Αδιαμφισβήτητα, η σωματική άσκηση βελτιώνει σχεδόν κάθε πτυχή της υγείας: Ενισχύει τον ύπνο, τη δύναμη και την ψυχική ευεξία, ενώ μειώνει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων και πρόωρου θανάτου. Επιπλέον, δεκάδες μελέτες αποδεικνύουν πως η γυμναστική έχει θετικό αντίκτυπο ακόμη και όταν γίνεται για λίγα λεπτά μόνο της ημέρας και μάλιστα χωρίς εξοπλισμό ή ακριβές συνδρομές σε γυμναστήρια.

Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετοί που δεν ασκούνται επαρκώς, κι ας φωνάζουν οι επιστήμονες πως τουλάχιστον 20 λεπτά αερόβιας άσκησης μέτριας έντασης – ένα πιο έντονο περπάτημα δηλαδή – την ημέρα, συν δύο συνεδρίες μυϊκής ενδυνάμωσης – όπως η προπόνηση με αντιστάσεις – κάθε εβδομάδα κάνουν θαύματα για την υγεία.

Γιατί όμως είναι τόσο δύσκολο να πεισθούν ορισμένοι για τα οφέλη της γυμναστικής; Οι σωματικοί περιορισμοί και τα προβλήματα υγείας είναι σίγουρα ένας παράγοντας, δεδομένου ότι πολλοί ενήλικες υποφέρουν από κάποια χρόνια πάθηση.

Επιπλέον, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, με την πολύωρη καθιστική εργασία, το άγχος και την καθημερινή πίεση δυσκολεύει επίσης τα πράγματα. Όπως και να το κάνεις, για πολλούς είναι ευκολότερο να μπουν στο αμάξι και να πεταχτούν μέχρι το σούπερ μάρκετ – αν δεν έχουν παραγγείλει τα ψώνια online δηλαδή – από το να περπατήσουν μέχρι την αγορά και να επιστρέψουν κουβαλώντας τις σακούλες.

Ωστόσο, μία πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε ότι υπάρχει ακόμα ένας ισχυρός παράγοντας που στέκεται εμπόδιο ανάμεσα στους λιγότερο δραστήριους και την άσκηση: Απ’ ότι φαίνεται, ο εγκέφαλός μας δεν θέλει να γυμναζόμαστε.

Διαβασε ακομα

Τέρμα οι δικαιολογίες! Ξεκινάς γιόγκα, όπως είσαι καθιστός στην καρέκλα

Συνδεδεμένοι με την καθιστική ζωή

Για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης, οι άνθρωποι έπρεπε να είναι σωματικά δραστήριοι για να επιτελούν τις βασικές λειτουργίες της ζωής, όπως η εύρεση ή η καλλιέργεια τροφής. Οι άνθρωποι εξελίχθηκαν ώστε να αντέχουν ένα υψηλό επίπεδο δραστηριότητας – αλλά και να προτιμούν την ανάπαυση όποτε είναι δυνατόν, ώστε να εξοικονομούν ενέργεια για όταν η κίνηση είναι απαραίτητη ή ευχάριστη, εξηγεί ο Daniel Lieberman, εξελικτικός Βιολόγος.

Με άλλα λόγια, οι κυνηγοί-συλλέκτες δεν έκαναν τζόκινγκ για να κάψουν επιπλέον θερμίδες. Από εξελικτική άποψη, «αυτό θα ήταν χαζό», λέει ο Lieberman. Γιατί να σπαταλήσουν ενέργεια σε κάτι «που δεν πρόκειται να τους δώσει κανένα απολύτως όφελος;».

Στις σύγχρονες κοινωνίες, ωστόσο, οι άνθρωποι δεν κινούνται πλέον στην καθημερινότητά τους – όμως το εξελικτικό ένστικτο της εξοικονόμησης ενέργειας παραμένει, σύμφωνα με τον Lieberman. «Αυτή η απροθυμία, αυτή η φωνή που λέει: “Δεν θέλω να [γυμναστώ]”, είναι απολύτως φυσιολογική», υποστηρίζει ο επιστήμονας.

Ποιος τρέχει τώρα;

Σε ένα πείραμά του το 2018, ο ερευνητής της σωματικής δραστηριότητας Matthieu Boisgontier, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα, κατέδειξε αυτό ακριβώς το φαινόμενο: Σε μία ομάδα ανθρώπων που ήταν συνδεδεμένοι με οθόνες εγκεφαλικής δραστηριότητας, δόθηκε ο έλεγχος ενός ψηφιακού άβαταρ.

Οι επιστήμονες τους εξήγησαν πως θα έπρεπε να κινούν το άβαταρ μακριά από εικόνες καθιστικής συμπεριφοράς που εμφανίζονταν στην οθόνη του υπολογιστή τους και προς εικόνες σωματικής δραστηριότητας.

Ο Boisgontier και οι συνάδελφοί του, ωστόσο, διαπίστωσαν ότι η αποφυγή της καθιστικής συμπεριφοράς απαιτούσε περισσότερη εγκεφαλική ισχύ, γεγονός που απέδειξε ότι «έχουμε μια έμφυτη ροπή» να επιλέγουμε τη χαλάρωση έναντι της κίνησης.

Το παραπάνω εύρημα επιβεβαιώνεται και από τις καθημερινές επιλογές των ανθρώπων. Για παράδειγμα, από μία απλή παρατήρηση στους σταθμούς του μετρό φαίνεται πως οι άνθρωποι επιλέγουν συστηματικά να παίρνουν τις κυλιόμενες σκάλες αντί να ανεβαίνουν τις παραδοσιακές σκάλες.

Αυτό το «φυσικό ένστικτο» δεν είναι εγγενώς κακό – απλώς η σύγχρονη ζωή μάς δίνει τόσες πολλές ευκαιρίες να ενδώσουμε στην «έμφυτη τάση για τεμπελιά», ώστε έχουμε φτάσει σε ένα ακραίο σημείο «που δεν είναι πλέον ωφέλιμο για την υγεία μας», λέει ο Boisgontier.

Διαβασε ακομα

Μήπως να αρχίσεις να περπατάς ανάποδα; Κι ας σε κοιτούν όλοι περίεργα

Να τα και τα παιδικά τραύματα

Πολλοί άνθρωποι υποσυνείδητα τρέφουν επίσης αρνητικά συναισθήματα απέναντι στην άσκηση που ανάγονται στην παιδική ηλικία, λέει η Jackie Hargreaves, ψυχολόγος του αθλητισμού και της άσκησης στο Πανεπιστήμιο Leeds Beckett στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η αμηχανία που μπορεί να νιώθουν μερικοί στο γυμναστήριο ή μια δυσάρεστη εμπειρία σε μια εφηβική αθλητική ομάδα μπορεί να κάνει ένα άτομο να αποφεύγει τη γυμναστική μέχρι και την ενηλικίωση, λέει η Hargreaves.

Μερικές φορές είναι επίσης θέμα αυτοπεποίθησης. Η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι που θεωρούν τους εαυτούς τους ικανούς ασκούμενους είναι πιο πιθανό να επιμείνουν σε μια τακτική ρουτίνα, ενώ οι άνθρωποι που πιστεύουν το αντίθετο μπορεί να δυσκολεύονται να βρουν σταθερά κίνητρα.

Ξεγελώντας τον εγκέφαλό σου

Το πιο σημαντικό, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι να νιώσεις καλά με τις ικανότητές σου. Κάνοντας μικρά βήματα, όπως το να αρχίσεις να περπατάς έστω μερικά λεπτά της ημέρας, είναι ένα καλό ξεκίνημα. Και επειδή η άσκηση γίνεται πιο διασκεδαστική όταν έχεις παρέα, το να ασκείσαι με κάποιο άτομο που είναι στην ίδια ηλικία και σωματική κατάσταση με εσένα μπορεί να κάνει τη διαφορά.

Ένας άλλος τρόπος για να χτίσεις την αυτοπεποίθησή σου είναι να παραδεχτείς ότι ο εγκέφαλός σου θέλει να αποτύχεις. «Όταν οι άνθρωποι δυσκολεύονται να γυμναστούν, τους λένε ότι είναι τεμπέληδες ή ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτούς», ενώ στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι που γυμνάζονται καθαρά για λόγους φυσικής κατάστασης είναι αυτοί που δουλεύουν ενάντια στα φυσικά τους ένστικτα, λέει η Lieberman.

Έτσι, η αντικατάσταση της ενοχής και της ντροπής με αυτοσυμπόνια – και η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου – μπορεί να βοηθήσει πολύ.

Το ίδιο μπορεί να γίνει και με την αναπροσαρμογή του τι μετράει ως άσκηση. Δεν χρειάζεται να περνάς μία ώρα σηκώνοντας βάρη στο γυμναστήριο – ακόμη και αν χορέψεις λίγα λεπτά στο σαλόνι ή ξεχορταριάσεις τον κήπο είναι πολύ καλό για το μυαλό και το σώμα.

Διαβασε ακομα

Ναι στην μπριζόλα, όχι στον αυνανισμό! Οι συμβουλές του πρώτου influencer ευεξίας είναι μάλλον περίεργες

«Δεν έχει να κάνει με το να βγεις έξω και να κάνεις κάποιο έντονο, ανταγωνιστικό άθλημα», λέει η Hargreaves. «Το θέμα είναι να κινείσαι» και να βρίσκεις τρόπους να γυμνάζεσαι που είναι πραγματικά ευχάριστοι.

Τέλος, οι ειδικοί λένε πως μία καλή λύση είναι η άσκηση να εξυπηρετεί διπλό σκοπό – ίσως σχεδιάζοντας μια βόλτα με ποδήλατο με φίλους, ώστε η προπόνησή σου να θεωρηθεί παράλληλα και ως κοινωνική έξοδος να αλλάξει τον τρόπο που βλέπεις τη γυμναστική.

Με πληροφορίες από Time