Μία από τις πιο καθηλωτικές επιχειρήσεις των ανταρτών στη Συρία, σε αυτό το διάστημα των λίγων ημερών που ξεκίνησαν την επίθεσή τους και έφτασαν τελικά στην ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ, ήταν η απελευθέρωση κρατουμένων από τη Saydnaya αλλά και αρκετές ακόμα τρομακτικές φυλακές.

Ξεκινώντας από τον βορρά και καταλαμβάνοντας Χαλέπι, Χάμα, Χομς και Δαμασκό, έσπασαν μεγάλες φυλακές, άνοιξαν μπουντρούμια και έβγαλαν έξω τους κρατούμενους, λέγοντάς τους ότι πλέον ήταν ασφαλείς.

Η προσπάθεια να εντοπιστούν κρατούμενοι που ήταν ξεχασμένοι σε υπόγεια, αρκετά μέτρα κάτω από τη γη, ζώντας σε απάνθρωπες συνθήκες, είναι σε εξέλιξη και πλέον συμμετέχουν και εργαζόμενοι σε οργανώσεις αρωγής. Εκτιμάται ότι το καθεστώς κρύβει κι άλλες μυστικές, υπόγειες τοποθεσίες, όπου κρατούνταν επί σειρά αντικαθεστωτικοί, αναφέρει χαρακτηριστικά το Al Jazeera.

Η προσπάθεια αυτή προσφέρει αμυδρή ελπίδα σε αμέτρητες συριακές οικογένειες των οποίων μέλη «εξαφανίστηκαν» και κατέληξαν σε ένα σύστημα φυλακών που παρομοιάζεται με τα στρατόπεδα θανάτου.

Πόσες φυλακές υπήρχαν στη Συρία;

Περισσότερα από 100 κέντρα κράτησης – σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών – και ένας άγνωστος αριθμός μυστικών εγκαταστάσεων.

Δύο από τις πιο διαβόητες φυλακές ήταν η Tadmor και η Saydnaya.

Βρίσκονταν στην έρημο της αρχαίας πόλης της Παλμύρας και λίγο έξω από τη Δαμασκό, αντίστοιχα.

Τι συνθήκες επικρατούσαν στις φυλακές της Συρίας;

Απάνθρωπες. Φρικτές. Το 2014, ένας αποστάτης του καθεστώτος, ο οποίος χρησιμοποιούσε το όνομα «Καίσαρας», διέφυγε από τη Συρία με δεκάδες χιλιάδες εικόνες που έδειχναν τα ακρωτηριασμένα σώματα κρατουμένων που σκοτώθηκαν ή βασανίστηκαν στις συριακές φυλακές.

Παρέδωσε περίπου 53.276 αρχεία σε συριακές και διεθνείς ομάδες και ακτιβιστές για τα δικαιώματα.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) υπολόγισε ότι οι φωτογραφίες αποδείκνυαν ότι τουλάχιστον 6.786 άνθρωποι είχαν πεθάνει υπό την επιτήρηση της κυβέρνησης.

Η Διεθνής Αμνηστία αναφέρθηκε περαιτέρω στη φυλακή Saydnaya ως «σφαγείο» το 2017, αφού διαπίστωσε ότι χιλιάδες άνθρωποι είχαν εκτελεστεί εκεί.

Σκοτώθηκαν σε μαζικούς απαγχονισμούς ή βασανίστηκαν μέχρι θανάτου, μεταξύ άλλων με στέρηση τροφής, νερού και φαρμάκων.

Στη συνέχεια, οι συριακές αρχές τους πετούσαν σε ομαδικούς τάφους.

Η Αμνηστία δήλωσε ότι οι δολοφονίες ισοδυναμούν με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τους αντάρτες, στις φυλακές εντοπίζονται πτώματα ανθρώπων χωρίς μάτια, χέρια και πόδια, δείγμα των βασανιστηρίων που υπέστησαν πριν πεθάνουν.

Πόσοι άνθρωποι βασανίστηκαν στη φυλακή;

Περίπου 157.634 Σύροι συνελήφθησαν μεταξύ Μαρτίου 2011 και Αυγούστου 2024.

Από αυτόν τον αριθμό, 5.274 ήταν παιδιά και 10.221 γυναίκες.

Χιλιάδες άλλοι απήχθησαν από τις υπηρεσίες ασφαλείας της Συρίας κατά τη διάρκεια της βασιλείας του πατέρα του Μπασάρ αλ Άσαντ, Χαφέζ, ο οποίος ανέβηκε στην εξουσία το 1971.

Ο γιος του ανέλαβε τον έλεγχο της χώρας το 2000, μετά τον θάνατο του Χαφέζ.

Υπάρχουν ακόμη Σύροι στη φυλακή;

Υπάρχουν αμέτρητοι άνθρωποι ακόμη παγιδευμένοι σε υπόγεια μπουντρούμια, σύμφωνα με ανθρωπιστικές οργανώσεις.

Οι αρχές κάλεσαν πρώην στρατιώτες και δεσμοφύλακες να δώσουν στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης τους κωδικούς πρόσβασης για να ξεκλειδώσουν τις υπόγειες ηλεκτρονικές πόρτες, υποστηρίζοντας ότι χιλιάδες κρατούμενοι εξακολουθούν να είναι παγιδευμένοι σε αυτά τα μπουντρούμια, σύμφωνα με εικόνες από κάμερες κλειστού κυκλώματος.

Τα Λευκά Κράνη της Συρίας έχουν επίσης προσφέρει χρηματική αμοιβή σε όποιον δώσει πληροφορίες που θα βοηθήσουν στην αποκάλυψη κάποιας μυστικής εγκατάστασης.

Δεν είναι σαφές πόσοι ακριβώς βρίσκονται ακόμη πίσω από τα κάγκελα, ωστόσο οι αντάρτες έχουν απελευθερώσει μέχρι στιγμής χιλιάδες γυναίκες, καθώς και ηλικιωμένους και μεσήλικες άνδρες – ορισμένοι από τους οποίους πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στη φυλακή.

Οι αντάρτες ανακάλυψαν επίσης μικρά παιδιά υπό την επιτήρηση του καθεστώτος.

Πώς βασανίστηκαν οι άνθρωποι;

Με αδιανόητους τρόπους.

Το συριακό καθεστώς χρησιμοποιούσε διάφορες τεχνικές για να τιμωρήσει πραγματικούς και θεωρούμενους αντιπάλους. Μαστίγωναν τους κρατούμενους, τους στερούσαν τον ύπνο και τους έκαναν ηλεκτροσόκ.

Γυναίκες και άνδρες γδύνονταν συστηματικά, τους έδεναν τα μάτια και τους βίαζαν.

Επιπλέον, τρεις συγκεκριμένες μέθοδοι βασανιστηρίων έγιναν πασίγνωστες στη Συρία για το κυριολεκτικό σπάσιμο της πλάτης ενός κρατούμενου.

Η πρώτη ήταν γνωστή ως «γερμανική καρέκλα»: Οι δεσμοφύλακες έβαζαν τους κρατούμενους να κάθονται σε μια καρέκλα και τους λύγιζαν τόσο προς τα πίσω, μέχρι να σπάσει η σπονδυλική τους στήλη.

Η δεύτερη ονομαζόταν «ιπτάμενο χαλί»: Τα θύματα τοποθετούνταν σε μια πτυσσόμενη ξύλινη σανίδα. Στη συνέχεια, οι φρουροί σήκωναν τις δύο πλευρές της σανίδας, φέρνοντας τα γόνατα και το στήθος του θύματος κοντά, μέχρι η θέση αυτή να προκαλέσει τεράστιο πόνο στην πλάτη.

Τέλος, οι δεσμοφύλακες συχνά έδεναν τους κρατούμενους σε μια σκάλα και στη συνέχεια έσπρωχναν τη σκάλα και έβλεπαν το θύμα να πέφτει ανάσκελα – ξανά και ξανά.

Γιατί το καθεστώς συνέλαβε και βασάνισε τόσους πολλούς Σύρους;

Για να τους τρομοκρατήσει ώστε να υποταχθούν.

Πριν από τη συριακή εξέγερση του 2011, οι άνθρωποι στη χώρα συνήθιζαν να λένε «οι τοίχοι έχουν αυτιά» για να αναφερθούν στο εκτεταμένο σύστημα παρακολούθησης των μυστικών υπηρεσιών και το δίκτυο κατασκόπων του καθεστώτος, το φοβερό Mukhabarat.

Όποιος έκανε ένα επικριτικό σχόλιο για το καθεστώς κινδύνευε να εξαφανιστεί σε ένα από τα μπουντρούμια του…