Foreigners Everywhere, Ξένοι Παντού. Αυτός είναι ο τίτλος της 60ης Μπιενάλε, της εμβληματικής έκθεσης που ξεκινά τον Απρίλιο στη Βενετία. Η φράση προέρχεται, από το όνομα μιας συλλογικότητας του Τορίνο που πάλεψε ενάντια στο ρατσισμό και τη ξενοφοβία στην Ιταλία, στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Την επιμέλεια έχει ο Λατινοαμερικανός Adriano Pedrosa, καλλιτεχνικός διευθυντής του Museu de Arte de São Paulo Assis Chateaubriand – MASP.

Ο Adriano Pedrosa έχει επιμεληθεί πολλές εκθέσεις στο παρελθόν, ενώ πρόσφατα τιμήθηκε με το βραβείο Audrey Irmas Award for Curatorial Excellence. Είναι ο πρώτος ανοιχτά queer επιμελητής της Μπιενάλε και ο πρώτος Λατινοαμερικανός που επιμελείται τη διεθνή έκθεση τέχνης.

Queer τέχνη, outsider καλλιτέχνες και αυτόχθονες

«Η έκφραση Stranieri Ovunque» (Ξένοι Παντού) εξηγεί ο Adriano Pedrosa «έχει πολλές έννοιες. Πρώτα απ ‘όλα, ότι όπου κι αν πάτε και όπου κι αν βρίσκεστε θα συναντάτε πάντα ξένους – αυτοί ή εμείς, βρισκόμαστε παντού. Δεύτερον, ότι όπου κι αν βρεθείς, είσαι πάντα αληθινά, και βαθιά μέσα σου, ξένος».

Η θέση αυτή εκφράζει τις ανισότητες που εξαρτώνται από θέματα όπως η φυλή, η σεξουαλικότητα και ο πλούτος. H πρώτη σημασία της λέξης queer ήταν «παράξενος».

Έτσι η έκθεση εστιάζει και σε άλλα ζητήματα: στον queer καλλιτέχνη, ο οποίος κινείται ανάμεσα από διαφορετικές σεξουαλικότητες και φύλα, στον outsider καλλιτέχνη, ο οποίος βρίσκεται στο περιθώριο του κόσμου της τέχνης, όπως ο αυτοδίδακτος καλλιτέχνης και ο λαϊκός καλλιτέχνης, αλλά και στον ιθαγενή καλλιτέχνη, ο οποίος συχνά αντιμετωπίζεται ως ξένος στον ίδιο του τον τόπο.

Οι αυτόχθονες καλλιτέχνες έχουν μια εμβληματική παρουσία στην έκθεση. Η κολεκτίβα Mahku από τη Βραζιλία θα ζωγραφίσει μια μνημειώδη τοιχογραφία στην πρόσοψη του κεντρικού περιπτέρου στο Giardini, ενώ η κολεκτίβα Maataho από τη Νέα Ζηλανδία θα παρουσιάσει μια εγκατάσταση μεγάλης κλίμακας στην πρώτη αίθουσα.

View this post on Instagram

A post shared by VENICE ART BIENNALE (@venice.art.biennale)

Οι queer καλλιτέχνες εμφανίζονται σε όλη την έκθεση και αποτελούν επίσης το αντικείμενο μιας μεγάλης ενότητας στο Corderie. Συμπεριλαμβάνονται επίσης έργα από την Λατινική Αμερική, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ασία του 20ου αιώνα.

Το Nucleo Contemporaneo θα διαθέτει ένα ειδικό τμήμα στο Corderie αφιερωμένο στο Αρχείο Ανυπακοής, ένα έργο του Marco Scotini, το οποίο από το 2005 αναπτύσσει ένα αρχείο βίντεο που εστιάζει στις σχέσεις μεταξύ καλλιτεχνικών πρακτικών και ακτιβισμού. Στην έκθεση, η παρουσίαση του Αρχείου Ανυπακοής έχει σχεδιαστεί από την Juliana Ziebell. Η ενότητα αυτή χωρίζεται σε δύο κύρια μέρη: Ο ακτιβισμός της διασποράς και η ανυπακοή των φύλων. Το Αρχείο Ανυπακοής θα περιλαμβάνει έργα 39 καλλιτεχνών και συλλογικοτήτων που δημιουργήθηκαν μεταξύ 1975 και 2023.

Η έκθεση θα περιλαμβάνει συμμετοχές από 90 διαφορετικές χώρες στα ιστορικά περίπτερα στο Giardini, στο Arsenale και στο κέντρο της πόλης της Βενετίας.

Στην Μπιενάλε Arte θα συμμετάσχουν για πρώτη φορά 4 χώρες: Δημοκρατία του Μπενίν, Αιθιοπία, Ενωμένη Δημοκρατία της Τανζανίας, Λαϊκή Δημοκρατία του Ανατολικού Τιμόρ. Η Νικαράγουα, η Δημοκρατία του Παναμά και η Σενεγάλη συμμετέχουν για πρώτη φορά με το δικό τους περίπτερο.

Με πληροφορίες από Bienalle Arte 2024