icon zoom-in

Μεγέθυνση κειμένου

Α Α Α

Η πρωθυπουργός Σέιχ Χασίνα, εθνικό είδωλο των '80s στο Μπαγκλαντές παραιτήθηκε κι εγκατέλειψε με ελικόπτερο τη χώρα, μετά τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, στις οποίες σκοτώθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι

«Ένα, δύο, τρία, τέσσερα, η Σέιχ Χασίνα είναι δικτάτορας!» Οι λέξεις είχαν γίνει μια κραυγή συσπείρωσης για τους νέους του Μπαγκλαντές τις τελευταίες εβδομάδες – και τη Δευτέρα (05/08) η οργή τους έβαλε τέλος στη 15χρονη κυριαρχία της πρωθυπουργού.

Η 76χρονη Χασίνα κυβερνούσε το 170 εκατομμυρίων κατοίκων έθνος της Νότιας Ασίας με σιδηρά πυγμή από το 2009. Μόλις πριν από ένα μήνα, οι διαμαρτυρίες που απαιτούσαν την παραίτησή της θα ήταν αδιανόητες.

Αλλά μέχρι το πρωί της Δευτέρας (05/08), είχε εγκλωβιστεί σε ένα θανάσιμο αδιέξοδο. Είχαν περάσει αρκετές ημέρες από τότε που το ανώτατο δικαστήριο κατήργησε τις ποσοστώσεις εργασίας, που αρχικά προκάλεσαν τις διαμαρτυρίες στις αρχές Ιουλίου. Αλλά η αναταραχή συνεχίστηκε, μετατρεπόμενη σε αντικυβερνητικό κίνημα που την ήθελε εκτός εξουσίας.

Αυτό που τελικά έγειρε την πλάστιγγα, ήταν η σφοδρότητα των συγκρούσεων μεταξύ των διαδηλωτών και της αστυνομίας την Κυριακή (04/08). Σχεδόν 300 άνθρωποι υπολογίζεται ότι έχουν χάσει τη ζωή τους στα βίαια επεισόδια μέχρι στιγμής, αλλά μόνο την Κυριακή σκοτώθηκαν τουλάχιστον 90 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 13 αστυνομικοί – η χειρότερη μέρα με θύματα κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στην πρόσφατη ιστορία του Μπαγκλαντές.

Οι επικριτές έκαναν λόγο για σφαγή, ακόμη και όταν η Χασίνα στάθηκε στο ύψος της.

Και όμως, δεκάδες χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους τη Δευτέρα, πολλοί από αυτούς διαδήλωσαν προς την πρωτεύουσα Ντάκα, αψηφώντας την εθνική απαγόρευση κυκλοφορίας.

Πηγή: REUTERS/Mohammad Ponir Hossain/File Photo

Οι Μπαγκλαντεσιανοί, όπως φάνηκε, δεν φοβόντουσαν πλέον τις σφαίρες. Αυτό που ήταν ένα πολιτικό κίνημα ήταν τώρα μια μαζική εξέγερση.

Αυτή η κατάσταση οδήγησε την Χασίνα όχι μόνο σε παραίτηση, αλλά και σε φυγή από τη χώρα. Εγκατέλειψε με αυτοκίνητο το πρωθυπουργικό μέγαρο κι επιβιβάσθηκε σε στρατιωτικό ελικόπτερο το οποίο την μετέφερε στην Ινδία.

Η απόφαση της Χασίνα να τραπεί σε φυγή επισπεύσθηκε επίσης από τον στρατό, ο οποίος θα την πίεζε να παραιτηθεί. Ο στρατός, ο οποίος κυβέρνησε το Μπανγκλαντές στο παρελθόν και εξακολουθεί να χαίρει μεγάλου σεβασμού, ασκεί υπέρμετρη επιρροή στην πολιτική της χώρας.

Η βία του Σαββατοκύριακου, καθώς και η προοπτική να αντιμετωπίσει νέους γύρους μαζικών διαδηλώσεων θα είχαν κάνει το στρατιωτικό κατεστημένο να επανεξετάσει τις επιλογές του.

Οι κατώτεροι αξιωματικοί είχαν ήδη εκφράσει τις ανησυχίες τους σχετικά με το αν θα τους ζητηθεί να πυροβολήσουν εναντίον πολιτών σε συνάντηση με τον αρχηγό του στρατού, τον στρατηγό Γουάκερ-Οζ-Ζαμάν, την Παρασκευή.

Το τι μέλλει γενέσθαι είναι λιγότερο ξεκάθαρο, αλλά ο στρατηγός Ζαμάν βρίσκεται σε συνομιλίες με διάφορους ενδιαφερόμενους, συμπεριλαμβανομένων των κομμάτων της αντιπολίτευσης και των ομάδων της κοινωνίας των πολιτών για την εξεύρεση μιας ενδιάμεσης λύσης, όπως είπε στο BBC υψηλόβαθμη πηγή που γνωρίζει το θέμα.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Χασίνα κατέφυγε στην Ινδία. Δεν είναι σαφές τι συμβουλές έλαβε από την άλλη πλευρά των συνόρων, αλλά ο γιγάντιος γείτονας του Μπαγκλαντές υπήρξε καθ’ όλη τη διάρκεια κρίσιμος σύμμαχός της.

Είναι εν μέρει ο λόγος για τον οποίο, καθώς η δημοτικότητά της μειωνόταν, το έντονο συναίσθημα κατά της Ινδίας αυξήθηκε εντός του Μπαγκλαντές.

Το Δελχί θεωρούσε πάντα τα ερείσματά του στο Μπαγκλαντές ως κλειδί για την ασφάλεια των επτά αποκλεισμένων από την ξηρά κρατών στα βορειοανατολικά της Ινδίας, ορισμένα από τα οποία έχουν κοινά σύνορα με το Μπαγκλαντές. Η Χασίνα έχει δώσει δικαιώματα διέλευσης στην Ινδία για να διασφαλίσει ότι τα αγαθά από την ηπειρωτική χώρα της θα φτάσουν σε αυτά τα κράτη.

Έχει επίσης πατάξει τις αντι-ινδικές μαχητικές ομάδες που εδρεύουν στο Μπανγκλαντές, ένα βασικό ζήτημα για την Ινδία.

Αλλά τις τελευταίες εβδομάδες, το Δελχί αντιμετώπισε ένα δίλημμα – υποστηρίζοντας τον αντιδημοφιλή σύμμαχό του, κινδύνευε να αποξενώσει ένα μαζικό κίνημα και να βλάψει τη μακροπρόθεσμη σχέση του με το Μπαγκλαντές. Η παραίτηση της Χασίνα έλυσε αυτό το πρόβλημα.

Η κόρη του ιδρυτικού προέδρου του Μπαγκλαντές, Σέιχ Χασίνα, ήταν η μακροβιότερη γυναίκα επικεφαλής κυβέρνησης στον κόσμο.

Ο πατέρας της δολοφονήθηκε μαζί με τα περισσότερα μέλη της οικογένειας σε στρατιωτικό πραξικόπημα το 1975 – μόνο η Χασίνα και η μικρότερη αδελφή της επέζησαν καθώς ταξίδευαν στο εξωτερικό εκείνη την εποχή.

Αφού έζησε εξόριστη στην Ινδία, επέστρεψε στο Μπαγκλαντές το 1981 και ενώθηκε με άλλα πολιτικά κόμματα για να ηγηθεί μιας λαϊκής εξέγερσης για τη δημοκρατία που την έκανε εθνικό είδωλο.

Η Χασίνα εξελέγη για πρώτη φορά στην εξουσία το 1996, αλλά αργότερα έχασε από την αντίπαλό της Μπεγκούμ Χαλέντα Ζία του Εθνικιστικού Κόμματος του Μπαγκλαντές (BNP) το 2001. Επανήλθε στην εξουσία το 2009 σε εκλογές που διεξήχθησαν υπό υπηρεσιακή κυβέρνηση.

Η θητεία της στην εξουσία ήταν γεμάτη με κατηγορίες για εξαφανίσεις, εξωδικαστικές εκτελέσεις και συντριβή των αντιπολιτευόμενων και των επικριτών της – η ίδια αρνήθηκε τις κατηγορίες και η κυβέρνησή της συχνά κατηγορούσε τα κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης ότι υποκινούν τις διαδηλώσεις.

Τις τελευταίες εβδομάδες, επίσης, η Χασίνα και το κόμμα της – η Awami League – κατηγόρησαν τους πολιτικούς τους αντιπάλους για τις ταραχές που συγκλόνισαν τη χώρα.

Αλλά αυτή τη φορά, η οργή ήταν πιο δυνατή από ποτέ. Ήταν σίγουρα η πιο σοβαρή πρόκληση που αντιμετώπισε η Χασίνα, η οποία κέρδισε τις αμφιλεγόμενες εκλογές του Ιανουαρίου, τις οποίες μποϊκοτάρισε η αντιπολίτευση, κατά τη διάρκεια των ετών της θητείας της.

Επί εβδομάδες αρνιόταν να υποχωρήσει, αποκαλώντας μάλιστα κάποια στιγμή τους διαδηλωτές τρομοκράτες.

Όμως η συνειδητοποίηση ότι η δύναμη του κατεστημένου ασφαλείας, δεν μπορούσε να κρατήσει τον κόσμο μακριά από τους δρόμους, δεν προοιωνίζεται κάτι καλό για κανέναν ηγέτη – και λιγότερο για έναν μαχόμενο ηγέτη.

Με πληροφορίες από BBC, ΑΠΕ-ΜΠΕ