Όταν η Emma-Jane Nutbrown πήγε οικογενειακές διακοπές στη Τζαμάικα πέρυσι, το έκανε με έναν όρο: όλοι να κάνουν δωρεές σε ένα ΛΟΑΤΚΙ φιλανθρωπικό ίδρυμα μόλις φτάσουν στον προορισμό τους.

Η Nutbrown αισθάνθηκε άβολα με την επιλογή του προορισμού από τους γονείς της. Η ομοφυλοφιλική σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ ανδρών είναι παράνομη στην Τζαμάικα και επισύρει μέγιστη ποινή φυλάκισης 10 ετών με καταναγκαστικά έργα. Τόσο η Nutbrown όσο και ο αδελφός της, Simon -του οποίου τα 40ά γενέθλια γιόρταζε η οικογένεια σε εκείνο το ταξίδι- είναι ομοφυλόφιλοι.

«Αυτό έκανε τον Simon να νιώθει άβολα που πήγαινε εκεί, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να ταξιδεύουν για το μέρος και όχι για την πολιτική που κρύβεται από πίσω, οπότε δεν μπορούσαμε πραγματικά να θεωρήσουμε τους γονείς μου υπεύθυνους» λέει η Nutbrown, ιδρύτρια του Queer Edge, το οποίο δημιουργεί ασφαλείς χώρους για την κοινότητα στο Λονδίνο. «Δεν θα αρνηθώ να ταξιδέψω κάπου με την οικογένειά μου, αλλά θα το αναφέρω. Έτσι, αντί να αρνηθούμε να πάμε, ο Simon έβαλε όλους να κάνουν δωρεά σε μια φιλανθρωπική οργάνωση εκεί έξω ως δώρο γενεθλίων».

Τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα θα είναι ασφαλή στον προορισμό τους;

Η Nutbrown και ο αδελφός της είναι μερικοί από τους εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως που έχουν έναν επιπλέον παράγοντα να εξετάσουν όταν σχεδιάζουν τις διακοπές τους: Θα είναι ασφαλείς στον προορισμό τους; Πώς αντιμετωπίζονται εκεί τα τοπικά μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας;

Υπάρχουν 62 χώρες παγκοσμίως που εξακολουθούν να ποινικοποιούν την ομοφυλοφιλία, σύμφωνα με τον φορέα International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association (ILGA).

Από αυτές τις χώρες, οι 12 θα μπορούσαν δυνητικά να επιβάλουν τη θανατική ποινή, συμπεριλαμβανομένων διάσημων προορισμών όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ (του οποίου η αεροπορική εταιρεία κρίθηκε αυτή την εβδομάδα ως η καλύτερη στον κόσμο), η Νιγηρία (η οποία υποδέχθηκε τον Δούκα και τη Δούκισσα του Σάσεξ τον Μάιο) και η Σαουδική Αραβία, η οποία πέρυσι ισχυρίστηκε ότι καλωσορίζει τους ΛΟΑΤΚΙ ταξιδιώτες.

Πολλοί άνθρωποι -ακόμη και όσοι δεν ανήκουν στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ- δεν σκοπεύουν να ταξιδέψουν σε χώρες όπου η ομοφυλοφιλία είναι παράνομη. Ο Corey O’Neill, διευθυντής γραφείου στο Λονδίνο, είναι ένας από αυτούς.

«Η ασφάλεια είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεται κανείς όταν ταξιδεύει» λέει. «Ακόμα και αν δεν είσαι εμφανώς queer, υπάρχει ο κίνδυνος να θεωρεί ύποπτος ο τρόπος που συμπεριφέρεσαι, κάτι που οδηγεί όχι μόνο σε τυπικές τιμωρίες, αλλά αστυνομική βία και εγκλήματα μίσους. Δεν θέλω να το έχω αυτό στο μυαλό μου στις διακοπές».

Η στάση του O’Neill σημαίνει ότι αν δεν αλλάξουν οι νόμοι, δεν θα δει ποτέ τις πυραμίδες (η Αίγυπτος έχει ποινικοποιήσει την ομοφυλοφιλία με ποινή φυλάκισης), δεν θα κοιμηθεί πάνω από το νερό στις Μαλδίβες (έως και οκτώ χρόνια φυλάκισης συν 100 μαστιγώσεις), δεν θα κάνει σαφάρι στην Κένυα (μέγιστη ποινή φυλάκισης 14 χρόνια), δεν θα δει την Κόκκινη Πλατεία (η Ρωσία χαρακτηρίζει το κίνημα ΛΟΑΤΚΙ – ακόμη και την επίδειξη σημαίας με το ουράνιο τόξο – ως «εξτρεμιστικό» με ποινές έως και 12 ετών)- και δεν θα κάνει μία στάση στο Κατάρ (έως και 10 χρόνια φυλάκιση, χωρίς «καμία νομική διασφάλιση» ότι δεν θα υπάρξει θανατική καταδίκη).

«Γιατί να δώσω χρήματα σε μια χώρα που δεν θέλει την ύπαρξή μου; Ακόμα και αν 10 δολάρια πήγαιναν σε έναν φόρο που θα έβλαπτε ενεργά τους ανθρώπους, αυτά θα ήταν από τα δικά μου χρήματα».

Δεν όμως είναι μόνο οι ΛΟΑΤΚΙ άνθρωποι που αισθάνονται έτσι.

Τα μέλη και οι σύμμαχοι της κοινότητας διανύουν σήμερα το 10ο έτος μποϊκοτάζ των ξενοδοχείων Dorchester Collection, που ανήκουν στον Οργανισμό Επενδύσεων του Μπρουνέι (τμήμα του Υπουργείου Οικονομικών και Οικονομίας), δεδομένου ότι η χώρα εισήγαγε νόμους που επιτρέπουν τον λιθοβολισμό μέχρι θανάτου των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, καθώς και το δημόσιο μαστίγωμα γυναικών για μοιχεία. Το 2019, ο George Clooney έγραψε για τη σημασία του μποϊκοτάζ.

Ένα μποϊκοτάζ μπορεί να είναι δυνατό εναντίον μιας επιχείρησης, κάποιοι θεωρούν όμως ότι το σαμποτάζ σε μία ολόκληρη χώρα βλάπτει ακόμη περισσότερο τις τοπικές κοινωνίες.

«Θα πήγαινες κάπου όπου δεν μπορείς να παντρευτείς ή δεν μπορείς να μπεις στο στρατό; Η πραγματικότητα είναι ότι υπάρχουν πολλά μέρη όπου, ακόμη και αν δεν είναι παράνομο να είσαι gay, υπάρχουν προκλήσεις. Σέβομαι απόλυτα ότι κάποιοι άνθρωποι δεν θέλουν να στηρίξουν μια οικονομία όπου η ομοφυλοφιλία είναι παράνομη. Αλλά η άλλη πλευρά είναι ότι θέλω να πάω, και πηγαίνοντας, συμβάλλω στην αλλαγή νοοτροπίας. Σε κάθε χώρα υπάρχουν ομοφυλόφιλοι. Ακούμε από μέλη του προσωπικού και ντόπιους να μας λένε: Παρακαλώ ελάτε» λέει ο Darren Burn, ιδρυτής των ταξιδιωτικών εταιρειών χωρίς αποκλεισμούς Out of Office και TravelGay.

Ο Burn δεν σχεδίαζε ποτέ να ασχοληθεί με την ταξιδιωτική βιομηχανία. Ήταν δημοσιογράφος όταν πήγε διακοπές στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου.

«Ήμουν λίγο αφελής τότε. Ήταν το Σαρμ – ένας τουριστικός παράδεισος» λέει. «Ταξίδευα με τον πρώην μου και δεν μας επέτρεπαν να κάνουμε check in. Έπρεπε να πάμε σε άλλο ξενοδοχείο. Σκέφτηκα ότι αυτό δεν θα έπρεπε να συμβεί σε κανέναν, ποτέ». Το 2016 ίδρυσε το Out of Office, δημιουργώντας ένα βιβλίο επαφών με «φιλόξενους προμηθευτές και ξεναγούς».

Οι περιορισμοί πλήττουν τον τουρισμό

Τα τελευταία χρόνια, οι υπεύθυνοι μάρκετινγκ των προορισμών έχουν προσανατολιστεί στην προσέλκυση LGBTQ πελατών. Συνήθως υπάρχει ένας οικονομικός λόγος πίσω από αυτό, λέει ο Burn. Οι ταξιδιώτες από την κοινότητα «είναι λιγότερο πιθανό να έχουν παιδιά και είναι πιο πιθανό να έχουν διαθέσιμο εισόδημα. Είναι πιστοί πελάτες και εμπιστεύονται τις συστάσεις από στόμα σε στόμα».

Ο Sherwin Banda, πρόεδρος της υπηρεσίας πολυτελών σαφάρι African Travel Inc. λέει ότι η κοινότητα LGBTQ έχει «το μεγαλύτερο διαθέσιμο εισόδημα από οποιαδήποτε άλλη εξειδικευμένη αγορά». «Η φήμη ενός προορισμού ως φιλικού προς τους ΛΟΑΤ είναι πρωταρχικό κίνητρο για εμάς» λέει.

Μια έκθεση του 2021 από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Open for Business έδειξε ότι τα έθνη της Καραϊβικής που απαγόρευαν την ομοφυλοφιλία είδαν το ΑΕΠ τους να πλήττεται έως και 5,7%, ενώ η τουριστική βιομηχανία έχασε από 423 έως 689 εκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Στην Τζαμάικα, οι αξιωματούχοι του τουρισμού προσπάθησαν να υποβαθμίσουν τον αντίκτυπο των νόμων της νησιωτικής χώρας κατά της ομοφυλοφιλίας.

Το 2022, η νομοθεσία καταργήθηκε στα Μπαρμπάντος, την Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, και τον Άγιο Χριστόφορο και Νέβις. Το Τρινιντάντ και Τομπάγκο είχε ήδη αποποινικοποιήσει τις σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου το 2018. Τον Απρίλιο του 2024, η Ντομίνικα ακολούθησε το ίδιο παράδειγμα.

«Η Καραϊβική κινείται αρκετά γρήγορα» λέει ο Burn, ο οποίος προσθέτει ότι οι νόμοι κατά της ομοφυλοφιλίας σε πολλές χώρες της Καραϊβικής και της Αφρικής θεσπίστηκαν κατά την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία.

Το ζήτημα της ανεκτικότητας

Η εμπειρία στην πράξη είναι συχνά διαφορετική από το γράμμα του νόμου. Όπως λέει ο Burn, «είναι επίσης παράνομο να πίνεις αλκοόλ στις Μαλδίβες, αλλά όλα τα θέρετρα έχουν». (Συμβουλεύει, ωστόσο, να μην κρατάτε τα χέρια σας στο αεροδρόμιο).

Το 2020, ο Bilal El Hammoumy και η Rania Chentouf εγκαινίασαν το Inclusive Morocco, τον πρώτο ταξιδιωτικό γραφείο που ιδρύθηκε από ΛΟΑΤ σε μια χώρα που τιμωρεί τις ομόφυλες δραστηριότητες με φυλάκιση έως και τριών ετών. «Είμαστε μέλη της κοινότητας, οπότε αισθανθήκαμε ότι θα καταλαβαίναμε καλύτερα πώς να προσεγγίσουμε το θέμα αυτό» λέει ο El Hammoumy.

«Το Μαρόκο είναι μια χώρα όπου υπάρχει ανεκτικότητα, αλλά δεν διατυμπανίζεται. Μπορούσαμε να κατανοήσουμε τους φόβους των πελατών, αλλά από την άλλη πλευρά, ήταν σημαντικό να δημιουργήσουμε έναν χώρο όπου η τοπική ΛΟΑΤKI+ κοινότητα θα μπορεί να συμμετέχει σε προγράμματα κατάρτισης και ευκαιρίες πρόσληψης».

Ο El Hammoumy λέει ότι στο Μαρόκο, «η πραγματικότητα είναι λίγο διαφορετική από τον νόμο».

Στις αρχές του 20ού αιώνα, πόλεις όπως η Ταγγέρη ήταν “gay heavens” για εκείνους που δραπέτευαν από τις συντηρητικές δυτικές χώρες. Ένα από τα κυριότερα αξιοθέατα του Μαρακές είναι ο κήπος Majorelle, όπου σκορπίστηκαν οι στάχτες του πρώην ιδιοκτήτη Yves Saint Laurent από τον πρώην συνεργάτη του, Pierre Bergé.

Ο El Hammoumy λέει ότι τα μαροκινά ξενοδοχεία δέχονται γενικά τα ομόφυλα ζευγάρια, αλλά εκείνα με τα οποία συνεργάζονται έχουν επιπλέον εκπαίδευση για να διασφαλίσουν ότι οι ταξιδιώτες θα νιώσουν άνετα.

Τα ταξίδια αλλάζουν την νοοτροπία

Ωστόσο, λέει ότι η επίσκεψη σε προορισμούς μπορεί να αλλάξει την νοοτροπία. «Πολλά αντι-ΛΟΑΤ συναισθήματα προέρχονται από την προκατάληψη και την έλλειψη εκπαίδευσης και η άμεση επαφή μπορεί να αλλάξει τις προκαταλήψεις για την κοινότητα» λέει ο El Hammoumy . Ο Burn συμφωνεί.

Υπάρχει και το οικονομικό κίνητρο. Η Banda, η οποία μεγάλωσε κάτω από το απαρτχάιντ, πιστεύει ότι η Νότια Αφρική δεν θα είχε αλλάξει χωρίς την οικονομική πίεση από τον ευρύτερο κόσμο.

«Τα ταξίδια κάνουν κάτι που καμία άλλη βιομηχανία δεν μπορεί να κάνει» επισημαίνει. «Η Αφρική εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα δολάρια του τουρισμού. Μπορούμε να υποστηρίξουμε την ενσωμάτωση με εταίρους που είναι έτοιμοι να υποδεχτούν ενεργά τους επισκέπτες μας. Αν μείνουμε μακριά, χάνουμε αυτή την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε τη φωνή μας».

Αυτό σημαίνει ότι κάθε χώρα θα πρέπει να πλημμυρίσει με ταξιδιωτικά δολάρια σε μια προσπάθεια να αλλάξει γνώμη για τους ομοφυλόφιλους; Όχι, καθώς πολλά ταξιδιωτικά γραφεία δεν θα έστελναν, για παράδειγμα, πελάτη στη Σαουδική Αραβία.

Η Ουγκάντα είναι ένα άλλο μέρος με εμπλοκή – ο νόμος της κατά της ομοφυλοφιλίας του 2023 νομιμοποίησε τη στοχοποίηση της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ με μυριάδες τρόπους και επιφέρει ακόμη και τη θανατική ποινή.

«Η Ουγκάντα υπερασπίζεται βάναυσες πράξεις κατά των ομοφυλόφιλων, οπότε οι ταξιδιωτικοί πράκτορες δεν μπορούν να στείλουν ανθρώπους εκεί» λέει η Banda.

Ο Michael Kajubi έχει διαφορετική άποψη. Το 2013 ίδρυσε την εταιρεία McBern Tours, η οποία επιμελείται εκδρομές στην Ουγκάντα, αφού απολύθηκε από την προηγούμενη δουλειά του λόγω «υποψίας» ότι ήταν ομοφυλόφιλος.

«Έπρεπε να ξεκινήσω μια εταιρεία για να απασχολήσω τον εαυτό μου και ανθρώπους σαν εμένα που δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά εξαιτίας αυτού που είναι» λέει. Η πλειονότητα του προσωπικού της McBern είναι LGBTQ, και όλα τα κέρδη πηγαίνουν στο Ίδρυμα McBern, το οποίο στηρίζει ηλικιωμένους Ουγκαντέζους και περιθωριοποιημένους νέους.

Ο Kajubi – ο οποίος εγκατέλειψε την Ουγκάντα πριν από τέσσερα χρόνια λόγω του ακτιβισμού του – λέει ότι εξακολουθεί να αισθάνεται άνετα να στέλνει εκεί ΛΟΑΤΚΙ ταξιδιώτες, αρκεί «να σέβονται τους νόμους και να μην ανεμίζουν τη σημαία του ουράνιου τόξου παντού».

Όλα τα ξενοδοχεία που χρησιμοποιεί ο McBern – ακόμη και για τους straight επισκέπτες – έχουν ελεγχθεί προσεκτικά ότι είναι φιλικά προς τα ΛΟΑΚΤΙ+ άτομα, λέει ο Kajubi. Πιστεύει ότι οι ταξιδιώτες θα πρέπει να εξακολουθούν να επισκέπτονται αυτούς τους προορισμούς, αλλά να επαγρυπνούν για το πού πηγαίνουν τα χρήματά τους. Προτείνει να αναζητούν ταξιδιωτικούς πράκτορες που ανήκουν στην IGLTA, ώστε να είναι σίγουροι ότι δεν χρηματοδοτούν την ανισότητα.

Διακρίσεις παντού

Φυσικά, οι διακρίσεις δεν περιορίζονται σε χώρες όπου η ομοφυλοφιλία είναι παράνομη. Για αρχή, μόνο πέρυσι εισήχθησαν περισσότεροι από 500 νόμοι κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων σε πολιτείες των ΗΠΑ. Τον Μάιο, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ εξέδωσε παγκόσμια προειδοποίηση για πιθανές επιθέσεις σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.

Το 2014, ο Matthieu Jost αποφάσισε να ιδρύσει το MisterB&B, μια LGBTQ ταξιδιωτική κοινότητα με 1,3 εκατομμύρια μέλη, όταν ένας οικοδεσπότης της Airbnb στη Βαρκελώνη κατέστησε σαφές ότι ο ίδιος και ο σύντροφός του δεν ήταν ευπρόσδεκτοι. Προηγουμένως, ένα γαλλικό ξενοδοχείο είχε αρνηθεί σε αυτόν και τον τότε φίλο του ένα διπλό κρεβάτι.

«Αυτού του είδους οι διακρίσεις υπάρχουν παντού, ακόμη και το 2024» λέει ο Jost, ο οποίος δεν θα κρατήσει το χέρι του συντρόφου του στο Παρίσι. Ούτε η Banda θα το κάνει αυτό στο Λος Άντζελες.

Για τον Jost, το να ταξιδεύει σε μια χώρα όπου η ομοφυλοφιλία απαγορεύεται σημαίνει ότι πρέπει να συμμορφώνεται με τους τοπικούς κανόνες. Οι χρήστες του MisterB&B δεν επιτρέπεται να κάνουν κρατήσεις για ταξίδια σε χώρα όπου ισχύει η θανατική ποινή για ομοφυλόφιλους. Σε προορισμό που είναι παράνομη η ομοφυλοφιλία, οι χρήστες προειδοποιούνται πριν προχωρήσουν με την κράτηση.

Για τον O’Neill, και πολλούς σαν κι αυτόν, αυτό δεν είναι αρκετό. «Ξέρω ότι αυτό περιορίζει το πού μπορώ να πάω – πιθανότατα δεν θα δω ποτέ τις πυραμίδες ή θα πάω σε σαφάρι. Αλλά υπάρχουν τόσα πολλά όμορφα μέρη στον κόσμο που υποστηρίζουν τους queer ανθρώπους. Αυτές μου φαίνονται πολύ καλύτερες διακοπές».

Με πληροφορίες από CNN