναντι στον πλανήτη

Το London College of Fashion (LCF) εγκαινίασε το UAL Centre for Sustainable Fashion (CSF) το 2008. Η επικεφαλής Monica Buchan-Ng πιστεύει ότι η μεγαλύτερη αλλαγή στον κόσμο των βιώσιμων υφασμάτων είναι η ευαισθητοποίησή μας σε αυτά.

«Τα brands και το κοινό κατανοούν πλέον καλύτερα τον αντίκτυπο που έχουν τα υλικά στους ανθρώπους και τον πλανήτη», λέει χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, προσθέτει, υπάρχει μια τάση στη μόδα να συγχέονται τα βιώσιμα υλικά και η βιωσιμότητα.

Τα βιώσιμα υλικά μπορούν να έχουν απίστευτα θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον, μειώνοντας δραστικά τη χρήση ενέργειας, νερού, γης ή χημικών ουσιών και τη ρύπανση, καθώς και τη χρήση αποβλήτων, αλλά είναι μόνο ένα μέρος της εικόνας.

Η μόδα πρέπει να απομακρυνθεί από τη στάση του «κάνω λιγότερο κακό» και να περάσει σε μια στάση που είναι πραγματικά επανορθωτική.

Πιστεύει ότι τα υλικά πρέπει να εντάσσονται σε μια εικόνα βιωσιμότητας που περιλαμβάνει ευημερία για τους εργαζόμενους στη μόδα, συμβολή σε ισχυρούς πολιτισμούς, θετικά οφέλη για τη φύση και παραγωγή εντός των ορίων του πλανήτη.

Και τι γίνεται με το greenwashing, που περιγράφεται από την Greenpeace UK ως «μια τακτική δημοσίων σχέσεων που χρησιμοποιείται για να κάνει μια εταιρεία ή ένα προϊόν να φαίνεται φιλικό προς το περιβάλλον, χωρίς να μειώνει ουσιαστικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του»;

Αυτό καλύπτεται από τη σχετική νομοθεσία που ισχύει από το 2022 κι έχει σκοπό να διασφαλίσει ότι οι περιβαλλοντικοί ισχυρισμοί μιας επιχείρησης συμμορφώνονται με το νόμο και μπορεί να λαμβάνει μέτρα κατά των επιχειρήσεων που παρανομούν.

Η λύση βρίσκεται στα μανιτάρια

Η Kimberly Nicholas, επιστήμονας βιωσιμότητας του Πανεπιστημίου Lund, το συνοψίζει ως εξής: «Ο πλανήτης Γη έχει σήμερα πρόβλημα με τις αγελάδες. Οι αγελάδες είναι η μεγαλύτερη πηγή ρύπανσης του κλίματος και καταστροφής των οικοτόπων στη γεωργία. Όπου μπορείτε να αντικαταστήσετε τις αγελάδες με φυτά ή μανιτάρια, στα τρόφιμα ή στα υφάσματα, είναι μια μεγάλη νίκη για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα».

Και αυτό οφείλεται επίσης στους καταναλωτές της μόδας, επισημαίνει.

«Είναι ευεργετικό για τη βιομηχανία μόδας να στραφεί σε πιο αποδοτικά υλικά, αλλά είναι επίσης σημαντικό για τους καταναλωτές να γνωρίζουν ότι η πιο αποτελεσματική δράση τους είναι να καταναλώνουν λιγότερα ρούχα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιούν τα ρούχα που ήδη έχουν, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα».

Υπάρχουν αρκετές εταιρείες που έχουν βρει εναλλακτικές λύσεις για το δέρμα.

Το Mirum, η πρώτη γνωστή, 100% χωρίς πλαστικό εναλλακτική λύση στο δέρμα ζώων δημιουργήθηκε από την μάρκα NFW ή Natural Fiber Welding.

Μπορεί να ανακυκλώνεται ατελείωτα, έχει χρησιμοποιηθεί από τις ετικέτες Allbirds και Pangaia και έχουν επενδύσει σε αυτό η Stella McCartney και ο Ralph Lauren.

Το Pinatex – κατασκευασμένο από απορρίμματα ανανά, έχει υιοθετηθεί από brands από την H&M έως την Hugo Boss.

Το Vegea, που κατασκευάζεται από υπολείμματα σταφυλιών από τη βιομηχανία κρασιού, ισχυρίζεται ότι η παραγωγή του δεν περιλαμβάνει τοξικά χημικά, βαρέα μέταλλα ή άλλους επικίνδυνους διαλύτες, αλλά εξακολουθεί να είναι 45% με βάση το νερό, χρησιμοποιείται από τις Calvin Klein, Ganni και Pangaia.

Άλλα αξιοσημείωτα υλικά είναι: Το Clarus, που κατασκευάστηκε από τη Natural Fiber Welding και χρησιμοποιήθηκε από τον Ralph Lauren για το διάσημο πουκάμισό του Polo, το Infinna, μια ίνα κυτταρίνης υψηλής ποιότητας που παράγεται από απόβλητα και χρησιμοποιείται από brands όπως η Patagonia και η Inditex (στην οποία ανήκει η Zara)- και το FLWRDWN, ένα πατενταρισμένο υποκατάστατο, τόσο των ζωικών, όσο και των συνθετικών πούπουλων, που χρησιμοποιείται από την Pangaia.

Αυτές είναι μερικές μόνο από τις δημιουργικές βιοτεχνολογικές λύσεις νέας γενιάς που αναπτύσσονται.

Παρακάτω είναι επτά από τα πιο σημαντικά και καινοτόμα υλικά και οι ελπίδες είναι μεγάλες στη βιομηχανία ότι μπορούν να βοηθήσουν να υπάρξει μια πιο φιλική προς το περιβάλλον πορεία προς τα εμπρός για τη μόδα.

Mylo

Το Mylo είναι μια «λύση από μανιτάρια», ένα υλικό που μπορεί δικαιολογημένα να ισχυριστεί ότι ξεκίνησε την επανάσταση του «δέρματος από μανιτάρια», υποστηρίζουν οι κατασκευαστές του.

Δημιουργήθηκε από επιστήμονες και μηχανικούς της Bolt Threads, μιας εταιρείας που ιδρύθηκε το 2009 και εδρεύει στην Καλιφόρνια.

Αυτό το βιώσιμο δέρμα κατασκευάζεται από το μυκήλιο, το ριζοειδές σύστημα ενός μύκητα που αναπτύσσεται κάτω από το έδαφος ως νήματα.

Μεγάλα φύλλα χνουδωτού αφρού αναπτύσσονται από κύτταρα μυκήτων που τρέφονται με απορρίμματα πριονιδιών, σε μια υπερσύγχρονη εγκατάσταση κάθετης καλλιέργειας που τροφοδοτείται από 100% ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια.

Στη συνέχεια χρωματίζονται με την ίδια διαδικασία που εφαρμόζεται στα δέρματα των ζώων. Το Mylo λέγεται ότι είναι σχεδόν αδιάφορο σε εμφάνιση και αίσθηση σε σύγκριση με το παραδοσιακό δέρμα.

Ανάμεσα στους συνεργάτες της εταιρείας είναι μεταξύ άλλων η Stella McCartney, της οποίας η τσάντα FraymeMylo ήταν η πρώτη τσάντα πολυτελείας στον κόσμο που κατασκευάστηκε από μυκήλιο.

Η εταιρεία παράγει επίσης το Microsilk, μια vegan εναλλακτική λύση για το μετάξι του μεταξοσκώληκα.

Reishi

Το Reishi είναι ένα βιοϋλικό υψηλής ποιότητας που παρασκευάζεται με τη χρήση Fine Mycelium, μια πατενταρισμένη τεχνολογία που αναπτύχθηκε από την MycoWorks στην Καλιφόρνια.

Ιδρύθηκε από καλλιτέχνες -τον γλύπτη Phil Ross και τη χορεύτρια-ποιητή Sophia Wang- και από το 2013, «εξελίχθηκε από το μικρότερο σπόρο μιας ιδέας σε μια εταιρεία που βρίσκεται πλέον στην πρώτη γραμμή μιας βιομηχανίας δυνητικά δισεκατομμυρίων δολαρίων», αναφέρει το Forbes.

Ο Ρος πέρασε δεκαετίες στο εργαστήριο-στούντιο του, δουλεύοντας πάνω σε μπλοκ από υλικό μανιταριών – του είδους Ganoderma lucid – ως «γλύπτης μυκηλίου».

Το πρώτο προϊόν Reishi στον κόσμο ήταν μια πολυτελής συλλογή καπέλων από τον γαλλοαμερικανό σχεδιαστή Nick Fouquet.

Τρία χρόνια αργότερα, η MycoWorks λάνσαρε ένα νέο δέρμα μυκηλίου – το Sylvania – που μπήκε στην παραγωγή της σειράς ταξιδιωτικών τσαντών της Hermes, την Victoria Voyage.

Το Reishi, όμως, είναι η ναυαρχίδα του προϊόντος της και έχει την αντοχή, την ανθεκτικότητα και την υφή των δερμάτων υψηλής ποιότητας, αλλά με μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Τελειοποιείται σε παραδοσιακά βυρσοδεψεία στην Ευρώπη, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες βυρσοδεψίας και βαφής χωρίς χρώμιο.

Vitrolabs

Σύμφωνα με την εταιρεία Vitrolabs με έδρα το San Franciso «μια μόνο βιοψία από αυτή την αγελάδα μπορεί να φτιάξει εκατομμύρια τσάντες».

Για να δημιουργήσει «το πρώτο καλλιεργημένο δέρμα στον κόσμο» η VitroLabs παίρνει κύτταρα από μια ευτυχισμένη, υγιή αγελάδα και στη συνέχεια «αναπαράγει τις φυσικές συνθήκες που επιτρέπουν στα κύτταρα αυτά του δέρματος να αναγεννώνται επ’ αόριστον».

Τα κύτταρα αναπτύσσονται σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά μέχρι να σχηματίσουν έναν ιστό με τις ίδιες ανθεκτικές και πολυτελείς ιδιότητες με τα δέρματα των ζώων.

Η εταιρεία σημειώνει ότι η παραδοσιακή παραγωγή δέρματος έχει μια σειρά από σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν τα αέρια του θερμοκηπίου έως τους ρύπους από τη βυρσοδεψία.

Η VitroLabs άντλησε χρηματοδότηση 46 εκατομμυρίων δολαρίων τον Μάιο του 2022, με την υποστήριξη του Leonardo DiCaprio και της Kering, και είναι «ένα παιχνίδι που αλλάζει τα δεδομένα» σύμφωνα με τη Vogue.

Orange Fiber

Το brand Orange Fiber έχει δημιουργήσει ένα μεταξένιο ύφασμα από κυτταρίνη που έχει εξαχθεί από φλούδες εσπεριδοειδών, οι οποίες διαφορετικά θα απορρίπτονταν.

Η εταιρεία ιδρύθηκε στην Κατάνια το 2014 και συνεργάστηκε με το Πολυτεχνείο του Μιλάνου για την κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας διαδικασία.

Την Ημέρα της Γης 2017, η πρώτη συλλογή που κατασκευάστηκε αποκλειστικά από Orange Fiber λανσαρίστηκε από την ιταλική μάρκα πολυτελούς μόδας Salvatore Ferragamo.

Έχει χρησιμοποιηθεί από την H&M και τη ναπολιτάνικη μάρκα ραπτικής E Marinella για τις υψηλής ποιότητας βιώσιμες γραβάτες και τα μεταξωτά κασκόλ της.

Σύμφωνα με τη συνιδρύτρια της Orange Fiber, Enrica Arena, οι μεγαλύτερες προκλήσεις ήταν η βιομηχανική κλιμάκωση και η βελτιστοποίηση του κόστους παραγωγής, αλλά εξακολουθούν να στοχεύουν στο να είναι όλα τα προϊόντα της κατασκευασμένα από ανακυκλωμένα ή άλλα υλικά βιώσιμης προέλευσης έως το 2030 (μια κατευθυντήρια γραμμή που ήδη ισχύει για το 80% των υλικών που χρησιμοποιούν).

Μαζί με τη Lenzing, η Orange Fiber κατασκεύασε την πρώτη ίνα lyocell με την επωνυμία Tencel από πορτοκάλι και ξυλόμαζα.

Kintra

Το Kintra δημιουργήθηκε με ζάχαρη από καλαμπόκι και σιτάρι και είναι μια πλήρως βιοδιασπώμενη εναλλακτική λύση στον πολυεστέρα.

Τα συνθετικά υφάσματα αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 60% των κλωστοϋφαντουργικών ινών παγκοσμίως και οι μικροΐνες που αποβάλλουν είναι τοξικές για την άγρια ζωή (και αντέχουν για δεκάδες χιλιάδες χρόνια).

Τα βιοδιασπώμενα υφάσματα αποφεύγουν να συμβάλλουν στο τεράστιο πρόβλημα των μακροχρόνιων μικροϊνών στους ωκεανούς. Η Kintra συνεργάζεται με την Pangaia, μια μάρκα που δραστηριοποιείται στον τομέα της επιστήμης των υλικών απευθείας στον καταναλωτή.

Διαβασε ακομα

Το Παρίσι μίλησε: Αυτή είναι η νέα τάση στη μόδα για το 2024

Circulose

Χρησιμοποιώντας 100% απορριπτόμενα ρούχα και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η Circulose έκανε το ντεμπούτο της στην πασαρέλα του Παρισιού το 2014 ως ένα απλό κίτρινο φόρεμα από παλιά μπλου τζιν.

Είναι από την εταιρεία Re:newcell της Στοκχόλμης, μια από τις πρώτες εταιρείες βιομηχανικής κλίμακας που μετατρέπει τα παλιά ρούχα σε νέα υφάσματα χρησιμοποιώντας μια φιλική προς το περιβάλλον διαδικασία χημικής ανακύκλωσης.

Το εργοστάσιο ανακύκλωσης υφασμάτων της εταιρείας στο Sundsvall της Σουηδίας μπορεί να παράγει 60.000 τόνους ανακυκλωμένων ινών ετησίως και είναι η πρώτη εγκατάσταση ανακύκλωσης ρούχων του είδους της.

Η Re:newcell τελειοποίησε και κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας την τεχνολογία τεμαχισμού και διάσπασης των ρούχων σε πολτό Circulose, ο οποίος χρησιμοποιείται για την παραγωγή βιοδιασπώμενων πρωτογενών ποιοτικών υφαντικών ινών βισκόζης ή lyocell.

Διαβασε ακομα

Λιποθυμούν από τη ζέστη: Πώς η fast fashion τροφοδοτεί τον πύρινo εφιάλτη των εργαζομένων στην Καμπότζη

Η εταιρεία αναφέρει ότι στοχεύει στη μείωση του νερού, των αποβλήτων, των μικροπλαστικών και της αποψίλωσης των δασών κατά τη διαδικασία παραγωγής της.

Aircarbon

«Τι θα γινόταν αν τα υλικά μας μπορούσαν να μας θεραπεύσουν;» αναφέρει ένα teaser στον ιστότοπο της AirCarbon. Αυτό το ύφασμα κατασκευάζεται χρησιμοποιώντας ένα αέριο του θερμοκηπίου, το μεθάνιο, ως συστατικό.

Η εταιρεία λέει ότι το πλαστικό που δημιουργείται είναι βιοδιασπώμενο στη φύση, προσθέτοντας ότι εργάζεται πάνω στο πώς να διασπάσει το AirCarbon σε μεθάνιο, το οποίο θα μπορούσε στη συνέχεια θεωρητικά να χρησιμοποιηθεί για να φτιάξει ξανά περισσότερο από το υλικό σε μια κυκλική διαδικασία.

Μετά από πολλά χρόνια εργασίας η Newlight Technologies κυκλοφόρησε τώρα το AirCarbon στην αγορά μέσω των δύο νέων εμπορικών σημάτων της – Covalent, μια σειρά από πολυτελή γυαλιά και αξεσουάρ, και Restore, την εναλλακτική της λύση για τα πλαστικά σκεύη που αγοράζει η αλυσίδα εστιατορίων Shake Shack.

Το AirCarbon δεν περιέχει συνθετικά πλαστικά ή κόλλες, και ισχυρίζεται ότι μπορεί να κομποστοποιηθεί στο σπίτι και είναι φιλικό προς τους ωκεανούς.

Με πληροφορίες από BBC