Με την Ανταρκτική να θερμαίνεται με πρωτοφανή ρυθμό, οι επιστήμονες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο υπερβολικά λεπτού πάγου και εξοπλισμού που πέφτει από κάτω στη θάλασσα.

Για 20 χρόνια, ο Σάιμον Μόρλεϊ κάνει τρύπες στον θαλάσσιο πάγο της Ανταρκτικής και καταδύεται στα παγωμένα νερά από κάτω για να μελετήσει παράξενους και πολύχρωμους θαλάσσιους οργανισμούς – όπως θαλάσσιες ασκίδες και σφουγγάρια. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή λεπταίνει τον πάγο, καθιστώντας τον συχνά μη ασφαλή για μετακινήσεις.

«Κάναμε 100 ή περισσότερες καταδύσεις μέσω του θαλάσσιου πάγου τον χειμώνα [στο παρελθόν]», λέει ο Μόρλεϊ, θαλάσσιος βιολόγος στην British Antarctic Survey (BAS). «Πέρυσι, νομίζω πως [οι συνάδελφοί μου] κατάφεραν μόλις πέντε με δέκα καταδύσεις».

Ο πάγος δημιουργεί μια κατάσταση Catch-22. «Είναι πολύ παχύς για να βγάλουν τις βάρκες, αλλά όχι αρκετά παχύς για να κάνουν τρύπες με αλυσοπρίονο και να κάνουν καταδύσεις», εξηγεί. Μια χρήσιμη λύση, όμως, είναι να διατηρούν τις βάρκες έτοιμες τον χειμώνα, ώστε να μπορούν να ξεκινήσουν αμέσως όταν υπάρξει κατάλληλο παράθυρο ευκαιρίας, προσθέτει.

Συχνά σκεφτόμαστε την Ανταρκτική ως έναν τόπο πάντα καλυμμένο από πάγο. Όμως, ενώ η ήπειρος παραμένει δύσκολη και αφιλόξενη για τον άνθρωπο, αλλάζει. Ο όγκος του παγωμένου νερού στην Ανταρκτική μειώνεται δραματικά, η βλάστηση εξαπλώνεται και οι θερμοκρασίες του αέρα αυξάνονται.
Οι επιστήμονες που μελετούν την Ανταρκτική και τους οργανισμούς που ζουν εκεί έχουν παρατηρήσει αυτές τις αλλαγές, ιδιαίτερα επειδή οι δουλειές τους γίνονται δυσκολότερες.

«Ο παγετώνας όπου έμαθα να κάνω σκι στη Νότια Γεωργία δεν είναι πλέον παγετώνας, δεν υπάρχει πια», λέει ο Μόρλεϊ, ο οποίος εργάζεται στην Ανταρκτική από το 2005. Αντίθετα, το νησί, που βρίσκεται βορειοανατολικά της Ανταρκτικής Χερσονήσου, έχει αποκτήσει περιοχές με γυμνό έδαφος και μπαλώματα με επεμβατικά λιβάδια. Καθώς δεν είναι πλέον εφικτό να πραγματοποιούν πολλές καταδύσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους για τη μελέτη της θαλάσσιας ζωής, αυτός και οι συνάδελφοί του προσπαθούν να πραγματοποιούν τις καταδύσεις κατά συστάδες το καλοκαίρι και τον χειμώνα, ώστε να κάνουν εποχικές συγκρίσεις αντί για συνεχή παρακολούθηση.

Ο Μόρλεϊ ενθουσιάζεται με τα εξαιρετικά είδη που έχει δει στα ταξίδια του: «Απίστευτοι κήποι από σφουγγάρια, ανεμώνες και θαλάσσιες ασκίδες – είναι απολύτως εκπληκτικοί». Ωστόσο, αυτοί οι υποβρύχιοι παράδεισοι απειλούνται.

Καθώς υπάρχει λιγότερος πάγος να καλύπτει τα κρύα νερά όπου ζουν αυτά τα ζώα, τα φύκια που ανθίζουν λόγω της αυξημένης ποσότητας φωτός από πάνω απειλούν να πνίξουν τα σφουγγάρια και παρόμοιες μορφές ζωής, λέει ο Μόρλεϊ. Τον Μάιο, ο ίδιος και οι συνάδελφοί του δημοσίευσαν μια μελέτη που σημειώνει ότι αυτά τα πλάσματα αντιμετωπίζουν έναν ακόμη κλιματικό κίνδυνο: την αυξανόμενη πιθανότητα τεράστιων κινούμενων κομματιών πάγου που εισχωρούν στον βυθό όπου ζουν.

Ένας άλλος ερευνητής της BAS, ο φυσικός θαλάσσιου πάγου Τζέρεμι Γουίλκινσον, λέει ότι έχει προσαρμόσει κάποια από τα πειράματά του στην Αρκτική, την άλλη πολική περιοχή. Αυτό συμβαίνει επειδή ο θαλάσσιος πάγος εκεί είναι πολύ λιγότερο αξιόπιστος από πριν. Όταν το κλίμα ήταν πιο ψυχρό, αυτός και οι συνάδελφοί του τοποθετούσαν αδιάβροχες βαλίτσες στον πάγο με όργανα που κατέγραφαν δεδομένα όπως την ταχύτητα του ανέμου και τη θερμοκρασία για έναν χρόνο.

Διαβασε ακομα

Το μεγαλύτερο παγόβουνο του κόσμου κινείται ξανά

«Τώρα, με την ταχεία υποχώρηση του πάγου, δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό επειδή ο πάγος λιώνει και τα όργανα πέφτουν στον ωκεανό», λέει ο Γουίλκινσον. «Όλα τα συστήματά μας τώρα σχεδιάζονται να επιπλέουν».

Με πληροφορίες από BBC