Η Βρετανίδα Sarah Lucas, που ενηλικιώθηκε ως καλλιτέχνιδα κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’80 και του ’90, αναδύθηκε από το κίνημα των Νέων Βρετανών Καλλιτεχνών (YBA), το οποίο ανέδειξε επίσης καλλιτέχνες όπως η Tracey Emin, ο Damin Hirst και ο Chris Ofili.

Με ένα διαρκώς προκλητικό σώμα παράλογων, αστείων, φεμινιστικών έργων σε ένα ευρύ φάσμα μέσων, η Lucas έχει γίνει έκτοτε μία από τις πιο επιτυχημένες εικαστικές καλλιτέχνιδες στο Ηνωμένο Βασίλειο. Και σε μια εποχή που η εξουσία των γυναικών πάνω στο σώμα τους συζητείται έντονα, το έργο της Lucas μοιάζει πιο επίκαιρο από ποτέ.

«Είναι φανερό πόσο μεγάλη επιρροή έχει ασκήσει το έργο της σε τόσους πολλούς νεότερους καλλιτέχνες που ασχολούνται με κρίσιμες συζητήσεις σχετικά με το φύλο και την εξουσία, το σώμα και τη ρευστότητα της ταυτότητας», λέει η Margot Norton, η οποία συνεπιμελήθηκε πριν μερικά χρόνια μια έκθεση της Lucas στο New Museum στη Νέα Υόρκη.

Τα έργα της έχουν επίσης ιδιαίτερη απήχηση σε αυτή τη σημερινή στιγμή της πολιτιστικής αναμέτρησης, με τις εκτεταμένες αποκαλύψεις για τη διάχυτη κακομεταχείριση που έρχονται στο φως με κινήματα όπως το #MeToo.

View this post on Instagram

A post shared by Art Basel (@artbasel)

«Τα έργα της φτάνουν κατευθείαν στον πυρήνα πολλών ζητημάτων που έχουν επηρεάσει επί μακρόν την κοινωνία, πολλά από τα οποία έρχονται στο φως σήμερα».

Η χρήση καθημερινών υλικών και η τολμηρή θεματολογία της Lucas έχει συμβάλει στο να κρατήσει τον κόσμο της τέχνης σε εγρήγορση τα τελευταία 26 χρόνια και έχει δημιουργήσει συζητήσεις για το φύλο, τη σεξουαλικότητα και την εξουσία με ακαταμάχητο, ανατρεπτικό χιούμορ.

Τα παρακάτω πέντε έργα της Lucas που μας προτρέπουν να επανεξετάσουμε τους τρόπους με τους οποίους σκεφτόμαστε για το φύλο και το σώμα.

Au Naturel

Το Au Naturel είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα της Lucas. Παρά το γεγονός ότι είναι κατασκευασμένο από πεζά αντικείμενα -ένα στρώμα, δύο πεπόνια, δύο πορτοκάλια, ένα αγγούρι και έναν κουβά- αυτό το έργο έχει μεγάλη δύναμη.

Είναι διακριτικά ανατρεπτικό, υπαινικτικό και αστείο ταυτόχρονα: Τα πεπόνια που είναι χωμένα σε δύο τρύπες στο στρώμα μοιάζουν με στήθη, η διαμόρφωση του αγγουριού και των πορτοκαλιών μοιάζει με πέος, τα λαχανικά έχουν τοποθετηθεί με τρόπο που μοιάζουν με σεξουαλικά αντικείμενα.

Το Au Naturel αρχικά εκλαμβάνεται ως «βρόμικο», αλλά επίσης επαναπροσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε το σεξ.

Όπως πολλά από τα έργα της Lucas, ζητά από τον θεατή να αναρωτηθεί τι κοιτάζει και αμφισβητεί τις προκαταλήψεις για το τι συνιστά αντικείμενο του σεξ και τι συνιστά τέχνη.

Bunny Gets Snookered

Ένα από τα χαρακτηριστικά της Lucas είναι η χρήση καλσόν, τα οποία συνήθως γεμίζει με μαλλί ή βαμβακερό χνούδι με τρόπο που σχολιάζει τη γυναικεία μορφή.

Στο έργο Bunny Gets Snookered, που δημιουργήθηκε αρχικά το 1997, χρησιμοποιεί αυτά τα υλικά, μαζί με μεταλλικό σύρμα, για να δημιουργήσει οκτώ φιγούρες και να τις τοποθετήσει γύρω από ένα τραπέζι του snooker.

Το «Bunny #8», για παράδειγμα, είναι κουτσουρεμένο και καθιστό. Στη μέση της φιγούρας, υπάρχει ένα άλλο ζευγάρι καλσόν που έχει γεμιστεί για να προσομοιάζει με αφτιά κουνελιού ή με αυτό που θα μπορούσε να εκληφθεί ως χέρια.

Ορισμένα «κουνελάκια» είναι σκυφτά αλλά συγκρατούνται στη θέση τους με έναν μεταλλικό σφιγκτήρα. Το καθένα είναι ελαφρώς διαφορετικό, με διαφορετικά χρωματιστά καλσόν, και μακρόστενα εξαρτήματα που δημιουργούν έναν κωμικό και ταυτόχρονα ενοχλητικό χαρακτήρα.

Κάθε ένα από αυτά μοιάζει επίσης με μια συλλογή από μέρη του σώματος, ενώ ταυτόχρονα αψηφά αυτή την αντίληψη με την πλαδαρή παθητικότητά τους.

Με το Bunny, η Lucas αμφισβητεί τη σχέση μεταξύ καλσόν και θηλυκότητας: Αν και έχουμε μάθει να θεωρούμε τα καλσόν ως ντελικάτα και σέξι, ο τρόπος που παρουσιάζονται εδώ έρχεται σε αντίθεση με αυτό.

Αντίθετα, έμοιαζαν νεκρά, πεταμένα στην άκρη και άψυχα. Και είναι αυτό το είδος της άθλιας εκδοχής της θηλυκότητας που καθιστά δύσκολο να αποστρέψουμε το βλέμμα μας.

Επιπλέον, υπάρχει μια ένδειξη στον τίτλο του έργου. Όπως ερμηνεύει η Tate Modern: «Ο τίτλος της εγκατάστασης ενισχύει την ανάγνωση της αποδυνάμωσης: Το να είσαι snookered, στη γλώσσα του παιχνιδιού του snooker, σημαίνει να σε εμποδίζουν να σκοράρεις. Αυτό το κουνελάκι είναι παγιδευμένο από τη θηλυκότητά του, μόνο και μόνο για να χρησιμοποιηθεί για να χτυπήσει τα άλλα κουνελάκια σε ένα παιχνίδι ανδρικής δεξιοτεχνίας».

The Shop

Το 1993, η Sarah Lucas και η Tracey Emin συνεργάστηκαν για το «The Shop» – κυριολεκτικά, ένα κατάστημα που ξεκίνησαν μαζί στο Λονδίνο για πλάκα.

Εκεί, άρχισαν να πωλούν μπλουζάκια, κονκάρδες και άλλα αντικείμενα με παράλογες και εξωφρενικές φράσεις όπως «I’m so fucky», «Have you wanked over me yet?», «She’s kebab» και «Complete arsehole».

Τα T shirts με τυπωμένες φράσεις-μηνύματα, αποτύπωναν την πολιτιστική στιγμή, ενώ παράλληλα προσέφεραν μια κωμική κριτική του σεξισμού και της ταξικότητας.

Το The Shop μετατράπηκε τελικά σε στέκι για καλλιτέχνες, αλλά ήταν επίσης ένας χώρος για την Emin και την Lucas που μπορούσαν απλά να χαλαρώσουν, να κάνουν δουλειά και να πουλήσουν τέχνη με τους δικούς τους όρους.

Self Portrait with Fried Eggs

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90, η Lucas έκανε μια σειρά από αυτοπροσωπογραφίες που έπαιζαν με την έκφραση του φύλου της.

Στο Self Portrait with Fried Eggs (Αυτοπροσωπογραφία με τηγανητά αβγά), η καλλιτέχνης κάθεται με τα πόδια ανοιχτά, φορώντας σκισμένο μπλε τζιν και ένα γκρι T-shirt με αβγά τοποθετημένα πάνω από την περιοχή του στήθους.

Κοιτάζει τη φωτογραφική μηχανή με τα δύο της χέρια να βρίσκονται με αυτοπεποίθηση δίπλα της και τα πόδια της με ογκώδη παπούτσια στο έδαφος.

Ένα τασάκι και ένα πακέτο τσιγάρα Marlboro βρίσκονται δίπλα της. Ενώ το βλέμμα και η στάση της Lucas είναι επιβλητικά, η τοποθέτηση των αβγών πάνω από το στήθος της προσθέτει ένα επίπεδο γελοιότητας στη φωτογραφία.

Η Roberta Smith, κριτικός τέχνης των New York Times, παρατήρησε πρόσφατα: «Όλα αυτά τα χρόνια, δεν νομίζω ότι το έργο κανενός καλλιτέχνη με έχει σοκάρει -κυρίως με καλό τρόπο- τόσο συχνά όσο της Lucas. Κάποια από τα έργα της με έκαναν αρχικά να αναρωτηθώ αν είναι τέχνη ή κάποιο είδος βρόμικου αστείου. Η αδυσώπητα προκλητική στάση της είναι ένα από τα δυνατά της σημεία».

Η Smith έχει δίκιο. Βλέποντας το έργο της Lucas αισθάνεσαι σαν να είσαι μέρος ενός βρόμικου αστείου.

Two Fried Eggs and a Kebab

Αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά και αναγνωρίσιμα έργα της Lucas, το Two Fried Eggs and Kebab (Δύο τηγανητά αβγά και ένα κεμπάπ) έχει θεωρηθεί ως ένα συνοδευτικό έργο ή μια απάντηση στο Dinner Party της Judy Chicago.

Σε αυτό, δύο τηγανητά αβγά και ένα κεμπάπ βρίσκονται σε ένα τραπέζι μαζί με μια όρθια φωτογραφία αυτών ακριβώς των υλικών που βρίσκονται σε ένα τραπέζι, έτσι ώστε ο θεατής να μπορεί να τα δει από ψηλά.

Για άλλη μια φορά, βρίσκουμε όλα τα σημάδια ενός έργου της Lucas: Στο τραπέζι, υπάρχει μια χειρονομία οικειότητας, ενώ η τοποθέτηση των φαγητών παραπέμπει σε κόλπο και στήθος- και όλο το έργο είναι περικαλυμμένο με χιούμορ.

Εδώ, όμως, έδωσε έμφαση στα θέματα της θηλυκοποιημένης εργασίας και της δουλείας, καθώς το να φέρνεις το φαγητό στο τραπέζι μεταμορφώνεται στο να γίνεις εσύ το φαγητό στο τραπέζι.

Παρά την απλότητά του, πρόκειται για ένα έργο που θα αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεσαι τα οικογενειακά τραπέζια για πάντα.

Τώρα η Lucas θέλει να πετάξεις 1.000 αβγά σε έναν τοίχο

Η Sarah Lucas πάντα έτρεφε ενδιαφέρον για τα αβγά. Παίζουν εμβληματικό ρόλο σε μερικά από τα πιο διάσημα έργα της, από το «Two Fried Eggs and a Kebab» (1992) μέχρι το «Self-portrait with Fried Eggs» (1996).

Πιο πρόσφατα, η πρώην YBA (Young British Artist) έχει ανεβάσει διάφορες επαναλήψεις ενός έργου performance με τίτλο «One Thousand Eggs: For Women» που καλεί τις γυναίκες να χτυπήσουν έναν κενό τοίχο με ωμά αβγά σε γκαλερί σε όλο τον κόσμο, από τη Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες μέχρι το Πεκίνο και την Πόλη του Μεξικού.

Αυτόν τον Οκτώβριο, η performance με την ρίψη αβγών θα γίνει για πρώτη φορά στο Λονδίνο, εγκαίρως για την εβδομάδα Frieze.

Γυναίκες, άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες και άνδρες ντυμένοι γυναίκες θα κληθούν να συμμετάσχουν στη δημιουργία αυτού του γιγαντιαίου αφηρημένου έργου τέχνης, το οποίο συγκεντρώνει ιδέες σχετικά με την παραδοσιακή ζωγραφική, τη διαμαρτυρία, τη γονιμότητα και την αναπαραγωγή των γυναικών και την πράξη της ρίψης αβγών ως πολιτική δήλωση.

Διαβασε ακομα

Παλιατζής είχε κρεμασμένο στο σαλόνι του για δεκαετίες έναν αυθεντικό Πικάσο και δεν το είχε πάρει καν χαμπάρι

Το «One Thousand Eggs» μεταφέρεται στο Λονδίνο ως μέρος μιας ευρύτερης έκθεσης στην TJ Boulting Gallery, Un Oeuf Is Un Oeuf. Με αφετηρία το αβγό ως συμβολικό και κυριολεκτικό σημείο εκκίνησης, η έκθεση περιλαμβάνει επίσης έργα των Coco Capitán, Olivia Sterling, Chris Chiappa, Maisie Cousins, Polly Morgan, Anna Maria Maiolino και άλλων, που καλύπτουν τη ζωγραφική, τη φωτογραφία, τη γλυπτική και την performance.

Για τον Man Ray, το αβγό ήταν ελκυστικό για την ομορφιά, την απλότητα και τον φορτωμένο συμβολισμό του. Αλλού υπάρχει το πορτρέτο ενός άνδρα με ένα αβγό στη μασχάλη το 1980 από την Francesca Woodman.

Η Maisie Cousins, εν τω μεταξύ, χρησιμοποιεί την Τεχνητή Νοημοσύνη για να δημιουργήσει σουρεαλιστικές, νοσταλγικές σκηνές με αβγά, ενώ ο Boo Saville παρουσιάζει ένα σχέδιο με αβγό και πατάτα που προέρχεται από αλλόκοτες εικόνες του διαδικτύου.

Η ομαδική έκθεση θα διαρκέσει στο TJ Boulting από τις 10 Οκτωβρίου έως τις 16 Νοεμβρίου, μετά τη δημιουργία της συμμετοχικής ζωγραφικής δράσης της Sarah Lucas.

Με πληροφορίες από Vice, Dazed