Ο Φρανκ Μπακ, πολύ διάσημος στην εποχή του, ήταν συγγραφέας μπεστ-σέλερ και σταρ του κινηματογράφου, γνωστός για τη σύλληψη άγριων ζώων σε όλο τον κόσμο και τη μεταφορά τους πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες με βάρκες. Τότε, αυτά τα άτυχα πλάσματα τα εγκαθιστούσαν σε ζωολογικούς κήπους, σε τσίρκο, στα δικά του αξιοθέατα και μερικές φορές ακόμη και στα σπίτια των ανθρώπων.

Όπως αναφέρει το smithsonianmag, ο Μπακ κατέγραψε τις αποστολές του σε ταινίες της δεκαετίας του 1930, όπως το Bring ‘Em Back Alive, το Wild Cargo και το Fang and Claw – ντοκιμαντέρ που παρουσίαζαν τον μεσαιωνικό κυνηγό και συλλέκτη με το κράνος. Οι παράτολμες πράξεις του Μπακ, όπως το να βάζει έναν πύθωνα που δραπέτευσε πίσω στο κλουβί του, ενθουσίασαν το κοινό, αν και οι κριτικοί αμφισβητήσουν εάν κάποιες σκηνές ήταν πράγματι αυθόρμητες και αληθινές. Οι δημοσιογράφοι κάλυπταν κάθε άφιξη και αναχώρηση του Μπακ, τα παιδιά γίνονταν μέλη σε λέσχες με το όνομά του και οι Άμποτ και Κοστέλο τον παρουσίασαν στην κωμωδία τους «Africa Screams» το 1949.

Όταν ο Μπακ πέθανε από καρκίνο του πνεύμονα το 1950, σε ηλικία 66 ετών, η νεκρολογία του στους New York Times ανέφερε ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ίδιου, είχε «αιχμαλωτίσει περισσότερα από 100.000 πουλιά κάθε είδους, περισσότερους από 50 ελέφαντες, δεκάδες πύθωνες, 65 τίγρεις και επίσης εκατοντάδες άλλα άγρια ζώα».

Μεταξύ των ειδικοτήτων του Μπακ ήταν ο μακάκος ρήσος, ένας μικρόσωμος πίθηκος που κατάγεται από την Ασία. Τους μάζευε σε τέτοιες ποσότητες που κάποτε ανέφερε την τιμή πώλησης 100 πιθήκων για 850 έως 1.000 δολάρια.

Αν και προφανώς προτιμούσε τα μικρά ζώα, ο Μπακ σημείωνε επίσης ότι οι μαϊμούδες ήταν δύσκολες. «Κανένα άλλο ζωντανό πλάσμα δεν είναι τόσο διαποτισμένο από σκανταλιά, κανένα άλλο δεν απολαμβάνει τόσο θριαμβευτικά την ταλαιπωρία του ανθρώπου ή δεν μπορεί να είναι τόσο τρελά πονηρό», έγραψε σε ένα βιβλίο του το 1939. Οι πίθηκοι, πρόσθεσε, είναι «οι προσωποποιήσεις της αέναης κίνησης, πίσω από κάθε μικρή τους κίνηση κρύβεται μια προβληματική πρόθεση».

Παρόλο που έπρεπε να ανταγωνιστούν άλλα θαύματα του Μπακ, όπως ο «μεγαλύτερος ουρακοτάγκος στον κόσμο», οι «δύο μεγαλύτεροι πύθωνες σε αιχμαλωσία» και ένα ζευγάρι «γιγάντιες σαύρες δράκων», οι μακάκοι έγιναν οι αγαπημένοι του κοινού στην Παγκόσμια Έκθεση του Σικάγο 1933-1934.

Περίπου 500 από αυτούς περιφέρονταν στην Κατασκήνωση Ζούγκλας του Φρανκ Μπακ, σε μια ανθρώπινη κατασκευή που ονομαζόταν Monkey Mountain. Ο Μπακ υποσχέθηκε μάλιστα ότι θα έδινε δωρεάν έναν «ζωντανό πίθηκο για κατοικίδιο» κάθε εβδομάδα. Όταν έκλεισε η έκθεση, ο Μπακ μετέφερε το θηριοτροφείο του στη Μασαπέκουα της Νέας Υόρκης, ένα χωριουδάκι στο Λονγκ Άιλαντ, όπου άνοιξε μια νέα εγκατάσταση για τους ντόπιους και τους τουρίστες με δικούς του πιθήκους.

Και εκεί άρχισαν τα προβλήματα.

Όλα κυλούσαν ομαλά μέχρι τις 21 Αυγούστου του 1935, όταν 175 μαϊμούδες δραπέτευσαν εξαιτίας ενός εργάτη που υποτίθεται ότι δεν τοποθέτησε τη ξύλινη σανίδα πάνω από την τάφρο που κανονικά τις κρατούσε μέσα. (Μια παρόμοια τολμηρή απόδραση έγινε πρωτοσέλιδο τον περασμένο μήνα, όταν 43 μακάκοι δραπέτευσαν από μια ερευνητική εγκατάσταση στη Νότια Καρολίνα).

Τις επόμενες ημέρες, τα ζώα τρομοκρατούσαν τους αυτοκινητιστές, σταματούσαν τα τρένα του προαστιακού, σκαρφάλωναν στους ιστούς των σημαιών και έκαναν επιδρομές σε τοπικά περίπτερα με φρούτα. Ο αρχηγός τους λέγεται ότι ήταν ένας ιδιαίτερα πανούργος πιθηκός που ονομαζόταν Καπόνε.

Οι εφημερίδες σε όλες τις ΗΠΑ κάλυπταν τις τελευταίες εξελίξεις σε καθημερινή βάση, συχνά στην πρώτη σελίδα. Την επομένη της απόδρασης, η New York Daily News ανέφερε ότι «οι πίθηκοι ήταν παντού – φλυαρούσαν, έτρεχαν, πηδούσαν από δέντρο σε δέντρο. Έπεσαν πάνω σε 100 εργάτες που δούλευαν στην οδό Long Island Rail Road και οι τελευταίοι, με άγριες κραυγές τρόμου, πέταξαν τις αξίνες και τα φτυάρια τους και τράπηκαν σε φυγή».

Όταν πέρασε ένα τρένο, οι μαϊμούδες, υπό την ηγεσία του Καπόνε, μπλόκαραν τη γραμμή για πέντε λεπτά, μέχρι που τα πολυμήχανα μέλη του συνεργείου άρχισαν να τους πετούν μπανάνες. Τέσσερις ημέρες μετά τη μεγάλη απόδραση, το Associated Press ανέφερε ότι ένας οδηγός ΙΧ είχε στρίψει απότομα για να αποφύγει τις 35 μαϊμούδες που είχαν βρεθεί ξαφνικά μπροστά του, με αποτέλεσμα να καταλήξει το αυτοκίνητό του σε ένα χαντάκι και να σκοτώσει έναν πίθηκο.

Εν τω μεταξύ, εθελοντές της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Massapequa χρειάστηκε να στήσουν μια σκάλα 65 μέτρων για να κατεβάσουν τις μαϊμούδες από τις σημαίες, σύμφωνα με τους New York Times. Ένα άλλο ζευγάρι μαϊμούδων σκαρφάλωσε σε έναν πύργο μεταφοράς υψηλής τάσης κοντά στην πόλη Hicksville, με αποτέλεσμα να διακοπεί η ηλεκτροδότηση για 30 λεπτά και να υπάρξουν μοιραίες συνέπειες για τους δύο ενόχους.

Η κατασκήνωση της ζούγκλας προσέφερε αμοιβή σε όποιον μπορούσε να πιάσει και να επιστρέψει μια μαϊμού, και πολλοί ντόπιοι δέχτηκαν την προσφορά της ομάδας του Μπακ. Στην πραγματικότητα, κάποιοι άνθρωποι παρακινήθηκαν τόσο πολύ από την αμοιβή που φέρεται να παρέδωσαν τις δικές τους μαϊμούδες (ένα πιο συνηθισμένο κατοικίδιο εκείνη την εποχή από ό,τι σήμερα). Κάποιοι επίδοξοι κυνηγοί άρχισαν να αφήνουν πιατάκια με ουίσκι στα κοντινά δάση, ελπίζοντας ότι οι μεθυσμένες μαϊμούδες θα ήταν πιο εύκολο να συλληφθούν – και, υποτίθεται, το κόλπο έπιασε.

Μέρα με τη μέρα, οι εφημερίδες κατέγραφαν πόσες μαϊμούδες είχαν συλληφθεί και πόσες παρέμεναν ασύλληπτες. Κάποια στιγμή, ο κατάλογος των εναπομεινάντων δραπετών είχε μειωθεί σε πέντε: Ο Καπόνε συν τέσσερις θηλυκοί πίθηκοι. Τελικά, οι θηλυκοί μακάκοι σύντομα πιάστηκαν σε παγίδες με δόλωμα μπανάνες και γλυκοπατάτες, αλλά ο Καπόνε (που είχε επικηρυχθεί με 50 δολάρια δεν μπορούσε να ξεγελαστεί.

Στις 9 Σεπτεμβρίου, σχεδόν τρεις εβδομάδες μετά το διάλειμμα στο ζωολογικό κήπο, το AP ανέφερε ότι εξακολουθούσε να κυκλοφορεί ελεύθερος. Μετά από αυτό, τα ίχνη -ή τουλάχιστον το ενδιαφέρον του Τύπου- φαίνεται ότι πάγωσαν.

Όποια ταλαιπωρία και αν σήμαινε για τη Massapequa, την πυροσβεστική υπηρεσία και τους πολίτες της, η πολυδιαφημισμένη επιχείρηση με τις μαϊμούδες αποδείχθηκε επικερδής για τον Μπακ. Όπως ανέφερε μια τοπική εφημερίδα στις 29 Αυγούστου, «την περασμένη Κυριακή, πάνω από 10.000 άτομα που διάβασαν για τα τεκταινόμενα στο Jungle Camp κατέκλυσαν το μέρος από περιέργεια να δουν τον ζωολογικό κήπο και με την ελπίδα να ρίξουν μια ματιά σε έναν από τους τριχωτούς φυγάδες».

Ωστόσο, ορισμένες εφημερίδες, συμπεριλαμβανομένης της εφημερίδας για τις επιχειρήσεις του θεάματος Variety, υποπτεύθηκαν από την αρχή ότι όλο αυτό ήταν ένα διαφημιστικό κόλπο. Στο αρχικό του ρεπορτάζ, το Variety αστειεύτηκε ότι οι μαϊμούδες «είτε το έσκασαν είτε αφέθηκαν ελεύθερες από τον εκπρόσωπο τύπου».

Ο ίδιος ο Μπακ είχε κάποια εμπειρία σε αυτόν τον τομέα. «Στις αρχές της καριέρας του», λέει η Ελίζαμπεθ Χάνσον, συγγραφέας του βιβλίου Animal Attractions: Nature on Display in American Zoos», «έκανε ένα πέρασμα από το να κλείνει νούμερα βαριετέ για ένα ξενοδοχείο και το 1915 εργάστηκε ως διαφημιστής για τη ζώνη διασκέδασης στην Έκθεση Παναμά-Ειρηνικού στο Σαν Φρανσίσκο».

Ίσως συμπτωματικά, σε ξεχωριστά επεισόδια ένα χρόνο πριν από το ξέσπασμα του 1935, τουλάχιστον δύο από τις μαϊμούδες του Μπακ απέδρασαν από τον περίβολό τους στην Παγκόσμια Έκθεση του Σικάγο, συγκεντρώνοντας τόσο την κάλυψη των εφημερίδων όσο και τη μήνυση μιας εταιρείας κεραμικών, της οποίας το έκθεμα είχε διαλυθεί από έναν πίθηκο. Αργότερα, στην Παγκόσμια Έκθεση της Νέας Υόρκης το 1939-1940, μια απόδραση έξι πιθήκων απασχόλησε επίσης τις εφημερίδες.

Ένας αρθρογράφος έγραψε ότι δεν ήξερε αν το χάος στη Massapequa ήταν κόλπο ή όχι, αλλά «αν ήταν, χαιρετίζω τον [εκπρόσωπο Τύπου] που το έκανε. Όχι μόνο έγινε πρωτοσέλιδο παντού, αλλά συνέπεσε ωραία με την επανεμφάνιση του ίδιου του Μπακ μετά από ένα χρόνο απουσίας στις ζούγκλες».

Πράγματι, ο Μπακ ήταν βολικά εκτός πόλης την εποχή της απόδρασης. Φτάνοντας στο Σαν Φρανσίσκο από την Ασία περίπου μια εβδομάδα αργότερα, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι θα επέστρεφε εσπευσμένα στη Νέα Υόρκη για να αναλάβει προσωπικά την ευθύνη της προσπάθειας να επιστραφούν πίσω. Αλλά δεν χρειαζόταν να ανησυχεί μήπως χάσει μια ή δύο μαϊμούδες. Το φορτίο αυτού του τελευταίου ταξιδιού, σημείωσε, περιελάμβανε «άλλη μια ωραία συλλογή πιθήκων από όλη τη νότια Ασία – 15 ποικιλίες».