Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία-που μετρά 13 χρόνια- επανήλθε στο προσκήνιο με μια αιφνιδιαστική επίθεση των ανταρτών στο Χαλέπι, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και επιχειρηματικό κέντρο της αρχαιότητας. Η επίθεση είναι από τις ισχυρότερες των ανταρτών υπό την ηγεσία της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) εδώ και χρόνια σε έναν πόλεμο του οποίου οι αποσταθεροποιητικές συνέπειες, έχουν επεκταθεί πολύ πέρα από τα σύνορα της χώρας.

Η αναζωπύρωση της σύγκρουσης, η οποία έχει στοιχίσει τη ζωή σε περίπου μισό εκατομμύριο ανθρώπους και έχει στείλει σχεδόν 7 εκατομμύρια πρόσφυγες εκτός της χώρας, έχει επίσης ευρείες προεκτάσεις σε ολόκληρη την περιοχή, αλλά και πέραν αυτής.

Πρόσφατα οι μάχες μεταξύ της κυβέρνησης και του φάσματος των ομάδων της αντιπολίτευσης που προσπαθούν να ανατρέψουν τον Μπασάρ αλ Άσαντ είχαν περιέλθει σε αδιέξοδο.

Η τελευταία επίθεση των Σύρων ανταρτών στο Χαλέπι άρχισε μία ημέρα μετά την ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.

Οι αντάρτες εξαπέλυσαν την επίθεση τη στιγμή που η Χεζμπολάχ, το Ιράν και η Ρωσία, που όλοι βοήθησαν τον Άσαντ να ανακτήσει τον έλεγχο του Χαλεπιού το 2016, είναι αδύναμοι και πιεσμένοι καθώς διεξάγουν επίσης πολέμους στον Λίβανο και την Ουκρανία.

Διαβασε ακομα

Σε ισχύ η συμφωνία για κατάπαυση πυρός ανάμεσα σε Ισραήλ και Χεζμπολάχ – Τι προβλέπει

Η επίθεση στην πόλη πραγματοποιήθηκε, ενώ ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ επισκεπτόταν τη Μόσχα για μια συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ένοπλες ομάδες ανταρτών πραγματοποίησαν αιφνιδιαστική επίθεση στο Χαλέπι την Τετάρτη (27/11) και γρήγορα επικράτησαν του συριακού στρατού, φιλοϊρανικών πολιτοφυλακών και ορισμένων ρωσικών δυνάμεων στην περιοχή.

Της επίθεσης ηγείται η Χαγιάτ Ταχρίρ ασ-Σαμ (HTS), μια σουνιτική ισλαμιστική ομάδα της αντιπολίτευσης που υποστηρίζεται από την Τουρκία και έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, οι οποίες αιφνιδιάστηκαν από την επίθεση.

Την Παρασκευή (29/11), οι αντάρτες εισήλθαν στην παλιά πόλη του Χαλεπιού και κατέλαβαν αρκετές τοποθεσίες-κλειδιά, συμπεριλαμβανομένης της ιστορικής ακρόπολης και του τζαμιού Ουμαγιάντ, σύμφωνα με βίντεο που αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Κατέλαβαν επίσης τον έλεγχο πάνω από δέκα χωριών και στρατιωτικών βάσεων και θέσεων γύρω από την πόλη.

Τα κέρδη των ανταρτών στο Χαλέπι αποτελούν τεράστιο πλήγμα, όχι μόνο για το καθεστώς του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, αλλά και για τους Ρώσους και Ιρανούς υποστηρικτές του.

Αυτή ήταν η πρώτη επίθεση των δυνάμεων της αντιπολίτευσης στο Χαλέπι από το 2016, όταν μια βίαιη αεροπορική εκστρατεία από ρωσικά πολεμικά αεροσκάφη βοήθησε τον Μπασάρ αλ Άσαντ να ανακαταλάβει τη βορειοδυτική πόλη. Η παρέμβαση της Ρωσίας, του Ιράν και της συμμαχικής με το Ιράν Χεζμπολάχ και άλλων ομάδων επέτρεψε στον Άσαντ να παραμείνει στην εξουσία, εντός του 70% της Συρίας που βρίσκεται υπό τον έλεγχό του.

Η έξαρση των συγκρούσεων έχει αυξήσει την προοπτική να ανοίξει εκ νέου ένα άλλο βίαιο μέτωπο στη Μέση Ανατολή, την ώρα που το Ισραήλ, που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, συνεχίζει τον πόλεμο στη Γάζα, ενώ μόλις πριν μερικές ημέρες συμφώνησε για κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο.

Ο Ρόμπερτ Φορντ, ο τελευταίος πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Συρία, επεσήμανε μιλώντας στο Associated Press τις πολύμηνες ισραηλινές επιδρομές κατά συριακών στόχων και στόχων της Χεζμπολάχ στην περιοχή, καθώς και την κατάπαυση του πυρός του Ισραήλ με τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο αυτή την εβδομάδα, ως παράγοντες που δίνουν την ευκαιρία στους αντάρτες της Συρίας να προχωρήσουν.

Γιατί είναι σημαντικό αυτό που συμβαίνει στο Χαλέπι

Ο Άσαντ βρίσκεται σε πόλεμο με τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης που επιδιώκουν την ανατροπή του εδώ και 13 χρόνια, μια σύγκρουση που εκτιμάται ότι έχει σκοτώσει μισό εκατομμύριο ανθρώπους. Περίπου 6,8 εκατομμύρια Σύροι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα, μια προσφυγική ροή που συνέβαλε στην αλλαγή του πολιτικού χάρτη στην Ευρώπη τροφοδοτώντας αντιμεταναστευτικά ακροδεξιά κινήματα.

Το περίπου 30% της χώρας που δεν βρίσκεται υπό τον Άσαντ ελέγχεται από διάφορες δυνάμεις της αντιπολίτευσης και ξένα στρατεύματα. Οι ΗΠΑ διαθέτουν περίπου 900 στρατιώτες στη βορειοανατολική Συρία, μακριά από το Χαλέπι, για να προφυλαχθούν από μια αναζωπύρωση του Ισλαμικού Κράτους. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ισραήλ διεξάγουν περιστασιακά πλήγματα στη Συρία εναντίον κυβερνητικών δυνάμεων και πολιτοφυλακών που πρόσκεινται στο Ιράν. Η Τουρκία διαθέτει επίσης δυνάμεις στη Συρία και έχει επιρροή στην ευρεία συμμαχία των δυνάμεων της αντιπολίτευσης που εισβάλλουν στο Χαλέπι.

Μετά από χρόνια με λίγες σημαντικές εδαφικές αλλαγές μεταξύ των αντιμαχόμενων μερών της Συρίας, οι μάχες «έχουν τη δυνατότητα να είναι πραγματικά πολύ σημαντικές και ενδεχομένως να αλλάξουν το παιχνίδι», αν οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις αποδειχθούν ανίκανες να κρατήσουν το έδαφός τους, δήλωσε στο Associated Press ο Τσαρλς Λίστερ, μακροχρόνιος αναλυτής της Συρίας στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής που εδρεύει στις ΗΠΑ. Οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν το ενδεχόμενο οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους να το δουν ως άνοιγμα, δήλωσε ο Λίστερ.

Ο Φορντ από την πλευρά του εκτιμά ότι οι μάχες στο Χαλέπι θα γίνουν ευρύτερα αποσταθεροποιητικές αν παρασύρουν τη Ρωσία και την Τουρκία – που η καθεμία έχει τα δικά της συμφέροντα να προστατεύσει στη Συρία – σε άμεσες σκληρές μάχες μεταξύ τους.

Ποιος ελέγχει τι στη Συρία

Τέσσερις κύριες ομάδες ανταγωνίζονται για τον έλεγχο του εδάφους στη Συρία.

Συριακές κυβερνητικές δυνάμεις: Ο στρατός, η κύρια στρατιωτική δύναμη της κυβέρνησης, πολεμά μαζί με τις Δυνάμεις Εθνικής Άμυνας, μια φιλοκυβερνητική παραστρατιωτική ομάδα.

Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις: Αυτή η υπό κουρδική κυριαρχία, υποστηριζόμενη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ομάδα ελέγχει τμήματα της ανατολικής Συρίας.

HTS και άλλες συμμαχικές ομάδες ανταρτών: Η HTS είναι η τελευταία εκδοχή του Μετώπου αλ Νούσρα, το οποίο είχε υποσχεθεί πίστη στην αλ Κάιντα μέχρι που διέκοψε αυτούς τους δεσμούς το 2016.

Τουρκικές και προσκείμενες στην Τουρκία συριακές ανταρτικές δυνάμεις: Ο Συριακός Εθνικός Στρατός είναι μια υποστηριζόμενη από την Τουρκία αντάρτικη δύναμη στη βόρεια Συρία.

Ποια είναι η ομάδα που ηγείται της επίθεσης στο Χαλέπι

Οι ΗΠΑ και ο ΟΗΕ έχουν χαρακτηρίσει εδώ και καιρό τη δύναμη της αντιπολίτευσης που ηγείται της επίθεσης στο Χαλέπι – τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, γνωστή με τα αρχικά HTS – ως τρομοκρατική οργάνωση.

Ο Αμπού Μοχάμεντ αλ Γκολάνι αναδείχθηκε ηγέτης του συριακού παραρτήματος της Αλ Κάιντα το 2011, κατά τους πρώτους μήνες του πολέμου στη Συρία. Ήταν μια ανεπιθύμητη παρέμβαση για πολλούς στη συριακή αντιπολίτευση, οι οποίοι ήλπιζαν να παραμείνει ο αγώνας κατά της βάναυσης διακυβέρνησης του Άσαντ καθαρός από τον βίαιο εξτρεμισμό.

Ο Γκολάνι και η ομάδα του ανέλαβαν από νωρίς την ευθύνη για θανατηφόρες βομβιστικές επιθέσεις, δεσμεύτηκαν να επιτεθούν στις δυτικές δυνάμεις, κατέσχεσαν περιουσία από θρησκευτικές μειονότητες και έστειλαν θρησκευτική αστυνομία για να επιβάλει τη σεμνή ενδυμασία των γυναικών.

Η Γκολάνι και η HTS προσπάθησαν να επαναπροσδιοριστούν τα τελευταία χρόνια, εστιάζοντας στην προώθηση της πολιτικής διακυβέρνησης στην επικράτειά τους, καθώς και στη στρατιωτική δράση, επισήμανε σύμφωνα με το Associated Press ο ερευνητής Άαρον Ζέλιν. Η ομάδα του διέκοψε τους δεσμούς της με την Αλ Κάιντα το 2016. Ο Γκολάνι κατέστειλε ορισμένες εξτρεμιστικές ομάδες στην επικράτειά του και όλο και περισσότερο παρουσιάζει τον εαυτό του ως προστάτη άλλων θρησκειών. Αυτό περιλαμβάνει το γεγονός ότι πέρυσι επέτρεψε την πρώτη χριστιανική λειτουργία στην πόλη Ιντλίμπ εδώ και χρόνια.

Μέχρι το 2018, η κυβέρνηση Τραμπ αναγνώρισε ότι δεν στόχευε πλέον άμεσα τον Γκολάνι, δήλωσε ο Ζέλιν. Αλλά η HTS επέτρεψε σε ορισμένες καταζητούμενες ένοπλες ομάδες να συνεχίσουν να δρουν στο έδαφός της και έπληξε τις ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ το 2022, είπε.

Πώς θα αντιδράσει η Συρία

Συριακά και ρωσικά αεροσκάφη πλήττουν τους αντάρτες στο Χαλέπι και το Ιντλίμπ, μια τακτική που ήταν καθοριστική για την ανάκτηση εδαφών κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.

Ο Άσαντ έχει ορκιστεί ότι η Συρία θα συνεχίσει να «υπερασπίζεται τη σταθερότητα και την εδαφική της ακεραιότητα απέναντι σε όλους τους τρομοκράτες και τους υποστηρικτές τους» και το υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι ετοιμάζεται να εξαπολύσει αντεπίθεση.

Ωστόσο, η πλήρης έκταση της ικανότητας ή της προθυμίας της κυβέρνησης να απαντήσει είναι ασαφής σε αυτό το στάδιο και πολλά θα εξαρτηθούν από την υποστήριξη που μπορούν να προσφέρουν οι βασικοί υποστηρικτές της.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι σύμμαχοι της Συρίας συσπειρώνονται γύρω από την κυβέρνηση, με τον κορυφαίο διπλωμάτη του Ιράν Αμπάς Αραγκτσί να ταξιδεύει στη Δαμασκό από την Τεχεράνη την Κυριακή (01/12).

Με τους αντάρτες να ελέγχουν το Χαλέπι, συμπεριλαμβανομένων βασικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων και του αεροδρομίου, οποιαδήποτε αντεπίθεση θα είναι δύσκολη για τον συριακό στρατό. Η πόλη άντεξε για σχεδόν δύο χρόνια υπό σχεδόν συνεχή πολιορκία από τις κυβερνητικές δυνάμεις προτού καταληφθεί το 2016.

Διαβασε ακομα

Ο Άσαντ χάνει το Χαλέπι και αναζητά βοήθεια από τους συμμάχους του

Ο ρόλος που διαδραμάτισε το Χαλέπι στον πόλεμο

Στο σταυροδρόμι εμπορικών δρόμων και αυτοκρατοριών για χιλιάδες χρόνια, το Χαλέπι είναι ένα από τα κέντρα εμπορίου και πολιτισμού στη Μέση Ανατολή.

Το Χαλέπι φιλοξενούσε 2,3 εκατομμύρια ανθρώπους πριν από τον πόλεμο. Οι αντάρτες κατέλαβαν την ανατολική πλευρά της πόλης το 2012 και έγινε το πιο περήφανο σύμβολο της προέλασης των ένοπλων φατριών της αντιπολίτευσης.

Το 2016, οι κυβερνητικές δυνάμεις με την υποστήριξη ρωσικών αεροπορικών επιδρομών πολιόρκησαν την πόλη. Ρωσικές οβίδες, πύραυλοι και βόμβες-βαρέλια (δοχεία καυσίμων δοχεία φορτωμένα με εκρηκτικά και μέταλλο) ισοπέδωσαν μεθοδικά γειτονιές. Πεινασμένοι και υπό πολιορκία, οι αντάρτες παρέδωσαν το Χαλέπι εκείνη τη χρονιά.

Η είσοδος του ρωσικού στρατού ήταν το σημείο καμπής στον πόλεμο, επιτρέποντας στον Άσαντ να παραμείνει στην περιοχή που κατείχε.

Φέτος, οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στο Χαλέπι έχουν πλήξει αποθήκες όπλων της Χεζμπολάχ και συριακές δυνάμεις, μεταξύ άλλων στόχων, σύμφωνα με μια ανεξάρτητη ομάδα παρακολούθησης. Το Ισραήλ σπάνια αναγνωρίζει τα πλήγματα στο Χαλέπι και σε άλλες κυβερνητικά ελεγχόμενες περιοχές της Συρίας.

Με πληροφορίες από Associated Press, CNN, Al Jazeera, Axios