Καμπανάκι – ή μήπως να πούμε τη μεγαλύτερη καμπάνα που έχει ακουστεί ποτέ – για το κλίμα χτυπούν κορυφαίοι επιστήμονες, προειδοποιώντας πως μεγάλο μέρος του ιστού της ζωής στη Γη κινδυνεύει και καλώντας σε άμεση δράση, καθώς αρκετά από τα ζωτικά σημεία του πλανήτη μας έχουν φτάσει σε ακραία επίπεδα ρεκόρ, δείχνοντας πως η κλιματική κατάρρευση είναι προ των πυλών. 

Από τους 35 αναγνωρισμένους δείκτες υγείας του πλανήτη, όπως η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας και της επιφάνειας των ωκεανών και η έκταση των θαλάσσιων πάγων, οι 25 βρίσκονται στο χειρότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ.

«Η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να συμβάλλει τελικά σε κοινωνική κατάρρευση», προειδοποιούν. Υπογραμμίζουν ότι εκατοντάδες εκατομμύρια ή ακόμα και δισεκατομμύρια άνθρωποι θα εκτοπιστούν εάν συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση, οδηγώντας σε μεγαλύτερη γεωπολιτική αστάθεια και συγκρούσεις. Η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να προκαλέσει πολλά εκατομμύρια επιπλέον θανάτους παγκοσμίως μέχρι το 2050, τονίζουν, επισημαίνοντας ότι από πέρυσι, οι καύσωνες έχουν ήδη σκοτώσει περισσότερους από χίλιους ανθρώπους μόνο στην Ασία.

Ο κόσμος κρέμεται από μια κλωστή

«Το μέλλον της ανθρωπότητας κρέμεται από μια κλωστή», υπογραμμίζουν οι ειδικοί, σε μια έκθεση για την κατάσταση του κλίματος που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό BioScience.

«Η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να συμβάλει σε κατάρρευση αυξάνοντας την πιθανότητα καταστροφικών κινδύνων, όπως διεθνείς συγκρούσεις, ή προκαλώντας πολλαπλά στρες, οδηγώντας σε συγχρονισμένες αποτυχίες συστημάτων».

Το 2024, αρκετοί δείκτες έχουν φτάσει σε ρεκόρ, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού πληθυσμών ανθρώπων και ζώων, της κατά κεφαλήν παραγωγής κρέατος και του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Συμπτώματα υπερβολικής κατανάλωσης πόρων, πολλοί δείκτες του κλίματος ήταν επίσης υψηλότεροι από ποτέ, συμπεριλαμβανομένων των συγκεντρώσεων διοξειδίου του άνθρακα (CO2), μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου στην ατμόσφαιρα.

Διαβασε ακομα

Μπορούμε ποτέ να καθαρίσουμε τις μεγάλες πετρελαιοκηλίδες;

Οι θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας έφτασαν επίσης σε πρωτοφανή ύψη, όπως και η οξύτητα των ωκεανών, οδηγώντας σε μειωμένη ικανότητα του μεγαλύτερου απορροφητήρα άνθρακα να δεσμεύσει αυτό το αέριο που θερμαίνει τον πλανήτη.

Η θερμότητα των ωκεανών έφτασε επίσης σε ρεκόρ, προκαλώντας ένα από τα χειρότερα φαινόμενα λεύκανσης των κοραλλιών που έχουν παρατηρηθεί ποτέ. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο των κοραλλιογενών υφάλων, με σοβαρές συνέπειες για το 25% των θαλάσσιων ειδών που εξαρτώνται από αυτούς.

Οι παγετώνες και η δασική κάλυψη έφτασαν σε ιστορικά χαμηλά

Την ίδια στιγμή, καταγράφηκαν και κάποια ιστορικά χαμηλά: το μέσο πάχος των παγετώνων είναι τώρα στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ, όπως και οι μάζες πάγου της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής, αναφέρουν οι ειδικοί. Αυτό το λιώσιμο του ηπειρωτικού πάγου συμβάλλει περίπου κατά το ήμισυ στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Η παγκόσμια αποψίλωση των δασών έχει επίσης οδηγήσει σε μία από τις μεγαλύτερες απώλειες δασικής κάλυψης, με αποτέλεσμα τη μείωση της ικανότητας δέσμευσης άνθρακα από τα δάση – τον δεύτερο μεγαλύτερο απορροφητήρα άνθρακα στον κόσμο μετά τους ωκεανούς.

Αν και η αποψίλωση του Αμαζονίου έχει επιβραδυνθεί υπό τη νέα κυβέρνηση της Βραζιλίας, οι «πνεύμονες της Γης» μπορεί ακόμα να πλησιάζουν ένα κρίσιμο σημείο καμπής, σύμφωνα με τη μελέτη.

Όπως η αποψίλωση, η απόψυξη του μόνιμου παγετού μπορεί να προκαλέσει πολλαπλές εκρήξεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, γνωστές ως ανατροφοδοτήσεις, σύμφωνα με τους ειδικούς, οι οποίοι έχουν αναγνωρίσει 28 ανατροφοδοτήσεις που ενισχύουν την κατάσταση. Η ίδια η απόψυξη, που προκαλείται από τις αυξανόμενες θερμοκρασίες, απελευθερώνει περισσότερο CO2 και μεθάνιο, οδηγώντας σε περαιτέρω υπερθέρμανση.

Διαβασε ακομα

Οι νέοι θεοί του καιρού μπορούν να προκαλέσουν βροχή όποτε θέλουν – ή έτσι θέλουν να πιστεύεις

Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτά τα κρίσιμα ευρήματα οφείλονται στην έλλειψη επαρκών μέτρων για τον περιορισμό της παγκόσμιας θέρμανσης κάτω από 1,5 βαθμούς Κελσίου από τα προβιομηχανικά επίπεδα, όπως συμφωνήθηκε στη Συμφωνία του Παρισιού το 2015.

Κρίσιμα, μόνο το 6% των συγγραφέων της έκθεσης πιστεύουν ότι μπορούμε να επιτύχουμε τον στόχο του 1,5°C. Εν τω μεταξύ, το 80% πιστεύει ότι οδεύουμε προς υπέρβαση των 2,5°C υπερθέρμανσης μέχρι το τέλος του αιώνα.

Λάθος κατεύθυνση

«Αυτή τη στιγμή πηγαίνουμε προς τη λάθος κατεύθυνση και η αυξανόμενη κατανάλωση ορυκτών καυσίμων και οι αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μας οδηγούν προς μια κλιματική καταστροφή», γράφουν οι επιστήμονες.

Κατηγορώντας εκείνους που επωφελούνται οικονομικά από το σημερινό σύστημα που βασίζεται στο πετρέλαιο, οι ειδικοί για το κλίμα ζητούν την άμεση μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων, προσθέτοντας ότι «η απεριόριστη ανάπτυξη είναι μια ψευδαίσθηση» σε έναν κόσμο με περιορισμένους πόρους.

Η λύση, λένε, βρίσκεται σε μετασχηματιστικές και άμεσες προσπάθειες για μετριασμό και προσαρμογή. Θα πρέπει να προτιμηθούν οικονομικά κίνητρα, όπως η αύξηση της τιμής του άνθρακα, για να περιοριστούν οι εκπομπές από τους πλούσιους.

Διαβασε ακομα

Πριν από 5,5 εκατομμύρια χρόνια η Μεσόγειος στέρεψε και τα διδάγματα για την ανθρωπότητα σήμερα είναι απογοητευτικά

Η τιμολόγηση των εκπομπών μεθανίου – που παγιδεύει 86 φορές περισσότερη θερμότητα στην ατμόσφαιρα από το CO2 σε βάθος 20 ετών – παρουσιάζεται επίσης ως χρήσιμο εργαλείο για την επιβράδυνση της παγκόσμιας θέρμανσης στο άμεσο μέλλον.

«Η αποφυγή κάθε δέκατου του βαθμού υπερθέρμανσης είναι κρίσιμη», καταλήγουν οι ειδικοί.

Με πληροφορίες από Euronews