Η φωνή του Mosab Abu Toha είναι απαλή και μελωδική όταν απαγγέλλει την ποίησή του από το νέο του σπίτι στη Νέα Υόρκη. Αλλά όταν ο Παλαιστίνιος ποιητής περιγράφει τους ανθρώπους και τις στιγμές που ενέπνευσαν τη γραφή του, γίνεται ωμή από συγκίνηση. «Εξωτερικά αναπνέουμε, αλλά εσωτερικά δεν αναπνέουμε», λέει.

Παρά το γεγονός ότι επιβίωσε σωματικά, ο Abu Toha περιγράφει πώς το πνεύμα για να ζήσει πραγματικά έχει συντριβεί. Εκτοπισμένος από την πατρίδα του, όπου εργαζόταν ως δάσκαλος και βιβλιοθηκάριος, φέρει τα σημάδια της βίας που βίωσε σε ασύλληπτη κλίμακα.

«Τα μάτια μας δεν βλέπουν τίποτα όμορφο… Δεν βλέπουμε το ηλιοβασίλεμα όπως πριν. Δεν βλέπουμε τη θάλασσα». Για πολλούς στη Γάζα, καθώς και για όσους έχουν φύγει, οι απλές στιγμές ομορφιάς έχουν επισκιαστεί από την καταστροφή και την απελπισία από τον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Χαμάς, που ξεκίνησε ως απάντηση στις επιθέσεις της ομάδας στις 7 Οκτωβρίου κι έχει εξελιχθεί σε γενοκτονία.

Ο Abu Toha εγκατέλειψε τη Γάζα με τη νεαρή οικογένειά του στα τέλη του περασμένου έτους, αφού μετακινήθηκε αρκετές φορές εντός του θύλακα. Τελικά μπόρεσε να τα καταφέρει επειδή ένα από τα παιδιά του γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ εκείνος έκανε μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Syracuse και ως εκ τούτου έχει την αμερικανική υπηκοότητα.

Το ταξίδι έξω από τη Γάζα ήταν μακρύ και επώδυνο, αλλά μέσα στο χάος και την καταστροφή συνέχισε να γράφει.

Thank you, independent booksellers, for selecting Forest of Noise as a November #IndieNext pick. pic.twitter.com/CUGBzQdNw5

— Mosab Abu Toha (@MosabAbuToha) October 29, 2024

Τώρα, κυκλοφορεί το δεύτερο ποιητικό του βιβλίο, «Forest of Noise», γραμμένο στα αγγλικά. Εν μέρει, το βιβλίο είναι μια ανθολογία του πόνου. Αλλά είναι επίσης για την επιβίωση, λέει ο ίδιος στην Becky Anderson του CNN σε συνέντευξή του.

Ζώντας με το διαρκές «βουητό» των drones

«Κάθε μικροσκοπική τρύπα στο δρόμο, κάθε μικροσκοπική τρύπα από σφαίρα στον τοίχο, είναι ένα δάσος θορύβου», εξηγεί. Οι αεροπορικές επιδρομές, οι ρουκέτες, οι σειρήνες των ασθενοφόρων είναι μια συνεχής παρουσία στη μνήμη του. «Δεν θυμάμαι να έχω ζήσει ούτε μια μέρα χωρίς να ακούω τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη να βουίζουν».

Το πρώτο του βιβλίο ποίησης, «Things You May Find Hidden in My Ear» (2022), κέρδισε το Βραβείο Βιβλίου Παλαιστίνης και ένα Αμερικανικό Βραβείο Βιβλίου. Αλλά για τον Abu Toha, η σημασία του πιο πρόσφατου έργου του δεν έγκειται στη δική του ιστορία. «Δεν είναι σημαντικό ότι εγώ έγραψα το βιβλίο – αυτό που είναι σημαντικό είναι οι ιστορίες των ανθρώπων που περιέχονται σε αυτό».

Η συγγραφή, αν και επώδυνη, είναι γι’ αυτόν μια αναγκαία πράξη μνήμης. «Είναι πολύ συγκλονιστικό για μένα να γράφω ποίηση, όσο συγκλονιστικό είναι για μένα να διαβάζω τα ποιήματά μου σε άλλους ανθρώπους», παραδέχεται. Αλλά το να μοιράζεται αυτές τις ιστορίες είναι ζωτικής σημασίας, ακόμη και αν ο κόσμος φαίνεται απρόθυμος να τις ακούσει. «Αν αυτή η ιστορία αγγίξει την καρδιά κάποιου, τότε κάνω τη δουλειά μου ως άνθρωπος».

Το τελευταίο βιβλίο του Abu Toha περιστρέφεται γύρω από αυτή την ιδέα της επιβίωσης, εμβαθύνοντας στην επείγουσα ανάγκη διατήρησης των ιστοριών όσων έχουν πεθάνει, ενώ παράλληλα προβληματίζεται για τη δική του ύπαρξη ως επιζώντα. «Ξέρω ότι η μοίρα τους θα μπορούσε να είναι η δική μου μοίρα. Επέζησα από μια αεροπορική επιδρομή κατά τύχη το 2009, όταν ήμουν 16 ετών», θυμάται. «Και θα μπορούσα να είχα σκοτωθεί στην αεροπορική επιδρομή που κατέστρεψε το σπίτι μου στην Μπέιτ Λαχίγια».

Στις 28 Οκτωβρίου 2023, το σπίτι της οικογένειας του Abu Toha, όπου ο ίδιος και πάνω από 20 συγγενείς του συγκεντρώθηκαν μετά την 7η Οκτωβρίου, βομβαρδίστηκε από το Ισραήλ, όπως λέει ο ίδιος. Είχαν εκκενώσει το σπίτι στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζαμπαλίγια μερικές ημέρες πριν.
Τα λόγια του αντικατοπτρίζουν τον συνεχή φόβο των Παλαιστινίων στη Γάζα ότι κάθε στιγμή θα μπορούσε να είναι η τελευταία τους, ότι οι ζωές τους κρέμονται από τις ισραηλινές στρατιωτικές ενέργειες.

Διαβασε ακομα

Γάζα: Η χαρτογράφηση μιας γενοκτονίας και η φρίκη του πολέμου σε αριθμούς

Ο αγώνας για να εξηγήσουμε τον πόλεμο στα παιδιά

Αγωνίζεται να εξηγήσει στα παιδιά του τη φρίκη που συμβαίνει στην πατρίδα του. «Ακόμα και αν καταλάβουν, δεν θα τα βοηθήσει. Αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι να το καταλάβει ο κόσμος και να κάνει κάτι πρακτικό γι’ αυτό».

Ο Abu Toha και η οικογένειά του βρήκαν καταφύγιο στις ΗΠΑ, αλλά η απογοήτευσή του από την αμερικανική πολιτική είναι αισθητή. Θυμάται μια στιγμή που το παιδί του μπέρδεψε τα σύννεφα με τον καπνό των βομβών που χρησιμοποιεί το Ισραήλ στη Γάζα. «Είπε, μπαμπά, μπαμπά, πρόσεχε και κοίταξα. Ήταν τα σύννεφα».

Τα μισά από τα ποιήματα αυτής της δεύτερης συλλογής γράφτηκαν τον περασμένο χρόνο, τα άλλα μισά πριν από την 7η Οκτωβρίου. «Αυτό από μόνο του είναι μια μαρτυρία ότι αυτό που συμβαίνει από τότε, συμβαίνει εδώ και χρόνια», τονίζει, μια αναφορά στις στερήσεις που υπέστησαν οι άνθρωποι στη Γάζα κάτω από τους ισραηλινούς περιορισμούς που επιβλήθηκαν πολύ πριν από τον πόλεμο.

Για τον ίδιο, η αφήγηση ιστοριών δεν είναι απλώς ένας τρόπος μνήμης, αλλά ένα κάλεσμα για δράση. «Αν αυτοί οι άνθρωποι δεν επιβιώσουν, τουλάχιστον οι ιστορίες τους επιβιώνουν». Το μήνυμά του είναι σαφές: Ο κόσμος δεν μπορεί απλώς να παρακολουθεί αυτές τις ιστορίες – πρέπει να δράσει. Οι αφηγήσεις των παγιδευμένων κάτω από τα ερείπια, των εγκύων γυναικών που παλεύουν να επιβιώσουν και των ορφανών παιδιών πρέπει να φτάσουν σε αυτούς που έχουν την εξουσία.

Ο Abu Toha εκφράζει την απογοήτευσή του για τη διεθνή κοινότητα, ιδίως για τις ΗΠΑ, οι οποίες συνεχίζουν να εξοπλίζουν το Ισραήλ. «Γιατί δεν μπορούσαν να σταματήσουν τη σφαγή στη Γάζα που πλήττει κυρίως τα παιδιά;» αναρωτιέται.

Ο Abu Toha δήλωσε στο CNN την περασμένη εβδομάδα ότι έχασε 31 μέλη της ευρύτερης οικογένειάς του. «Η οικογένειά μου εξακολουθεί να βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο», είπε. Μόλις τρεις ημέρες αργότερα, μοιράστηκε μια φωτογραφία της 7χρονης ξαδέλφης του, Sama, η οποία, όπως λέει, σκοτώθηκε σε άλλη μια αεροπορική επιδρομή, μαζί με άλλα 18 μέλη της ευρύτερης οικογένειάς του.

I write with a heavy heart that my cousin Sama, 7 years old, has been killed in the air strike on their house along with 18 members of her family, which is my extended family.
In the house was the grandmother, Fatima, who was my grandmother’s sister. She was killed too with two… pic.twitter.com/VbKeiWbtmN

— Mosab Abu Toha (@MosabAbuToha) October 18, 2024

Η Sama μάθαινε αγγλικά. Κάθε φορά που μιλούσε με τον μεγαλύτερο ξάδελφό της, του έλεγε όλο το νέο αγγλικό λεξιλόγιο που είχε απομνημονεύσει από την τελευταία φορά που μίλησαν.

Οι γονείς και τα αδέλφια του Abu Toha εξακολουθούν να ζουν στη Γάζα – η μία εκ των οποίων είναι αρκετών μηνών έγκυος και αναγκάστηκε να μετακομίσει για άλλη μια φορά, καθώς το Ισραήλ ανανέωσε την πολιορκία του στο βόρειο τμήμα του θύλακα.

«Θεός φυλάξοι, αν εγώ, αν χάσω κάποιον από τους άμεσους συγγενείς μου, δεν θα μπορέσω να τους αποχαιρετήσω. Αυτό σημαίνει να είσαι από τη Γάζα», λέει με φωνή γεμάτη συγκίνηση.