Η γρήγορη μόδα βρίσκεται παντού: στο διαδίκτυο, στα social media, σε πολλά μαγαζιά (τοπικά και μη) και, φυσικά, στις ροές των influencers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που προωθούν την υπερκατανάλωση, κάνοντας καθημερινά unboxing με άπειρες «σακούλες» από amazon, shein και temu.

Με τα Χριστούγεννα να είναι κοντά, η fast fashion θα έχει και πάλι την τιμητική της, όχι μόνο για τα μικρά δωράκια σε φίλους και συγγενείς αλλά, πλέον, και για την επιλογή δύο, τριών ή και παραπάνω εμφανίσεων μέσα στις γιορτές. Ποιος άλλωστε θέλει να φορά τα ίδια και τα ίδια; Είναι όμως καλύτερο να επενδύει κάποιος στην ποιότητα ή την ποσότητα;

Υπερπληθώρα νέων ρούχων

Η γρήγορη μόδα αντιγράφει σταθερά σχέδια υψηλής ποιότητας, αλλά με υλικά χαμηλής ποιότητας, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κακοφτιαγμένα ρούχα που προορίζονται να φορεθούν μία ή δύο φορές πριν τελικά πεταχτούν.

Μια από τις πιο γνωστές αλυσίδες γρήγορης μόδας έχει ως αποστολή να βγάζει τα ρούχα στα καταστήματα 15 μόλις ημέρες μετά τον αρχικό σχεδιασμό, με τον «κολοσσό της fast fashion» Shein, να ανεβάζει έως και 2.000 νέα είδη στην ιστοσελίδα της καθημερινά.

Παρόλο που, τα τελευταία χρόνια, πολλοί σχεδιαστές και εταιρείες ρούχων στρέφονται στη βιώσιμη μόδα, η fast fashion εξακολουθεί να έχει ως μοναδικό της στόχο το κέρδος. Η αξία της αγοράς, μάλιστα, εκτιμάται, σύμφωνα με το The Conversation, σε περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια (2022) και αυξάνεται διαρκώς, με αστραπιαίους ρυθμούς, ενώ τα στοιχεία δείχνουν πως η παγκόσμια παραγωγή ενδυμάτων διπλασιάστηκε από το 2000 έως το 2014.

Διαβασε ακομα

Τα 10 πράγματα που πρέπει να έχεις στην ντουλάπα σου. Και ναι είναι αρκετά

Εθισμός στις αγορές

Οι μεγάλοι κερδισμένοι σε αυτό το παιχνίδι είναι οι εταιρείες. Η βιομηχανία έχει τη φήμη ότι εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους και ότι προκαλεί υπερβολική ρύπανση και τόνους απόβλητα.

Οι καταναλωτές παρασύρονται σε μια ανθυγιεινή, διαρκώς αυξανόμενη πίεση να αγοράζουν περισσότερα, καθώς τα φθηνά ρούχα καταστρέφονται πολύ πιο γρήγορα.

Η γρήγορη μόδα έχει επίσης αντίκτυπο στο παγκόσμιο κλίμα, αφού εκτιμάται ότι ευθύνεται για το 8% έως 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και οι εκπομπές της προβλέπεται να αυξηθούν γρήγορα όσο η βιομηχανία επεκτείνεται.

Κατανόηση της βλάβης

Περίπου το 60% των ειδών γρήγορης μόδας κατασκευάζονται από συνθετικά υφάσματα που προέρχονται από πλαστικά και χημικά τα οποία ξεκινούν τη ζωή τους ως ορυκτά καύσιμα. Όταν αυτά τα συνθετικά ρούχα πλένονται ή πετιούνται σε χωματερές για να αποσυντεθούν, απελευθερώνουν μικροπλαστικά στο περιβάλλον, τα οποία επηρεάζουν την υγεία ανθρώπων και ζώων.

Οι φυσικές ίνες έχουν τις δικές τους επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η καλλιέργεια του βαμβακιού απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού και τα φυτοφάρμακα μπορεί από τις γεωργικές εκτάσεις καταλήγουν σε ρυάκια, ποτάμια και κόλπους.

Διαβασε ακομα

5 υφάσματα που φοράς και δεν ξέρεις ότι κάνουν κακό στο περιβάλλον

Το νερό χρησιμοποιείται επίσης για τη χημική επεξεργασία και τη βαφή των υφασμάτων. Μια έκθεση του 2005 υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη χρήση νερού από το βαμβάκι εκτιμά ότι, κατά μέσο όρο, ένα μόνο βαμβακερό μπλουζάκι απαιτεί περίπου 700 γαλόνια (2.650 λίτρα) νερού από την καλλιέργεια μέχρι το ράφι του ρούχου, με περίπου 300 γαλόνια (1.135 λίτρα) από αυτό το νερό να χρησιμοποιούνται για άρδευση.

Οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία των υφασμάτων για την παραγωγή ενδυμάτων για τη βιομηχανία της μόδας μολύνουν επίσης τα λύματα με βαρέα μέταλλα, όπως κάδμιο, μόλυβδο και τοξικές βαφές. Και αυτά τα λύματα καταλήγουν στις υδάτινες οδούς σε πολλές χώρες, επηρεάζοντας το περιβάλλον και την άγρια ζωή.

Η υψηλή παραγωγή της γρήγορης μόδας δημιουργεί επίσης – κυριολεκτικά – βουνά από σκουπίδια. Περισσότεροι από 90 εκατομμύρια τόνοι υφασμάτινων αποβλήτων καταλήγουν σε χωματερές παγκοσμίως κάθε χρόνο, ενώ μόνο ένα μικρό ποσοστό των απορριπτόμενων ρούχων ανακυκλώνεται.

Από fashionista σε περιβαλλοντικό κηδεμόνα

Η γοητεία της αγοράς καινούργιων αντικειμένων προέρχεται από πολλές πηγές: οι influencers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παίζουν με το FOMO – τον φόβο της απώλειας, ενώ τα εξαιρετικά φθηνά αντικείμενα που ξεπετάγονται ενώ σερφάρουμε στο διαδίκτυο μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε παρορμητικές αγορές. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν, επίσης, πως τα ψώνια μπορούν να δημιουργήσουν μια αίσθηση ευτυχίας.

Ωστόσο, η ταχύτητα και το μάρκετινγκ της γρήγορης μόδας μπορούν να «εκπαιδεύσουν» τους καταναλωτές στη γρήγορη αντικατάσταση ρούχων που, λόγω της κακής ποιότητας, καλούνται να ξεφορτωθούν μέσα σε ελάχιστο χρόνο, αγοράζοντας κάτι καινούργιο, εξίσου φτηνό και κακής ποιότητας.

Στην αναχαίτιση αυτής της τάσης καλούνται πλέον να πάρουν μέρος και πολλοί celebrities. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για παράδειγμα, «παίρνουν φωτιά» όταν η Κέιτ Μίντλετον, η πριγκίπισσα της Ουαλίας, φοράει ένα ρούχο πάνω από μία φορά.

Επιπλέον, το κίνημα #30wearschallenge ξεκινά με μικρά βήματα, προτρέποντας τους καταναλωτές να προγραμματίσουν να φορέσουν κάθε ρούχο που αγοράζουν τουλάχιστον 30 φορές.

Διαβασε ακομα

Πόσο πλαστικό «κρύβουν» τελικά τα ρούχα σου;

Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση τώρα

Η ανακύκλωση – η μετατροπή παλαιών ρούχων σε νέα είδη ένδυσης – και η αγορά βιώσιμων και υψηλής ποιότητας ρούχων που μπορούν να διαρκέσουν για χρόνια προωθείται από τα Ηνωμένα Έθνη και άλλους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων συμμαχιών στη βιομηχανία της μόδας.

Ορισμένοι influencers προωθούν επίσης πιο ευαισθητοποιημένες για το περιβάλλον μάρκες, αφού η επιρροή των συνομηλίκων μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για την πραγματοποίηση πιο βιώσιμων επιλογών.

Η μεγαλύτερη αγορά για τη γρήγορη μόδα είναι οι ηλικίας 12 έως 27 ετών GenZers, πολλοί από τους οποίους ανησυχούν επίσης για την κλιματική αλλαγή – οπότε, ενδεχομένως, να μπορούσαν να επανεξετάσουν τις αγορές τους αν αναγνώριζαν τις συνδέσεις μεταξύ της γρήγορης μόδας και της περιβαλλοντικής βλάβης.

Διαβασε ακομα

Πώς η fast fashion τροφοδοτεί τον πύρινo εφιάλτη εργαζομένων που λιποθυμούν από τη ζέστη

Ορισμένες κυβερνήσεις λαμβάνουν επίσης μέτρα για τη μείωση των αποβλήτων από τη μόδα και άλλα καταναλωτικά προϊόντα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναπτύσσει πολιτικές ώστε τα ρούχα να διαρκούν περισσότερο και απαγορεύει στις εταιρείες να πετούν μη πουλημένα υφάσματα και υποδήματα.

Στη Γαλλία εκκρεμεί νομοθεσία η οποία, αν ψηφιστεί, θα απαγορεύει τη διαφήμιση των εταιρειών γρήγορης μόδας, θα απαιτεί από αυτές να αναρτούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων τους και θα επιβάλλει πρόστιμα για τις παραβάσεις.

Οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες, οι νέες τεχνολογίες και η νομοθεσία μπορούν να συμβάλλουν στο τεράστιο πρόβλημα που ακούει στο όνομα “fast fashion”.

Έτσι, την επόμενη φορά που θα φορτώσεις το καλάθι σου με φτηνά και κακής ποιότητας ρούχα, σκέψου το μακροπρόθεσμο κόστος στον πλανήτη και την τσέπη σου…