Άνθρωπος στη λάσπη: Πορτρέτα βυθισμένα στην κλιματική κρίση

Οι άνθρωποι στα πορτρέτα του Gideon Mendel μάς κοιτούν κατάματα, όχι ακριβώς προκλητικά. Φαίνονται γαλήνιοι, συγκροτημένοι – και σε πολλές περιπτώσεις, βυθισμένοι στο νερό που έχει πλημμυρίσει τα σπίτια τους.

«Το βλέμμα, όπου οι άνθρωποι εμπλέκονται με την κάμερα, είναι το οπτικό επίκεντρο, το συναισθηματικό κέντρο κάθε μίας από αυτές τις εικόνες», λέει ο Mendel στο BBC. «Πολλοί άνθρωποι με ρωτούν: ”Τι λένε αυτοί οι άνθρωποι, τι λέει το βλέμμα τους;” Και νομίζω ότι είναι παράξενα αινιγματικό. Δεν είναι απαραίτητα κατηγορηματικό. Δεν νομίζω ότι λέει: ”Κοιτάξτε, αυτό είναι δική σας ευθύνη”. Νομίζω ότι λέει: ”Ρίξτε μία ματιά σε αυτό που μου συνέβη”. Και μας προσκαλεί να γίνουμε μάρτυρες της ζωής τους αυτή τη στιγμή».

Ο Νοτιοαφρικανός φωτογράφος ξεκίνησε να εργάζεται πάνω στις σειρές Drowning World και Burning World το 2007, αφότου είχαν δημοσιευτεί οι φωτογραφίες που είχε τραβήξει εκείνη τη χρονιά από θύματα πλημμυρών στην Ινδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. «Συνειδητοποίησα ότι οι άνθρωποι που είχα φωτογραφίσει στο Ηνωμένο Βασίλειο και οι άνθρωποι που είχα φωτογραφίσει στην Ινδία, παρόλο που οι συνθήκες τους ήταν τόσο διαφορετικές όσον αφορά τον πλούτο και τη φτώχεια, την κοινωνική υποστήριξη και τη βοήθεια που θα μπορούσαν να λάβουν μετά από μία πλημμύρα, είχαν ένα είδος κοινής ευπάθειας – η παρουσία τους στο νερό τους ένωνε. Αυτό που έκανα με αυτή τη σειρά, την οποία ονόμασα Submerged Portraits, ήταν σχεδόν να καθιερώσω έναν τρόπο με τον οποίο φωτογράφιζα διαφορετικούς ανθρώπους».

Τα πορτρέτα μπορεί να θυμίζουν φωτογραφίες ιδιοκτητών σπιτιού που ποζάρουν περήφανα δίπλα στις ιδιοκτησίες τους – μία ομοιότητα που αναγνωρίζει ο Mendel. «Στα έργα μου, συχνά καταγράφω ανθρώπους που κινούνται μέσα στα σπίτια τους, μέσα στις ιδιοκτησίες τους και δεν τους κατευθύνω, απλώς βλέπω τι συμβαίνει, αλλά κινηματογραφώντας ανθρώπους που περνούν μέσα από τα καμένα σπίτια τους, αυτό που πολλοί άνθρωποι ενστικτωδώς κάνουν είναι να μου κάνουν την ξενάγηση του σπιτιού – ”Αυτό είναι το μπάνιο”. Ή θα πουν: “Λοιπόν, αυτό ήταν το μπάνιο, αν κοιτάξεις τρεις ορόφους ψηλότερα μπορείς να δεις τα απομεινάρια”. Οι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν τι ήταν στα σπίτια τους, ωστόσο είναι πολύ μεγάλη η ξενάγηση σπιτιού-υπερήφανου σπιτιού».

Ο Mendel επιθυμεί να παρουσιάζει τα θέματά του στο ίδιο επίπεδο με τον θεατή. «Αυτό που είναι πολύ σημαντικό για μένα στις προσωπογραφίες είναι οι άνθρωποι να μην εμφανίζονται ως θύματα – να έχουν εξουσία, να μας δείχνουν τι τους έχει συμβεί, αλλά όχι ως θύματα».

Με πληροφορίες από BBC