Ξαπλωμένος στο τραπέζι, αναίσθητος και τεντωμένος πάνω σε ένα μαξιλάρι, ο Joe Mangy μοιάζει απατηλά ειρηνικός. Τα υγρά, κόκκινα μάτια του κοάλα είναι το μόνο σημάδι της ασθένειας που παλεύει με το σώμα του.

Σωληνάκια βγαίνουν από μια μάσκα που καλύπτει το πρόσωπό του καθώς ένας κτηνίατρος ακούει το στήθος του με ένα στηθοσκόπιο. Η θεραπεία δεν πάει τόσο καλά όσο ήλπιζαν.

Οκτώ μέρες νωρίτερα, ο Joe Mangy – που είναι περίπου δύο ετών – βρέθηκε να περιφέρεται στη μέση ενός προαστιακού δρόμου. Ζαλισμένος και μπερδεμένος, με μάτια σχεδόν κολλημένα από τη βλέννα, μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο του Currumbin Wildlife Sanctuary.

Περιτριγυρισμένο από τροπικό δάσος στη Χρυσή Ακτή του Κουίνσλαντ, το πάρκο είναι γεμάτο κοάλα σαν τον Joe.

Έξω από την κλινική, σε ένα «Κέντρο Αποκατάστασης Κοάλα», αρωματισμένο με φύλλα ευκαλύπτου, ένα τρίχρονο κοάλα αναρρώνει από υστερεκτομή. «Της έσωσε τη ζωή… αλλά δεν μπορεί να αναπαραχθεί», λέει ο επικεφαλής κτηνίατρος Michael Pyne.

Ένα άλλο αρσενικό κοάλα κοιτάζει μέσα από στενές σχισμές. Είναι τέτοια η φλεγμονή στον αριστερό δακρυϊκό πόρος του που ο βολβός του ματιού του δεν φαίνεται.

Το νοσοκομείο αυτό είναι το σημείο μηδέν μιας ζοφερής επιδημίας χλαμυδίων που σκοτώνει χιλιάδες κοάλα και καθιστά ακόμα περισσότερα στείρα, ωθώντας το εθνικό σύμβολο της Αυστραλίας στο χείλος της εξαφάνισης.

Αλλά είναι επίσης ο πυρήνας της απεγνωσμένης προσπάθειας να σωθούν με ένα εμβόλιο –προσπάθειες μάταιες που μετά από περισσότερο από μια δεκαετία, περιορίζονται από τους κανονισμούς και ξεμένουν τόσο από χρόνο, όσο κι από χρήμα.

Η μεγαλύτερη και πιο θανατηφόρα απειλή

Ακόμη και πριν από μερικές δεκαετίες, το να εντοπίσει κάποιος ένα κοάλα χουχουλιασμένο σε ένα δέντρο στην αυλή, δεν ήταν κάτι το ασυνήθιστο. Ήταν εξάλλου σε αφθονία στην πολυπληθή ανατολική ακτή της χώρας.

Αλλά τον τελευταίο καιρό ο πληθυσμός τους βρίσκεται σε δραματική πτώση – σε ορισμένα μέρη έχει πέσει κατακόρυφα κατά 80% σε μόλις 10 χρόνια.

Η αποψίλωση και η αστικοποίηση αφήνουν τα μαρσιποφόρα αυτά πεινασμένα και άστεγα, ενώ οι φυσικές καταστροφές τα πνίγουν ή τα καίνε μαζικά.

«[Αλλά] είναι τα χλαμύδια που εκτινάχθηκαν τρομερά – σχεδόν εκθετικά», λέει ο Dr Pyne, ο οποίος διευθύνει την κλινική Currumbin για περισσότερα από 20 χρόνια.

«Είναι μέρες που κάνουμε ευθανασία σε σωρούς από κοάλα που έρχονται σε μη αναστρέψιμη κατάσταση».

Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν – τα κοάλα είναι εξαιρετικά δύσκολο να μετρηθούν – αλλά ορισμένες ομάδες υποστηρίζουν πως μόλις 50.000 έχουν απομείνει στη φύση, ενώ το είδος αναφέρεται επίσημα ως απειλούμενο με εξαφάνιση στο μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής ακτής. Τώρα υπάρχουν φόβοι ότι τα κοάλα θα εξαφανιστούν σε ορισμένες πολιτείες μέσα σε μόλις μια γενιά.

Ο Dr Pyne αφηγείται με θλίψη «τις πρώτες μέρες» όταν το νοσοκομείο του έβλεπε μόνο μια χούφτα κοάλα τοn χρόνο. Τώρα βλέπουν 400.

Τόσα πολλά περνούν από την πόρτα που η ομάδα του έχει αρχίσει να τους δίνει δύο ονόματα, αναφέρει μια νοσοκόμα, η οποία κουβαλά τον Joe Mangy καθώς ξυπνά από το αναισθητικό. Το επίθετό του είναι μια αναφορά στην κατάσταση των ματιών του όταν έφτασε για πρώτη φορά, εξηγεί.

Από τους κυριότερους λόγους που τα κοάλα εισάγονται στα νοσοκομεία άγριας ζωής – όπως οι τραυματισμοί από οχημάτα, οι επιθέσεις κατοικίδιων και τα χλαμύδια – η βακτηριακή μόλυνση είναι η σοβαρότερη και πιο θανατηφόρα.

Ένα από τα συμπτώματα είναι η επιπεφυκίτιδα για κοάλα όπως ο Joe Mangy, ωστόσο σε άλλα εμφανίζεται κι ως μόλυνση των γεννητικών οργάνων και του ουροποιητικού συστήματος. Ιδιαίτερα άτυχα είναι τα ζώα που υποφέρουν και από τα δύο ταυτόχρονα.

Στη χειρότερη περίπτωση, τα κοάλα μπορεί να τυφλωθούν και να πεθάνουν από την πείνα, ενώ η ουρογεννητική λοίμωξη δημιουργεί γιγάντιες κύστεις γεμάτες με υγρό, τόσο «αποκρουστικές» που καθημερινές απλές σωματικές λειτουργίες όπως η ούρηση, κάνουν τα ζώα να υποφέρουν από τον πόνο.

«Το αναπαραγωγικό τους σύστημα καταρρέει», εξηγεί ο Dr Pyne.

Αν εντοπιστεί αρκετά νωρίς, η θεραπεία αποτελεί μια επιλογή, αλλά αυτό από μόνο του είναι ένας δυνητικά θανατηφόρος «εφιάλτης», καθώς τα αντιβιοτικά καταστρέφουν τα βακτήρια του εντέρου που επιτρέπουν στα κοάλα να χωνέψουν τα κατά τα άλλα τοξικά φύλλα ευκαλύπτου – την κύρια πηγή τροφής τους.

Σε επίπεδο πληθυσμού ωστόσο, η ασθένεια, η οποία εξαπλώνεται μέσω των σωματικών υγρών, προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη καταστροφή.

Τα χλαμύδια δεν είναι ασυνήθιστα σε άλλα ζώα – τα κοάλα πιστεύεται ότι προσβλήθηκαν πρώτα – αλλά η εξάπλωση και η ένταση της νόσου μεταξύ των μαρσιποφόρων είναι άνευ προηγουμένου.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι περίπου τα μισά κοάλα στο Κουίνσλαντ και τη Νέα Νότια Ουαλία θα μπορούσαν να έχουν μολυνθεί, αλλά μόλις ένα προάστιο μακριά από το Currumbin, στο Elanora, το ποσοστό έχει ξεπεράσει το 80%.

Είναι ο πιο άρρωστος πληθυσμός στην περιοχή και οι αριθμοί «αυξάνονται τόσο γρήγορα που είναι σαν να πέφτουν από έναν γκρεμό», αναφέρει ο Dr Pyne. «Είναι μια καταστροφή».

Το εμβόλιο που αναπτύχθηκε στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ (QUT), πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες στοχεύει στην πρόληψη και τη θεραπεία των χλαμυδίων στα κοάλα, αλλά δεν μοιάζει αρκετό.

Εκεί, σε συνεργασία με την κλινική Currumbin, προσπαθούν να σώσουν τα κοάλα του Elanora αιχμαλωτίζοντας 30 νεαρά και εμβολιάζοντάς τα, προτού τα πιάσουν ξανά σε διαστήματα τριών ετών για να παρακολουθήσουν την υγεία τους.

Μέχρι στιγμής, μόνο τρία από τα εμβολιασμένα κοάλα σε αυτήν την ερευνητική δοκιμή έχουν προσβληθεί από την ασθένεια, αν κι όλα έχουν αναρρώσει, ενώ άκρως ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι έχουν γεννηθεί πάνω από 20 joeys – ανατρέποντας την τάση της υπογονιμότητας.

«Υπάρχουν γενιές κοάλα τώρα που έχουν επιβιώσει. Έχουμε μεγάλη χαρά», λέει ο Dr Pyne, αδυνατώντας να κρύψει τον ενθουσιασμό του.

Στην Currumbin έχουν επίσης εμβολιάσει κάθε κοάλα που καταφθάνει εκεί, έχοντας σώσει περίπου 400 κοάλα.

Αλλά η θεραπεία και ο εμβολιασμός κάθε κοάλα με χλαμύδια κοστίζει περίπου 4.500 δολάρια. Η σύλληψη, το τρύπημα και η παρακολούθηση κάθε άγριου κοάλα Elanora απαιτεί βασικά τα διπλάσια.

Δύο ώρες μακριά, οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Sunshine Coast (UniSC) κάνουν ό,τι μπορούν για να αντιμετωπίσουν το κύμα της νόσου με ένα ξεχωριστό εμβόλιο.

Εμβολιάζουν περίπου 2.000 κοάλα τον χρόνο μέσω δοκιμών σε νοσοκομεία άγριας ζωής και ασχολούνται με αναπτυξιακά έργα ή ερευνητικές μελέτες στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της αιχμαλώτισής τους.

Μόλις συνέταξαν μια μελέτη – τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη στο είδος της – με το έργο μιας δεκαετίας. Οι θάνατοι μειώθηκαν κατά τα δύο τρίτα μεταξύ των εμβολιασμένων κοάλα.

Από την πλευρά του, ο μοριακός βιολόγος Samuel Phillips μιλάει στο BBC για έναν τοπικό πληθυσμό κοάλα που μελέτησαν και κινδύνευε να εξαφανιστεί. Οι αρχές εξετάζουν τώρα τη μετατόπιση ορισμένων ζώων ώστε να μην προκύψει πρόβλημα υπερπληθυσμού στην περιοχή.

«Γύρισε τελείως», σχολιάζει.

Διαβασε ακομα

Είναι το πιο θανατηφόρο ζώο της Αυστραλίας. Και δεν υπάρχει καν

Και το πιο σημαντικό είναι πως η μελέτη διαπίστωσε ότι τα κοάλα προσβλήθηκαν από χλαμύδια αργότερα στη ζωή τους, αφού είχαν αρχίσει τα χρόνια αιχμής για την αναπαραγωγή τους.

Ο Dr Phillips και ο ερευνητικός συνεργάτης του, Peter Timms, υπέβαλαν για έγκριση το εμβόλιο τους στην ομοσπονδιακή ρυθμιστική αρχή, αλλά η αισιοδοξία τους είναι συγκρατημένη.

«Θα υπάρξουν εμπόδια», εξηγεί ο Dr Timms.

Εν τω μεταξύ, για τη μικρή ομάδα τους, είναι αδύνατο να επιτευχθεί η ισορροπία μεταξύ κατανομής χρόνου και χρηματοδότησης. Να εμπλακούν σε όσο το δυνατόν περισσότερες δοκιμές για να βοηθήσουν μικρές ομάδες κοάλα τώρα ή να αφιερώσουν τις προσπάθειές τους στην προώθηση της κουραστικής διαδικασίας έρευνας και έγκρισης που θα μπορούσε να βοηθήσει μια τεράστια ομάδα άλλων επιστημόνων να ακολουθήσουν τον δρόμο τους;

«Ο κόσμος έρχεται σε εμάς ημι-τακτικά και λέει, “Μπορούμε να εμβολιάζουμε περισσότερα κοάλα;” Και η απάντηση κάποια στιγμή είναι “Όχι”, γιατί διαφορετικά ξοδεύουμε όλο τον χρόνο και την ενέργειά μας κάνοντας [αυτό]», εξηγεί ο Δρ Τιμς.

«Θάνατος από χίλια κοψίματα»

Έχει περάσει πλέον μια δεκαετία από τότε που αυτές οι δύο ερευνητικές ομάδες άρχισαν να βλέπουν για πρώτη φορά αποτελέσματα και δεν υπάρχει ακόμη πραγματικό χρονοδιάγραμμα για το πότε θα είναι έτοιμο το εμβόλιο.

Ακόμη κι όταν είναι, υπάρχουν τεράστια εμπόδια. Αν και η κατασκευή του εμβολίου δεν είναι τόσο δαπανηρή, η εύρεση, η αιχμαλώτιση και ο εμβολιασμός των άγριων κοάλα είναι εξαιρετικά δαπανηρή και χρονοβόρα διαδικασία.

Ο Dr Phillips υποστηρίζει πως θα πρέπει να στοχεύσουν στρατηγικά επιλεγμένους πληθυσμούς, αν και δεν είναι ακόμη σίγουροι πόσα κοάλα θα πρέπει να θεραπεύσουν σε κάθε έναν για να αντιστρέψουν την κατάσταση.

Αυτή η πρόκληση θα είναι διπλά περίπλοκη με το εμβόλιο του QUT καθώς απαιτεί δύο δόσεις, σε αντίθεση με τη φόρμουλα του UniSC.

Η ομάδα του QUT έχει αναπτύξει ένα εμφύτευμα – εμπνευσμένο από μια ανθρώπινη αντισυλληπτική συσκευή – που διαλύεται μετά από τέσσερις εβδομάδες. Θα δοκιμαστεί στα αιχμάλωτα κοάλα της Currumbin τον επόμενο χρόνο.

Διαβασε ακομα

Πώς οι ζωολογικοί κήποι στους οποίους δεν θα έπρεπε να είναι τα ζώα, τα προστατεύουν από τους τυφώνες

Έπειτα, υπάρχει το ζήτημα της χρηματοδότησης, η οποία ήταν, και συνεχίζει να είναι, ελλιπής. Και οι δύο κατασκευαστές εμβολίων παρέχουν τις δόσεις τους σε νοσοκομεία άγριας ζωής και ερευνητικές δοκιμές δωρεάν, βασιζόμενοι σε μεμονωμένους δωρητές, τη γενναιοδωρία των πανεπιστημίων τους και τα απρόβλεπτα των εκλογών.

Οι πολιτειακές και ομοσπονδιακές κυβερνήσεις είναι οι μεγαλύτεροι οικονομικοί υποστηρικτές της ανάπτυξης εμβολίων – πέρυσι η Καμπέρα έδωσε στο QUT και το UniSC 750.000 $ Αυστραλίας στο καθένα.

«Κανείς δεν θέλει να φανταστεί μια Αυστραλία χωρίς κοάλα», δήλωσε τότε η υπουργός Περιβάλλοντος Τάνια Πλίμπερσεκ.

Αλλά οι κρατικές συνεισφορές είναι τυχαίες και ποτέ αρκετές.

«Δεν μπορώ να πιστέψω ότι υπάρχει κάποιος που θα έρθει αύριο και θα πει “Πρέπει να εμβολιαστούν; Εδώ είναι η επιταγή μου για να καλύψει τα επόμενα 10 χρόνια”, αλλά δεν μπορούμε να τον βρούμε», λέει ο DrTimms.

Ωστόσο, το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι το βουνό της γραφειοκρατίας που οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη ξεπεράσει.

Και οι δύο ομάδες έχουν φιλανθρωπικά ιδρύματα και νοσοκομεία άγριας ζωής που χτυπούν απελπισμένα την πόρτα, αλλά μέχρι να περάσουν από την «επώδυνη» διαδικασία έγκρισης, τα χέρια τους είναι σε μεγάλο βαθμό δεμένα.

«[Είναι] ένα κρίσιμο βήμα που απλά διαρκεί πάρα πολύ. Με σκοτώνει», σχολιάζει ο Dr Pyne.

«Το περάσαμε κάπως ως επείγον. Ήταν επείγον μάλλον πριν από 10 χρόνια».

Επιπρόσθετο στην απογοήτευσή τους, είναι το γεγονός ότι όλα επιδεινώνονται από ένα άγχος που δεν καταλαγιάζει: μόνο το εμβόλιο δεν είναι αρκετό για να σώσει τα κοάλα.

Και έτσι, ακόμα και τα τυχερά κοάλα όπως ο Joe Mangy, που γλυτώνουν τον θάνατο από χλαμύδια και επιστρέφουν στην άγρια ​​φύση, πρέπει να αντιμετωπίσουν μια μυριάδα άλλων θανατηφόρων απειλών.

«Είναι θάνατος από χίλια κοψίματα, σωστά;» καταλήγει ο DrTimms, επικαλούμενος μια μεταφορά που προέρχεται από μια αρχαία μορφή κινεζικών βασανιστηρίων γνωστή ως lingchi, όπου ένα άτομο εκτελούνταν με πολλά μικρά, μη θανατηφόρα κοψίματα με την πάροδο του χρόνου.