Το Ισραήλ είναι ένας σημαντικός εξαγωγέας όπλων, αλλά ο στρατός του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγόμενα αεροσκάφη, κατευθυνόμενες βόμβες και πυραύλους για να διεξάγει, αυτό που οι ειδικοί έχουν περιγράψει ως μία από τις πιο έντονες και καταστροφικές αεροπορικές εκστρατείες στην πρόσφατη ιστορία.

Ομάδες εκστρατείας και ορισμένοι πολιτικοί μεταξύ των δυτικών συμμάχων του Ισραήλ λένε, ότι οι εξαγωγές όπλων θα πρέπει να ανασταλούν επειδή, όπως σημειώνουν, το Ισραήλ δεν κάνει αρκετά για να προστατεύσει τις ζωές των αμάχων και να εξασφαλίσει ότι φτάνει αρκετή ανθρωπιστική βοήθεια.

Τη Δευτέρα (02/09), το Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσε ότι αναστέλλει περίπου 30 άδειες εξαγωγής στρατιωτικού εξοπλισμού προς το Ισραήλ για χρήση σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα, μετά από επανεξέταση της συμμόρφωσης του Ισραήλ με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

Οι βρετανικές εξαγωγές όπλων προς το Ισραήλ είναι σχετικά μικρές σε σύγκριση με το σύνολο του Ισραήλ, αλλά ο Μπενιαμίν Νετανιάχου κατήγγειλε την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου ως «ντροπιαστική».

Ο πόλεμος πυροδοτήθηκε από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, κατά την οποία σκοτώθηκαν περίπου 1.200 άνθρωποι και άλλοι 251 κρατήθηκαν όμηροι. Περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στη Γάζα από τότε, λέει το υπουργείο Υγείας της περιοχής που διοικείται από τη Χαμάς.

Το Ισραήλ επιμένει ότι οι δυνάμεις του εργάζονται για την αποφυγή απωλειών μεταξύ των αμάχων, κατηγορεί τη Χαμάς ότι θέτει σκόπιμα αμάχους στη γραμμή του πυρός και λέει ότι δεν υπάρχουν όρια στις παραδόσεις βοήθειας.

Ηνωμένες Πολιτείες

Οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στο Ισραήλ, έχοντας βοηθήσει τη χώρα να οικοδομήσει έναν από τους πιο τεχνολογικά εξελιγμένους στρατούς στον κόσμο.

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 69% των εισαγωγών του Ισραήλ σε σημαντικά συμβατικά όπλα μεταξύ 2019 και 2023.

Οι ΗΠΑ παρέχουν στο Ισραήλ ετήσια στρατιωτική βοήθεια ύψους 3,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο πλαίσιο μιας δεκαετούς συμφωνίας που έχει ως στόχο να επιτρέψει στον σύμμαχό τους να διατηρήσει αυτό που αποκαλεί «ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημα» έναντι των γειτονικών χωρών.

Μέρος της βοήθειας – 500 εκατ. δολάρια ετησίως – προορίζεται για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων πυραυλικής άμυνας, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων Iron Dome, Arrow και David’s Sling που έχουν αναπτυχθεί από κοινού.

Το Ισραήλ βασίστηκε σε αυτά κατά τη διάρκεια του πολέμου για να αμυνθεί ενάντια στις επιθέσεις με ρουκέτες, πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη από παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες στη Γάζα, καθώς και από άλλες ένοπλες ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν και εδρεύουν στο Λίβανο, τη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη.

Τις ημέρες μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι οι ΗΠΑ «αυξάνουν την πρόσθετη στρατιωτική βοήθεια» προς το Ισραήλ.

Το SIPRI ανέφερε ότι οι ΗΠΑ παρέδωσαν γρήγορα χιλιάδες κατευθυνόμενες βόμβες και πυραύλους στο Ισραήλ στα τέλη του 2023, αλλά ότι ο συνολικός όγκος των ισραηλινών εισαγωγών όπλων από τις ΗΠΑ εκείνο το έτος ήταν σχεδόν ο ίδιος με αυτόν του 2022.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, η κυβέρνηση Μπάιντεν δημοσιοποίησε δύο επείγουσες πωλήσεις προς το Ισραήλ, αφού χρησιμοποίησε εξουσία έκτακτης ανάγκης για να παρακάμψει τον έλεγχο του Κογκρέσου.

Διαβασε ακομα

Πόλεμος Γάζα: Στο στόχαστρο της διεθνούς κοινότητας το Ισραήλ

Η μία πώληση αφορούσε 14.000 σφαίρες αρμάτων μάχης αξίας 106 εκατ. δολαρίων, ενώ η άλλη αφορούσε 147 εκατ. δολάρια σε εξαρτήματα για την κατασκευή βλημάτων πυροβολικού των 155 χιλιοστών.

Τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν τον Μάρτιο ότι η κυβέρνηση είχε επίσης προβεί αθόρυβα σε περισσότερες από 100 άλλες στρατιωτικές πωλήσεις στο Ισραήλ από την έναρξη του πολέμου, οι περισσότερες από τις οποίες υπολείπονταν του ποσού των δολαρίων που θα απαιτούσε επίσημη κοινοποίηση στο Κογκρέσο.

Λέγεται ότι περιλάμβαναν χιλιάδες πυρομαχικά ακριβείας, βόμβες μικρής διαμέτρου, εκρηκτικά καταφυγίων και φορητά όπλα.

Τον Μάιο, οι ΗΠΑ ανέστειλαν για πρώτη φορά μια αποστολή όπλων προς το Ισραήλ, καθώς οι εκπρόσωποι του Δημοκρατικού Κόμματος του Μπάιντεν στο Κογκρέσο και οι υποστηρικτές του ανησυχούσαν όλο και περισσότερο από το σχέδιο του Ισραήλ για χερσαία επίθεση στη νότια πόλη Ράφα της Γάζας.

Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι 1.800 βόμβες των 907 κιλών και 1.700 βόμβες των 226 κιλών θα παρακρατούνταν λόγω ανησυχιών ότι θα μπορούσαν να σκοτωθούν άμαχοι αν χρησιμοποιούνταν σε πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές.

Τον Ιούλιο, Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η παράδοση των βομβών των 226 κιλών θα επιτραπεί, αλλά ότι οι βόμβες των 907 κιλών θα συνεχίσουν να παρακρατούνται λόγω της συνεχιζόμενης ανησυχίας για τις απώλειες αμάχων.

Στη συνέχεια, τον περασμένο μήνα, η κυβέρνηση Μπάιντεν ενημέρωσε το Κογκρέσο ότι είχε εγκρίνει πωλήσεις όπλων ύψους 20 δισ. δολαρίων στο Ισραήλ.

Περιλάμβαναν ένα πακέτο 18,8 δισ. δολαρίων για έως και 50 αεροσκάφη F-15IA και κιτ αναβάθμισης για 25 αεροσκάφη F-15I που ήδη διαθέτει το Ισραήλ, έναν απροσδιόριστο αριθμό φορτηγών 8 τόνων αξίας 583 εκατ. δολαρίων, 30 πυραύλους μέσου βεληνεκούς αέρος-αέρος αξίας 102 εκατ. δολαρίων και 50.000 βλήματα όλμου 120 χιλιοστών αξίας 61 εκατ. δολαρίων.

Ωστόσο, τα όπλα αυτά δεν αναμένεται να παραδοθούν στο Ισραήλ πριν από το 2026 το νωρίτερο.

Γερμανία

Η Γερμανία είναι ο επόμενος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων προς το Ισραήλ, αντιπροσωπεύοντας το 30% των εισαγωγών μεταξύ 2019 και 2023, σύμφωνα με το SIPRI.

Το 2022, το Ισραήλ υπέγραψε συμφωνία ύψους 3 δισ. ευρώ με τη Γερμανία για την αγορά τριών προηγμένων πετρελαιοκίνητων υποβρυχίων κλάσης Dakar, τα οποία αναμένεται να παραδοθούν από το 2031 και μετά.

Θα αντικαταστήσουν τα γερμανικής κατασκευής υποβρύχια κλάσης Dolphin που χρησιμοποιούνται σήμερα από το ισραηλινό ναυτικό.

Πέρυσι, οι πωλήσεις όπλων του ευρωπαϊκού έθνους προς το Ισραήλ ανήλθαν σε 326,5 εκατ. ευρώ – μια δεκαπλάσια αύξηση σε σύγκριση με το 2022 – με την πλειονότητα αυτών των αδειών εξαγωγής να χορηγούνται μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.

Η γερμανική κυβέρνηση δήλωσε τον Ιανουάριο ότι οι πωλήσεις περιλάμβαναν στρατιωτικό εξοπλισμό αξίας 306,4 εκατ. ευρώ και «πολεμικά όπλα» αξίας 20,1 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων DPA, τα τελευταία περιλάμβαναν 3.000 φορητά αντιαρματικά όπλα και 500.000 σφαίρες για αυτόματα ή ημιαυτόματα πυροβόλα όπλα.

Είπε επίσης ότι οι περισσότερες από τις άδειες εξαγωγής χορηγήθηκαν για χερσαία οχήματα και τεχνολογία για την ανάπτυξη, συναρμολόγηση, συντήρηση και επισκευή όπλων.

Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής του δικαιώματος του Ισραήλ στην αυτοάμυνα καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου και, αν και ο τόνος του για τις ισραηλινές ενέργειες στη Γάζα έχει αλλάξει τις τελευταίες εβδομάδες και έχει υπάρξει κάποια συζήτηση στη Γερμανία, οι πωλήσεις όπλων δεν φαίνεται να κινδυνεύουν με αναστολή.

Διαβασε ακομα

Πάνω από 100 νεκροί σε νέο βομβαρδισμό σχολείου στη Γάζα από το Ισραήλ

Ιταλία

Η Ιταλία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στο Ισραήλ, αλλά αντιπροσωπεύει μόνο το 0,9% των ισραηλινών εισαγωγών μεταξύ 2019 και 2023, σύμφωνα με το SIPRI. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν συμπεριλάβει ελικόπτερα και πυροβολικό του ναυτικού.

Η εκστρατεία κατά του εμπορίου όπλων (CAAT), μια ομάδα πίεσης με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, αναφέρει ότι οι εξαγωγές και οι άδειες στρατιωτικών αγαθών από την Ιταλία προς το Ισραήλ είχαν αξία 17 εκατ. ευρώ το 2022.

Το 2023 οι πωλήσεις «όπλων και πυρομαχικών» ανήλθαν σε 13,7 εκατ. ευρώ, αναφέρει το περιοδικό Altreconomia επικαλούμενο την εθνική στατιστική υπηρεσία ISTAT.

Περίπου 2,1 εκατ. ευρώ εξαγωγές εγκρίθηκαν μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου 2023, παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι τις μπλοκάρει βάσει νόμου που απαγορεύει τις πωλήσεις όπλων σε χώρες που διεξάγουν πόλεμο ή που θεωρείται ότι παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο υπουργός Άμυνας Γκουίντο Κροσέτο δήλωσε στο κοινοβούλιο τον Μάρτιο ότι η Ιταλία είχε τιμήσει τις υπάρχουσες συμβάσεις αφού τις είχε ελέγξει κατά περίπτωση και είχε διασφαλίσει ότι «δεν αφορούσαν υλικά που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εναντίον αμάχων».

Ηνωμένο Βασίλειο

Τον Δεκέμβριο του 2023, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι οι βρετανικές εξαγωγές στρατιωτικών αγαθών προς το Ισραήλ ήταν «σχετικά μικρές», ανερχόμενες σε 42 εκατ. λίρες Αγγλίας (55 εκατ. δολάρια) το 2022.

Το ποσό αυτό μειώθηκε σε 18,2 εκατ. λίρες το 2023, σύμφωνα με τα αρχεία του υπουργείου Επιχειρήσεων και Εμπορίου.

Μεταξύ 7 Οκτωβρίου 2023 και 31 Μαΐου 2024, εκδόθηκαν 42 άδειες εξαγωγής για στρατιωτικά αγαθά, ενώ υπήρχαν 345 άδειες σε ισχύ.

Διαβασε ακομα

Τα δίνουν όλα για την ειρήνη οι ΗΠΑ: Μόλις ενέκριναν την πώληση όπλων αξίας $20 δισ. στο Ισραήλ

Το υπουργείο Επιχειρήσεων και Εμπορίου δήλωσε ότι ο στρατιωτικός εξοπλισμός που καλύπτεται από τις άδειες περιλαμβάνει εξαρτήματα για στρατιωτικά αεροσκάφη, στρατιωτικά οχήματα και πολεμικά ναυτικά σκάφη.

Η εκστρατεία κατά του εμπορίου όπλων CAAT αναφέρει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει χορηγήσει άδειες εξαγωγής όπλων στο Ισραήλ συνολικής αξίας 576 εκατ. λιρών από το 2008.

Μεγάλο μέρος αυτών αφορούσε εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται σε πολεμικά αεροσκάφη αμερικανικής κατασκευής που καταλήγουν στο Ισραήλ.

Τον Σεπτέμβριο του 2024, ο υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Ντέιβιντ Λάμι ανακοίνωσε την άμεση αναστολή περίπου 30 αδειών εξαγωγής για είδη που χρησιμοποιούνται στις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα.

Είπε ότι είχε λάβει αξιολόγηση που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρχε «σαφής κίνδυνος» ότι ορισμένες στρατιωτικές εξαγωγές «θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη διάπραξη ή τη διευκόλυνση σοβαρής παραβίασης του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου».

«Το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να υποστηρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο», τόνισε.

Οι άδειες καλύπτουν εξαρτήματα για στρατιωτικά αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων μαχητικών αεροσκαφών, ελικοπτέρων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, καθώς και είδη που διευκολύνουν τη στόχευση στο έδαφος.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου κατήγγειλε την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου ως «ντροπιαστική» και «λανθασμένη». Προειδοποίησε ότι η απαγόρευση των όπλων θα ενθάρρυνε τη Χαμάς και επέμεινε ότι το Ισραήλ επιδιώκει έναν δίκαιο πόλεμο με δίκαια μέσα.

Διαβασε ακομα

Διεθνής Αμνηστία: Η EE να προχωρήσει στην επιβολή εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ

Ισραηλινή αμυντική βιομηχανία

Το Ισραήλ δημιούργησε επίσης τη δική του αμυντική βιομηχανία με τη βοήθεια των ΗΠΑ και σήμερα είναι ο ένατος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στον κόσμο, με έμφαση στα προηγμένα τεχνολογικά προϊόντα και όχι στο υλικό μεγάλης κλίμακας.

Κατείχε μερίδιο 2,3% των παγκόσμιων πωλήσεων μεταξύ 2019 και 2023, σύμφωνα με το SIPRI, με την Ινδία (37%), τις Φιλιππίνες (12%) και τις ΗΠΑ (8,7%) να είναι οι τρεις κύριοι αποδέκτες.

Οι αμυντικές εξαγωγές του Ισραήλ είχαν αξία άνω των 13 δισ. δολαρίων το 2023, σύμφωνα με το ισραηλινό υπουργείο Άμυνας.

Τα συστήματα αεράμυνας αποτελούσαν το 36% αυτών των εξαγωγών, ακολουθούμενα από τα ραντάρ και τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου (11%), τον εξοπλισμό πυρός και εκτόξευσης (11%) και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα ηλεκτρονικά συστήματα (9%).

Τον Σεπτέμβριο του 2023, λίγο πριν από την έναρξη του πολέμου, η Γερμανία συμφώνησε με το Ισραήλ μια συμφωνία ύψους 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά του εξελιγμένου αντιπυραυλικού συστήματος Arrow 3, το οποίο αναχαιτίζει βαλλιστικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.

Ήταν η μεγαλύτερη αμυντική συμφωνία του Ισραήλ και έπρεπε να εγκριθεί από τις ΗΠΑ, επειδή ανέπτυξαν από κοινού το σύστημα.

Διαβασε ακομα

ΟΗΕ: Όι αντοχές του παλαιστινιακού λαού έχουν ξεπεράσει ό,τι θα μπορούσε να υπομείνει οποιοδήποτε άνθρωπος

Στρατιωτικό απόθεμα των ΗΠΑ στο Ισραήλ

Το Ισραήλ φιλοξενεί επίσης μια τεράστια αμερικανική αποθήκη όπλων, η οποία δημιουργήθηκε το 1984 για την προ-τοποθέτηση προμηθειών για τα στρατεύματά του σε περίπτωση περιφερειακής σύγκρουσης, καθώς και για να παρέχει στο Ισραήλ γρήγορη πρόσβαση σε όπλα σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Το Πεντάγωνο απέστειλε περίπου 300.000 βλήματα πυροβολικού των 155 χιλιοστών από το War Reserve Stockpile Ammunition-Israel στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή.

Τα αποθηκευμένα πυρομαχικά στην αποθήκη φέρονται επίσης να έχουν προμηθεύσει το Ισραήλ από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα.

Ισπανία

Ο Ισπανός υπουργός Εξωτερικών, Χοσέ Μανουέλ Αλβάρες, δήλωσε τον Ιανουάριο ότι η Ισπανία δεν έχει πουλήσει όπλα στο Ισραήλ από τις 7 Οκτωβρίου.

Τον Μάιο, η κυβέρνηση προχώρησε ακόμη περισσότερο, ανακοινώνοντας ότι θα απαγορεύσει στα πλοία που μεταφέρουν όπλα στο Ισραήλ να ελλιμενίζονται σε ισπανικά λιμάνια.

Η Μαδρίτη υπήρξε μία από τις πιο επικριτικές φωνές της Ευρώπης σχετικά με την επίθεση στη Γάζα.

Καναδάς

Το κοινοβούλιο του Καναδά συμφώνησε τον Μάρτιο σε μια μη δεσμευτική ψηφοφορία να σταματήσει τις μελλοντικές στρατιωτικές πωλήσεις προς το Ισραήλ.

Η υπουργός Εξωτερικών, Μελανί Ζολί, δήλωσε τότε στην εφημερίδα Toronto Star ότι οι αποστολές όπλων θα σταματήσουν: «Είναι κάτι πραγματικό», είπε.

Διαβασε ακομα

Ανυποχώρητος ο Νετανιάχου: «Συγγνώμη» αλλά δεν φτάιμε εμείς για τους 6 ομήρους

Βέλγιο

Στο Βέλγιο που είναι ένα ομοσπονδιακό κράτος, οι τοπικές Αρχές έχουν περιορίσει τις πωλήσεις όπλων στο Ισραήλ. Η βελγική κυβέρνηση έχει επίσης κάνει εκστρατεία για μια απαγόρευση σε ολόκληρη την ΕΕ.

Ολλανδία

Ολλανδικό δικαστήριο διέταξε τον Φεβρουάριο την κυβέρνηση να σταματήσει την προμήθεια εξαρτημάτων μαχητικών αεροσκαφών F35 στο Ισραήλ λόγω του σαφούς κινδύνου σοβαρών παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.

Ωστόσο, η απόφαση δεν κάλυπτε εξαρτήματα που αποστέλλονται σε κράτη όπως οι ΗΠΑ και τα οποία θα μπορούσαν στη συνέχεια να παραδοθούν στο Ισραήλ.

Δανία

Η Δανία συνεισφέρει στο πρόγραμμα F35 και αγωνίζεται κατά της δικαστικής προσφυγής διαφόρων ομάδων για τα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της Διεθνούς Αμνηστίας, που επιδιώκει να εμποδίσει τις πωλήσεις όπλων στο Ισραήλ.

Με πληροφορίες από BBC, Guardian, Washington Post, DPA, Altreconomia, Reuters, Haaretz