Φεύγοντας από το Σουδάν και περνώντας τα σύνορα του Τσαντ, οι γυναίκες προσφύγισσες πολέμου νόμιζαν πως έχουν αφήσει πίσω τους τη φρίκη. Αυτό νόμιζε και μια 27χρονη γυναίκα που πήρε το δρόμο της προσφυγιάς, νομίζοντας πως τα πτώματα που πατούσε τρέχοντας να ξεφύγει και οι κραυγές από βιασμούς κοριτσιών θα ήταν πλέον παρελθόν.

Τώρα, όμως, δηλώνει ότι αντιμετωπίζει περισσότερη οδύνη, γιατί αναγκάζεται να συνάπτει σεξουαλικές σχέσεις προκειμένου να επιβιώσει.

Κρατούσε στην αγκαλιά της τον 7 εβδομάδων γιο της, ο οποίος, όπως υποστηρίζει, είναι παιδί ενός εργαζόμενου ανθρωπιστικής οργάνωσης που της υποσχέθηκε χρήματα σε αντάλλαγμα για σεξ.
«Τα παιδιά έκλαιγαν. Είχαμε ξεμείνει από φαγητό,» είπε για τα άλλα τέσσερα παιδιά της. «Εκμεταλλεύτηκε την κατάστασή μου». Η ίδια και άλλες γυναίκες που μίλησαν στο Associated Press ζήτησαν ανωνυμία υπό τον φόβο αντιποίνων.

Βιασμός σε αντάλλαγμα επιβίωσης

Κάποιες γυναίκες και κορίτσια από το Σουδάν υποστηρίζουν ότι άντρες, συμπεριλαμβανομένων αυτών που υποτίθεται ότι τις προστατεύουν, όπως εργαζόμενοι ανθρωπιστικών οργανώσεων και τοπικές δυνάμεις ασφαλείας, τις έχουν εκμεταλλευτεί σεξουαλικά στα στρατόπεδα προσφύγων του Τσαντ, προσφέροντας χρήματα, ευκολότερη πρόσβαση σε βοήθεια και δουλειές. Αυτή η μορφή σεξουαλικής εκμετάλλευσης στο Τσαντ είναι έγκλημα.

Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, κυρίως γυναίκες, έχουν καταφύγει στο Τσαντ για να ξεφύγουν από τον εμφύλιο πόλεμο του Σουδάν, ο οποίος έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 20.000 ανθρώπους. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις δυσκολεύονται να τους υποστηρίξουν στα ολοένα και πιο πολυσύχναστα στρατόπεδα προσφύγων.

Τρεις γυναίκες μίλησαν στο AP στην πόλη Αντρέ, κοντά στα σύνορα με το Σουδάν. Μία Σουδανή ψυχολόγος μετέφερε τις μαρτυρίες επτά άλλων γυναικών και κοριτσιών που είτε αρνήθηκαν να μιλήσουν απευθείας με δημοσιογράφο είτε δεν βρίσκονταν πλέον σε επαφή μαζί της. Το AP δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει τις μαρτυρίες τους.

Η Νταράλ-Σαλάμ Ομάρ, ψυχολόγος, δήλωσε ότι και οι επτά γυναίκες τής είπαν πως αποδέχτηκαν τις προσφορές παροχών με αντάλλαγμα σεξ λόγω ανάγκης. Κάποιες ζήτησαν τη βοήθειά της επειδή έμειναν έγκυες και δεν μπορούσαν να ζητήσουν έκτρωση σε κλινική από φόβο ότι η κοινότητά τους θα τις απέρριπτε.

«Ήταν ψυχολογικά κατεστραμμένες. Φανταστείτε μια γυναίκα να μένει έγκυος χωρίς σύζυγο μέσα σε αυτή την κατάσταση», είπε η Ομάρ.

Μια καθημερινή φρικαλεότητα

Η σεξουαλική εκμετάλλευση κατά τη διάρκεια μεγάλων ανθρωπιστικών κρίσεων δεν είναι σπάνια, ειδικά στα στρατόπεδα εκτοπισμένων. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις παλεύουν εδώ και χρόνια να καταπολεμήσουν το φαινόμενο, αναφέροντας ως εμπόδια την έλλειψη καταγγελιών από τις γυναίκες, την ανεπαρκή χρηματοδότηση και την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στις βασικές ανάγκες.

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δήλωσε ότι δεν δημοσιεύει στοιχεία για τέτοιες περιπτώσεις, επικαλούμενη το απόρρητο και την ασφάλεια των θυμάτων.

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι οι άνθρωποι που αναζητούν προστασία δεν θα έπρεπε ποτέ να αναγκάζονται να κάνουν επιλογές από ανάγκη για επιβίωση. Η Νίντι Καπούρ, που εργάζεται για την πρόληψη της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, δήλωσε ότι η εκμετάλλευση αποτελεί βαθιά αποτυχία της ανθρωπιστικής κοινότητας.

Η Γεουάντε Οντία, εκπρόσωπος του Ταμείου Πληθυσμού του ΟΗΕ στο Τσαντ, δήλωσε ότι η σεξουαλική εκμετάλλευση είναι σοβαρή παραβίαση. Οι υπηρεσίες του ΟΗΕ ανέφεραν ότι τα στρατόπεδα εκτοπισμένων έχουν «ασφαλείς χώρους» όπου μπορούν να συγκεντρώνονται οι γυναίκες, καθώς και συνεδρίες ενημέρωσης, μια δωρεάν γραμμή καταγγελίας και κουτιά ανατροφοδότησης για ανώνυμες αναφορές κακοποίησης.

Ωστόσο, πολλές Σουδανές γυναίκες ανέφεραν ότι δεν γνώριζαν για τη γραμμή καταγγελίας, ενώ κάποιες είπαν ότι η χρήση των κουτιών θα τους τραβούσε ανεπιθύμητη προσοχή.

Η Σουδανή γυναίκα με το νεογέννητο δήλωσε ότι φοβάται να καταγγείλει τον εργαζόμενο ανθρωπιστικής οργάνωσης, φοβούμενη ότι εκείνος θα την καταδώσει στην αστυνομία.

Δήλωσε ότι τον προσέγγισε —έναν Σουδανό άνδρα εργαζόμενο στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα (MSF)— αφού αναζητούσε δουλειά για να αγοράσει βασικά είδη, όπως σαπούνι. Του ζήτησε χρήματα. Εκείνος είπε ότι θα της έδινε χρήματα μόνο με αντάλλαγμα το σεξ.

Είχαν σεξουαλικές επαφές για μήνες, είπε, και της έδινε περίπου 12 δολάρια κάθε φορά. Μετά τη γέννηση του μωρού, της έδωσε μια εφάπαξ πληρωμή περίπου 65 δολαρίων αλλά αρνήθηκε ότι ήταν το παιδί του.

Ο Κρίστοφερ Λόκιερ, γενικός γραμματέας των MSF, δήλωσε ότι η οργάνωση δεν γνώριζε τις καταγγελίες και ήθελε να τις ερευνήσει. «Το να ζητάς χρήματα ή σεξ σε αντάλλαγμα για πρόσβαση σε φροντίδα ή δουλειά αποτελεί ξεκάθαρη παραβίαση των δεσμεύσεών μας», είπε.

«Αν είχαμε αρκετά, δεν θα χρειαζόταν να βγούμε και να χάσουμε την αξιοπρέπειά μας,» είπε μια άλλη γυναίκα.

Με πληροφορίες από Associated Press