Από την Tory Burch στη Νέα Υόρκη και τη Simone Rocha στο Λονδίνο, μέχρι τη Fendi στο Μιλάνο και τη Miu Miu στο Παρίσι, η γούνα κυριάρχησε στις πασαρέλες του φθινοπώρου/χειμώνα 2025-26. Και οι celebrities συμβάδιζαν με τις πασαρέλες, με την Hailey Bieber, την Kendall και την Kylie Jenner, την Taylor Swift και τη Rihanna υποδέχονται τη νέα χρονιά τυλιγμένες σε faux και vintage γούνες.

Η τελευταία φορά που η γούνα βρέθηκε στα πρωτοσέλιδα ήταν το 2017, όταν ο οίκος Gucci δεσμεύτηκε να γίνει fur-free, επηρεάζοντας πλήθος επώνυμων σχεδιαστών να ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Η κίνηση χαιρετίστηκε από τους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων, αλλά αυτό που ακολούθησε ήταν η κλιμάκωση ενός νέου προβλήματος: Μεγάλο μέρος της πραγματικής γούνας έχει αντικατασταθεί από συνθετικές εναλλακτικές που προέρχονται από ορυκτά καύσιμα. Δεδομένων των εντάσεων γύρω από την ευημερία των ζώων και το περιβάλλον, γιατί η γούνα επέστρεψε για τα καλά στη μόδα;

Ξεκίνησε στις αρχές του 2024 με την άφιξη της mob wife αισθητικής, μιας επιδεικτικής, λαμπερής απάντησης στη διακριτική, μινιμαλιστική τάση που προηγήθηκε: Τον κρυφό πλούτο. «Η αναβίωση ιστορικών εμφανίσεων για τη σύγχρονη ένδυση είναι ένα φυσικό μέρος του κύκλου της μόδας. Είναι απόδραση, και ποιος δεν θέλει λίγη από αυτή;» λέει η Natascha Radclyffe-Thomas, αναπληρώτρια καθηγήτρια, MBA fashion business and entrepreneurship, στο Ravensbourne University του Λονδίνου. «Ήμουν στην αίθουσα όταν ο [πρώην διευθύνων σύμβουλος] Marco Bizzarri ανακοίνωσε ότι η Gucci δεν θα χρησιμοποιεί πλέον γούνα ζώων στις συλλογές της και θυμάμαι πόσο εκπληκτική ήταν αυτή η αλλαγή για ένα ιταλικό luxury brand όπου η γούνα ήταν τόσο διαδεδομένο υλικό. Αλλά και το θέμα της ψεύτικης γούνας είναι τόσο δύσκολο».

Η Radclyffe-Thomas προσθέτει ότι, μετά την απόφαση των επωνύμων σχεδιαστών να απαγορεύσουν την πραγματική γούνα από τις συλλογές τους, η αγορά της ψεύτικης γούνας έχει εξελιχθεί από τις πρώτες ημέρες της «διασκεδαστικής» γούνας – χαμηλού κόστους, συχνά σε έντονα χρώματα που δεν προσπαθούσαν να μιμηθούν την πραγματική – σε ένα νέο επίπεδο ποιότητας, όπου οι περισσότεροι καταναλωτές δεν θα μπορούσαν να καταλάβουν τη διαφορά μεταξύ πραγματικής και ψεύτικης γούνας.

Η παραγωγή υφασμάτων με βάση τα ορυκτά καύσιμα συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως, με τον πολυεστέρα να είναι ο πιο συνηθισμένος, αντιπροσωπεύοντας το 57% της συνολικής παραγωγής ινών. Ακόμη και τα ρούχα που κατασκευάζονται από ανακυκλωμένο πολυεστέρα είναι προβληματικά, επειδή το πρότυπο δεν είναι κυκλικό. Η συντριπτική πλειονότητα κατασκευάζεται με τη χρήση πλαστικών μπουκαλιών – και όχι παλαιών υφασμάτων – πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορεί να ανακυκλωθεί ξανά και πιθανότατα θα καταλήξει κάποια στιγμή σε χωματερή.

Διαβασε ακομα

Ένα anti-fast fashion σάιτ σού χαρίζει επώνυμα ρούχα που πετάχτηκαν στην έρημο

Ένας τρόπος για να κρατήσεις την ψεύτικη γούνα μακριά από τις χωματερές – ή να καθυστερήσεις τον τελικό της προορισμό – είναι να την διατηρείς σε «κυκλοφορία». Στην εταιρεία ενοικίασης μόδας By Rotation, η ενοικίαση γούνινων και μάλλινων παλτών από faux γούνα αυξάνεται ήδη πριν από τις πρόσφατες επιδείξεις στην πασαρέλα. Η λονδρέζικη εταιρεία Charlotte Simone – της οποίας τα παλτό από ψεύτικη γούνα έχουν φορεθεί από τις Taylor Swift, Dua Lipa και Madonna – είναι το τρίτο brand με τις περισσότερες ενοικιάσεις σε παλτό και σακάκια. «Η υψηλότερης ποιότητας, καλοφτιαγμένη faux γούνα, ειδικά από επώνυμες μάρκες, τείνει να διαρκεί περισσότερο, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να μεταβιβαστεί, να μεταπωληθεί ή να ενοικιαστεί παρά να απορριφθεί», λέει στο BBC η ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος της By Rotation, Eshita Kabra-Davies.

Η παγκόσμια αγορά μεταχειρισμένων ρούχων αναμένεται να φτάσει τα 367 δισ. δολάρια μέχρι το 2029, με έναν αριθμό ρεκόρ αγοραστών που θα έχουν αγοράσει μεταχειρισμένα ρούχα το 2024. Φέτος, από τότε που παρουσιάστηκαν οι συλλογές για το φθινόπωρο/χειμώνα 2025-26, οι αναζητήσεις τόσο για αληθινή όσο και για ψεύτικη γούνα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα στις πλατφόρμες ενοικίασης και στους διαδικτυακούς λιανοπωλητές.

Αλλαγή των προτιμήσεων

Η Holly Watkins, ιδιοκτήτρια της vintage μπουτίκ One Scoop Store στο βόρειο Λονδίνο, λέει ότι τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρήσει μια σημαντική στροφή από την πώληση αληθινής γούνας προς τις ψεύτικες εναλλακτικές λύσεις, ανταποκρινόμενη στις μεταβαλλόμενες προτιμήσεις και απαιτήσεις των πελατών της. «Πουλάω αληθινή γούνα μόνο αν πρόκειται για ένα σούπερ-ειδικό vintage κομμάτι στο οποίο δεν μπορώ να πω όχι, ή αν έχει αποσπώμενο γιακά ή τελείωμα», λέει στο BBC. «Προσωπικά, δεν έχω πρόβλημα με την παλιά [πραγματική] γούνα – είναι προτιμότερο να παρατείνουμε τη ζωή της παρά να τη στέλνουμε στη χωματερή. Έχω περισσότερο πρόβλημα με τον πολυεστέρα, δεδομένου ότι δεν πρόκειται ποτέ να βιοδιασπαστεί».

Αλλά από συζητήσεις με εμπόρους vintage στο δυτικό Λονδίνο – όπου βρίσκεται η αγορά Portobello – η Watkins λέει ότι πολλά καταστήματα δεν έχουν σταματήσει ποτέ να πωλούν αληθινή γούνα, παλιά και νέα, με τους νεότερους αγοραστές να συμβάλλουν στην προώθηση του trend.

«Η μόδα στράφηκε στη γούνα. Οι νεαρές πελάτισσες θέλουν περισσότερα” ήταν ο τίτλος ενός πρόσφατου άρθρου της Wall Street Journal – και η γενική ομολογία φαίνεται να είναι ότι η Gen Z ηγείται της αναβίωσης της vintage γούνας. Η Madison Avenue Furs, ο μεγαλύτερος αγοραστής μεταχειρισμένων γουναρικών στις ΗΠΑ, αναφέρει σημαντική άνοδο των πωλήσεων, ιδίως των μεταχειρισμένων κομματιών. «Είδαμε φοιτήτριες να έρχονται να αγοράσουν γούνα, κάτι που δεν είχαμε δει εδώ και χρόνια», λέει στο BBC ο Larry Cowit, ιδιοκτήτης της Madison Avenue Furs. «Οι vintage γούνες έναντι των καινούργιων γουναρικών αποτελούσαν ένα ζήτημα για πολλούς από τους νεότερους αγοραστές και -από ηθική άποψη- αισθάνονταν άνετα με τις vintage».

Διαβασε ακομα

To λεοπάρ δεν είναι πια κιτς

Οι πελάτες αγοράζουν vintage γούνες σε όλα τα είδη, λέει ο Cowit, όπως βιζόν, αλεπού και κάστορα σε υπερμεγέθεις σιλουέτες – από τους οίκους Christian Dior, Fendi, Oscar de la Renta, Prada και YSL. «Μόλις έρθουν αυτές οι μάρκες, φεύγουν μάλλον γρήγορα».

Στις πασαρέλες των πρόσφατων εβδομάδων μόδας, το μεγαλύτερο μέρος της γούνας ήταν ψεύτικη, αν και ανάμεσα στα πρωτοσέλιδα της Εβδομάδας Μόδας του Παρισιού ήταν ένα παλτό μινκ από πραγματική vintage γούνα της Gabriela Hearst, μιας εταιρείας σχεδιαστών που αυτοπροσδιορίζεται ως «πολυτέλεια με συνείδηση».

Οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων δεν αποδέχονται το επιχείρημα του vintage. «Ανεξάρτητα από το πότε έγινε η ζημιά, η vintage γούνα παραμένει ρούχο που έχει κατασκευαστεί από το δέρμα ενός ζώου που σκοτώθηκε και αιχμαλωτίστηκε χωρίς λόγο», λέει η Emma Håkansson, ιδρύτρια της Collective Fashion Justice. «Είναι ένα συνεχές σύμβολο της ανθρώπινης υπεροχής έναντι άλλων ζώων και δεν πρέπει να το δεχτούμε αυτό στον 21ο αιώνα, όταν έχουμε αμέτρητες άλλες επιλογές χωρίς εκμετάλλευση ζώων, θανάτωση άγριων ζώων ή εργοστασιακή εκτροφή».

Μεταξύ των εναλλακτικών λύσεων νέας γενιάς στη γούνα που παράγεται από ορυκτά καύσιμα και το πραγματικό δέρμα των ζώων είναι η Savian, μια γούνα 100% φυτικής προέλευσης από τσουκνίδα, λινάρι και κάνναβη που προέρχεται από την Ευρώπη και παράγεται στην Ιταλία. Αναπτυγμένη από την εταιρεία επιστήμης υλικών BioFluff, η Savian κυκλοφόρησε με τη μορφή ενός μακρόστενου παλτού από τη Stella McCartney κατά τη διάρκεια της COP28 τον Νοέμβριο του 2023, και αργότερα χρησιμοποιήθηκε το 2024 από τη δανέζικη μάρκα μόδας Ganni για τη δημιουργία μιας συλλογής τσαντών για την Εβδομάδα Μόδας της Κοπεγχάγης.

«Συνεργαζόμαστε με διάφορες μάρκες μόδας από την πολυτελή, τη σύγχρονη και την προσιτή αγορά για να αναπτύξουμε υλικά που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους», λέει στο BBC η συνιδρύτρια της BioFluff, Roni Gamzon, προσθέτοντας ότι το κόστος παραμένει πρόκληση για την αύξηση της υιοθέτησης υλικών νέας γενιάς. «Τόσες πολλές μάρκες έχουν δημιουργήσει μια εξάρτηση από συνθετικά υλικά χαμηλού κόστους που κατασκευάζονται μαζικά στην Άπω Ανατολή, καθιστώντας αδύνατο για εμάς να ανταγωνιστούμε καθαρά με βάση την τιμή».

Η BioFluff αποτελεί μέρος του La Maison des Startups, ενός προγράμματος της LVMH που βοηθά στην επιτάχυνση της εφαρμογής νέων λύσεων στο χαρτοφυλάκιο των εμπορικών σημάτων της, το οποίο περιλαμβάνει τις Louis Vuitton, Christian Dior, Fendi και Céline. Αντίθετα, η LVMH συμβάλλει επίσης στη χρηματοδότηση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Γούνας, καταβάλλοντας 300.000 ευρώ για τη συμμετοχή στη Furmark, ένα παγκόσμιο σύστημα πιστοποίησης και ιχνηλασιμότητας για την πραγματική γούνα.

Το επιχείρημα ότι η συνθετική γούνα έχει μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο από την πραγματική γούνα αμφισβητείται από μια επιστημονική μελέτη του 2013, η οποία συνέκρινε τον αντίκτυπο των φυσικών γούνινων παλτών από μινκ με αυτόν των παλτών από ψεύτικη γούνα και διαπίστωσε ότι η παραγωγή φυσικής γούνας από μινκ είχε τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στο κλίμα. Όταν η μελέτη αυτή λαμβάνεται υπόψη μαζί με δύο άλλα γεγονότα – περίπου 100 εκατομμύρια ζώα θανατώνονται για τη γούνα τους και περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια είδη ένδυσης παράγονται παγκοσμίως κάθε χρόνο (με το 65% να καταλήγει σε χωματερές μέσα σε 12 μήνες) – δικαιολογείται ποτέ η παραγωγή νέων γούνινων ρούχων;

Ο Cowit, ο οποίος συνεχίζει να πουλάει τόσο νέες όσο και vintage γούνες, πιστεύει ότι εναπόκειται στους πελάτες να κάνουν την επιλογή, ενώ η Radclyffe-Thomas λέει ότι οι απόψεις της κατά της πραγματικής γούνας αμφισβητήθηκαν όταν εργάστηκε στις ΗΠΑ και γνώρισε ανθρώπους για τους οποίους το κυνήγι και η αιχμαλωσία ήταν μέρος των παραδόσεών τους.

«Για πολλούς αυτόχθονες πολιτισμούς, η γούνα και τα δέρματα ζώων αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς που χρησιμοποιείται για τελετουργικές και καθημερινές ενδυμασίες, και πιστεύω ότι υπάρχει επιχείρημα για το σεβασμό αυτού του γεγονότος», λέει, πριν ανακαλέσει στη μνήμη της τα πρώτα φοιτητικά της χρόνια, όπου έμαθε τεχνικές ραπτικής από έναν γουναρά. «Αυτά τα μαθήματα μου έφεραν στο μυαλό την πραγματικότητα του αριθμού των ζώων που θανατώνονται για τα ρούχα και λίγο πολύ εδραίωσαν την προσωπική μου άποψη: Ποτέ δεν σκέφτηκα να αγοράσω αληθινή γούνα».

Με πληροφορίες από BBC