«Περιμένουμε τα νέα για την επίσημη κατάπαυση του πυρός όπως περιμένουμε το φεγγάρι να ανατείλει, διαλύοντας το σκοτάδι της νύχτας, όπου δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα ή ζωή». Έτσι περιγράφει ένας Παλαιστίνιος το πώς κυλούν οι ώρες στην κατεστραμμένη από τον όλεθρο του πολέμου Γάζα, μέχρι η συμφωνία εκεχειρίας από τα χαρτιά να περάσει στην πράξη.

Ο λαός της Γάζας βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής από την Τετάρτη (15/01), οπότε κι έγιναν γνωστά τα πρώτα νέα για τη συμφωνία για εκεχειρία. Παγωμένοι από τις χαμηλές θερμοκρασίες κι εν μέσω των συνεχιζόμενων αεροπορικών επιδρομών, οι Παλαιστίνιοι εκφράζουν ελπίδες για μια νέα αρχή μετά από μια σύγκρουση 15 μηνών, αλλά και φόβο μήπως διαψευστούν. Ο πόλεμος στη Γάζα έχει σκοτώσει πολλές δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην περιοχή και έχει μετατρέψει σε ερείπια μεγάλες εκτάσεις της.

«Μέχρι στιγμής, οι ειδήσεις είναι τεταμένες σχετικά με τη συμφωνία … γι’ αυτό παρακολουθούμε τις ειδήσεις 24 ώρες το 24ωρο. Η αποτυχία της συμφωνίας είναι πιθανή, επειδή οι Ισραηλινοί δεν θέλουν η Γάζα και ο λαός της να ξεκουραστούν και να αναπνεύσουν», δήλωσε στον Guardian ο 37χρονος Μοχάμεντ αλ-Χεμπίλ, ο οποίος εκτοπίστηκε στις αρχές του πολέμου από το σπίτι του στη βόρεια πόλη Μπέιτ Λαχίγια στην πόλη της Γάζας.

Η συμφωνία που ανακοινώθηκε από το Κατάρ την Τετάρτη (15/01) ακολούθησε μήνες άκαρπων διαπραγματεύσεων και, εάν οριστικοποιηθεί, θα σταματήσει τις εχθροπραξίες μία ημέρα πριν από την ορκωμοσία του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, τη Δευτέρα (20/01).

Οι αναφορές ότι το Ισραήλ κατηγόρησε τη Χαμάς ότι αθέτησε μέρος της συμφωνίας και ότι το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο δεν είχε ακόμη συνεδριάσει για να επικυρώσει τη συμφωνία αύξησαν τις ανησυχίες την Πέμπτη (16/01).

«Τώρα όλοι επιθυμούν να κοιμηθούν και να ξυπνήσουν την Κυριακή (19/01), όταν οι μάχες θα έχουν σταματήσει. Η αναμονή είναι πολύ δύσκολη», δήλωσε ο Χεμπίλ.

Διαβασε ακομα

Γιατί δεν πρέπει να πανηγυρίζει κανείς για τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα

Οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα ανέφεραν σφοδρούς ισραηλινούς βομβαρδισμούς. Σε προηγούμενες συγκρούσεις στην περιοχή, και οι δύο πλευρές έχουν εντείνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις τις τελευταίες ώρες πριν από την κατάπαυση του πυρός, ως έναν τρόπο να προβάλουν τη δύναμή τους και να προκαλέσουν απώλειες της τελευταίας στιγμής στον εχθρό τους.

Ο Χεμπίλ, ο οποίος ζει σε μια σκηνή μέσα στο αθλητικό στάδιο Γιαρμούκ στην πόλη της Γάζας, δήλωσε ότι είδε τα επακόλουθα μιας επίθεσης, περιγράφοντας «ένα πολύ δύσκολο και οδυνηρό θέαμα».

«Από τότε που συνήφθη η συμφωνία, οι βομβαρδισμοί δεν έχουν σταματήσει γύρω μας», δήλωσε ο Χεμπίλ. «Είδα έναν νεαρό άνδρα με το πτώμα του αδελφού του. Φώναζε και του έλεγε: Γιατί έφυγες τώρα; Ερχόμουν να σου πω ότι ο πόλεμος τελείωσε».

Αξιωματούχοι στη Γάζα δήλωσαν ότι σχεδόν 80 άνθρωποι σκοτώθηκαν από την ανακοίνωση της εκεχειρίας την Τετάρτη (17/01), ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των θυμάτων της ισραηλινής επίθεσης σε περισσότερους από 46.700, κυρίως αμάχους.

«Ήταν μια αιματηρή μέρα και σήμερα είναι πιο αιματηρή», δήλωσε ο Ζάχερ αλ-Βαχέντι, επικεφαλής του τμήματος καταγραφής του υπουργείου Υγείας.

Ο πόλεμος πυροδοτήθηκε από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περίπου 1.200 άνθρωποι, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν άμαχοι. Οι μαχητές πήραν επίσης 251 άτομα ως ομήρους, εκ των οποίων οι 94 εξακολουθούν να κρατούνται στη Γάζα, εκ των οποίων οι 34, σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, είναι νεκροί.

Ο Σαΐντ Αλλούς, ο οποίος ζει στη βόρεια Γάζα, δήλωσε ότι ο ίδιος και οι αγαπημένοι του «περίμεναν την εκεχειρία και ήταν ευτυχισμένοι», μέχρι που οι νυχτερινές επιδρομές σκότωσαν τους συγγενείς του. «Ήταν η πιο ευτυχισμένη νύχτα από τις 7 Οκτωβρίου», είπε, μέχρι που «λάβαμε την είδηση του μαρτυρικού θανάτου 40 ανθρώπων από την οικογένεια μας».

Οι πρόσφατες χαμηλές νυχτερινές θερμοκρασίες και η έλλειψη καταφυγίου έχουν συνδυαστεί για να εντείνουν την αίσθηση του φόβου. Λίγοι στη Γάζα έχουν φυσικό αέριο, ηλεκτρικό ρεύμα ή ακόμη και καυσόξυλα για να ζεσταθούν.

Διαβασε ακομα

Γάζα: 41% περισσότεροι οι νεκροί από ό,τι έχει καταγραφεί σύμφωνα με μελέτη

Ο Άσραφ Άχμεντ Φουάαντ, 49 ετών, δήλωσε ότι καθόταν στη Χαν Γιουνίς στα νότια της Γάζας με την οικογένειά του «μέσα στο τσουχτερό κρύο».

«Περιμένουμε τα νέα για την επίσημη κατάπαυση του πυρός σαν να περιμένουμε το φεγγάρι να ανατείλει, διαλύοντας το σκοτάδι της νύχτας, όπου δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα ή ζωή», δήλωσε ο πατέρας τριών παιδιών. «Ελπίζω ότι η κατάπαυση του πυρός θα γίνει επιτέλους πραγματικότητα και ότι η ειρήνη θα επικρατήσει όχι μόνο στη Γάζα αλλά και σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή».

Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις κάνουν έκκληση για «πλημμύρα βοήθειας» μετά την κατάπαυση του πυρός. Υπάρχουν οξείες ελλείψεις σε φάρμακα, καύσιμα, τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης σε όλη τη Γάζα.

Η σύγκρουση έχει εκτοπίσει περίπου το 90% του πληθυσμού της Γάζας των 2,3 εκατομμυρίων κατοίκων, πολλοί από τους οποίους κινδυνεύουν από λιμό. Οι καταυλισμοί με σκηνές εκτείνονται τώρα σε αυτό που κάποτε ήταν παραλίες και χωράφια. Σχεδόν όλες οι υποδομές της περιοχής – καλώδια ρεύματος, αποχετεύσεις, σωλήνες νερού – έχουν καταστραφεί, όπως και μεγάλο μέρος του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης. Οι εργαζόμενοι σε υπηρεσίες βοήθειας περιγράφουν ορισμένες πρώην πολυσύχναστες πόλεις ως «σεληνιακές εικόνες».

«Περιμένουμε το άνοιγμα των διαβάσεων [από την Αίγυπτο και το Ισραήλ προς τη Γάζα] και την είσοδο ειδών πρώτης ανάγκης. Επιτέλους, ο φόβος, το άγχος και ο τρόμος που ζούμε θα τελειώσει», δήλωσε ο Φουάαντ.

Δεν είναι ακόμη σαφές ποιος θα διοικήσει τη Γάζα μετά το τέλος του πολέμου και ποιος μπορεί να πληρώσει για την ανοικοδόμηση. Μόνο ο καθαρισμός των ερειπίων της Γάζας θα απαιτούσε ένα στόλο 100 φορτηγών και θα κόστιζε μεταξύ 500 και 600 εκατ. δολαρίων, όπως διαπίστωσε μια αξιολόγηση του ΟΗΕ νωρίτερα φέτος. Οι ειδικοί λένε ότι η πλήρης ανοικοδόμηση θα μπορούσε να διαρκέσει 30 ή και περισσότερα χρόνια.

Πολλοί στη Γάζα φοβούνται ότι το Ισραήλ θα επαναλάβει τις εχθροπραξίες όταν λήξει η πρώτη από τις τρεις φάσεις της εκεχειρίας.

«Δεν είμαι ακόμη αισιόδοξος και νιώθω ότι θα προδοθούμε και ότι η κατάπαυση του πυρός θα ακυρωθεί, ακόμη και μετά την υπογραφή της συμφωνίας», δήλωσε ο Εμάν, ένας 19χρονος φοιτητής ιατρικής από τη συνοικία Τζαμπαλίγια, η οποία έχει υποστεί αποκλεισμό και σφοδρούς βομβαρδισμούς τους τελευταίους μήνες.

«Φοβάμαι πολύ ότι αφού το Ισραήλ πάρει τους αιχμαλώτους του, ο πόλεμος θα επιστρέψει. Φοβάμαι ότι θα αποτύχει. Ελπίζω με όλη μου την καρδιά, προσεύχομαι ειλικρινά στον Αλλάχ να πετύχει».

Αυτή η συμφωνία εκεχερίας ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς δεν θα τερματίσει τον πόλεμο, ούτε θα φέρει την ειρήνη. Οι εκεχειρίες δεν αποτελούν πανάκεια για τον πόλεμο, τα τραύματα, τον εκτοπισμό, την πείνα και τον θάνατο που έχουν υποστεί οι Παλαιστίνιοι τους τελευταίους 15 μήνες και που αναμφίβολα θα συνεχίσουν να υφίστανται για πολύ καιρό μετά.

Οι 15 μήνες του αιματηρού πολέμου σε αριθμούς

• Παλαιστίνιοι που σκοτώθηκαν στη Γάζα: 46.707
• Παιδιά που έχουν επιβεβαιωμένα σκοτωθεί στη Γάζα: 13.319
• Παλαιστίνιοι που αναφέρθηκαν θαμμένοι κάτω από ερείπια στη Γάζα: 11.000
• Παλαιστίνιοι τραυματίες στη Γάζα: 110.265
• Εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι στη Γάζα: 1,9 εκατομμύρια (90% του πληθυσμού)
• Επιθέσεις σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης κατά τη διάρκεια του πολέμου: 654
• Νεκροί εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας: 1,060
• Σχολεία που υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν: 534 (95% των σχολείων)
• Παιδιά εκτός τυπικής εκπαίδευσης: 660.000 (όλα τα παιδιά σχολικής ηλικίας)
• Σπίτια που υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν: 436.000 (92% του συνόλου)
• Άνθρωποι που σκοτώθηκαν στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023: περίπου 1.200
• Άνθρωποι που απήχθησαν στη Γάζα από το Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023: 251
• Όμηροι που παραμένουν στη Γάζα τον Ιανουάριο του 2025: 1,5 εκατ: 101 (37 πιστεύεται ότι είναι νεκροί)

Αριθμοί που επιβεβαιώνουν τη γενοκτονία

Περισσότεροι από 46.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί μέσα στη Γάζα από τις ισραηλινές επιθέσεις, σύμφωνα με αξιωματούχους υγείας στην περιοχή. Οι περισσότεροι από τους νεκρούς είναι άμαχοι και το σύνολο αντιπροσωπεύει περίπου το 2% του προπολεμικού πληθυσμού της Γάζας, δηλαδή έναν στους 50.

Περισσότεροι από 40.000 έχουν ταυτοποιηθεί, συμπεριλαμβανομένων 13.319 παιδιών θυμάτων, τα νεότερα μόλις λίγων ωρών. Στους ηλικιωμένους νεκρούς περιλαμβάνεται ένας προ-προπάππους 101 ετών.

Άλλοι 110.000 έχουν τραυματιστεί, πάνω από το ένα τέταρτο των οποίων ζουν τώρα με τραύματα που έχουν αλλάξει τη ζωή τους, όπως ακρωτηριασμούς, σοβαρά εγκαύματα και τραύματα στο κεφάλι.

Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά δεν αποτυπώνουν πλήρως τις απώλειες των Παλαιστινίων. Η επίσημη καταμέτρηση των νεκρών του πολέμου περιλαμβάνει μόνο εκείνους που σκοτώθηκαν από βόμβες και σφαίρες, των οποίων τα σώματα έχουν ανασυρθεί και θαφτεί.

Περίπου 10.000 άνθρωποι που σκοτώθηκαν από αεροπορικές επιδρομές πιστεύεται ότι είναι θαμμένοι σε κτήρια που κατέρρευσαν, λόγω της έλλειψης βαρέως εξοπλισμού ή καυσίμων για να σκάψουν μέσα στα ερείπια από χάλυβα και σκυρόδεμα αναζητώντας τους.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα διαπίστωσε ότι ο επίσημος απολογισμός υποεκτίμησε τους θανάτους από τραυματισμούς κατά τους πρώτους εννέα μήνες του πολέμου, αποτυγχάνοντας να καταγράψει δύο στους πέντε νεκρούς. Αυτό θα σήμαινε ότι μέχρι τον Οκτώβριο του 2024 «οι πραγματικοί αριθμοί θανάτων πιθανόν να ξεπερνούσαν τις 70.000», σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης.

Η πείνα, η έλλειψη στέγης και φαρμάκων, η ταχεία εξάπλωση των μολυσματικών ασθενειών και η κατάρρευση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης έχουν σκοτώσει πολλούς άλλους Παλαιστίνιους κατά τη διάρκεια του πολέμου. Οι Αρχές σκοπεύουν να καταμετρήσουν αυτούς τους νεκρούς όταν σταματήσουν οι μάχες, δήλωσε ο δρ Marwan al-Hams, διευθυντής των νοσοκομείων πεδίου στο υπουργείο Υγείας.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι αμφισβητούν τον αριθμό των νεκρών που δίνουν οι Αρχές στη Γάζα, υποστηρίζοντας ότι επειδή η Χαμάς ελέγχει την κυβέρνηση εκεί, οι αξιωματούχοι υγείας δεν μπορούν να δώσουν αξιόπιστα στοιχεία.

Όμως οι γιατροί και οι δημόσιοι υπάλληλοι στην περιοχή έχουν αξιόπιστο ιστορικό από προηγούμενους πολέμους. Μετά από αρκετές συγκρούσεις μεταξύ 2009 και 2021, ερευνητές του ΟΗΕ συνέταξαν τους δικούς τους καταλόγους νεκρών και διαπίστωσαν ότι ταυτίζονταν σε μεγάλο βαθμό με αυτούς από τη Γάζα.

Καταστροφές σπιτιών κι εκτοπισμός

Η εκστρατεία του Ισραήλ με έντονους αεροπορικούς βομβαρδισμούς και μαζικές κατεδαφίσεις έχει ισοπεδώσει μεγάλες εκτάσεις της Γάζας και έχει αφήσει ολόκληρες γειτονιές μόλις και μετά βίας κατοικήσιμες.

Εννέα στα 10 σπίτια στην περιοχή έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΗΕ. Σχολεία, νοσοκομεία, τζαμιά, νεκροταφεία, καταστήματα και γραφεία έχουν επίσης πληγεί επανειλημμένα.

Η καταστροφή είναι τόσο έντονη που ορισμένοι εμπειρογνώμονες λένε ότι η μεγάλης κλίμακας καταστροφή των σπιτιών και των υποδομών της καθημερινής ζωής θα πρέπει να αναγνωριστεί ως ένα νέο έγκλημα πολέμου: Domicide, δηλαδή η προγραμματισμένη, σκόπιμη καταστροφή ενός σπιτιού, που προκαλεί πόνο στον κάτοικο.

Ακόμα και εκεί όπου τα σπίτια στέκονται ακόμα όρθια, πολλοί κάτοικοι αναγκάστηκαν να τα εγκαταλείψουν. Το 80% της επικράτειας της Γάζας τέθηκε υπό εντολή εκκένωσης που ήταν ακόμη ενεργή στα τέλη Δεκεμβρίου.

Περίπου 1,9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί, το 90% του πληθυσμού, με πολλούς από αυτούς να αναγκάζονται να μετακινούνται επανειλημμένα.

Εκατοντάδες χιλιάδες ζουν τώρα σε πόλεις από αντίσκηνα και σε σοβαρά υπερπλήρη καταφύγια με κακές συνθήκες υγιεινής και πρόσβαση σε ελάχιστο καθαρό νερό. Τα καταφύγια έχουν επίσης δεχθεί επιθέσεις.

Για να ξεκινήσει η ανοικοδόμηση, η Γάζα θα χρειαστεί μια συγκλονιστική επιχείρηση καθαρισμού. Ο πόλεμος έχει αφήσει πάνω από 40 εκατομμύρια τόνους συντριμμιών, σε κτήρια που κατέρρευσαν και μπορεί να είναι γεμάτα εκρηκτικά, συμπεριλαμβανομένων και βομβών που δεν έχουν εκραγεί. Η απομάκρυνσή τους θα μπορούσε να διαρκέσει πάνω από μια δεκαετία, προειδοποίησε την άνοιξη κορυφαίος αξιωματούχος του ΟΗΕ για την αποναρκοθέτηση.

Ο ισραηλινός στρατός λέει ότι ο αγώνας του είναι εναντίον της Χαμάς και όχι της Γάζας, ότι οι βομβαρδισμοί του είναι ανάλογοι με τις απειλές και ότι καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να προειδοποιήσει τους πολίτες για επικείμενες επιθέσεις.

Our war is against Hamas, not against the people of Gaza

IDF Spokesperson explains the steps that we’re taking to help international organizations distribute humanitarian aid to civilians in Gaza. pic.twitter.com/0T71gRkUQi

— Israel Defense Forces (@IDF) January 9, 2024

Πείνα και ελλείψεις ανθρωπιστικής βοήθειας

Οι ισραηλινοί έλεγχοι στην είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και η καταστροφή της γεωργικής παραγωγής στο εσωτερικό της περιοχής οδήγησαν σε εκτεταμένη πείνα και υποσιτισμό.

Τον Νοέμβριο του 2024, ο ΟΗΕ δήλωσε ότι οι αποστολές βοήθειας και οι εμπορικές αποστολές στη Γάζα ήταν στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Οκτώβριο του 2023, και ένας διεθνής παρατηρητής δήλωσε ότι ο λιμός ήταν πιθανότατα «επικείμενος» στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας.

Τον Ιανουάριο ο ΟΗΕ δήλωσε ότι το 96% των παιδιών κάτω των δύο ετών και των γυναικών στη Γάζα δεν έπαιρναν τις απαιτούμενες θρεπτικές ουσίες, 345.000 άνθρωποι αντιμετώπιζαν καταστροφικές ελλείψεις τροφίμων και 876.000 αντιμετώπιζαν επείγοντα επίπεδα επισιτιστικής ανασφάλειας.

Ο υποσιτισμός κατά την εγκυμοσύνη και την παιδική ηλικία εμποδίζει την πνευματική και σωματική ανάπτυξη, οπότε πολλά παιδιά που επέζησαν από τον πόλεμο θα υποστούν δια βίου επιπτώσεις από την έλλειψη τροφίμων.

Το Ισραήλ δήλωσε ότι δεν περιόρισε τις αποστολές βοήθειας και επέρριψε την ευθύνη για τυχόν ελλείψεις σε αποτυχίες της υλικοτεχνικής υποδομής των οργανισμών βοήθειας ή σε κλοπές επισιτιστικής βοήθειας από τη Χαμάς.

Περιβάλλον

Τουλάχιστον η μισή δενδρώδης βλάστηση της Γάζας έχει καταστραφεί, το έδαφος και το νερό έχουν μολυνθεί και υπάρχουν τεράστιες ζημιές στη γεωργική γη. Η καταστροφή θα έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα, την επισιτιστική ασφάλεια και την υγεία των κατοίκων, λένε οικολόγοι και ακαδημαϊκοί.

Ορισμένες ζημιές έχουν προέλθει άμεσα από τις ισραηλινές επιθέσεις σε αγροκτήματα και άλλες υποδομές.

Μέχρι τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, περίπου το 40% της γης στη Γάζα που χρησιμοποιούνταν προηγουμένως για την παραγωγή τροφίμων είχε καταστραφεί, σύμφωνα με έρευνα της Forensic Architecture. Δορυφορική ανάλυση που αποκαλύφθηκε στον Guardian δείχνει ότι τα αγροκτήματα έχουν καταστραφεί και σχεδόν τα μισά δέντρα της περιοχής έχουν αφανιστεί.

Ο ισραηλινός στρατός προκάλεσε ζημιές ή κατέστρεψε τουλάχιστον 31 από τις 54 δεξαμενές νερού μέχρι τα τέλη Αυγούστου, διαπίστωσε το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τοξικά κατάλοιπα από πυρομαχικά και πυρκαγιές έχουν μολύνει τόσο το έδαφος όσο και τις προμήθειες νερού.

Άλλες μορφές ζημιών ήταν έμμεσες, σύμφωνα με τον Guardian. Όταν το Ισραήλ διέκοψε τις προμήθειες καυσίμων, ηλεκτρικής ενέργειας και χημικών μέσα στην πρώτη εβδομάδα του πολέμου, όλες οι μονάδες επεξεργασίας λυμάτων και οι περισσότερες μονάδες άντλησης λυμάτων αναγκάστηκαν να κλείσουν, οδηγώντας σε υπερχείλιση λυμάτων στη θάλασσα και στα υπόγεια ύδατα.

Εν μέσω εκτεταμένων ελλείψεων βοήθειας οι πεινασμένοι και παγωμένοι κάτοικοι της Γάζας έχουν επίσης κάψει τοξικά πλαστικά και έχουν κόψει δέντρα για να χρησιμοποιήσουν τα ξύλα για καύσιμα και μαγείρεμα.