O Shah Alam πουλάει δεκάδες μπανάνες την ημέρα προς 35 σεντς το κομμάτι, ή τέσσερις για ένα δολάριο στον πάγκο με τα φρούτα στο Upper East Side του Μανχάταν, όπου εργάζεται. Κάνει «ζωηρές» δουλειές με φτηνά φρούτα έξω ακριβώς από τον οίκο δημοπρασιών Sotheby’s– όπου μέσα, η τέχνη μπορεί να πουληθεί για εκατομμύρια.

Αλλά την περασμένη Τετάρτη (20/11), ο Alam πούλησε μια μπανάνα που λίγο αργότερα θα δημοπρατούνταν ως μέρος ενός έργου παράλογης τέχνης, το οποίο απέκτησε ένας επιχειρηματίας κρυπτονομισμάτων έναντι 5,2 εκατομμυρίων δολαρίων συν περισσότερα από 1 εκατομμύριο δολάρια σε αμοιβές του οίκου δημοπρασιών.

Λίγες ημέρες μετά την πώληση, καθώς ο Alam στεκόταν στη βροχή στη Λεωφόρο York και την Ανατολική 72η Οδό, ξεκολλώντας μπανάνες από τα τσαμπιά τους, έμαθε από έναν δημοσιογράφο τι είχε συμβεί με το φρούτο: Είχε κολληθεί σε έναν τοίχο ως μέρος ενός έργου του Ιταλού καλλιτέχνη Maurizio Cattelan και είχε πωληθεί στον Justin Sun, τον Κινέζο ιδρυτή μιας πλατφόρμας κρυπτονομισμάτων.

Και όταν του είπαν την τιμή πώλησης, άρχισε να κλαίει.

«Είμαι ένας φτωχός άνθρωπος», είπε ο 74χρονος, με τη φωνή του να σπάει. «Δεν είχα ποτέ τόσα λεφτά, δεν έχω δει ποτέ τόσα χρήματα».

Διαβασε ακομα

Η μπανάνα στον τοίχο με τη μονωτική ταινία έπιασε $6,2 εκατ. και μπράβο της

Το ταξίδι της μπανάνας από το σταντ με τα φρούτα ως το έργο τέχνης ξεκίνησε το 2019, όταν ο Cattelan εξέθεσε για πρώτη φορά το έργο στην Art Basel Miami Beach, τη διεθνή έκθεση τέχνης.

Το εννοιολογικό έργο τριών εκδόσεων, με τίτλο «Comedian», είναι μια έμμεση ειρωνεία του παραλογισμού του κόσμου της τέχνης, σύμφωνα με το δηκτικό έργο του Cattelan.

Συνοδευόταν από ένα λεπτομερές εγχειρίδιο χρήσης για το πώς ακριβώς να στερεώσετε την μπανάνα με την ταινία και την άδεια να την ανανεώσετε όταν αρχίσει να σαπίζει (ο Cattelan αγόρασε τις αρχικές μπανάνες από ένα παντοπωλείο στο Μαϊάμι, όπως έχει πει σε συνεντεύξεις του).

Κάθε έκδοση πωλήθηκε στο Μαϊάμι για 120.000 έως 150.000 δολάρια και ξεσήκωσε ατίθασα πλήθη: Ένας καλλιτέχνης performance στην έκθεση έβγαλε μία από τον τοίχο, τήν ξεφλούδισε και την έφαγε. Ο Cattelan ήταν ευχαριστημένος από τη συζήτηση που ακολούθησε σχετικά με το τι ακριβώς συνιστά τέχνη και πώς αποτιμάται.

Αυτά τα ερωτήματα πριν από πέντε χρόνια έμοιαζαν γραφικά. Μέχρι την περασμένη Τετάρτη (20/11), οπότε και έγινε η δημοπρασία. Η προσφορά για το Lot No. 10 – η μπανάνα του Alam στερεωμένη στον τοίχο με μια ασημένια ταινία – ξεκίνησε από 800.000 δολάρια. Μέσα σε πέντε λεπτά, επτά πλειοδότες ανέβασαν την τιμή του πάνω από τα 5 εκατομμύρια δολάρια.

Ο καλλιτέχνης δεν έλαβε αποζημίωση για την πώληση στον οίκο Sotheby’s, η οποία έγινε για λογαριασμό ενός συλλέκτη που δεν κατονομάστηκε, αλλά ο ίδιος δήλωσε ενθουσιασμένος από την τιμή που ζήτησε.

«Ειλικρινά, αισθάνομαι φανταστικά», έγραψε ο Cattelan. «Η δημοπρασία μετέτρεψε αυτό που ξεκίνησε ως statement στη Βασιλεία σε ένα ακόμη πιο παράλογο παγκόσμιο θέαμα». Και πρόσθεσε: «Με αυτόν τον τρόπο, το έργο γίνεται αυτοανακλαστικό: Όσο υψηλότερη είναι η τιμή, τόσο περισσότερο ενισχύει την αρχική του ιδέα».

Στο X, ο Sun πανηγύρισε για το νέο του καλλιτεχνικό απόκτημα και ανακοίνωσε ότι τώρα σχεδιάζει να το φάει την Παρασκευή (29/11). Ήταν τιμή του, έγραψε, να είναι ο «περήφανος ιδιοκτήτης» της μπανάνας: «Πιστεύω ότι αυτό το έργο θα εμπνεύσει περισσότερες σκέψεις και συζητήσεις στο μέλλον και θα γίνει μέρος της ιστορίας».

The banana will be eaten on November 29, 2024, at 2:00 PM GMT+8. Stay tuned. https://t.co/GscJLjAiNi

— H.E. Justin Sun 🍌 (@justinsuntron) November 24, 2024

Πουθενά σε αυτή την ιστορία δεν υπάρχει ο Alam. (Η Karina Sokolovsky, εκπρόσωπος του οίκου Sotheby’s, επιβεβαίωσε ότι η μπανάνα αγοράστηκε από το σταντ όπου εργάζεται ο Alam την ημέρα της πώλησης. Ο ίδιος ο πωλητής δεν θυμάται συγκεκριμένα ότι πούλησε ένα ιδιαίτερο φρούτο).

Χήρος από τη Ντάκα του Μπαγκλαντές, ο Alam ήταν δημόσιος υπάλληλος πριν μετακομίσει στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2007 για να είναι πιο κοντά στο ένα από τα δύο παιδιά του, μια παντρεμένη κόρη που ζει στο Λονγκ Άιλαντ.

Είπε ότι το σπίτι του είναι ένα υπόγειο διαμέρισμα όπου συγκατοικεί μαζί με άλλους πέντε άνδρες στο Parkchester, στο Μπρονξ. Για το δωμάτιό του πληρώνει 500 δολάρια το μήνα σε ενοίκιο, είπε, μιλώντας στα μπενγκάλι.

Οι βάρδιες του πάγκου του με τα φρούτα διαρκούν 12 ώρες, τέσσερις ημέρες την εβδομάδα- για κάθε ώρα που στέκεται όρθιος, με κάθε καιρό, ο ιδιοκτήτης τον πληρώνει 12 δολάρια. Τα αγγλικά του περιορίζονται κυρίως στις τιμές και τα ονόματα των προϊόντων του -τρία μήλα για 2 δολάρια- μικρά αχλάδια, 1 δολάριο το ένα.

Ο Sun δήλωσε ότι συγκινήθηκε από την απάντηση του Alam και ότι «ο ρόλος του σε αυτό το έργο τέχνης δεν λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία». Πρόσθεσε: «Η αντίδρασή του αναδεικνύει… Είναι μια οδυνηρή υπενθύμιση… που δεν έχει γίνει αντιληπτή».

Ο ίδιος δεν έχει μπει ποτέ στο εσωτερικό του οίκου δημοπρασιών. Έτσι κι αλλιώς δεν θα μπορούσε να δει καθαρά το έργο τέχνης: Η όρασή του είναι βαθιά εξασθενημένη, όπως είπε, επειδή χρειάζεται εγχείρηση καταρράκτη, την οποία έχει προγραμματίσει για τον Ιανουάριο.

Για τον Alam, το αστείο του «Comedian» είναι εις βάρος του. Καθώς μια θολούρα ανθρώπων περνούσε βιαστικά από τη γωνιά του λίγες ημέρες μετά την πώληση, σοκ και αγωνία τον κατέκλυζαν καθώς σκεφτόταν ποιος επωφελήθηκε – και ποιος όχι.

«Αυτοί που το αγόρασαν, τι είδους άνθρωποι είναι αυτοί;» αναρωτήθηκε. «Δεν ξέρουν τι είναι η μπανάνα;»

Διαβασε ακομα

Από τα 1.000 είδη μπανάνας οι άνθρωποι τρώνε μόνο ένα: Κι αυτό είναι καταστροφικό

Ο Cattelan δήλωσε ότι επηρεάστηκε από την αντίδραση του Alam στο έργο του, αλλά απέφυγε να συμμετάσχει στην κριτική του. «Η αντίδραση του πωλητή μπανάνας με συγκινεί βαθιά, υπογραμμίζοντας πώς η τέχνη μπορεί να έχει απήχηση με απροσδόκητους και βαθύτατους τρόπους», έγραψε. «Ωστόσο, η τέχνη, από τη φύση της, δεν λύνει προβλήματα – αν το έκανε, θα ήταν πολιτική».

Για τον Alam, δεν έχουν αλλάξει πολλά από τότε που πούλησε την μπανάνα. Στον πάγκο με τα φρούτα, εξακολουθούν να είναι τέσσερις μπανάνες για ένα δολάριο…

Με πληροφορίες από New York Times