Σε όλη της τη ζωή, η Sarah Thornton δεν είχε δώσει ιδιαίτερη σημασία στο στήθος της. Υπήρχαν φυσικά, και είχαν θρέψει δύο παιδιά. Κατά καιρούς είχαν προσελκύσει ανεπιθύμητη προσοχή, ωστόσο τελευταία έγιναν πηγή ανησυχίας: Με ιστορικό καρκίνου του μαστού στην οικογένειά της και μετά από χρόνια επαγρύπνησης και εξετάσεων, το 2018 η Thornton επρόκειτο να υποβληθεί σε προληπτική διπλή μαστεκτομή.

Όταν προετοιμαζόταν για την επέμβαση, συνειδητοποίησε ότι ακόμη δεν είχε δώσει ιδιαίτερη σημασία στο στήθος της, ούτε στο πώς θα ήταν να έχει «νέα» στήθη με τη μορφή εμφυτευμάτων. Όταν αποδείχθηκε ότι ήταν μεγαλύτερα από το αναμενόμενο, σοκαρίστηκε, «αλλά τελικά», λέει, «δεν ήταν τόσο η αισθητική που είχε σημασία, αλλά η αίσθηση». Ένιωθε ότι έχασε την αίσθηση του στήθους της. «Αυτό με έβαλε σε σκέψεις που δεν είχαν πριν» εξομολογείται.

Το βιβλίο της Thornton, Tits Up: What Our Beliefs About Breasts Reveal About Life, Love, Sex and Society, αποτελεί μια βαθιά κατάδυση στους κόλπους της εμμονής μας με το γυναικείο στήθος.

Η συγγραφή του βιβλίου, όπως λέει, μεταμόρφωσε τον τρόπο με τον οποίο βλέπει το δικό της στήθος. «Πραγματικά, από την πεποίθηση ότι αποτελούν ένα είδος επιφανειακού αξεσουάρ, πέρασα στο να τα θεωρώ ως ένα πραγματικά σημαντικό μέρος του σώματος μας- ένα μέρος χωρίς το οποίο δεν θα υπήρχε ανθρώπινο είδος».

«Το πάνω μέρος του σώματός μας έχει καταληφθεί από την ανδρική κυριαρχία και δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο βαθιά πατριαρχική ήταν ακόμα και η δική μου αντίληψη για το στήθος. Τα απέρριπτα ως χαζά βυζιά, επειδή τοποθετούνται, κυρίως στην κουλτούρα μας, ως ερωτικά παιχνίδια και δεν ήθελα να είμαι απλώς ένα ερωτικό παιχνίδι».

«Η σεξουαλικοποίηση του στήθους προκαλεί σε πολλές γυναίκες πολύ άγχος, ανησυχία και δυσαρέσκεια. Αυτό είναι πραγματικά κρίμα, αν όχι σοβαρό πολιτικό πρόβλημα, και νομίζω ότι η ανύψωση της εκτίμησης αυτού του μέρους του σώματος είναι τόσο εμβληματική όσο και η ίδια η γυναικεία φύση».

Σε ποιον ανήκει το γυναικείο στήθος;

Η Thornton, μεγάλωσε στον Καναδά, με μητέρα Βρετανίδα, ενώ στη συνέχεια πέρασε 26 χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ήταν δημοσιογράφος τέχνης, ακαδημαϊκός και συγγραφέας βιβλίων, μεταξύ των οποίων το Seven Days in the Art World.

Ζει στις ΗΠΑ εδώ και 12 χρόνια, τώρα στη δυτική ακτή με τη σύζυγό της, την γκαλερίστα Jessica Silverman. Έχει ιδιαίτερη αδυναμία στη λέξη «βυζιά», όπως λέει. «Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι στα κινεζικά, μια από τις κυρίαρχες λέξεις της αργκό είναι η αντίστοιχη του “milkies”. Αυτό δεν ισχύει στις ΗΠΑ ή στην αγγλοσαξονική κουλτούρα. Η μόνη ισοδύναμη λέξη θα ήταν το “jugs”, ως κάτι που υποδηλώνει τη διατροφική λειτουργία, η οποία είναι ο εξελικτικός λόγος ύπαρξης του στήθους μας».

Να διεκδικήσουμε τη λέξη «βυζιά»

Στη Thornton αρέσουν τα «tits», ενώ η λέξη«tits up» (που είναι ο τίτλος του βιβλίου της) είναι εμπνευσμένη από την αμερικανική αργκό της showbiz με την οποία εύχεσαι καλή τύχη – μια πολύ πιο θετική συσχέτιση από τη βρετανική εκδοχή που σημαίνει ατυχία ή καταστροφή.

«Τα βυζιά είναι η νούμερο ένα λέξη που χρησιμοποιείται στο διαδίκτυο για το στήθος», λέει, «και μου φάνηκε ότι οι γυναίκες πρέπει να διεκδικήσουν αυτήν τη λέξη. Στις ΗΠΑ, οι άνδρες χρησιμοποιούν ένα πολύ ευρύτερο λεξιλόγιο για να περιγράψουν το στήθος από ό,τι οι γυναίκες, και αυτό μου φάνηκε ως red flag.

Πώς γίνεται τα έφηβα αγόρια να χρησιμοποιούν 10 λέξεις για το στήθος και τα έφηβα κορίτσια μόνο μία; Σε ποιον ανήκουν;» διερωτήθηκε.

Τα «ηττημένα» βυζιά

Για πολλά κορίτσια, η ανάπτυξη του στήθους τους είναι συχνά η πρώτη φορά που συνειδητοποιούν με άβολο τρόπο ότι τραβούν την ανδρική προσοχή.

Όταν η Thornton ήταν 15 ετών, ένας ηλικιωμένος συνάδελφός της χούφτωσε το στήθος της στο εστιατόριο όπου εργαζόταν. Λίγα χρόνια αργότερα, σε ένα πάρτι δέχτηκε επίθεση από τον πολύ μεγαλύτερο φίλο της αδελφής μιας φίλης της. Τα στήθη της, γράφει, «είχαν μετατραπεί σε ηττημένα βυζιά που έπρεπε να θαφτούν μέσα σε υπερμεγέθη πουλόβερ».

Κοιτάζοντας πίσω, λέει, ότι όλα αυτά ήταν ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία του σώματός της. «Είμαι σίγουρη ότι αυτό τροφοδοτούσε το γεγονός ότι ήμουν το είδος του ανθρώπου που δεν επιδείκνυε το ντεκολτέ του. Έχω βαθύ σεβασμό και αγάπη προς τις γυναίκες που αγαπούν το ντεκολτέ τους, απλώς εγώ δεν ήμουν καλή σε αυτό. Ένιωθα τόσο αμήχανη και ευάλωτη» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Όταν η Thornton θήλασε τα δύο μεγαλύτερα παιδιά της, που τώρα είναι 20 ετών, το στήθος της απέκτησε μία διαφορετική ερμηνεία, αλλά δεν ήταν και μια ιδιαίτερα θετική εμπειρία. «Πραγματικά εύχομαι να είχα αγαπήσει τον θηλασμό περισσότερο από ό,τι τον αγάπησα. Δεν τον αγάπησα και αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι το στήθος μου ήταν μια τέτοια πηγή σύγκρουσης με εμένα».

Τα στήθη μέσα από τα λόγια των γυναικών

Η έρευνα της Thornton την οδήγησε από στριπτιτζάδικα μέχρι κλινικές αισθητικών επεμβάσεων και τράπεζες δωρητών γάλακτος.

«Όλο το βιβλίο είναι πραγματικά γραμμένο μέσα από τα μάτια των γυναικών», λέει. Για μια τρανς γυναίκα από την οποία παίρνει συνέντευξη, η χειρουργική επέμβαση στο στήθος ήταν βασικό στοιχείο για τη θηλυκότητά της.

Όσον αφορά στα στριπ κλαμπς, η Thornton – η οποία ανήκει στο στρατόπεδο που θεωρεί ότι «η σεξουαλική εργασία είναι εργασία», κάτι που μπορεί να έρθει σε σύγκρουση με πολλές φεμινίστριες – καταλήγει στο συμπέρασμα ότι για τις γυναίκες που εργάζονται εκεί, τα στήθη δεν είναι τόσο σεξουαλικά αντικείμενα, όσο «βοηθοί για τη μισθωτή εργασία».

Μια καλλιτέχνις, η Clarity Haynes, η οποία δημιούργησε έναν πίνακα με τα στήθη της Thornton, ήταν κάποτε στρίπερ. «Έλεγε ότι δεν είχε πρόβλημα εάν πληρωνόταν γι’ αυτό», λέει η Thornton, «αλλά θα εκνευριζόταν πολύ αν απλά περπατούσε στον δρόμο και οι άντρες κοιτούσαν το στήθος της».

Η σεξουαλικοποίηση του στήθους

Με δεδομένη την εμμονή μας με το στήθος, είναι συναρπαστικό να συνειδητοποιήσουμε ότι σχετικά πρόσφατα το στήθος απέκτησε τόσο μεγάλη σεξουαλική σημασία.

Η Thornton εντοπίζει τη σεξουαλικοποίησή τους στη Δύση στη Γαλλία του 15ου αιώνα. «Τα στήθη, προκειμένου να ερωτικοποιηθούν πλήρως, χρειάζεται να αποσυνδεθούν από την πρωταρχική τους χρήση» λέει, σημειώνοντας πως η πρώτη πολιτιστική απόδειξη αντλείται από τη γαλλική αναγεννησιακή ζωγραφική «με τα πορτρέτα που παράγγελναν οι Γάλλοι βασιλιάδες στις ερωμένες τους που είχαν αυτά τα παρθένα στήθη».

Η μόδα του στήθους αλλάζει και στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, όπου τα μεγάλα στήθη ήταν επιθυμητά και τα συναισθήματα των γυναικών για το στήθος τους «άρχισαν να επηρεάζονται από τα σχήματα των εμφυτευμάτων – το στρογγυλό σχήμα και μέγεθος της Pamela Anderson».

Αν και τα μεγάλα στήθη δεν είναι πλέον της μόδας, «η χειρουργική στήθους δεν πρόκειται να εξαφανιστεί», λέει η Thornton. «Η ανόρθωση βρίσκεται σε άνοδο». Στις ΗΠΑ, ο αριθμός των εμφυτευμάτων κορυφώθηκε το 2007. Η δρ Carolyn Chang, την επέμβαση της οποίας παρακολουθεί η Thornton, λέει ότι «τα εμφυτεύματα, ή τουλάχιστον τα μεγάλα, γίνονται λιγότερο της μόδας. Οι γυναίκες θέλουν αθλητικά σώματα».

Στήθος και θηλασμός

Σε μια κουλτούρα όπου ο δημόσιος θηλασμός μπορεί να είναι άβολος για πολλές γυναίκες, λείπει τόσο η υποστήριξη για την καθιέρωσή του όσο και τα εργασιακά δικαιώματα. Στη συνέχεια, υπάρχουν οι γυναίκες που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να θηλάσουν για διάφορους λόγους. «Μία από τις συνεντευξιαζόμεν΄ςς μου ήταν θύμα σεξουαλικής κακοποίησης και αποφάσισε πριν γεννήσει ότι δεν θα θηλάσει».

Η γυναίκα, η Elysia, αποδείχθηκε ότι παρήγαγε τόσο γάλα που κατέληξε να δωρίσει 80 γαλόνια σε μια τράπεζα γάλακτος που τρέφει πρόωρα μωρά. Ο γιος της επίσης μεγάλωσε με το γάλα της. «Αλλά ποτέ δεν θήλασε. Αντλούσε και του παρέδιδε νωπό γάλα, φρέσκο, από «κανάτα σε κανάτα». Αυτό που είναι πραγματικά όμορφο σε αυτή την ιστορία είναι ότι άλλαξε εντελώς τη σχέση με το στήθος της μέσα από αυτή την εμπειρία. Αυτά τα πράγματα γύρω από τα οποία ένιωθε αφόρητο πόνο και ντροπή, έγιναν κάτι για το οποίο είχε αγάπη, επειδή έτρεφαν τόσο καλά το αγόρι της».

Free the Nipple

Όταν η Thornton επιχείρησε να εισέλθει στον κόσμο του σχεδιασμού των σουτιέν, διαπίστωσε την κυριαρχία του μαξιλαριού «αφρώδους» τύπου που δημιουργούσε μια λεία εμφάνιση, κρύβοντας τις θηλές. Μία αξιοσημείωτη εξαίρεση είναι το «nipple push-up bra» της Skims, το οποίο διαθέτει ένα μαξιλαράκι με θηλή, το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα αποσπώντας μάλιστα μεγάλη δημοσιότητα.

Αυτό έφερε την Thornton στο κίνημα Free the Nipple, το οποίο ξεκίνησε το 2012 για να αναδείξει τη σεξουαλικοποίηση των γυναικείων θηλών και να δώσει στις γυναίκες χωρίς πουκάμισο τα ίδια δικαιώματα με τους άνδρες.

Στην αρχή η Thornton είχε αμφιβολίες γι’ αυτό. «Έλεγα, είναι πραγματικά σημαντικό; Αφού έκανα την έρευνα, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για ένα πραγματικά θεμελιώδες πρόβλημα». Η απόκρυψη των θηλών των γυναικών αποτελεί απόδειξη της ανισότητας που υφίστανται οι γυναίκες, καθώς όπως υπογραμμίζει «το στήθος των ανδρών και των γυναικών δεν αντιμετωπίζεται ισότιμα στην κοινωνία μας και δεν συνδέεται με το ίδιο πράγμα».

«Οι θηλές των ανδρών είναι ορατές παντού. Δεν τις πρόσεχα καν μέχρι που άρχισα να δουλεύω πάνω σε αυτό το βιβλίο και τότε είδα παντού ανδρικές θηλές. Ένα λευκό πουκάμισο είναι η συνταγή για μια ανδρική θηλή».

Οι γυναίκες τείνουν να μην αισθάνονται άνετα να δείχνουν τις δικές τους, «και αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι υπάρχει αυτή η αντίληψη ότι το στήθος μας είναι πρωτίστως αντικείμενο του σεξ, δεν μας ανήκει και ότι αν βγάλουμε το μπλουζάκι μας, λέμε: “Έλα να με πηδήξεις”. Αυτό αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα για τις γυναίκες».

Η Thornton ελπίζει ότι το βιβλίο της θα συμβάλλει στην αναβάθμιση της θέσης του γυναικείου στήθους, με στόχο οι γυναίκες να νιώσουν περισσότερο αποδεκτές, χωρίς να αισθάνονται ότι κρίνονται συνεχώς.

Άραγε, θα μπορέσουν ποτέ τα κρεμασμένα και γερασμένα μας στήθη να μην θεωρούνται, στην καλύτερη περίπτωση, κάτι αστείο στην κουλτούρα μας; Η Thornton αναστενάζει. «Η γήρανση δεν είναι γενικά αποδεκτή» λέει. Της λείπουν τα «κρεμαστά βυζιά» της, όπως αναφέρει. «Μακάρι να μπορούσα να τους δώσω τη στοργή που νιώθω τώρα».

«Είμαι πολύ ευγνώμων που απέφυγα τη σφαίρα του καρκίνου του μαστού και που η εμπειρία αυτή με οδήγησε σε ένα μέρος όπου έμαθα πολλά». Θυμάται μία από τις γυναίκες από τις οποίες πήρε συνέντευξη, μια πληθωρική χορεύτρια μπουρλέσκ με το όνομα Dirty Martini. «Είπε ότι το στήθος είναι μια πύλη προς τη θετικότητα του σώματος και πραγματικά πιστεύω ότι αυτό ισχύει για πολλές γυναίκες. Είναι μέρος του εαυτού μας».

Με πληροφορίες από Guardian

Tags