Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το μητρικό γάλα για άλλους λόγους εκτός από τη διατροφή των μωρών εδώ και πολύ καιρό. Τον πρώτο αιώνα, ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος το συνιστούσε για τον πυρετό, την ουρική αρθρίτιδα και ως αντίδοτο για το δηλητήριο σκαθαριών. Στην Αγγλία και την Αμερική του 17ου και 18ου αιώνα, το μητρικό γάλα συνταγογραφούνταν για ασθένειες που κυμαίνονταν από την φυματίωση μέχρι την τύφλωση.

Σήμερα, εξακολουθεί να είναι κάτι περισσότερο από απλή βρεφική τροφή – αν και ορισμένες από τις χρήσεις του είναι περισσότερο τεκμηριωμένες από άλλες.

Ιστορικά, ο μαστικός αδένας ήταν «εξαιρετικά υποβαθμισμένος και υποτιμημένος», λέει ο Lars Bode, καθηγητής και ιδρυτικός διευθυντής του Ινστιτούτου Ανθρώπινου Γάλακτος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο.

Υπάρχει ένα στίγμα γύρω από το μητρικό γάλα. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής παρατήρησε ότι οι μητέρες στις Ηνωμένες Πολιτείες που θηλάζουν πέραν του ενός έτους συχνά αναφέρουν ότι αισθάνονται γελοιοποιημένες ή αποξενωμένες εξαιτίας αυτού.

Υπάρχουν ακόμη πολλά που δεν γνωρίζουμε για το ανθρώπινο γάλα. Τώρα, οι ερευνητές προσπαθούν να καλύψουν το γνωστικό κενό.

«Το ανθρώπινο γάλα δεν είναι φτιαγμένο για ενήλικες», λέει ο Bode. «Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρχουν πιθανά οφέλη από ορισμένα συστατικά του».

Διαβασε ακομα

Έργα τέχνης αφηγούνται ιστορίες μωρών που έζησαν από το μητρικό γάλα δωρητριών

Γιατί οι ενήλικες πίνουν μητρικό γάλα

Το μητρικό γάλα έχει τρία διακριτά στάδια – το πρωτόγαλα, το μεταβατικό γάλα και το γάλα ωρίμανσης – και περιέχει λίπη, πρωτεΐνες, βιταμίνες και μέταλλα. Έχει επίσης σύνθετα σάκχαρα που ονομάζονται ολιγοσακχαρίτες του ανθρώπινου γάλακτος, τα οποία είναι απαραίτητα για την υγεία και την ανάπτυξη. Αυτό το γάλα παρέχει τις ορμόνες, τα βλαστικά κύτταρα και τους ανοσοποιητικούς παράγοντες, όπως τα αντισώματα και τα αντιοξειδωτικά, που προστατεύουν το βρέφος από ασθένειες.

Αλλά οι ειδικοί αμφιβάλλουν ότι ένας υγιής ενήλικας θα ωφεληθεί πολύ από το μητρικό γάλα. Οι όποιες επιδράσεις είναι πιθανό να είναι αρκετά μικρές, εξηγεί η Katie Hinde, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα που μελετά τον θηλασμό, εν μέρει λόγω των φυσιολογικών διαφορών μεταξύ ενηλίκων και βρεφών. Για παράδειγμα, οι ενήλικες έχουν υψηλότερη οξύτητα στο στομάχι, η οποία «πρόκειται να διασπάσει περισσότερους από τους προστατευτικούς παράγοντες του γάλακτος», λέει η ίδια. Για τους περισσότερους, η ικανότητα αποτελεσματικής πέψης του γάλακτος επιδεινώνεται καθώς μεγαλώνουμε, πράγμα που σημαίνει ότι οι ενήλικες μπορεί να μην είναι σε θέση να απορροφήσουν τα ευεργετικά θρεπτικά συστατικά τόσο καλά όσο τα παιδιά.

«Για τον τυπικό υγιή ενήλικα, νομίζω ότι οι επιπτώσεις είναι πιθανό να είναι πολύ, πολύ μικρές», λέει η Hinde. «Αλλά είναι πιθανό ότι οι άνθρωποι που είναι ευάλωτοι θα μπορούσαν ενδεχομένως να επωφεληθούν από αυτό».

Επιπλέον, δεν είναι όλα τα γάλατα ίδια, γεγονός που καθιστά δύσκολη την πρόβλεψη των οφελών για τους ενήλικες. Η σύνθεση του γάλακτος ποικίλλει ανάλογα με το περιβάλλον, τις ανάγκες της μητέρας και του βρέφους και τη σύνθετη δυναμική μεταξύ τους. Αλλάζει επίσης κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του θηλασμού. Αυτό ισχύει για όλα τα είδη θηλαστικών, λέει η Hinde.

«Υπό αυτή την έννοια, το γάλα είναι πιο μοναδικό από ένα δακτυλικό αποτύπωμα», προσθέτει η Hinde.

Ορισμένοι ανοσοκατεσταλμένοι ενήλικες, όπως οι καρκινοπαθείς, έχουν αναφέρει ότι αισθάνονται ανακούφιση μετά την κατανάλωση μητρικού γάλακτος, αλλά χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να επικυρωθεί αυτό. Οι πρώτες έρευνες δείχνουν επίσης ότι συγκεκριμένες ενώσεις σακχάρων στο μητρικό γάλα μπορούν ενδεχομένως να ανακουφίσουν τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας.

Μια αγορά ενηλίκων για το μητρικό γάλα

Το ανθρώπινο γάλα μπορεί να είναι πολύπλοκο και ανεπαρκώς μελετημένο, αλλά οι ειδικοί συμφωνούν σε ένα πράγμα: Δεν είναι ασφαλές να πίνεις μητρικό γάλα που αγοράζεις στο διαδίκτυο από αγνώστους.

«Το ανθρώπινο γάλα μπορεί να είναι φορέας ασθενειών, και αγοράζοντάς το από μη ελεγχόμενες πλατφόρμες είναι σαν να προετοιμάζεις τον εαυτό σου για να αρρωστήσεις», λέει ο Bode.

Και όμως, υπάρχει ζήτηση. Μερικοί άνθρωποι έχουν αγοράσει μητρικό γάλα ελπίζοντας ότι θα βοηθήσει στα αθλητικά επιτεύγματα και στη στυτική δυσλειτουργία, αν και οι έρευνες δείχνουν ότι αυτά τα αποτελέσματα είναι απίθανα. Το κόστος του διαδικτυακού μητρικού γάλακτος μπορεί να ποικίλλει, με ορισμένες αναφορές να το τοποθετούν στα 1,50 δολάρια ανά ουγγιά και άλλες στα 10 δολάρια ανά ουγγιά.

Η Diane Spatz, νοσηλεύτρια-επιστήμονας στο Νοσοκομείο Παίδων της Φιλαδέλφειας και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, λέει ότι το ενδιαφέρον των ενηλίκων για την κατανάλωση ανθρώπινου γάλακτος θα μπορούσε να αντανακλά την αυξανόμενη κατανόηση και τα μηνύματα για το πώς το μητρικό γάλα επηρεάζει την υγεία των βρεφών, όπως η προστασία από ασθένειες. Τούτου λεχθέντος, δεν υπάρχουν ερευνητικά αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία των ενηλίκων.

Διαβασε ακομα

Ο θηλασμός δεν βοηθά μόνο την υγεία ενός παιδιού αλλά και την Οικονομία

Μητρικό γάλα ως σπιτικό φάρμακο

Δεν είναι ασυνήθιστο να βρίσκει κανείς στο διαδίκτυο συζητήσεις για εναλλακτικές χρήσεις του μητρικού γάλακτος, όπως σε καταπραϋντικά σαπούνια, μάσκες μαλλιών ή ακόμη και γιατροσόφια για το hangover (το τελευταίο έχει διαψευστεί). Αλλά ενώ οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το μητρικό γάλα ως σπιτική θεραπεία εδώ και πολύ καιρό, η χρησιμότητά του για διάφορες παθήσεις δεν έχει επικυρωθεί πλήρως από την επιστήμη.

Μελέτες δείχνουν ότι το μητρικό γάλα μπορεί να λειτουργήσει ως αλοιφή για πράγματα όπως εγκαύματα, πληγωμένες θηλές και εξανθήματα – αλλά τα αποτελέσματα δεν είναι συνεπή.

Το ανθρώπινο γάλα περιέχει μακροφάγα, έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων που σκοτώνει μικροοργανισμούς και ξεκινά ανοσολογικές αντιδράσεις. Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο οι γονείς έχουν δει επιτυχία στη θεραπεία μικρολοιμώξεων του αφτιού ή των ματιών του βρέφους τους με λίγο γάλα. Όταν το γάλα είναι φρέσκο, τα μακροφάγα μπορούν «να περιφέρονται και να τρώνε όλα τα βακτήρια που μπορεί να βρίσκονται στο σημείο», λέει η Spatz.

Αλλά η ιδέα ότι όλα τα οφέλη του μητρικού γάλακτος θα μεταφραστούν έξω από τη διατροφή του μωρού είναι μια λανθασμένη αντίληψη, εξηγεί η Spatz. Για παράδειγμα, η λακτοφερρίνη, μια πρωτεΐνη του μητρικού γάλακτος, βοηθά επίσης στην εξόντωση των βακτηρίων. Αλλά αν καταψύξεις ή ζεστάνεις το ανθρώπινο γάλα, η δραστικότητα της λακτοφερρίνης μειώνεται – και το γάλα συχνά περνάει από μία από αυτές τις διαδικασίες αν χρησιμοποιηθεί για κάτι άλλο αργότερα.

Εάν ένας γονέας βρεθεί με επιπλέον γάλα, η Spatz λέει ότι είναι κάτι παραπάνω από εντάξει να το χρησιμοποιήσει με έναν τρόπο που λειτουργεί για την οικογένειά του, όπως να το προσθέσει στο μπάνιο του μωρού του για να ηρεμήσει το δέρμα του. Λέει επίσης ότι παρά τα όσα μπορεί να υποδηλώνουν τα βίντεο στο διαδίκτυο, είναι σπάνιο οι μητέρες να έχουν περίσσεια γάλακτος.

Αλλά αν όντως υπάρχει περισσότερο από αρκετό, υπάρχει άλλη μια επιλογή: Η δωρεά του σε μια τράπεζα γάλακτος, όπου θα ελεγχθεί, θα παστεριωθεί και θα εξεταστεί.

Διαβασε ακομα

Η αγαπημένη σου συνήθεια μπορεί να ευθύνεται για τα τοξικά χημικά στο σώμα σου

Το μητρικό γάλα ως ιατρική θεραπεία

Οι ολιγοσακχαρίτες του ανθρώπινου γάλακτος (HMOs) είναι ένα σημαντικό συστατικό του ανθρώπινου γάλακτος και έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Αυτά τα σύνθετα σάκχαρα βοηθούν τα μωρά να αναπτύξουν ένα υγιές έντερο. Τώρα, οι επιστήμονες ενδιαφέρονται να φτιάξουν συνθετικές εκδοχές τους.

«Το θέμα είναι να κατανοήσουμε γιατί το ανθρώπινο γάλα μπορεί να είναι δυνητικά ευεργετικό και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη γνώση για να δημιουργήσουμε νέα θεραπευτικά ή προληπτικά μέσα», εξηγεί ο Bode.

Σε μια πρόσφατη μελέτη σε ποντίκια, ο Bode και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι ένας τύπος HMO βοήθησε στη μείωση της φλεγμονής και της ανάπτυξης αθηροσκλήρωσης, μιας χρόνιας φλεγμονώδους νόσου που μπορεί να προκαλέσει καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Οι πρώτες έρευνες δείχνουν επίσης ότι αυτά τα μόρια θα μπορούσαν να βοηθήσουν και σε άλλες παθήσεις, όπως η αρθρίτιδα, η σκλήρυνση κατά πλάκας και η νόσος Αλτσχάιμερ, λέει ο Bode. Άλλοι ερευνητές μελετούν επίσης πώς οι HMOs θα μπορούσαν να βελτιώσουν την υγεία του εντέρου των ενηλίκων.

Το επόμενο στάδιο είναι να προχωρήσουν σε κλινικές μελέτες σε ανθρώπους.

Το μητρικό γάλα ως «υγρή βιοψία» για τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού

Η Kathleen Arcaro, η οποία διευθύνει το ερευνητικό εργαστήριο μητρικού γάλακτος στο Πανεπιστήμιο Amherst της Μασαχουσέτης, ενδιαφέρεται για το πώς το μητρικό γάλα μπορεί να ωφελήσει τις μητέρες.

Η μελέτη του μητρικού γάλακτος, λέει, «μας βοηθά να κατανοήσουμε τον ατομικό κίνδυνο καρκίνου του μαστού και, το σημαντικότερο, θα μπορούσε να δώσει στις γυναίκες την ευκαιρία να κάνουν κάτι για να αλλάξουν ενδεχομένως αυτόν τον κίνδυνο».

Διαβασε ακομα

Τα τρόφιμα καταλήγουν στο πιάτο σου με θανατηφόρες τοξικές ουσίες, ανιχνεύτηκαν στο ανθρώπινο σώμα

Η Arcaro λέει ότι το μητρικό γάλα μπορεί να λειτουργήσει ως «υγρή βιοψία». Πρόκειται για μια μη επεμβατική μέθοδο λήψης ιστού του μαστού: Μόλις μία ουγγιά γάλακτος περιέχει εκατομμύρια κύτταρα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που παρουσιάζουν αλλαγές που συνδέονται με τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Το μητρικό γάλα μπορεί επίσης να περιέχει σημάδια φλεγμονής, όπως κυτταροκίνες και υψηλό νάτριο. Η Arcaro και οι συνάδελφοί της εξετάζουν αν αυτή η φλεγμονή προάγει τον καρκίνο και ποιες παρεμβάσεις μπορούν να βοηθήσουν.

Η ομάδα της συλλέγει επίσης μητρικό γάλα από μητέρες που εξετάστηκαν θετικά για τη μετάλλαξη BRCA, η οποία μπορεί να αποτελεί ένδειξη υψηλότερου κινδύνου για καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών, και αξιολογεί το γάλα τους για αυτές τις σχετικές αλλαγές.

Κάποια μέρα, η ελπίδα είναι ότι όταν οι νέες μητέρες έρχονται στο νοσοκομείο για έλεγχο του μωρού τους, οι γιατροί θα μπορούν επίσης να παίρνουν και να αξιολογούν ένα δείγμα του γάλακτος τους. Αυτό θα ήταν αρκετά εύκολο να γίνει, λέει η Arcaro.

Λέει ότι οι μητέρες που δωρίζουν το γάλα τους στην έρευνα της Arcaro δεν εκπλήσσονται που αυτή η επιστήμη είναι δυνατή. Αντίθετα, η τυπική αντίδρασή τους είναι: Γιατί δεν το κάνουμε ήδη αυτό;

Με πληροφορίες από Guardian