Σε έναν πόλεμο, όπως αυτός στην Ουκρανία όπου κυριαρχεί το απροσδόκητο, λίγοι φαντάζονταν ότι ο τέταρτος χρόνος θα έθετε τόσο έντονα υπό αμφισβήτηση την ασφάλεια ολόκληρης της Ευρώπης.

Οι πιο βασικές αρχές έχουν καταρρεύσει σε αυτόν τον πόλεμο. Το καθεστώς της στρατιωτικής υπερδύναμης της Ρωσίας έχει αποδυναμωθεί και ο στενός κύκλος του Κρεμλίνου ξεπέρασε μια εξέγερση. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν αλλάξει μόνιμα τον πόλεμο και έχουν καταστήσει τις αποθήκες αρμάτων σχεδόν άχρηστες.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μετατραπεί από ηθικολόγος ευεργέτης σε συναλλακτικό αρπακτικό των πόρων του Κιέβου. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας επέζησε σωματικά, αλλά τώρα πρέπει να αντιμετωπίσει μια αναθεωρητική εκδοχή των γεγονότων που προωθείται από έναν Λευκό Οίκο που μόλις πριν από ένα μήνα ήταν σταθερός υποστηρικτής του.

Όσο επιπόλαιη ή αυθόρμητη και αν ήταν, η παρατήρηση του Αμερικανού υπουργού Άμυνας Πίτερ Χέγκσεθ στις Βρυξέλλες ότι οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον ο εγγυητής της ευρωπαϊκής ασφάλειας ανέτρεψε ογδόντα χρόνια προτύπων στην ήπειρο. Ίσως ήταν μια μπλόφα για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών δαπανών για την ασφάλεια, αλλά δεν μπορείς να μπλοφάρεις στην πυρηνική ασφάλεια.

Το Κρεμλίνο θα έχει ακούσει για την αδυναμία της διατλαντικής συμμαχίας και θα καταστρώνει ανάλογα σχέδια. Με μια φράση, ο Χέγκσεθ μετέτρεψε μια σύγκρουση, στην οποία η Μόσχα είχε υποβαθμιστεί και ταπεινωθεί επί τρία χρόνια, σε μια χαοτική αναδιάταξη της ηπειρωτικής ασφάλειας, στην οποία η Μόσχα μπορεί με κάποιο τρόπο να κυριαρχήσει στα δυτικά της.

Η Ευρώπη θεωρούσε τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας δεδομένες επί δεκαετίες και τώρα προσπαθεί να φανταστεί έναν κόσμο χωρίς αυτές, ενώ εμφανίζεται σταθερά πίσω από την Ουκρανία και επιμένει ότι οποιαδήποτε ειρήνη θα είναι δίκαιη. Η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κάγια Κάλλας δήλωσε στο CNN την Κυριακή (23/02) ότι η βιασύνη για μια κακή συμφωνία «θα εξυπηρετούσε μόνο την ενθάρρυνση των τυράννων παγκοσμίως». Είπε ότι η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ αποτελεί «την ισχυρότερη και φθηνότερη εγγύηση ασφάλειας» και ότι «η βοήθεια για την Ουκρανία δεν είναι φιλανθρωπία, είναι επένδυση στην ασφάλειά μας».

Με τη Μόσχα απασχολημένη με την Ουκρανία, η ασφάλεια της ευρύτερης Ευρώπης αποτελεί προς το παρόν μια λεπτή πολιτική συζήτηση – έναν ανεπιθύμητο αντιπερισπασμό όταν έρχεται σε αντίθεση με την αδυσώπητη καθημερινή φρίκη της πραγματικής μάχης. Μετά από μια εβδομάδα διαξιφισμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τεταμένης διπλωματίας από μικροφώνου, η μακάβρια μάχη έχει με κάποιο τρόπο περάσει στο παρασκήνιο. Ωστόσο, η οξεία φρίκη είναι πραγματική.

Ένας διοικητής ουκρανικού λόχου που υπηρετεί στο εσωτερικό της ρωσικής περιοχής Κουρσκ δήλωσε ότι οι άνδρες του έπρεπε να σκάβουν τακτικά νέες θέσεις στο παγωμένο έδαφος, καθώς στοχοποιούνταν με τόση ακρίβεια από κύματα ρωσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών. «Δεν πιστεύω πραγματικά σε ένα γρήγορο τέλος του πολέμου ή στην ειρήνη γενικότερα», δήλωσε μετά από τρία χρόνια μαχών. «Είμαι πολύ εξαντλημένος, το ίδιο και όλοι εδώ. Τίποτα δεν αλλάζει για εμάς εδώ εξαιτίας των πολιτικών δηλώσεων».

Ενώ ο στρατιωτικός διοικητής της Ουκρανίας, στρατηγός Oleksandr Syrskyi, επέμεινε την Κυριακή (23/02) ότι το ηθικό ήταν υψηλό παρά την ταραχώδη εβδομάδα, οι στρατιώτες που υπηρετούσαν έκαναν λόγο στο CNN για μια πραγματικότητα που συνδυάζει σοκ και επιβίωση. Ένας αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών σε μια πόλη της πρώτης γραμμής δήλωσε: «Όλοι αισθανόμαστε προδομένοι από τότε που ο Τραμπ άρχισε να μιλάει για τα “ειρηνευτικά του σχέδια”. Δεν θα με εξέπληττε αν είναι ο καλύτερος πράκτορας της Ρωσίας. Πρέπει να κρατηθούμε… αυτό είναι όλο».

Ο Oleksandr Nastenko, διοικητής τάγματος στην 475η ταξιαρχία εφόδου, δήλωσε ότι η συζήτηση για την ειρήνη επηρέασε τη στρατολόγηση, καθώς οι δυνητικοί στρατιώτες έλεγαν «ίσως όλα τελειώσουν σε ένα ή δύο μήνες, θα περιμένω». Είπε ότι η συζήτηση για την κατάρρευση της Ουκρανίας μετά από έξι μήνες χωρίς αμερικανική βοήθεια ήταν πρόωρη. «Θα τα καταφέρουμε με κάποιο τρόπο, δεν υπάρχει καμία οσμή συνθηκολόγησης».

Ωστόσο, μια μορφή συνθηκολόγησης στοίχειωσε τις πρώτες βολές του διαπραγματευτικού σχεδίου της κυβέρνησης Τραμπ – ο Χέγκσεθ χάρισε στη Μόσχα την προοπτική να μην ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ ή να μην ανακτήσει εδάφη, προτού προφανώς ξεκινήσουν οι συνομιλίες. Ο αναθεωρητισμός του Λευκού Οίκου έχει γίνει μια άσχημη προέκταση του φαινομενικού αγώνα τους να βάλουν στο τσεπάκι μια εκτόνωση με το Κρεμλίνο σχεδόν με κάθε κόστος.

Το παράλληλο αφήγημα της Ρωσίας -ότι αναγκάστηκε να αναλάβει δράση για να αποτρέψει την επέκταση του ΝΑΤΟ και ότι η Ουκρανία πρέπει να αποναζιστικοποιηθεί- είχε συντριβεί από το τεράστιο βάρος της αδυναμίας της στις γραμμές του μετώπου και της απομόνωσής της. Είχε αρχίσει να ακούγεται ανόητο – οι ασταθείς δικαιολογίες του ηττημένου. Ωστόσο, ξαφνικά απέκτησε νέα πνοή, παπαγαλισμένη εν μέρει από τον ισχυρότερο άνθρωπο του κόσμου και τον στενό του κύκλο. Είναι ένα ισχυρό σημάδι του τρόπου με τον οποίο ο πόλεμος συνεχίζει να ανατρέπει τις βασικές νόρμες, ότι ένα πιεστικό ερώτημα στην τρίτη επέτειό του είναι: «Ποιος τροφοδοτεί τον Τραμπ με αυτά τα σημεία συζήτησης του Κρεμλίνου;» Η ρωσική κρατική τηλεόραση φαίνεται να πιστεύει ότι είναι ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν στις συνομιλίες του με τον Τραμπ.

Η δυτική ενότητα αποτέλεσε εξαίρεση κατά τη διάρκεια του πολέμου: Τα ευρωπαϊκά έθνη συχνά διέφεραν ως προς το πόσο καχύποπτα ήταν ενστικτωδώς απέναντι στη Ρωσία, αλλά μετά την πλήρη εισβολή της Μόσχας μίλησαν ως ένα. Ωστόσο, τώρα αντιμετωπίζουμε την κυρίαρχη δύναμη του κόσμου που είναι κατά κάποιο τρόπο πεπεισμένη ότι η Ρωσία θα μπορούσε να είναι ένας δυνητικός σύμμαχος, και είναι οι Ευρωπαίοι δημοκρατικοί σύμμαχοί τους που είναι το τυραννικό πρόβλημα. Είναι αφελές για οποιονδήποτε στην Ουάσιγκτον να φαντάζεται ένα μέλλον στο οποίο η Μόσχα εγκαταλείπει τον κύριο χρηματοδότη και γείτονά της, την Κίνα, υπέρ μιας συμμαχίας με τις ΗΠΑ. Αντιθέτως, προβάλλουν αδυναμία σε μια εποχή που το Πεκίνο ζυγίζει ενεργά τις επόμενες κινήσεις του για την Ταϊβάν και κατά καιρούς φαίνεται η πιο σταθερή, σοβαρή δύναμη παγκοσμίως.

Την Κυριακή (23/02), ο Ζελένσκι δήλωσε ότι θα έκανε στην άκρη αν αυτό σήμαινε ειρήνη για την Ουκρανία. Το δυσάρεστο γεγονός είναι ότι η τεταμένη σχέση του με τον Τραμπ κινδυνεύει να γίνει εμπόδιο σχεδόν σε όλα. Ωστόσο, η εναλλακτική λύση είναι ακόμη χειρότερη. Εκλογές σε καιρό πολέμου ή παράδοση σε έναν χρισμένο διάδοχο θα αύξανε απλώς τους ψευδείς ισχυρισμούς περί παρανομίας του Ζελένσκι.

Η διχογνωμία της θέσης του Λευκού Οίκου είναι και πάλι εμφανής στον διογκωμένο αριθμό των απωλειών που ισχυρίζονται ότι είναι ο λόγος που ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει (εκατομμύρια δεν έχουν πεθάνει, όπως υπονοεί ο Τραμπ, αλλά ενδεχομένως εκατοντάδες χιλιάδες). Αυτό το βάρος για τη διατήρηση της ζωής δεν είναι συμβατό με μια ειρηνευτική συμφωνία που αποδυναμώνει την άμυνα της Ουκρανίας και ενέχει τον κίνδυνο η Ρωσία να επανεξοπλιστεί και να επιστρέψει για περισσότερο έδαφος τον επόμενο χρόνο. Περισσότεροι θα πεθάνουν αν η ειρήνη αποτύχει ή είναι αδύναμη.

Η πιο άσχημη αλήθεια αυτής της στιγμής πρέπει επίσης να ειπωθεί δυνατά, ώστε η Ευρώπη να είναι έτοιμη. Οι αποδείξεις των ματιών και των αφτιών μας είναι, καθώς ο μεγαλύτερος πόλεμος στην Ευρώπη από τη δεκαετία του ’40 σέρνεται στον τέταρτο χρόνο του, ότι ο Τραμπ ευνοεί τον Πούτιν.

Πώς άλλαξε η Ουκρανία στα 3 χρόνια από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ πιέζει για ένα γρήγορο τέλος του πολέμου στην Ουκρανία και νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, κορυφαίοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Ρωσίας συναντήθηκαν για ειρηνευτικές συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία – χωρίς την παρουσία εκπροσώπων από το Κίεβο.

Η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της έχουν μείνει εμβρόντητοι και προσπαθούν να προσαρμοστούν στη νέα προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών.

Στα τρία χρόνια από τότε που η Ρωσία εξαπέλυσε την πλήρους κλίμακας εισβολή της, η Ουκρανία έχασε εκτάσεις γης, καταφέρνοντας να ανακτήσει κάποιες χάρη στη στρατιωτική βοήθεια των δυτικών συμμάχων της. Εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν ξεριζωθεί και χιλιάδες έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί.

Η Ουκρανία έχει χάσει το 11% των εδαφών της από το 2022

Στην αρχή του πολέμου, η Ουκρανία απώθησε στρατεύματα από την πρωτεύουσά της, το Κίεβο, και αργότερα εξασφάλισε νίκες σε τμήματα των βορειοανατολικών περιοχών του Χάρκοβο και της νότιας Χερσώνας. Αλλά υπέστη επίσης μεγάλες απώλειες στις ανατολικές περιοχές γύρω από το Ντονέτσκ και το Μπαχμούτ.

Πηγή: Lou Robinson, CNN

Από την εισβολή του 2022, η Ουκρανία έχει χάσει τον έλεγχο περίπου του 11% των εδαφών της, σύμφωνα με ανάλυση του CNN σε στοιχεία από το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου, ένα ινστιτούτο παρακολούθησης συγκρούσεων με έδρα τις ΗΠΑ. Αν συνυπολογιστεί η γη που έχει ήδη χαθεί από τη Ρωσία και τους υποστηριζόμενους από τη Ρωσία αυτονομιστές από την έναρξη της σύγκρουσης το 2014, η συνολική γη που έχει χάσει η Ουκρανία από τη Ρωσία από το 2014 είναι περίπου 18%, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του CNN.

Το 2014, οι ρωσικές δυνάμεις προσάρτησαν παράνομα την Κριμαία από την Ουκρανία, λίγο μετά τα γεγονότα της επανάστασης του Μαϊντάν που προκάλεσαν πολιτική αναταραχή στο Κίεβο. Αργότερα εκείνο το έτος, αυτονομιστές που υποστηρίζονταν από τη Ρωσία ανέλαβαν τον έλεγχο τμημάτων της περιοχής Ντονμπάς, κέρδη που παραμένουν σε ρωσικά χέρια μέχρι σήμερα.

Όταν η Ρωσία ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή της στις 24 Φεβρουαρίου 2022, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανέμενε να καταλάβει ολόκληρη την Ουκρανία μέσα σε λίγες ημέρες, σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου. Αυτό που συνέβη αντ’ αυτού ήταν τρία χρόνια έντονων μαχών, χάρη στις αντεπιθέσεις της Ουκρανίας που εξοπλίστηκαν με δόσεις βοήθειας προερχόμενες από τους δυτικούς συμμάχους της.

Η απειλή για τη μεγαλύτερη πηγή βοήθειας της Ουκρανίας

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ο μεγαλύτερος μεμονωμένος χρηματοδότης της Ουκρανίας από την έναρξη του πολέμου το 2022, δίνοντας περίπου 95 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική, ανθρωπιστική και οικονομική βοήθεια – βοήθεια που μπορεί να κινδυνεύει υπό την κυβέρνηση Τραμπ.

Ο Τραμπ, ο οποίος υποσχέθηκε να τερματίσει γρήγορα τον πόλεμο στην Ουκρανία, ήταν επικριτικός σχετικά με τα αμερικανικά κεφάλαια που στέλνονται στην Ουκρανία καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας για το 2024. Πρόσφατα, πρότεινε να υιοθετηθεί μια συναλλακτική προσέγγιση στη βοήθεια, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να λάβουν πρόσβαση σε ορυκτά σπάνιων γαιών σε αντάλλαγμα, κάτι που ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απέρριψε.

«Τους είπα ότι θέλω το ισοδύναμο, περίπου 500 δισεκατομμύρια δολάρια σπάνιων γαιών, και ουσιαστικά συμφώνησαν να το κάνουν αυτό, οπότε τουλάχιστον δεν αισθανόμαστε ηλίθιοι. Διαφορετικά είμαστε ηλίθιοι. Τους είπα ότι πρέπει να πάρουμε κάτι. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να πληρώνουμε αυτά τα χρήματα», δήλωσε ο Τραμπ στο Fox News νωρίτερα αυτόν τον μήνα.

Η Ουκρανία έχει ήδη πληγεί από την πρόσφατη αναστολή της δραστηριότητας της USAID. Το πάγωμα της χρηματοδότησης οδήγησε τις ουκρανικές ΜΚΟ και φιλανθρωπικές οργανώσεις να προβούν σε περικοπές, όπως απολύσεις προσωπικού και προσωρινή διακοπή των γραμμών βοήθειας για αυτοκτονίες και των προγραμμάτων ανίχνευσης του HIV. Τα τελευταία τρία χρόνια, η Ουκρανία ήταν ο μεγαλύτερος αποδέκτης κονδυλίων της USAID.

Εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν εκτοπιστεί

Εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, είτε σε άλλα μέρη της Ουκρανίας είτε σε άλλες χώρες, τα χρόνια που πέρασαν από τότε που η Ρωσία άρχισε να καταλαμβάνει εδάφη και μετά την εισβολή.

Λίγο πάνω από 6,3 εκατομμύρια Ουκρανοί πρόσφυγες ζουν στην Ευρώπη, εκ των οποίων περίπου 1,2 εκατομμύρια στη Γερμανία, σχεδόν 1 εκατομμύριο στην Πολωνία και 390.000 στην Τσεχική Δημοκρατία, σύμφωνα με στοιχεία μέχρι το τέλος του 2024 από την υπηρεσία προσφύγων του ΟΗΕ.

Στη Ρωσική Ομοσπονδία ζούσαν 1,2 εκατομμύρια Ουκρανοί πρόσφυγες, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ από τον Ιούνιο του 2024.

Χιλιάδες πολίτες έχουν πεθάνει

Περισσότεροι από 40.000 άμαχοι έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, με πολλούς από τους θανάτους να προκαλούνται από εκρηκτικά όπλα, σύμφωνα με το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.

Τουλάχιστον οι μισοί από τους νεκρούς (6.203) ήταν ενήλικες άνδρες και 669 παιδιά.

Tags