Συντριβή των αγορών, δασμοί στους πιγκουίνους, προβλέψεις για ύφεση και η κωλοτούμπα για να τελειώσουν όλες οι κωλοτούμπες. Έπειτα από μια χαοτική εβδομάδα χωρίς ανάσα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ζήτησε προσωρινή ανακωχή στον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμό του.

Ενώ το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου (εκτός φυσικά από την πληγωμένη από τους δασμούς Κίνα) ανέπνευσε με ανακούφιση αφού ο Τραμπ έβαλε παύση στις πιο σοβαρές δασμολογικές επιβαρύνσεις του που κλονίζουν την οικονομία, παρακολουθεί με προσοχή για να δει αν ο πρόεδρος παραμένει πιστός στον λόγο του.

Σε περίπτωση που έχασες κάποια… επεισόδια και δεν σού βγάζουν νόημα οι εξελίξεις, το POLITICO εξηγεί πώς προέκυψε η στροφή του Τραμπ στους δασμούς, τι σήμαινε, γιατί συνέβη – και τι, κυρίως, θα συμβεί στη συνέχεια, αν και αυτό είναι ειλικρινά μια υπόθεση που δεν μπορεί να απαντηθεί.

Τι σημαίνουν όλα αυτά

Σε μια απότομη μεταστροφή την Τετάρτη (09/04), ο Τραμπ ανακοίνωσε μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός στον εμπορικό του πόλεμο, με τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς σε όλες τις χώρες εκτός από την Κίνα να αναστέλλονται για 90 ημέρες.

Η στροφή ήρθε μετά από εκτεταμένο χάος στις αγορές και διπλωματικές διαμαρτυρίες από το Βερολίνο έως το Πεκίνο για τα σχέδιά του να επιβάλει τιμωρητικούς παγκόσμιους δασμούς, που κυμαίνονται από 10% έως και 50%.

Αν και δεν παραδέχτηκε ρητά ότι οι οικονομικές επιπτώσεις τον ώθησαν να αλλάξει πορεία, ο Τραμπ αναγνώρισε ότι οι αγορές έδειχναν «αρκετά κακόκεφες».

Ενώ έχει κάνει πίσω από τους περισσότερους από τους προγραμματισμένους δασμούς του προς το παρόν, ο Τραμπ δήλωσε σε μια ανάρτηση στο Truth Social ότι θα διατηρήσει τους βασικούς δασμούς 10% σε όλες τις χώρες – οι οποίοι εξακολουθούν να είναι υψηλότεροι από σχεδόν οποιοδήποτε δασμολογικό καθεστώς που έχει υπάρξει ποτέ.

Μπαμ στις αγορές

Οι άνθρωποι του χρήματος δεν πήραν καλά την αρχική επιβολή δασμών από τον Τραμπ, για να το θέσουμε ήπια.

Καθώς η εβδομάδα προχωρούσε, ο δείκτης S&P 500, ο οποίος παρακολουθεί τις επιδόσεις των 500 μεγαλύτερων αμερικανικών εταιρειών που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, υποχώρησε σχεδόν 13%. Αυτό εξαφάνισε τρισεκατομμύρια δολάρια από την αξία της αγοράς και έστειλε τις τιμές των μετοχών εμβληματικών εμπορικών σημάτων όπως η Apple και η Meta σε πτώση.

Οι CEO των επενδυτικών τραπεζών άρχισαν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για επερχόμενη ύφεση και ο πανικός εξαπλώθηκε στα χρηματιστήρια από το Λονδίνο μέχρι το Παρίσι και το Τόκιο, τα οποία βυθίστηκαν βαθιά στο κόκκινο.

Στο τέλος, όμως, δεν ήταν οι μετοχές αλλά τα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ – τα εμπορεύσιμα «σου χρωστάω» γραμμάτια που χρησιμοποιεί η Αμερική για να χρηματοδοτείται – που άλλαξαν γνώμη στον Τραμπ.

«Παρακολουθούσα την αγορά ομολόγων», δήλωσε ο Τραμπ. «Η αγορά ομολόγων είναι πολύ δύσκολη. Την παρακολουθούσα. Αλλά αν την κοιτάξετε τώρα, είναι πανέμορφη».

Ο Τραμπ έκανε μια απότομη αλλαγή πορείας στην επιβολή των δασμών και τον ολοκληρωτικό παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο

Συνήθως, όταν οι μετοχές πέφτουν, η τιμή των κρατικών ομολόγων αυξάνεται. Αυτό συμβαίνει επειδή θεωρούνται ασφαλής επένδυση σε περιόδους αναταραχής της αγοράς. Αλλά μερικές φορές, όταν τα πράγματα είναι πραγματικά άσχημα (θα το βάλουμε με κεφαλαία, όπως μια ανάρτηση του Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΚΑΚΟ), τόσο οι μετοχές όσο και τα ομόλογα υποχωρούν ταυτόχρονα. Αυτό συνέβη στο αποκορύφωμα του Covid, και συνέβη ξανά σε αυτή την περίπτωση.

Μια κατάρρευση στην αγορά κρατικού χρέους των 29 τρισεκατομμυρίων δολαρίων των ΗΠΑ θα κινδύνευε με μια καταστροφική χρηματοπιστωτική κρίση. Ήταν τα ομόλογα, άλλωστε, που νίκησαν τη βραχύβια πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Λιζ Τρας και ήταν τα ομόλογα που έκαναν τον Τραμπ να ακούσει την υποχώρηση.

Η ΕΕ αντεπιτίθεται – ή μήπως όχι;

Μετά την «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Τραμπ, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπενθύμισε στον Τραμπ ότι οι Βρυξέλλες «οριστικοποιούν ήδη μια πρώτη δέσμη αντιμέτρων ως απάντηση στους δασμούς στον χάλυβα».

Στις 7 Απριλίου, ο επικεφαλής της Επιτροπής για το εμπόριο Μάρος Σέφτσοβιτς συναντήθηκε με τους υπουργούς της ΕΕ στο Λουξεμβούργο για να συζητήσουν το σχέδιο του καταλόγου των αντιμέτρων. Τόνισε ότι η αντίδραση της Ένωσης ήταν «πολύ σταδιακή, αντιδρώντας μόνο στον χάλυβα και το αλουμίνιο».

Με το πλεονέκτημα της εκ των υστέρων σκέψης, αυτό μοιάζει με μια καλή απόφαση.

«Αυτό που είναι σημαντικό εδώ είναι ότι η Ευρώπη αντιδρά με ήρεμο και μετρημένο τρόπο», δήλωσε ο Ιρλανδός υπουργός Εξωτερικών Σάιμον Χάρις κατά τη συνάντηση. «Ο χρόνος είναι κάπως με το μέρος μας. Πρέπει πραγματικά να το πάμε βήμα προς βήμα. Και αυτό πρόκειται να κάνουμε».

Δύο ημέρες αργότερα, οι χώρες μέλη της ΕΕ ψήφισαν σχεδόν ομόφωνα να εγκρίνουν ανταποδοτικούς δασμούς σε εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Ευρώπη ύψους σχεδόν 21 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων πολιτικά ευαίσθητων προϊόντων όπως η σόγια που παράγεται στη Λουιζιάνα.

Γίνονται όλα για την Κίνα;

Στην ίδια ανάρτηση στο Truth Social όπου ανακοίνωσε ότι πατάει φρένο στους παγκόσμιους δασμούς, ο Τραμπ δήλωσε επίσης ότι θα αυξήσει τις ήδη συντριπτικά υψηλές κυρώσεις στην Κίνα στο 125%, κατηγορώντας την ότι «κλέβει τις ΗΠΑ».

Προσφέροντας μια αναστολή στον υπόλοιπο κόσμο, πιέζοντας ταυτόχρονα το Πεκίνο, ο Τραμπ φαίνεται να προετοιμάζει το έδαφος για έναν πιο στοχευμένο εμπορικό πόλεμο, ο οποίος θα φέρει αντιμέτωπες τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου.

Μέρος του σκεπτικού του Τραμπ για τη χαλάρωση των απειλούμενων δασμών του ήταν ότι οι περισσότερες χώρες δεν ανταπέδωσαν. Εξαίρεση αποτέλεσε η Κίνα, η οποία νωρίτερα είχε προβεί σε αντίποινα με δασμούς 84% σε αμερικανικά προϊόντα, μια απάντηση που ο Τραμπ χαρακτήρισε ασέβεια.

Αλλά λίγες ώρες προτού υπαναχωρήσει, η ΕΕ, η οποία είχε χτυπηθεί με δασμούς 20% στα προϊόντα της, ανταπέδωσε επίσης τα πυρά εγκρίνοντας ανταποδοτικούς δασμούς – αλλά μόνο για τον χάλυβα και το αλουμίνιο.

Όταν ένας δημοσιογράφος στο Οβάλ Γραφείο πίεσε τον Τραμπ για τους δασμούς της ΕΕ την Τετάρτη (09/04), ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε έκπληκτος όταν έμαθε για την ανταπόδοση, αποκαλώντας την δυσοίωνα «κακή στιγμή». Ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ παρενέβη γρήγορα για να προσθέσει ότι η ΕΕ δεν είχε ακόμη πατήσει τη σκανδάλη για τους δασμούς της, γεγονός που φάνηκε να κατευνάζει τον Τραμπ.

Έτσι, εξακολουθεί να υπάρχει κάποια σύγχυση σχετικά με το αν ο πρόεδρος θα αποφασίσει τελικά να γίνει πιο χαλαρός απέναντι στις Βρυξέλλες.

Η Φον ντερ Λάιεν και η Επιτροπή επιβεβαίωσαν την Πέμπτη (10/04) ότι τα αντίμετρα της ΕΕ θα ανασταλούν επίσης για 90 ημέρες – δίνοντας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού άπλετο χρόνο για διαπραγματεύσεις.

Μετά έρχεται και η ενέργεια

Την Τρίτη (08/04), ο Τραμπ κάλεσε την ΕΕ να δαπανήσει επιπλέον 350 δισεκατομμύρια δολάρια για αμερικανικά ορυκτά καύσιμα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανισορροπία στο διατλαντικό εμπόριο – ποσό που ισοδυναμεί με περισσότερο από το σύνολο της ετήσιας παραγωγής πετρελαίου των ΗΠΑ με τους σημερινούς ρυθμούς.

Ευρωπαίοι διπλωμάτες και αξιωματούχοι έχουν πραγματοποιήσει επανειλημμένα ταξίδια στην Ουάσινγκτον τους τελευταίους μήνες, επιδιώκοντας να δεχθούν την προσφορά του Λευκού Οίκου, συμφωνώντας να αγοράσουν περισσότερο φυσικό αέριο για να αποτρέψουν έναν εμπορικό πόλεμο. Αξιωματούχοι που συμμετείχαν στις συνομιλίες δήλωσαν στο POLITICO ότι έμειναν απογοητευμένοι από την προφανή αδιαφορία της κυβέρνησης να συμφωνήσει πραγματικά σε μια συμφωνία.

Σε συνέντευξή του την περασμένη εβδομάδα, ο Τσέχος υπουργός Εξωτερικών Γιάν Λιπάβσκι δήλωσε ότι η ομάδα του Τραμπ είχε «πολιτικούς» λόγους για να θέλει να επιβάλει δασμούς και ότι «οι διαπραγματεύσεις πριν από την “μέρα της Απελευθέρωσης [δεν ήταν] σε θέση να το αλλάξουν». Τώρα, με δεδομένη μια αναστολή 90 ημερών από τους τρομερούς εμπορικούς φραγμούς του Τραμπ, η Ένωση διπλασιάζει τις προσπάθειές της για να εξασφαλίσει μια συμφωνία για την αγορά περισσότερου φυσικού αερίου.

Αυτό έχει αντίκτυπο στις άλλες δραστηριότητες της ΕΕ

Η εμπορική διαμάχη έχει επηρεάσει και άλλους κρίσιμους τομείς πολιτικής.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθυστερεί τις αποφάσεις για την επιβολή προστίμων σε αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς βάσει των ψηφιακών αντιμονοπωλιακών κανόνων της, γεγονός που έχει προκαλέσει εικασίες ότι η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ κρατάει τα πυρά της σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει τις εμπορικές εντάσεις.

Οι κυρώσεις κατά της Apple και της Meta, στην οποία ανήκουν το Facebook και το Whatsapp, θα ήταν βέβαιο ότι θα προκαλούσαν μεγάλες αντιδράσεις από την αμερικανική κυβέρνηση και τους συμμάχους της στο Κογκρέσο.

Οι Βρυξέλλες αναμενόταν να εκδώσουν αποφάσεις σε τρεις έρευνες που διαρκούν τρία χρόνια και αφορούν παραβάσεις του νόμου για τις ψηφιακές αγορές που έχει υπογράψει η Ένωση, ήδη από τα τέλη Μαρτίου, μια προθεσμία για την οποία η επικεφαλής της ΕΕ για θέματα ανταγωνισμού Τερέζα Ριμπέρα δήλωσε ότι είχε δεσμευτεί στις αρχές του έτους.

Η προθεσμία αυτή έχει πλέον παρέλθει και δεν έχουν επιβληθεί ακόμη πρόστιμα.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κρατάει το υπογεγραμμένο εκτελεστικό διάταγμα για την εφαρμογή νέων αμοιβαίων δασμών κατά των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ

Ένα «ευχαριστώ» από το Παρίσι

Θα έδειχνε αδυναμία ένα ευχαριστήριο σημείωμα στον Ντόναλντ Τραμπ, αναρωτιέται η Ευρώπη;

Αν όχι, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να στείλει ένα στον «καλό του φίλο» στη Λεωφόρο Πενσυλβάνια 1600. Η Γαλλία δεν μπορεί να αντέξει έναν εμπορικό πόλεμο, καθώς αντιμετωπίζει μια δίνη κρίσεων που έχουν αποκαλύψει θεμελιώδεις ρωγμές στην 66χρονη Πέμπτη Δημοκρατία – το όνομα του σημερινού συστήματος διακυβέρνησης της χώρας.

Αλλά το χάος στο εσωτερικό δεν σημαίνει ότι ο Μακρόν, ο οποίος ποτέ δεν φοβήθηκε να πάρει ένα μεγάλο ρίσκο, δεν είναι έτοιμος να πολεμήσει τη φωτιά με φωτιά. Ως μία από τις πιο ηχηρές φωνές στην Ευρώπη που πιέζει για μια ενιαία και πιο σθεναρή αντίδραση στις εμπορικές απειλές, η ταπεινή επιστροφή στην Ουάσινγκτον δεν θα ήταν ο τρόπος δράσης του Γάλλου προέδρου.

Τις ώρες που ακολούθησαν την «Ημέρα της Απελευθέρωσης», ο Μακρόν συγκέντρωσε τους ενδιαφερόμενους φορείς στο Μέγαρο των Ηλυσίων για να συζητήσουν την κατάσταση και στη συνέχεια κάλεσε δημοσίως όλες τις εταιρείες εντός της ΕΕ να σταματήσουν να επενδύουν στις ΗΠΑ «μέχρι να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα».

Ακόμα και με ορισμένους από τους δασμούς να έχουν πλέον καθυστερήσει, ο Μακρόν είναι πιθανό να συνεχίσει να κηρύττει το ευαγγέλιο της ενότητας στις Βρυξέλλες, καθώς η κυβέρνησή του εργάζεται για να διαμορφώσει μια συμφωνία που θα είναι περισσότερο αρεστή στη Γαλλία.

Προς το παρόν, όμως, η κρίση έχει αποτραπεί.

Οπότε, φαίνεται ότι ίσως ήρθε η ώρα ο Μακρόν να στείλει ένα μπουκάλι από το καλύτερο κρασί της Γαλλίας στον Λευκό Οίκο (ακόμη και αν ο σημερινός ένοικος είναι εγκρατής) και να ασχοληθεί με τις άμεσες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα του. Αλλά καλό θα ήταν να βάλει και μια υπενθύμιση 90 ημερών στο τηλέφωνό του, επειδή ο εμπορικός πόλεμος εξακολουθεί να διαφαίνεται στον ορίζοντα.

Οι Βρετανοί θέλουν να διαπραγματευτούν «ψύχραιμα»

Στο Λονδίνο, ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ – ο οποίος απέφυγε επιμελώς να επικρίνει τον Τραμπ από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Αμερικανός πρόεδρος – ξεκίνησε την εβδομάδα προειδοποιώντας ότι η εποχή της παγκοσμιοποίησης έφτασε στο τέλος της, υποσχόμενος να προστατεύσει τη βρετανική βιομηχανία από τις επιπτώσεις των δασμών και μιλώντας για μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες με χώρες όπως η Ινδία και η Αυστραλία.

Η κεντροαριστερή κυβέρνηση του Στάρμερ – που γλίτωσε τα χειρότερα από τους αμοιβαίους δασμούς, αλλά επλήγη από τις αυξήσεις των εισφορών για τα αυτοκίνητα και τον χάλυβα, καθώς και από τον καθολικό συντελεστή 10% – προσπαθεί εναγωνίως να επιτύχει μια οικονομική συμφωνία με την Ουάσινγκτον. Ο πρωθυπουργός άφησε να εννοηθεί την Τρίτη (08/04) ότι ήταν διατεθειμένος ακόμη και να περικόψει τις σκληρές γωνίες της βρετανικής νομοθεσίας για την τεχνολογία για να το πετύχει.

Οι νέοι δασμοί πρόκειται να αυξήσουν το κόστος και να προκαλέσουν αναταραχή σε αμέτρητες επιχειρήσεις μόδας

Ενώ η στροφή του Τραμπ χαιρετίστηκε στο Λονδίνο, εκπρόσωπος του γραφείου του Στάρμερ δήλωσε το βράδυ της Τετάρτης (09/04) ότι ένας εμπορικός πόλεμος παραμένει προς το συμφέρον «κανενός» και υποσχέθηκε ότι η κυβέρνηση θα διαπραγματευτεί «ψύχραιμα και ήρεμα» για τους εναπομείναντες δασμούς.

Ένα κυβερνητικό στέλεχος, στο οποίο παραχωρήθηκε ανωνυμία για να μιλήσει για έναν ευαίσθητο τομέα πολιτικής, δήλωσε στο POLITICO ότι το βασικό επίκεντρο της διαπραγμάτευσης, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, θα είναι οι απότομοι επιμέρους κλαδικοί δασμοί στον χάλυβα και τα αυτοκίνητα.

Υπάρχει κάποια αισιοδοξία σχετικά με τις προοπτικές της Βρετανίας να επιτύχει συμφωνία για τους επιμέρους δασμούς – αλλά οι ελπίδες αυτές θα μπορούσαν εύκολα να διαψευστούν, δεδομένης της τάσης του Τραμπ να αλλάζει γνώμη.

Η καημένη η Γερμανία δεν είχε καν κυβέρνηση!

Ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος του Τραμπ, ο οποίος διαρκώς επαναλαμβάνεται, άσκησε μεγάλη πίεση στον επερχόμενο συντηρητικό καγκελάριο της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, να σχηματίσει γρήγορα μια κυβέρνηση ικανή να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής απάντησης.

Μία από τις βασικές προεκλογικές υποσχέσεις του Μερτς προς τους ψηφοφόρους ήταν η αναζωογόνηση της δοκιμαζόμενης οικονομίας της Γερμανίας, η οποία συρρικνώνεται για δύο συνεχόμενα έτη. Όμως οι απειλές του Τραμπ για δασμούς αποτελούν ιδιαίτερο κίνδυνο για τη γερμανική οικονομία που είναι προσανατολισμένη στις εξαγωγές, εξουδετερώνοντας ενδεχομένως πολλές από τις οικονομικές πρωτοβουλίες του Μερτς, πριν καν προλάβει να τις εφαρμόσει.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή σημαντικού δασμού σε ένα απομακρυσμένο μέρος που κατοικείται μόνο από πιγκουίνους και άλλα άγρια ζώα της Ανταρκτικής

Ο Μερτς υποστηρίζει τώρα μια προσέγγιση με καρότο και μαστίγιο όσον αφορά τον Τραμπ, υποστηρίζοντας σκληρά αντίμετρα για νέους δασμούς, ενώ παράλληλα πιέζει για μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ.

«Είμαστε αποφασισμένοι να αντεπιτεθούμε και μπορείτε να δείτε από αυτό το παράδειγμα ότι η [ευρωπαϊκή] ενότητα βοηθάει», δήλωσε ο Μερτς σε συνέντευξη στη γερμανική τηλεόραση. Αλλά, πρόσθεσε, «το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ενωθούμε όλοι μαζί στο διατλαντικό εμπόριο και να επιβάλουμε δασμούς 0% και τότε το πρόβλημα θα λυθεί».

Tags