Μυστηριώδες μάγμα σε εσβεσμένα ηφαίστεια μπορεί να κρύβει τη λύση για την τροφοδοσία του μέλλοντος
Πηγή: EPA/ORIETTA SCARDINO
Μεγέθυνση κειμένου
Ένας μυστηριώδης τύπος μάγματος που βρέθηκε σε εσβεσμένα ηφαίστεια, τα οποία δεν έχουν εκραγεί και βρίσκονται διάσπαρτα σε όλο τον κόσμο, θα μπορούσε να περιέχει άφθονες σπάνιες γαίες, ζωτικής σημασίας συστατικά για ηλεκτρικά οχήματα, ανεμογεννήτριες κι άλλες καθαρές τεχνολογίες, σύμφωνα με νέα έκθεση.
Σπάνιες γαίες (τα μέταλλα, τα οξείδια των οποίων είναι γαιώδους μορφής και ονομάστηκαν έτσι λόγω της θεωρούμενης σπανιότητάς τους όταν πρωτοανακαλύφθηκαν), όπως το λανθάνιο, το νεοδύμιο και το τέρβιο, θεωρούνται κρίσιμες για να βοηθήσουν τον πλανήτη να σπάσει τη μακρά και καταστροφική αλυσίδα που τον κρατά δέσμιο των ορυκτών καυσίμων τα οποία υπερθερμαίνουν τον πλανήτη.
Αυτά τα υλικά – οι λεγόμενες σπάνιες γαίες – δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο σπάνια, αλλά μπορεί να είναι δύσκολο να εξαχθούν καθώς βρίσκονται συχνά σε χαμηλές συγκεντρώσεις. Καθώς η ζήτηση γι΄ αυτά αυξάνεται, πολλές χώρες προσπαθούν να βρουν νέες πηγές για να κόψουν την εξάρτησή τους από την Κίνα, η οποία επί του παρόντος κυριαρχεί στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Η νέα μελέτη «ανοίγει δυνητικά μια νέα λεωφόρο για την εξόρυξη σπάνιων γαιών», δήλωσε ο Michael Anenburg, ερευνητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας και συγγραφέας της μελέτης.
Η έρευνα εμπνεύστηκε από την περσινή ανακάλυψη ενός τεράστιου κοιτάσματος σπάνιων γαιών στην Kiruna στην Αρκτική Σουηδία, μια περιοχή εξόρυξης που βρίσκεται πάνω σε μια τεράστια μάζα σιδηρομεταλλεύματος, η οποία σχηματίστηκε πριν από περίπου 1.600 εκατομμύρια χρόνια μετά από έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Για τους επιστήμονες του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας και του Πανεπιστημίου της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, έθεσε ένα μεγάλο ερώτημα: γιατί βρίσκονταν εκεί οι σπάνιες γαίες;
Ήθελαν να καταλάβουν αν αυτό ήταν «ένα γεωλογικό ατύχημα ή υπάρχει κάτι εγγενές σε αυτά τα πλούσια σε σίδηρο ηφαίστεια που τα κάνει πλούσια σε σπάνιες γαίες;» είπε ο Anenburg στο CNN.
Δεν μπορούσαν ωστόσο να επισκεφτούν ένα για να μάθουν – καθώς αυτό το είδος ηφαιστείου είναι απίστευτα σπάνιο. «Δεν έχουμε δει ποτέ ένα πλούσιο σε σίδηρο μάγμα να εκρήγνυται από ένα ενεργό ηφαίστειο, αλλά γνωρίζουμε ότι ορισμένα εσβεσμένα ηφαίστεια, ηλικίας εκατομμυρίων ετών, είχαν αυτόν τον αινιγματικό τύπο έκρηξης», είπε ο Anenburg.
Έτσι, οι επιστήμονες προσομοίωσαν έναν θάλαμο μάγματος στο εργαστήριό τους χρησιμοποιώντας ένα συνθετικό πέτρωμα παρόμοιας σύνθεσης με αυτά από αυτά των εσβεσμένων ηφαιστείων, τοποθετώντας το σε κλίβανο υπό πίεση και θερμαίνοντάς το σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες.
Μόλις το πέτρωμα έλιωσε και έγινε «μαγματικό», το πλούσιο σε σίδηρο μάγμα απορρόφησε όλα τα στοιχεία σπάνιων γαιών από το περιβάλλον του, σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτό το πλούσιο σε σίδηρο μάγμα ήταν έως και 200 φορές πιο αποτελεσματικό στη συγκέντρωση σπάνιων γαιών από το μάγμα που συνήθως εκρήγνυται από κανονικά ηφαίστεια.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν ανεξερεύνητα κοιτάσματα σπάνιων γαιών σε εσβεσμένα ηφαίστεια σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Χιλής και της Αυστραλίας.
Σε πολλές από αυτές τις τοποθεσίες γίνονται ήδη εξορύξεις για σιδηρομετάλλευμα, καθιστώντας ένα πιθανό «win-win» για τις εταιρείες και το περιβάλλον, είπε ο Anenburg. Οι εταιρείες μπορούν να αποκομίσουν μεγαλύτερο κέρδος από το ορυχείο και «ίσως να μην χρειάζεται πλέον να εξορύξουμε πόρους από ένα νέο μέρος», πρόσθεσε.
Η μελέτη ακολουθεί μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση, ανέφερε από την πλευρά του ο Lingli Zhou, επίκουρος καθηγητής στα ενεργειακά κρίσιμα μέταλλα (μια σειρά βασικών μετάλλων και ορυκτών που χρησιμοποιούνται σε αναδυόμενες τεχνολογίες όπως ηλεκτρικά οχήματα, προϊόντα ανανεώσιμης ενέργειας, πηγές ενέργειας χαμηλών εκπομπών, ηλεκτρονικές συσκευές και προϊόντα για την ιατρική, την άμυνα και την επιστημονική έρευνα) στο Vrije Universiteit Amsterdam. «Ξεκινούν από το εργαστήριο και στη συνέχεια προσπαθούν να μιμηθούν ένα φυσικό περιβάλλον, για να καταλάβουν πώς αυτές οι σπάνιες γαίες θα μπορούσαν πραγματικά να συσσωρευτούν σε ένα μικρό μέρος σε ολόκληρο τον φλοιό».
Θα είναι πολύτιμες πληροφορίες για τους γεωλόγους στο πεδίο και θα τους διευκολύνουν να βρουν πλούσια, οικονομικά βιώσιμα κοιτάσματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διαφοροποίηση της αλυσίδας εφοδιασμού σπάνιων γαιών, είπε στο CNN.
Η εξόρυξη σπάνιων γαιών έχει προκαλέσει περιβαλλοντικά προβλήματα λόγω της χρήσης τοξικών χημικών ουσιών που μπορούν να μολύνουν το έδαφος και τα υπόγεια ύδατα. Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επίσης αναφέρει καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην αλυσίδα εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής εργασίας.
Από την άλλη, ορισμένοι ειδικοί έχουν προτείνει ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανακύκλωση των σπάνιων γαιών παρά στην εξόρυξη.
Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι υλικά από παλιά κινητά τηλέφωνα, ηλεκτρικά οχήματα και άλλες πηγές θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια τεράστια και παραμελημένη πηγή σπάνιων γαιών, μειώνοντας σημαντικά την ανάγκη εξόρυξης.
Με πληροφορίες από CNN
