Ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε ένα βήμα πίσω από τον γκρεμό ενός ολοκληρωτικού παγκόσμιου εμπορικού πολέμου. Μετά από ημέρες επιμονής ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προχωρήσουν σε σαρωτικούς δασμούς κατά δεκάδων χωρών, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ξαφνικά μια παύση 90 ημερών στην επιβολή των υψηλότερων «αμοιβαίων» δασμών – με εξαίρεση την Κίνα, η οποία από την πλευρά της έθεσε σε ισχύ δασμούς 84% στα αμερικανικά προϊόντα

Επί ημέρες, ο Ντόναλντ Τραμπ και η ομάδα του Λευκού Οίκου επέμεναν ότι ήταν πλήρως προσηλωμένοι στην απόφασή τους να επιβάλουν σαρωτικούς «αμοιβαίους» δασμούς σε δεκάδες χώρες. Χλεύασαν ακόμη και ένα δημοσίευμα την Τρίτη (08/04) που ανέφερε ότι ο πρόεδρος εξέταζε το ενδεχόμενο μιας παύσης 90 ημερών – είδηση που προκάλεσε μια σύντομη άνοδο του χρηματιστηρίου.

Αλλά τώρα αυτή η παύση για τους υψηλότερους δασμούς, με λίγες αξιοσημείωτες εξαιρέσεις, είναι πραγματικότητα. Η αναδιάταξη της παγκόσμιας οικονομικής τάξης βρίσκεται σε αναμονή και η υπόσχεση του Τραμπ για μια χρυσή εποχή της αμερικανικής μεταποίησης θα πρέπει να περιμένει.

Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι το να προχωρήσει σε μεγάλους δασμούς και στη συνέχεια να πατήσει το κουμπί της παύσης, πριν από την έναρξη διαπραγματεύσεων με μεμονωμένες χώρες, ήταν το σχέδιο εξ αρχής.

«Είχαμε περισσότερες από 75 χώρες που επικοινώνησαν μαζί μας και φαντάζομαι ότι, μετά τη σημερινή ημέρα, θα υπάρξουν κι άλλες», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ στους δημοσιογράφους λίγο μετά την ανακοίνωση.

Αυτό το πλαίσιο από τον Λευκό Οίκο δεν αποτελεί έκπληξη, φυσικά. Και είναι δύσκολο να αγνοήσει κανείς τον πανικό των επενδυτών, την πτώση της αγοράς ομολόγων και την αυξανόμενη χορωδία των επικρίσεων των Ρεπουμπλικανών και της δημόσιας αποδοκιμασίας που προηγήθηκε της ανακοίνωσης.

Ήταν λοιπόν μια στρατηγική υποχώρηση μπροστά στην απροσδόκητη αντίσταση ή ένα ακόμη παράδειγμα της διαπραγματευτικής στρατηγικής του Τραμπ για την «τέχνη της συμφωνίας» εν δράσει;

Δεν άργησαν οι βοηθοί του Τραμπ – πολλοί από τους ίδιους ανθρώπους που έλεγαν ότι δεν θα υποχωρούσε ποτέ – να βγουν και να πανηγυρίσουν την κίνηση του προέδρου.

Ο σύμβουλος Εμπορίου Πίτερ Ναβάρο δήλωσε ότι η κατάσταση με τους δασμούς του Τραμπ «εξελίχθηκε ακριβώς όπως έπρεπε».

«Προφανώς δεν καταφέρατε να δείτε τι κάνει εδώ ο πρόεδρος Τραμπ», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου Καρολάιν Λέιβιτ σε πλήθος συγκεντρωμένων δημοσιογράφων. «Όλος ο κόσμος καλεί τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής».

Ήταν λιγότερο σαφείς σχετικά με τις λεπτομέρειες της αναστολής των δασμών του Τραμπ, η οποία ανακοινώθηκε μέσω ανάρτησης στον ιστότοπό του Truth Social. Ισχύει η αναστολή των υψηλότερων δασμών και για την ΕΕ; Το Μεξικό και ο Καναδάς, που είχαν αποφύγει τους αρχικούς βασικούς δασμούς 10%, συμπεριλήφθηκαν με κάποιο τρόπο τώρα; Επηρεάστηκαν οι δασμοί που στόχευαν συγκεκριμένους τομείς;

Τελικά, ο Λευκός Οίκος παρείχε κάποια σαφήνεια σε αυτά τα ερωτήματα – αλλά για ώρες οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ αφέθηκαν να εξετάζουν προσεκτικά την ανάρτηση του Τραμπ στο Truth Social και να αντλούν λεπτομέρειες από τις απαντήσεις σε ερωτήσεις που φώναζαν οι δημοσιογράφοι στις δημοσιογραφικές συγκεντρώσεις.

Το απόγευμα της Τετάρτης (09/04), ο Τραμπ αναγνώρισε ότι οι αγορές έμοιαζαν «αρκετά κακόκεφες» και ότι «ο κόσμος είχε αρχίσει να ζαλίζεται λίγο» – μια σκέψη που υποβάθμισε κάποια από τη γενναιότητα που εξέφρασε την περασμένη εβδομάδα και θα μπορούσε να υποδηλώσει τον πραγματικό λόγο για την αλλαγή πορείας των δασμών του.

Νωρίτερα μέσα στην ημέρα, μέσω του Truth Social, παρότρυνε τον κόσμο να «ΗΡΕΜΗΣΕΙ!» και υποσχόμενος ότι «όλα θα πάνε καλά». Και τη Δευτέρα (07/04) ξέσπασε εναντίον αυτού που αποκάλεσε «panicans» – ένα κόμμα που βασίζεται σε «αδύναμους και ηλίθιους ανθρώπους» που δεν έκαναν υπομονή με τις προσπάθειές του.

Στο τέλος, ο Τραμπ ήταν αυτός που έκανε μια απότομη αλλαγή πορείας.

Επέμεινε, ωστόσο, ότι η ανακοίνωση των δασμών του ήταν μια ανακοίνωση που έπρεπε να γίνει και ότι οι όποιες οικονομικές διαταραχές αντανακλούσαν μια ασθένεια που είχε αφεθεί να φουντώσει στην αμερικανική οικονομία.

Οι Δημοκρατικοί, εν τω μεταξύ, περιέγραψαν μια λιγότερο ρόδινη εικόνα. Ο ηγέτης της μειοψηφίας της Γερουσίας Τσακ Σούμερ κατηγόρησε τον Τραμπ ότι «κυβερνά με χάος».

«Ταλαντεύεται, υποχωρεί, και αυτό είναι καλό», είπε.

Στο τέλος, η διαδικασία σκέψης πίσω από την απόφαση του Τραμπ μπορεί να μην έχει πραγματικά σημασία.

Η πραγματικότητα είναι ότι οι ΗΠΑ είναι τώρα συμφιλιωμένες -ή τουλάχιστον πιο συμφιλιωμένες- με τα έθνη που αντιμετώπισαν τα εμπορικά τους αντίποινα, παρόλο που ο Τραμπ εξακολουθεί να επιβάλλει έναν οριζόντιο δασμό 10%, ο οποίος από μόνος του θα ήταν τεράστια είδηση πριν από λίγες εβδομάδες.

Ωστόσο, είναι αρκετό βήμα προς τα πίσω και ο Τραμπ κλίνει τώρα σε εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, την οποία χτύπησε με δασμούς 125%.

Αυτό θα έχει τις δικές του παγκόσμιες οικονομικές επιπτώσεις, αλλά συνάδει περισσότερο με την πρόσφατη αμερικανική εξωτερική πολιτική -συμπεριλαμβανομένης εκείνης του Δημοκρατικού προέδρου Τζο Μπάιντεν- καθώς επιδιώκει να περιορίσει τις κινεζικές φιλοδοξίες.

Ο μεγάλος άγνωστος, ωστόσο, είναι αν οι ενέργειες του Τραμπ την περασμένη εβδομάδα -που έβαλαν τους συμμάχους σε σύγχυση και απείλησαν την καθιερωμένη παγκόσμια τάξη– θα έχουν καταστήσει πιο δύσκολη την εφαρμογή μιας τέτοιας στρατηγικής.

Και σε 90 ημέρες, όταν λήξει η παύση του Τραμπ, το οικονομικό δράμα και η αβεβαιότητα αυτής της εβδομάδας θα μπορούσαν να ξεκινήσουν από την αρχή.

Ανυποχώρητο το Πεκίνο

Το Πεκίνο έχει ορκιστεί να «πολεμήσει μέχρι τέλους». Ένα κύριο άρθρο της China Daily που δημοσιεύθηκε το βράδυ της Τετάρτης (09/04) ανέφερε ότι «το Πεκίνο δεν μπορεί να υποκύψει στις πιέσεις των ΗΠΑ».

Η επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO) δήλωσε την Τετάρτη (09/04) ότι ένας κλιμακούμενος δασμολογικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας θα μπορούσε να μειώσει το εμπόριο αγαθών μεταξύ των δύο χωρών κατά 80%. Δεδομένου ότι οι δύο οικονομικοί γίγαντες αντιπροσωπεύουν το 3% του παγκόσμιου εμπορίου, η σύγκρουση θα μπορούσε να «βλάψει σοβαρά τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας», δήλωσε η Νγκόζι Οκόντζο Ιουεάλα.

Το Πεκίνο δήλωσε ότι θα επιβάλει δασμούς 84% στα αμερικανικά προϊόντα από το μεσημέρι της Πέμπτης (10/04) τοπική ώρα, θα βάλει 18 αμερικανικές εταιρείες σε καταλόγους εμπορικών περιορισμών και θα λάβει άλλα αντίμετρα. Αυτό έγινε μετά την ανακοίνωση του Τραμπ για την «ημέρα απελευθέρωσης» ενός παγκόσμιου δασμολογικού καθεστώτος, με την οποία προστέθηκε δασμός 34% στο 20% που έχει ήδη επιβληθεί στην Κίνα, γεγονός που ώθησε το Πεκίνο να ανακοινώσει ανταποδοτικούς δασμούς 34%.

Ο Τραμπ προειδοποίησε την Κίνα να το αποσύρει, αλλιώς θα απαντούσε, αλλά η Κίνα αρνήθηκε και οι δύο πλευρές ξεκίνησαν μια σειρά από αυξήσεις τύπου «οφθαλμόν αντί οφθαλμού». Ο Τραμπ υποσχέθηκε επιβολή εισφοράς 104% και στη συνέχεια 125% κατά των κινεζικών εισαγωγών και τις άφησε σε ισχύ, ενώ ανακοίνωσε αναστολή αλλού.

«Κάποια στιγμή, ελπίζω στο εγγύς μέλλον, η Κίνα θα συνειδητοποιήσει ότι οι ημέρες της καταλήστευσης των ΗΠΑ, και άλλων χωρών, δεν είναι πλέον βιώσιμες ή αποδεκτές», έγραψε ο Τραμπ, καθώς παρουσίασε την τελευταία επίθεση των ΗΠΑ με δασμούς κατά της Κίνας.

Το κύριο άρθρο της εφημερίδας China Daily την Τετάρτη (09/04) ανέφερε: «Δεν είναι ότι η Κίνα δεν καταλαβαίνει τι σημαίνουν οι πρωτοφανώς υψηλοί δασμοί για τις εξαγωγές της και την οικονομία γενικότερα. Τα κέρδη των βιομηχανιών με εξαγωγικό προσανατολισμό θα υποστούν πλήγμα και η επακόλουθη μείωση των επενδύσεων στη μεταποίηση και του καταναλωτικού κλίματος θα επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη. Αλλά γνωρίζει επίσης ότι με το να υποκύψει στον δασμολογικό τσαμπουκά των ΗΠΑ δεν θα κερδίσει τίποτα, δεδομένου ότι δεν είναι μυστικό ότι οι ΗΠΑ έχουν πλέον την πρόθεση να αποκλείσουν την Κίνα από την καταναλωτική αγορά και να αναδιαμορφώσουν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους στενά συμφέροντα».

Η Κίνα φαίνεται να προσεγγίζει άλλες χώρες σε μια προφανή προσπάθεια να στηρίξει εμπορικές συμφωνίες μακριά από τις ΗΠΑ.

Ο υπουργός Εμπορίου της Κίνας, Γουάνγκ Γουεντάο, δήλωσε σε συνομιλίες με τον ομόλογό του της Μαλαισίας ότι είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν με τους εμπορικούς εταίρους της ASEAN για την ενίσχυση του συντονισμού. Μίλησε επίσης με τον Επίτροπο Εμπορίου και Ασφάλειας της ΕΕ, λέγοντας ότι η Κίνα είναι πρόθυμη να εμβαθύνει το εμπόριο, τις επενδύσεις και τη βιομηχανική συνεργασία και ότι η Κίνα και η ΕΕ θα ξεκινήσουν αμέσως εκ νέου τις διαπραγματεύσεις για τα ηλεκτρικά οχήματα.

Εν τω μεταξύ, οι προσπάθειες να «ενώσει τα χέρια» με την Αυστραλία -η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην Κίνα για το εμπόριο αλλά έχει μια βαθιά συμμαχία με τις ΗΠΑ- αποκρούστηκαν από τον υπουργό Άμυνας της χώρας, Ρίτσαρντ Μάρλς.

«Δεν πρόκειται να δημιουργήσουμε κοινούς σκοπούς με την Κίνα, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί εδώ», δήλωσε ο Μαρλς στα τοπικά μέσα ενημέρωσης. «Δεν θέλουμε να δούμε έναν εμπορικό πόλεμο μεταξύ της Αμερικής και της Κίνας, για να είμαστε σαφείς, αλλά η εστίασή μας είναι να διαφοροποιήσουμε πραγματικά το εμπόριό μας».

Η αντίδραση των αγορών

Οι αγορές ανέκαμψαν μετά την ανακοίνωση του Τραμπ για την ξαφνική παύση, μετά το πιο ευμετάβλητο επεισόδιο στις χρηματοπιστωτικές αγορές μετά την πανδημία.

Οι μετοχές της Ταϊβάν σημείωσαν άνοδο 9,2% στις πρώτες συναλλαγές της Πέμπτης (10/04). Στην Ιαπωνία, ο Nikkei 225 σημείωσε άνοδο 7,2%, ενώ στη Σεούλ ο Kospi σημείωσε άνοδο άνω του 5%. Στην Αυστραλία ο ASX 200 σημείωσε άλμα άνω του 6%. Ο δείκτης Hang Seng του Χονγκ Κονγκ σημείωσε άνοδο 2,69%, ενώ ο δείκτης Shanghai Composite σημείωσε άλμα 1,29%.

Στη Wall Street την Τετάρτη (09/04), ο δείκτης Dow εκτινάχθηκε και έκλεισε σχεδόν 8% υψηλότερα, ενώ ο Nasdaq σημείωσε άνοδο 12,2% και σημείωσε την καλύτερη ημέρα των τελευταίων 24 ετών, μετά την ανακοίνωση της παύσης.

Ο Τραμπ απέρριψε τη μεταβλητότητα της αγοράς, λέγοντας ότι «μερικές φορές πρέπει να παίρνεις φάρμακα», αλλά φάνηκε να αμφιταλαντεύεται καθώς οι προβλέψεις για ύφεση στις ΗΠΑ έγιναν ισχυρότερες.

Χαιρέτησαν την παύση οι κυβερνήσεις

Οι παγκόσμιες κυβερνήσεις που αντιμετώπιζαν υψηλότερους εξαγωγικούς δασμούς χαιρέτησαν την παύση του Τραμπ, αλλά πολλές εξακολουθούν να επηρεάζονται από δασμούς βάσει τομέων.

«Λάβαμε θετικά την τελευταία ανακοίνωση των ΗΠΑ», δήλωσε ο επικεφαλής κυβερνητικός εκπρόσωπος της Ιαπωνίας, Γιοσιμάσα Χαγιάσι, σε τακτική ενημέρωση. Αλλά πρόσθεσε: «Συνεχίζουμε να απαιτούμε σθεναρά από τις Ηνωμένες Πολιτείες να επανεξετάσουν τα μέτρα για τους αμοιβαίους δασμούς τους, τους δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο και τους δασμούς στα οχήματα και τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων».

Τα κράτη μέλη της ΕΕ, εν τω μεταξύ, είχαν εγκρίνει ανταποδοτικούς δασμούς 25% σε αμερικανικά προϊόντα αξίας έως και 23 δισ. δολαρίων -με στόχο αγροτικά προϊόντα και προϊόντα από τις πολιτείες των Ρεπουμπλικανών- από την επόμενη εβδομάδα, ως απάντηση στους σαρωτικούς δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο που επέβαλε ο Τραμπ τον περασμένο μήνα.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε την απόφασή του την ίδια ώρα που γινόταν ακρόαση στο Κογκρέσο με τη συμμετοχή του Τζέιμισον Γκριρ, του εμπορικού αντιπροσώπου των ΗΠΑ.

«Φαίνεται ότι το αφεντικό σας μόλις τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια σας», είπε στον Γκριρ ο Δημοκρατικός εκπρόσωπος Στίβεν Χορσφορντ από τη Νεβάδα. «Αυτό είναι ερασιτεχνικό και πρέπει να σταματήσει».

Με πληροφορίες από BBC, Guardian

Tags