Παρά τους κινδύνους, το κόστος και τις περιβαλλοντικές ανησυχίες του ακραίου τουρισμού, οι άνθρωποι εξακολουθούν να έλκονται από δυνητικά επικίνδυνα ταξίδια - αλλά γιατί;
Γιατί οι άνθρωποι έλκονται από τα πέρατα της Γης
Παρά τους κινδύνους, το κόστος και τις περιβαλλοντικές ανησυχίες του ακραίου τουρισμού, οι άνθρωποι εξακολουθούν να έλκονται από δυνητικά επικίνδυνα ταξίδια - αλλά γιατί;
Παρά τους κινδύνους, το κόστος και τις περιβαλλοντικές ανησυχίες του ακραίου τουρισμού, οι άνθρωποι εξακολουθούν να έλκονται από δυνητικά επικίνδυνα ταξίδια - αλλά γιατί;
Παρά τους κινδύνους, το κόστος και τις περιβαλλοντικές ανησυχίες του ακραίου τουρισμού, οι άνθρωποι εξακολουθούν να έλκονται από δυνητικά επικίνδυνα ταξίδια - αλλά γιατί;
Πριν από έναν χρόνο, ο κόσμος έστρεψε την προσοχή του στα απομακρυσμένα βάθη του Βόρειου Ατλαντικού όταν το υποβρύχιο Titan, ένα στενόχωρο σκάφος που χειριζόταν με ένα χειριστήριο βιντεοπαιχνιδιών, έχασε την επαφή με το πλοίο που το φιλοξενούσε στην επιφάνεια της θάλασσας ενώ κατέβαινε στα συντρίμμια του Τιτανικού. Με μόλις 96 ώρες εφοδιασμού σε οξυγόνο, εκτυλίχθηκε μια αγωνιώδης αποστολή διάσωσης.
Λίγες ημέρες αργότερα, οι Αρχές επιβεβαίωσαν ότι το κακοσχεδιασμένο υποβρύχιο είχε υποστεί καταστροφική κατάρρευση 3.800 μέτρα κάτω από τη θάλασσα, σκοτώνοντας ακαριαία το διμελές πλήρωμα και τρεις επιβάτες που είχαν πληρώσει 250.000 δολάρια ο καθένας για το ταξίδι τους.
Όποιος αναρωτιόταν αν η φρικτή μοίρα του Titan θα μπορούσε να μας οδηγήσει να επανεξετάσουμε την ασφάλεια και τη σοφία του ακραίου τουρισμού, πήρε την απάντησή του στα τέλη του περασμένου μήνα, όταν ένας δισεκατομμυριούχος πολυτελών ακινήτων ανακοίνωσε τα σχέδιά του να κατασκευάσει ένα ακόμη υποβρύχιο για να επισκεφθεί την περιοχή του Τιτανικού.
Η είδηση ήρθε μόλις εννέα ημέρες αφότου η εταιρεία διαστημικής τεχνολογίας Blue Origin, που χρηματοδοτείται από τον ιδρυτή της Amazon, Τζεφ Μπέζος, ξεκίνησε την πρώτη της επανδρωμένη πτήση από τότε που ένας από τους πυραύλους της συνετρίβη φλεγόμενος το 2022. Οι έξι επιβάτες του διαστήματος πλήρωσαν έως και 1,25 εκατ. δολάρια ο καθένας για την υποτροχιακή πτήση των εννέα λεπτών και 53 δευτερολέπτων.
Ωστόσο, δεδομένων των κινδύνων, του κόστους και των περιβαλλοντικών ανησυχιών που συνδέονται με τον ακραίο τουρισμό, πολλοί εξακολουθούν να αναρωτιούνται αν οι ταξιδιώτες πρέπει να συνεχίσουν να επιχειρούν στην άκρη της Γης – ή και πέρα από αυτήν.
Ο τομέας του ακραίου τουρισμού είναι γεμάτος με υψηλό κόστος, υψηλό κίνδυνο και μεταβλητές προφυλάξεις ασφαλείας, δήλωσε ο Melvin S Marsh, ο οποίος παρουσίασε την ερευνητική του εργασία με τίτλο Ethical and Medical Dilemmas of Extreme Tourism (Ηθικά και ιατρικά διλήμματα του ακραίου τουρισμού) στο Διεθνές Συνέδριο για την έρευνα στον τουρισμό στο Κέιπ Τάουν τον Μάρτιο.
Παρά το ενδιαφέρον για ταξίδια που ξεπερνούν τα όρια, σημείωσε ότι οι ηθικές και νομικές εκτιμήσεις ορισμένων από τις πιο επικίνδυνες δραστηριότητες δεν έχουν ακόμη προλάβει να γίνουν.
Παρόλα αυτά, ο Marsh και άλλοι λένε ότι δεν περιμένουν να αλλάξει κάτι. «Κανείς δεν εκπλήσσεται για τυχόν θανάτους που συμβαίνουν με αυτόν τον τρόπο. Ξέρουμε ότι θα συμβεί», πρόσθεσε. «Πολύ λίγοι άνθρωποι σκέφτονται καν το θέμα».
Εν τω μεταξύ, παρά την ακραία ρύπανση που προκαλούν οι εκτοξεύσεις πυραύλων, ο αριθμός των ιδιωτικών εκτοξεύσεων πυραύλων στο διάστημα έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2019, σε μεγάλο βαθμό χάρη στη συνεχιζόμενη μάχη των δισεκατομμυριούχων Τζεφ Μπέζος, Έλον Μασκ και Ρίτσαρντ Μπράνσον για το ποια από τις εμπορικές εταιρείες πυραύλων τους θα επιτύχει την κυριαρχία.
Οι υποστηρικτές λένε ότι αυτός ο νέος διαστημικός αγώνας μοιάζει με την εξέλιξη των αεροπορικών ταξιδιών. Στην αρχή, οι τολμηροί και οι ατίθασοι πετούσαν με αεροπλάνα, ακολουθούμενοι από πλούσιους επιβάτες. Τελικά η βιομηχανία ανέπτυξε αεροσκάφη τύπου jumbo μεγάλης χωρητικότητας που έκαναν τα αεροπορικά ταξίδια προσιτά, πανταχού παρόντα και πλέον την ασφαλέστερη μορφή μεταφοράς στον πλανήτη.
Σύμφωνα με την Deana Weibel, μια πολιτισμική ανθρωπολόγο που μελετά τα θρησκευτικά προσκυνήματα και τον διαστημικό τουρισμό, η ανάγκη για εξερεύνηση μακρινών συνόρων – είτε πρόκειται για ιστιοπλοΐα στη θάλασσα είτε για ταξίδι στο διάστημα – είναι μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης. Και ενώ κάποιοι μπορεί να απορρίπτουν τα 10λεπτα διαστημικά ταξίδια ως επαίσχυντο κυνήγι για το δικαίωμα στην έπαρση, η Weibel λέει ότι το να βλέπεις τη Γη από το σκοτάδι του διαστήματος έχει μεταμορφωτική επίδραση στους ταξιδιώτες – μια τεκμηριωμένη εμπειρία γνωστή ως Overview Effect, το φαινόμενο της επισκόπησης.
Μια από τις πιο εμβληματικές περιβαλλοντικές φωτογραφίες που τραβήχτηκαν ποτέ – η περίφημη φωτογραφία Earthrise που τραβήχτηκε το 1968 από τον Αμερικανό αστροναύτη William Anders, ο οποίος πέθανε αυτόν το μήνα – όχι μόνο ενέπνευσε ένα αίσθημα δέους δίνοντάς μας μια προοπτική για τη θέση της ανθρωπότητας στο Σύμπαν, αλλά κατέστησε επίσης σαφές ότι όταν τη βλέπουμε από το διάστημα, η Γη δεν έχει σύνορα. Όλοι ζούμε σε έναν μικροσκοπικό μπλε πλανήτη που επιπλέει μόνος του σε μια θάλασσα μαυρίλας.
Διαβασε ακομα
Η εμβληματική φωτογραφία που άλλαξε τον κόσμοΟ Weibel έχει πάρει συνεντεύξεις από αστροναύτες που λένε ότι η ζωή τους μεταμορφώθηκε τη στιγμή που κοίταξαν τον πλανήτη μας από ψηλά. «Σε αναγκάζει να αναγνωρίσεις ότι βρίσκεσαι σε έναν πλανήτη, σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο και ότι υπάρχει ένα ολόκληρο σύμπαν γύρω μας», είπε.
«Παίρνει κάτι που ήταν κατά κάποιο τρόπο φανταστικό και το κάνει κραυγαλέα, συντριπτικά πραγματικό με έναν τρόπο που δεν μπορείς να αρνηθείς… Είναι η συνειδητοποίηση του πόσο εύθραυστος είναι ο πλανήτης και πόσο όλα τα άλλα γύρω του δεν είναι βιώσιμα».
Εμπνευσμένο, ναι, αλλά εδώ στη Γη, έχουμε δει ότι όταν οι πλούσιοι ταξιδιώτες παίρνουν ρίσκα, όλοι επωμίζονται το κόστος.
Η προσπάθεια διάσωσης του υποβρύχιου Titan κόστισε στην κυβέρνηση των ΗΠΑ εκατομμύρια δολάρια και προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον. Αντίθετα, λίγες ημέρες νωρίτερα, η ελληνική ακτοφυλακή έκανε ελάχιστα πράγματα για να βοηθήσει όταν ένα αλιευτικό σκάφος γεμάτο με λαθραίους μετανάστες βυθίστηκε στη Μεσόγειο, σκοτώνοντας περισσότερους από 600 ανθρώπους. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ήταν ένας από τους πολλούς που σημείωσαν την άνιση προσοχή των μέσων ενημέρωσης, η οποία, όπως είπε, απεικονίζει αισχρά επίπεδα ανισότητας.
Ο Arun Upneja, κοσμήτορας της Σχολής Διοίκησης Φιλοξενίας του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, δήλωσε ότι ένας τρόπος αντιμετώπισης των πιθανών κινδύνων και του κόστους του ακραίου τουρισμού θα ήταν να απαιτηθεί από τις εταιρείες που προσφέρουν αυτά τα ταξίδια να φέρουν ασφάλιση που να τις καθιστά υπεύθυνες για τους κινδύνους και τον πιθανό απολογισμό ενός ατυχήματος.
«Η ασφάλιση έρευνας και διάσωσης θα πρέπει να είναι κατά κάποιο τρόπο υποχρεωτική… ώστε να μην επιβαρύνεται η κοινωνία», δήλωσε.
Αλλά όπως και ο Marsh, ο Upneja δεν πιστεύει ότι οι πιθανοί κίνδυνοι του ακραίου τουρισμού είναι αρκετοί για να επιβραδύνουν τη δυναμική του. Στην πραγματικότητα, σημειώνει ότι η δήλωση αποποίησης που υπέγραψαν οι επιβάτες του Titan φέρεται να ανέφερε τη λέξη θάνατος τρεις φορές στην πρώτη σελίδα. Ούτε η τιμή είναι πιθανό να αποτελέσει μακροπρόθεσμο εμπόδιο.
«Το κόστος είναι βέβαιο ότι θα μειωθεί και θα το καταστήσει διαθέσιμο σε μεγαλύτερες ομάδες», πρόσθεσε. «Οι άνθρωποι το κάνουν και θα [συνεχίσουν] να το κάνουν».
Ωστόσο, μια αξιοσημείωτη αλλαγή το τελευταίο έτος είναι ότι οι ειδικοί του κλάδου φαίνεται να λαμβάνουν πιο σοβαρά υπόψη τους τον κίνδυνο που συνδέεται με τις δυνητικά επικίνδυνες εξορμήσεις. Δύο θύματα του δυστυχήματος στο Titan ήταν μέλη της Λέσχης Εξερευνητών, μιας διεθνούς οργάνωσης που ιδρύθηκε το 1904 από εξερευνητές της Αρκτικής για την προώθηση της επιστημονικής ανακάλυψης και έρευνας. Μετά το περιστατικό στο Titan, τα μέλη δημιούργησαν μια ομάδα εργασίας ταχείας αντίδρασης για να βοηθήσουν στις προσπάθειες διάσωσης και ανάκτησης όσων βρίσκονται σε επικίνδυνες συνθήκες.
Η ειδική ομάδα είχε βοηθήσει στο παρελθόν σε διάφορες αποστολές διάσωσης, όπως ένας πεζοπόρος που είχε χαθεί σε μια απομακρυσμένη ορεινή περιοχή της Νότιας Αμερικής. Στη συνέχεια, νωρίτερα αυτό το μήνα, η ομάδα κινητοποιήθηκε για να συνδράμει στην αναζήτηση του Michael Mosley, του γιατρού και παρουσιαστή του BBC, το πτώμα του οποίου βρέθηκε τελικά κοντά σε ένα μονοπάτι πεζοπορίας στην Ελλάδα.
«Είναι σε μεγάλο βαθμό μέρος της κληρονομιάς του Titan», δήλωσε ο Synnøve Strømsvåg, πρόεδρος του παραρτήματος της Λέσχης Εξερευνητών στη Νορβηγία και επικεφαλής της ομάδας διάσωσης. «Αν υπάρχει πρόβλημα, το γνωστοποιούμε σε όλο το δίκτυο. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν δίκτυα και διασυνδέσεις και ιδέες… Δεν θεωρούμε δεδομένο ότι όλα όσα μπορούν να γίνουν έχουν γίνει».
Ωστόσο, ο Strømsvåg λέει, ότι ενώ η βελτίωση της ασφάλειας και της λογοδοσίας είναι σημαντική, περιστατικά όπως η κατάρρευση του Titan δεν πρέπει να σταματήσουν τα ακραία ταξίδια. Σημειώνει ότι τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την παρόρμηση των ανθρώπων να εξερευνήσουν και να ξεπεράσουν τα όριά τους – και τίποτα δεν θα έπρεπε.
«Οι άνθρωποι πάντα εξερευνούσαν. Έτσι μάθαμε πώς λειτουργεί ο κόσμος. Έτσι μάθαμε την επιστήμη. Υποτιμούμε την αξία των ιδιωτικών επιχειρήσεων και των ιδιωτών για την προώθηση αυτής της τεχνολογίας», δήλωσε.
Ωστόσο, άλλοι υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να ρισκάρουν τη ζωή τους πετώντας στη στρατόσφαιρα ή κατεβαίνοντας στον βυθό της θάλασσας για να έχουν μια ουσιαστική ταξιδιωτική εμπειρία.
Η Pauline Frommer, η διευθύντρια σύνταξης των ταξιδιωτικών οδηγών Frommer’s, λέει ότι το να ξοδεύετε εξωφρενικά ποσά για ένα ταξίδι δεν εξασφαλίζει ότι θα έχετε μια περιπέτεια με νόημα.
Αντιθέτως, είναι πιθανό να σας απομακρύνει από τους ανθρώπους και τους πολιτισμούς που κάνουν τον κόσμο τόσο θαυμαστά διαφορετικό και, ως εκ τούτου, να περιορίσει το πόσο ουσιαστική και ενδεχομένως μεταμορφωτική ταξιδιωτική εμπειρία μπορεί να έχετε.
«Όταν βάζετε τη ζωή σας σε κίνδυνο, αποκόπτεστε από τη ζωή του συγκεκριμένου προορισμού. Μερικές φορές αυτές οι ακραίες περιπέτειες σε απομονώνουν», είπε.
Η Frommer λέει ότι οι πιο αξιομνημόνευτες ταξιδιωτικές της εμπειρίες – είτε πρόκειται για μια απροσδόκητη συνάντηση με αγνώστους, είτε για μια πρωινή βόλτα σε μια πόλη που ξυπνάει – μπορεί να ακούγονται πολύ πιο καθημερινές από ό,τι ακραίες, αλλά αυτό δεν τις κάνει λιγότερο αξέχαστες γι’ αυτήν.
Θυμάται να επισκέπτεται την Ταϊβάν και να συναντά έναν μοναχό σε ένα πάρκο. «Είχα μια μακρά, μακρά συζήτηση. Αρχίσαμε να κουβεντιάζουμε για τη ζωή, και τη δική του ζωή και πώς είναι να είσαι σε ένα μοναστήρι», είπε. «Και μέχρι σήμερα, το σκέφτομαι αυτό. Ήταν απλώς μια συζήτηση».
Με πληροφορίες από BBC
