Στην «καρδιά» του εμπορικού πολέμου ανάμεσα στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν βρίσκονται πλέον μόνο οι δασμοί, τα μικροτσίπ ή οι γεωπολιτικές επιρροές. Το πεδίο της σύγκρουσης έχει διευρυνθεί, εισβάλλοντας απρόσμενα στο χώρο της μόδας και της καταναλωτικής φαντασίωσης. Κάπως έτσι, ξαφνικά μπήκαν στο κάδρο παπούτσια, τσάντες και κάθε λογής προϊόντα που φέρουν τη «βαριά» υπογραφή κάποιου luxury brand και για να τα αποκτήσεις χρειάζεσαι – σε πολλές περιπτώσεις- μια περιουσία.

Κι αυτό γιατί πλέον, η Κίνα, αλλάζει τακτική. Αντί να απαντά με παραδοσιακά μέσα στους δασμούς του Τραμπ, αιφνιδιάζει με αποκαλύψεις. Εγκαταλείποντας τον ρόλο του σιωπηλού κατασκευαστή, επιλέγει να μιλήσει και μάλιστα, δημόσια για να αποκαλύψει μια αλήθεια που για χρόνια η Δύση προτιμούσε να κρατά στο σκοτάδι: Την πραγματική καταγωγή της πολυτέλειας.

Η Κίνα δεν απαντά πλέον στις εμπορικές προκλήσεις με παραδοσιακά αντίποινα. Αντί γι’ αυτό, στρατολογεί πλατφόρμες όπως το TikTok και εργαλειοποιεί κάτι πολύ ισχυρότερο από τους δασμούς: Την πληροφορία. Μια νέα γενιά περιεχομένου αναδύεται στα social media: Εργάτες, προμηθευτές, influencers, ανεβάζουν βίντεο, που αποκαλύπτουν τον αληθινό τρόπο παραγωγής πολυτελών προϊόντων, προτρέποντας τους χρήστες να παρακάμψουν τους δασμούς 145% που επέβαλε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στο Πεκίνο, αγοράζοντας απευθείας από τα εργοστάσιά τους.

Μέσα σε αυτά τα βίντεο, βλέπουμε τσάντες Louis Vuitton και Hermès να κατασκευάζονται δίπλα σε άλλα, «ανώνυμα» αντικείμενα. Μάθαμε ότι οι υπεργολαβίες σε κινεζικά εργοστάσια δεν είναι εξαίρεση, αλλά ο κανόνας. Και η μεγάλη αλήθεια που βγαίνει στην επιφάνεια είναι απλή αλλά συγκλονιστική: Πολυτέλεια δεν σημαίνει απαραίτητα φτιαγμένο με τα χέρια ενός Γάλλου τεχνίτη, αλλά συχνά σημαίνει «φτιάχτηκε σε γραμμή παραγωγής στην Γκουανγκζού».

Ένας χρήστης του TikTok, που ακούει στο όνομα Wang Sen, ισχυρίζεται ότι είναι ο αυθεντικός κατασκευαστής εξαρτημάτων για τις περισσότερες πολυτελείς μάρκες, ενώ στέκεται μπροστά σε έναν τοίχο με τσάντες Birkin που μοιάζουν να είναι εξαιρετικά ακριβές. Οι OEM (Original equipment manufacturer) εργάζονται στο παρασκήνιο για να κατασκευάσουν τα προϊόντα που μια άλλη εταιρεία στη συνέχεια πωλεί με τη δική της επωνυμία.

«Γιατί δεν επικοινωνείτε μαζί μας και δεν αγοράζετε από εμάς; Δεν θα πιστέψετε τις τιμές που (θα) σας δώσουμε», λέει σε ένα απόσπασμα.

China TikTok is so messy rn Because now that the Chinese government legalize Counterfeit products of all American goods because of the tariffs their now exposing a lot of Big brands and how their stuff is manufactured and encourages you to buy them in House China for cheaper pic.twitter.com/GLftzEnF3y

— Klair-O-Spinach ( Saint Era) (@ClairoSpinach) April 12, 2025

Το βίντεό του κατέβηκε αργότερα από την εφαρμογή. Εν τω μεταξύ, όμως, το DHgate, ένα διαδικτυακό κατάστημα χονδρικής πώλησης που είναι διαβόητο για την πώληση κινεζικών απομιμήσεων πολυτελών προϊόντων, έχει εκτοξευθεί στο #2 στο app store της Apple στις ΗΠΑ. Μια άλλη εφαρμογή, το Taobao, ο αυθεντικός ιστότοπος ηλεκτρονικού εμπορίου της Κίνας, βρίσκεται στο #7.

Στα social media, και ιδιαίτερα στο TikTok, αναπτύσσεται ένα ολόκληρο αφήγημα που αμφισβητεί τη Δυτική ηθική υπεροχή. Βίντεο με εκατομμύρια προβολές δείχνουν βήμα προς βήμα πώς κατασκευάζονται τα «αυθεντικά» προϊόντα: από τα υλικά, μέχρι τις ραφές και τη διαδικασία συσκευασίας.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα βίντεο όπου μια εργάτρια εξηγεί: «Το ίδιο δέρμα, ίδια μηχανή, ίδια τεχνική, απλώς διαφορετικό label». Δεν είναι μια προσπάθεια να νομιμοποιηθούν οι απομιμήσεις, αλλά να αναδειχθεί το εξής ερώτημα: Τι είναι αυτό που κάνει ένα προϊόν πραγματικά πολυτελές; Το κόστος παραγωγής ή το αφήγημα γύρω από αυτό;

Η Κίνα, με αυτή την αλλαγή στρατηγικής, δεν προωθεί απλώς την αμφισβήτηση, προωθεί ένα νέο είδος διαφάνειας. Και αυτή η διαφάνεια φέρνει σε αμηχανία μια βιομηχανία που για δεκαετίες βασιζόταν στο μυστήριο και τη σαγήνη.

Είναι εξαιρετικά απίθανο να πρόκειται για πραγματικούς προμηθευτές για brands όπως η Lululemon και η Chanel, δήλωσαν πολλοί ειδικοί στο CNN. Οι νόμιμοι κατασκευαστές συνήθως υπογράφουν συμφωνίες εμπιστευτικότητας, οπότε είναι απίθανο αυτοί οι δημιουργοί να πωλούν το πραγματικό προϊόν.

Αλλά τα βίντεο αποκαλύπτουν όχι μόνο το άγχος που προκαλούν στους καταναλωτές οι δασμοί, αλλά και το πόσο πολύ οι αγοραστές βασίζονται στην Κίνα. Αυτοί οι Κινέζοι δημιουργοί προωθούν το μήνυμα ότι, παρά την επιμονή του Λευκού Οίκου ότι οι οικονομικές πολιτικές τους βάζουν την Αμερική πρώτα, οι ίδιες πολιτικές θα προκαλέσουν στον Αμερικανό καταναλωτή να χάσει την πρόσβαση στα αγαπημένα του προϊόντα ή να πληρώσει περισσότερα γι’ αυτά.

«Έτσι γίνεται τώρα ένας εμπορικός πόλεμος», έγραφε ένα σχόλιο κάτω από ένα βίντεο που ισχυρίζεται ότι αφορά τους προμηθευτές των κολάν Lululemon και έχει πάνω από 1,5 εκατομμύριο likes.

Σε άλλο βίντεο, influencer που χρησιμοποιεί το όνομα LunaSourcingChina προβάλλει δύο εργοστάσια που λένε ότι βρίσκονται στο Yiwu, μια πόλη διάσημη για τη χονδρική αγορά της, υποστηρίζοντας ότι το activewear brand Lululemon προμηθεύεται απευθείας από εκεί αυτά τα κολάν των 98 δολαρίων.

«Υποθέτω ότι οι περισσότεροι από εσάς γνωρίζετε την τιμή της Lululemon ή άλλων μεγάλων εμπορικών σημάτων … και μαντέψτε τι, εδώ σε αυτά τα δύο εργοστάσια, μπορείτε να τα πάρετε για περίπου πέντε με έξι δολάρια», λέει στο βίντεο, που πια δεν είναι διαθέσιμο στο TikTok.

Η Lulu, ωστόσο, έσπευσε να διαψεύσει αυτούς τους ισχυρισμούς και σε ανακοίνωσή της τη Δευτέρα (14/04), δήλωσε ότι «δεν συνεργάζεται με τους κατασκευαστές που αναφέρονται στα διαδικτυακά βίντεο και καλούμε τους καταναλωτές να είναι ενήμεροι για τα δυνητικά προϊόντα απομίμησης και την παραπληροφόρηση».

Τα δύο εργοστάσια που αναφέρονται στο TikTok δεν περιλαμβάνονται στη λίστα προμηθευτών της Lululemon του Απριλίου 2025. Η εταιρεία συνεργάζεται με ορισμένα εργοστάσια στην ηπειρωτική Κίνα, αλλά έχει επίσης προμηθευτές σε χώρες όπως το Βιετνάμ, το Περού και η Καμπότζη.

Η άβολη αλήθεια της παγκόσμιας παραγωγής

Η πραγματικότητα είναι γνωστή στους insiders, αλλά άγνωστη στους καταναλωτές: Η πλειονότητα των luxury προϊόντων κατασκευάζεται μέσω υπεργολαβιών στην Ασία. Στην Κίνα, στο Βιετνάμ, στην Ινδονησία. Οι ίδιες γραμμές παραγωγής που φτιάχνουν ένα designer item το πρωί, μπορεί να φτιάχνουν ένα πανομοιότυπο «λευκό label» το βράδυ.

Το κόστος παραγωγής για μια δερμάτινη τσάντα μπορεί να μην ξεπερνά τα 40 ευρώ. Το τελικό προϊόν, όμως, πωλείται για 4.000 ευρώ. Αυτή η αναλογία, όσο και αν ήταν πάντα υπαρκτή, παρέμενε αόρατη. Μέχρι σήμερα. Η Κίνα, αντί να απολογηθεί για αυτό, αποκαλύπτει πώς παίζεται το παιχνίδι. Και υποδεικνύει πως το branding, το αφήγημα και το status που δημιουργεί το προϊόν, είναι η πραγματική υπεραξία, όχι το αντικείμενο καθαυτό.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα μεγάλα δυτικά brands, η στρατηγική αυτή της Κίνας δημιουργεί ένα επικοινωνιακό πρόβλημα. Δεν υπάρχει εύκολος τρόπος να απαντήσεις σε βίντεο που δείχνουν την πρώτη ύλη, το κόστος και την ίδια τη γραμμή παραγωγής. Η Δύση χάνει την πληροφοριακή υπεροχή. Και ο πόλεμος μεταφέρεται εκεί που δεν έχει ξαναβρεθεί: Στα χέρια των καταναλωτών, που πλέον μπορούν να συγκρίνουν, να ερευνήσουν και να αποφασίσουν.

Αν η πολυτέλεια χτίστηκε πάνω στην υπόσχεση μοναδικότητας και σπανιότητας, τότε η Κίνα επιχειρεί να δείξει πως αυτή η υπόσχεση δεν είναι τίποτα άλλο από ένα καλά καμουφλαρισμένο ψέμα. Και αυτό είναι βαθιά υπονομευτικό.

Η αμηχανία της βιομηχανίας πολυτελείας

Οι αντιδράσεις από τη βιομηχανία δεν άργησαν: designers, οίκοι μόδας και fashion editors κατηγορούν την Κίνα για «παραπληροφόρηση» και «επίθεση στην δημιουργικότητα». Τονίζουν τις λεπτομέρειες, τη σχεδιαστική δουλειά, την πολιτισμική κληρονομιά πίσω από κάθε αντικείμενο. Όμως, αυτές οι απαντήσεις δεν έχουν το βάρος που είχαν κάποτε.

Ο καταναλωτής σήμερα είναι οπλισμένος με στοιχεία. Ξέρει ότι μια τσάντα φτιάχτηκε στην Κίνα και απλώς «τελειοποιήθηκε» στο Μιλάνο για να μπορέσει να πάρει τη στάμπα «Made in Italy». Και αυτό υπονομεύει την αυθεντικότητα που για χρόνια θεωρούνταν αδιαμφισβήτητη.

Οπότε, οι ακριβές τσάντες και τα ρολόγια που φέρουν την ένδειξη made in Italy ή made in Switzerland παράγονται στην πραγματικότητα στην Κίνα; Η απάντηση δεν είναι «ούτε ένα ξεκάθαρο ναι, ούτε ένα ξεκάθαρο όχι», δήλωσε στο CNN η Regina Frei, καθηγήτρια βιώσιμων και κυκλικών συστημάτων στο University of the Arts του Λονδίνου.

Πολλές πολυτελείς μάρκες θα προ-συναρμολογήσουν κάποια αντικείμενα ή υλικό στην Κίνα πριν συναρμολογήσουν το τελικό προϊόν στη Γαλλία και την Ιταλία. Αυτό θα μπορούσε να είναι πράγματα όπως το περίπλοκο υλικό για ένα ακριβό ρολόι ή η συσκευασία για μια designer tote. Αλλά δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε πλήρως λόγω των διαβόητων αδιαφανών αλυσίδων εφοδιασμού πολυτελείας, δήλωσε η Frei. Ακόμη και εργοστάσια που βρίσκονται στην Ιταλία ή σε άλλες χώρες μπορεί να έχουν δεσμούς με την Κίνα, όπως ξένη ιδιοκτησία ή διοίκηση.

«Αν μιλάμε για πολύ ακριβές τσάντες που περιλαμβάνουν πολλή χειρωνακτική εργασία, πιθανότατα θα προκατασκευαστούν κάπου και στη συνέχεια θα ολοκληρωθούν, ας πούμε, στη Γαλλία», είπε.

Έτσι, ακόμη και αν κάποια από τα μέρη των ειδών πολυτελείας προέρχονται από την Κίνα, δεν υπάρχει καμία εγγύηση για τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας και ποιοτικού ελέγχου αν αγοράσεις το τελικό προϊόν από αυτές τις αποθήκες στο TikTok. Επίσης, δεν υπάρχουν εγγυήσεις ή επιστροφές.

Και δεν είναι σαφές πώς αυτά τα προϊόντα, ακόμη και αν αγοραστούν απευθείας από κινέζους κατασκευαστές, θα μπορούσαν να ξεφύγουν από τους δασμούς 145% του Τραμπ. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι ακόμη και τα προϊόντα που αγοράζονται απευθείας από κατασκευαστές σε ιστότοπους όπως το Temu και το Aliexpress θα αντιμετωπίσουν αυξήσεις τιμών με την επερχόμενη κατάργηση της απαλλαγής de minimis για πακέτα αξίας κάτω των 800 δολαρίων.

Αντιμετωπίζοντας τον καταναλωτισμό

Καθώς αυτά τα βίντεο από Κινέζους κατασκευαστές γίνονται viral, η εξάρτηση της Αμερικής -και όχι μόνο- από τις κινεζικές και διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Αυτή η διαφάνεια αναγκάζει ορισμένους καταναλωτές να αναμετρηθούν με ένα ερώτημα που είναι από καιρό θαμμένο στο βάθος του αμερικανικού ψυχισμού: Από πού προέρχονται στην πραγματικότητα τα αγαπημένα μου προϊόντα;

«Αν η Κίνα σταματούσε να παράγει, τα καταστήματά μας θα ήταν άδεια», δήλωσε η Frei.

Αλλά η προσοχή αναδεικνύει επίσης τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο της μαζικής παραγγελίας από Κινέζους κατασκευαστές – μια πρακτική που εκτοξεύτηκε σε δημοτικότητα με την άνοδο καταστημάτων όπως το Shein και το Temu, τα οποία επωφελήθηκαν από την σύντομα καταργούμενη φορολογική απαλλαγή de minimis.

Η μεμονωμένη αποστολή πακέτων σε όλο τον κόσμο είναι μια «περιβαλλοντική καταστροφή», δήλωσε η Frei.

Αυτά τα πακέτα τυλίγονται μεμονωμένα σε πλαστικό και αποστέλλονται με αεροπλάνα ή φορτηγά πλοία σε όλο τον κόσμο, δημιουργώντας ένα τεράστιο αποτύπωμα άνθρακα, δήλωσε η Frei. Και συχνά, αυτά τα φτηνά αντικείμενα καταλήγουν ως σκουπίδια.

«Γινόμαστε μάρτυρες του θανάτου του καπιταλισμού;», αστειεύτηκε ένας χρήστης στο TikTok.

Διαβασε ακομα

Το τεράστιο διακύβευμα για την παγκόσμια οικονομία

Ηθική, υπεραξία και νέο τοπίο

Μέσα σε αυτή τη συνθήκη, το ηθικό βάρος μετατοπίζεται. Δεν είναι πλέον μόνο η Κίνα που απολογείται για φθηνή εργασία ή απομιμήσεις. Είναι και τα brands που πρέπει να απαντήσουν: Πόσο κοστίζει πραγματικά αυτό που πουλάνε; Πόση είναι η πραγματική αξία και πόση είναι η αξία του storytelling;

Η Κίνα, χωρίς να επιτεθεί άμεσα, καταφέρνει να δημιουργήσει ένα νέο δίλημμα: Αν ο κόσμος μάθει την αλήθεια, θα συνεχίσει να αγοράζει με τον ίδιο τρόπο;

Αυτό που βλέπουμε δεν είναι απλώς μια επικοινωνιακή αντεπίθεση. Είναι μια αλλαγή στρατηγικής με ευρύτερες γεωπολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις. Η Κίνα δεν ζητά πλέον να γίνει αποδεκτή από τη Δύση. Διεκδικεί τον ρόλο του αφηγητή στην παγκόσμια αλυσίδα του luxury. Και δείχνει πως η πολυτέλεια, όπως την ξέραμε, ίσως ήταν μια καλοστημένη ψευδαίσθηση.