Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται η αμνησία στις ταινίες έχει γίνει τόσο κλισέ, που είναι εύκολο να ξεχάσουμε ότι πρόκειται για μια πραγματική ασθένεια. Βέβαια, ο τρόπος που το Χόλιγουντ την παρουσιάζει είναι αρκετά εξωπραγματικός: Πόσες φορές μπορούμε να δούμε έναν πρωταγωνιστή να χτυπά στο κεφάλι και να χάνει τη μνήμη του, μόνο και μόνο για χτυπήσει ξανά λίγο αργότερα και οι αναμνήσεις να επιστρέψουν όλες πίσω;

Στην πραγματικότητα, η αμνησία είναι πολύ πιο τρομακτική από αυτό, και πολλοί άνθρωποι έχουν βιώσει στην πραγματικότητα την ανησυχητική κατάσταση του να μην ξέρουν ποιοι είναι, από πού ήρθαν ή τι τους συνέβη.

Πιο πρόσφατη περίπτωση αυτή ενός 56χρονου στη Θεσσαλονίκη, που σε ένα εργατικό ατύχημα χτύπησε στο κεφάλι κι όταν συνήλθε νόμιζε πως ήταν 22 ετών. Ο άνδρας αφηγήθηκε την ιστορία του στο Mega και οι λεπτομέρειές της συγκλονίζουν. Όπως εξήγησε δεν θυμόταν τίποτα για περίπου 1,5-2 μήνες. Είχε ξεχάσει ακόμη και την οικογένειά του. Όταν άρχισε να έχει συνείδηση, πίστευε ότι ο ίδιος ήταν 22 ετών και μάλιστα έκανε όνειρα να γίνει καπετάνιος. Πίστευε ότι η σύζυγός του ήταν 21 ετών και ο γιος του μωρό. Εδώ να σημειωθεί ότι ο γιος του είναι 18 ετών.

Ο 56χρονος Θεσσαλονικιός βρίσκεται κοντά στην οικογένειά του και αναρρώνει, κάτι που δεν συνέβη με έναν άνδρα από τις ΗΠΑ, ο οποίος έχασε κάθε ανάμνηση του παρελθόντος του.

Η ιστορία του «Benjaman Kyle», ψευδώνυμο ενός ανώνυμου άνδρα που ξύπνησε το 2004 χωρίς να έχει ιδέα ποιος ήταν, είναι μια από τις πιο μοναδικές ιστορίες των τελευταίων χρόνων και όλα ξεκίνησαν ένα ζεστό απόγευμα στη Τζόρτζια.

Ο Benjaman Kyle, από το Τζάκσονβιλ της Φλόριντα, βρέθηκε γυμνός, καλυμμένος με μυρμήγκια και χωρίς να ανταποκρίνεται όταν του μιλούσαν, το 2004 σε ένα εστιατόριο fast food στη Τζόρτζια. Χωρίς να θυμάται την οικογένειά του ή την ταυτότητά του, ο Kyle πήρε το σημερινό του όνομα καθώς αναζητούσε έναν σύνδεσμο με το παρελθόν του.

Όταν ο άνδρας τελικά ξύπνησε, βρέθηκε στη μέση ενός εφιαλτικού σεναρίου. Πρώτον, τα προβλήματα καταρράκτη στα μάτια του, τού είχαν δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα όρασης. Συν τοις άλλοις, γιατροί και νοσηλευτές ρωτούσαν συνεχώς το όνομά του, αλλά εκείνος δεν μπορούσε να απαντήσει.

Δεν είχε καμία ανάμνηση του ποιος ήταν. Καμία ανάμνηση για το πώς είχε φτάσει εκεί. Καμία ανάμνηση της ζωής του πριν από τη μέρα που ξύπνησε στο νοσοκομείο. Έχοντας ανάγκη να απαντήσει σε κάτι, ονόμασε τον εαυτό του «Benjaman Kyle», με βάση τα αρχικά B.K.

«Δεν είχα ιδέα ποιος ήμουν. Δεν μπορούσα να θυμηθώ», είχε δηλώσει ο Kyle στο ABCNews.com το 2012. «Δεν είχα ιδέα πώς βρέθηκα εκεί».

«Αμνησία του Χόλιγουντ»

Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ Finding Benjaman του John Wikstrom, η έλλειψη αναμνήσεων του Kyle σχετικά με τη ζωή και την ταυτότητά του οδήγησε στη διάγνωση της οπισθοδρομικής αμνησίας, ενός τύπου απώλειας μνήμης που ο Wikstrom αποκαλεί «αμνησία του Χόλιγουντ». Αυτό συμβαίνει επειδή η οπισθοδρομική αμνησία είναι ο τύπος απώλειας μνήμης που η κινηματογραφική βιομηχανία έχει κάνει δημοφιλή.

Διαγνωσμένος με αμνησία, ο Kyle πέρασε χρόνια αναζητώντας την οικογένειά του. Η αναζήτηση απέδωσε καρπούς όταν το 2015 βρήκε τελικά βιολογικά μέλη της οικογένειάς του, χάρη σε τεστ DNA.

Σε παλαιότερη συνέντευξή του στο ABC News, ο Kyle είχε δηλώσει ότι είχε κάποιες αόριστες αναμνήσεις από το παρελθόν του. Είπε ότι πίστευε ότι το όνομά του ήταν Benjamin και ότι είχε γεννηθεί στις 29 Αυγούστου 1948. Είπε επίσης ότι μπορεί να είχε δουλέψει σε εστιατόριο στο παρελθόν, επειδή ήξερε πώς δούλευαν τα μηχανήματα και πώς να φτιάχνει μια σόμπα.

Σύμφωνα με την Cristen Conger του How Stuff Works, η οπισθοδρομική αμνησία προκαλείται γενικά από βλάβες σε άλλα μέρη του εγκεφάλου εκτός του ιππόκαμπου. Όταν ένα άτομο πάσχει από οπισθοδρομική αμνησία, αυτό που χάνεται είναι η «επεισοδιακή» μνήμη αυτού του ατόμου, δηλαδή οι αναμνήσεις από αγαπημένα πρόσωπα, προσωπικές εμπειρίες, το όνομά του κ.ο.κ., με τις πιο πρόσφατες αναμνήσεις να είναι οι πιο ευαίσθητες στην απώλεια.

Αυτό που δεν χάνεται στην οπισθοδρομική αμνησία είναι η «διαδικαστική» μνήμη τους. Ενώ το άτομο που πάσχει από αυτή την κατάσταση μπορεί να μην ξέρει το όνομά του, θα θυμάται ακόμα πώς να κάνει ποδήλατο, να παίζει πιάνο ή να μαγειρεύει μια μπριζόλα, καθώς και να διατηρεί την παλιά του προσωπικότητα και τις απόψεις του.

Σύμφωνα με το Simply Psychology, αυτό διαφέρει από άλλες μορφές απώλειας μνήμης, όπως η προσδοκώμενη αμνησία – η κατάσταση που απεικονίζεται στην ταινία Memento – όπου το άτομο γνωρίζει ποιος είναι, αλλά δεν είναι σε θέση να σχηματίσει νέες αναμνήσεις.

Άλλοι τύποι αμνησίας

Η αμνησία είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μερική ή πλήρη απώλεια μνήμης, η οποία συχνά προκαλείται από εγκεφαλική βλάβη, τραύμα, ψυχολογικούς παράγοντες ή νευρολογικές διαταραχές.

Υπάρχουν δύο πρωταρχικοί τύποι αμνησίας. Η ανάδρομη αμνησία εμφανίζεται όταν κάποιος δεν είναι σε θέση να ανακαλέσει αναμνήσεις από το παρελθόν του, ενώ η αναδρομική αμνησία χαρακτηρίζεται από την αδυναμία σχηματισμού νέων αναμνήσεων, ενώ διατηρεί τις παλιές.

Άλλοι τύποι αμνησίας είναι οι εξής:

1. Η μετατραυματική αμνησία, η οποία εμφανίζεται μετά από έναν τραυματισμό και μπορεί να περιλαμβάνει διάφορους τύπους απώλειας μνήμης.
2. Η παροδική σφαιρική αμνησία, μια προσωρινή κατάσταση που χαρακτηρίζεται τόσο από αναδρομική όσο και από ανάδρομη αμνησία και συνήθως διαρκεί λιγότερο από 24 ώρες.
3. Βρεφική αμνησία, ένα συχνό φαινόμενο κατά το οποίο οι αναμνήσεις από τη βρεφική ηλικία σπάνια ανακαλούνται στην ενήλικη ζωή.
4. Διασχιστική αμνησία, που προκύπτει από παράγοντες που σχετίζονται με την ψυχική υγεία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της αμνησίας

Τα συμπτώματα της αμνησίας ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο και την υποκείμενη αιτία της. Ορισμένα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

1. Απώλεια μνήμης
2. Σύγχυση
3. Δυσκολία αναγνώρισης οικείων προσώπων ή τόπων
4. Προκλήσεις στην εκμάθηση νέων πληροφοριών
5. Σχηματισμός ψευδών αναμνήσεων
6. Προβλήματα στην ανάκληση ονομάτων και προσώπων
7. Ξεχνάτε οδηγίες και δεξιότητες πλοήγησης
8. Χάσιμο προγραμματισμένων μελλοντικών γεγονότων λόγω λήθης.

Διαβασε ακομα

Η απίθανη ιστορία ζωής της δρομέα με κυστική ίνωση που τερμάτισε σε 36 μαραθωνίους σε 36 ημέρες

Τι προκαλεί αμνησία

Διάφορες περιοχές του εγκεφάλου παίζουν ρόλο στη λειτουργία της μνήμης και η βλάβη ή η ασθένεια που επηρεάζει αυτές τις περιοχές μπορεί να επηρεάσει τη μνήμη που μπορεί να προκαλέσει αμνησία.

Οι πιθανές αιτίες αμνησίας είναι οι εξής:

1. Εγκεφαλικό επεισόδιο
2. Εγκεφαλίτιδα ή φλεγμονή του εγκεφάλου, η οποία μπορεί να προκύψει από ιογενείς λοιμώξεις ή αυτοάνοσες αντιδράσεις
3. Μειωμένη παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο, ενδεχομένως λόγω καταστάσεων όπως καρδιακές προσβολές ή αναπνευστική δυσχέρεια
4. Όγκοι στον εγκέφαλο
5. Χρόνια κατάχρηση αλκοόλ
6. Ορισμένα φάρμακα όπως οι βενζοδιαζεπίνες (ηρεμιστικά)
7. Επιληπτικές κρίσεις
8. Νόσος Αλτσχάιμερ και άλλοι τύποι άνοιας
9. Σοβαρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
10. Συναισθηματικό τραύμα

Πώς αντιμετωπίζεται η αμνησία

Η μόνιμη αμνησία διαφέρει από τα επεισόδια προσωρινής απώλειας μνήμης, και ενώ δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για την ίδια την αμνησία, η αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας μπορεί να είναι ευεργετική.

Οι επιλογές θεραπείας της αμνησίας είναι οι εξής:

1. Εργοθεραπεία: Βοηθά στην εκμάθηση νέων πληροφοριών και στην αντιστάθμιση των χαμένων αναμνήσεων.
2. Τεχνολογικά βοηθήματα: Οι έξυπνες συσκευές, όπως τα smartphones ή τα tablets, μπορούν να βοηθήσουν στην ανάκληση και οργάνωση της μνήμης.
3. Φάρμακα ή συμπληρώματα: Οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να συνταγογραφήσουν φάρμακα για την υποστήριξη των γνωστικών λειτουργιών και της διατήρησης της μνήμης.
4. Αποτοξίνωση: Η επίλυση της χημικά προκαλούμενης αμνησίας μπορεί να περιλαμβάνει προγράμματα αποτοξίνωσης.
5. Ξεκούραση: Η ανάπαυση είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση, ιδίως σε περιπτώσεις αμνησίας που προκαλείται από διάσειση.
6. Αποχή: Η διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της αμνησίας που προκαλείται από το αλκοόλ.
7. Συναισθηματική υποστήριξη: Η συμβουλευτική και η συναισθηματική υποστήριξη είναι απαραίτητες για τα άτομα που αντιμετωπίζουν τον αλκοολισμό και τα συναφή προβλήματα μνήμης.
8. Διαιτητικές προσαρμογές: Η αντιμετώπιση των διατροφικών ελλείψεων μέσω διατροφικών αλλαγών μπορεί να υποστηρίξει την αποκατάσταση από την αμνησία που προκαλείται από το αλκοόλ.

Διαβασε ακομα

Τι συμβαίνει σταδιακά στον οργανισμό σου αν κόψεις το τσιγάρο

Μπορεί να προληφθεί η αμνησία;

Μπορείτε να αποτρέψετε την αμνησία με το να είστε προσεκτικοί:

1. Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών για να αποφύγετε πιθανές διαταραχές της μνήμης.
2. Φοράτε προστατευτικό κάλυμμα κεφαλής κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων υψηλού κινδύνου για να αποφύγετε τραυματισμούς στο κεφάλι.
3. Χρησιμοποιείτε πάντα ζώνες ασφαλείας κατά τη μετακίνηση σε οχήματα για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο τραυματισμού του κεφαλιού.
4. Αντιμετωπίστε άμεσα τις λοιμώξεις για να αποτρέψετε την εξάπλωσή τους στον εγκέφαλο.
5. Τα ηλικιωμένα άτομα, να υποβάλλονται σε ετήσιες οφθαλμολογικές εξετάσεις και να συμβουλεύονται τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης ή τους φαρμακοποιούς για τα φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν ζάλη, μειώνοντας τον κίνδυνο πτώσεων.
6. Ασχοληθείτε με τη δια βίου διανοητική διέγερση μέσω δραστηριοτήτων όπως η παρακολούθηση μαθημάτων, τα ταξίδια σε νέα μέρη, το διάβασμα και τα παιχνίδια με πνευματικές προκλήσεις.
7. Διατηρήστε τακτική σωματική δραστηριότητα για τη στήριξη της συνολικής υγείας του εγκεφάλου.
8. Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης και άπαχες πρωτεΐνες για να μειώσετε τον κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων και καρδιαγγειακών προβλημάτων που μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα μνήμης.
9. Εξασφαλίστε επαρκή ενυδάτωση, καθώς ακόμη και η ήπια αφυδάτωση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την εγκεφαλική λειτουργία, ιδίως στις γυναίκες.

Συμπερασματικά, η αμνησία είναι μια σύνθετη κατάσταση που χαρακτηρίζεται από απώλεια μνήμης, η οποία μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, όπως εγκεφαλική βλάβη, τραύμα ή νευρολογικές διαταραχές.

Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για την αμνησία, η σωστή διάγνωση και αγωγή μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ο τακτικός έλεγχος και οι διαγνωστικές εξετάσεις παίζουν καθοριστικό ρόλο στην έγκαιρη ανίχνευση και διαχείριση της αμνησίας.

Με πληροφορίες από ABC, Grunge, Metropolis India