Το τέλος της εξαιρετικά σύντομης θητείας του Μισέλ Μπαρνιέ ως πρωθυπουργού της Γαλλίας μοιάζει αναπόφευκτο, καθώς η κυβέρνησή του οδεύει προς μια ψηφοφορία δυσπιστίας, την οποία αναμένεται να χάσει αργότερα αυτή την εβδομάδα.

Ημέρες έντασης κορυφώθηκαν σε μια ψηφοφορία υψηλού διακυβεύματος στο κοινοβούλιο, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει οικονομική κρίση για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης και να στείλει κύματα φόβου σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Γάλλος πρωθυπουργός δίνει μάχη για να καθησυχάσει τις νευρικές αγορές και να περάσει έναν προϋπολογισμό που θα καλύψει μια μαύρη τρύπα στη γαλλική οικονομία.

Αλλά αυτές οι προσπάθειες μπορεί τώρα να πάνε χαμένες.

Τη Δευτέρα (02/12), ο Μπαρνιέ, ο πρώην επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ για το Brexit, χρησιμοποίησε έναν αμφιλεγόμενο συνταγματικό ελιγμό για να παρακάμψει το κοινοβούλιο και να επιβάλει την ψήφιση ενός νομοσχεδίου για τη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης.

Πρόκειται για το άρθρο 49.3 του Συντάγματος της Γαλλίας, το οποίο επιτρέπει σε μια κυβέρνηση να περάσει νέα νομοθεσία χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου – αλλά σε αντάλλαγμα δίνει στους βουλευτές την ευκαιρία να αμφισβητήσουν την απόφαση αυτή, καταθέτοντας πρόταση δυσπιστίας εντός 24 ωρών. Πρέπει να τεθεί σε ψηφοφορία εντός 48 ωρών.

Ο Μισέλ Μπαρνιέ διορίστηκε ως ο νέος πρωθυπουργός της Γαλλίας

Εάν η πρόταση είναι επιτυχής, η νομοθεσία απορρίπτεται και η κυβέρνηση θεωρείται ότι έχει καταρρεύσει.

Η αριστερή αντιπολίτευση κατέθεσε ήδη πρόταση δυσπιστίας, η οποία θα τεθεί σε ψηφοφορία την Τετάρτη (04/12) ή την Πέμπτη (05/12).

Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου του αριστερού συνασπισμού του Νέου Λαϊκού Μετώπου και του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού, έχουν προειδοποιήσει ότι θα ψηφίσουν για να ανατρέψουν την κυβέρνηση.

«Οι Γάλλοι βαρέθηκαν να τους δέρνουν και να τους κακομεταχειρίζονται … δεν μπορούμε να αφήσουμε τα πράγματα ως έχουν», δήλωσε η επικεφαλής του Εθνικού Συναγερμού Μαρίν Λεπέν στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα (02/12), καθώς ανακοίνωσε ότι το κόμμα της θα ψηφίσει για την ανατροπή της κυβέρνησης Μπαρνιέ.

Εάν το κοινοβούλιο ανατρέψει τον Μπαρνιέ, θα είναι η πρώτη φορά που μια γαλλική κυβέρνηση θα υποστεί την ταπείνωση να χάσει μια ψηφοφορία δυσπιστίας από το 1962.

Γιατί συμβαίνει αυτό τώρα

Ο Εμανουέλ Μακρόν απέρριψε τον ισχυρισμό του Εθνικού Λαϊκού Κόμματος, ότι ως η μεγαλύτερη κοινοβουλευτική δύναμη θα έπρεπε να ορίσει τον νέο επικεφαλής της κυβέρνησης και διόρισε τον Μπαρνιέ, έναν βετεράνο συντηρητικό, ως πρωθυπουργό μετά από εβδομάδες συνομιλιών, με την υποστήριξη μιας εύθραυστης συμμαχίας κεντρώων και κεντροδεξιών βουλευτών.

Έκτοτε, το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα καταψηφίζει σταθερά την κυβέρνηση. Ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός, ωστόσο, που υπό την ηγεσία της Λεπέν έχει περάσει χρόνια προσπαθώντας να τοποθετηθεί ως υπεύθυνο κόμμα της μελλοντικής κυβέρνησης, μέχρι στιγμής απέχει από την προσπάθεια να ρίξει την κυβέρνηση.

Δραστηριοποιούμενος σκληρά σε ορισμένα από τα καυτά ζητήματα του Εθνικού Συναγερμού, όπως η εγκληματικότητα, η ασφάλεια και η μετανάστευση, και κάνοντας συμβιβασμούς σε ορισμένες από τις άλλες κόκκινες γραμμές του ακροδεξιού κόμματος, όπως τα μέτρα για τη μείωση του κόστους ζωής, ο Μπαρνιέ ήλπιζε να κρατήσει τον Εθνικό Συναγερμό στο πλευρό του για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Ωστόσο, ο κύριος στόχος του πρωθυπουργού ήταν να αποκαταστήσει τα καταστροφικά κρατικά οικονομικά της Γαλλίας – συμπεριλαμβανομένου ενός δημοσιονομικού ελλείμματος 5,5% του ΑΕΠ το 2023, το οποίο προβλεπόταν να αυξηθεί ακόμη περισσότερο στο 6,1% του ΑΕΠ φέτος, σχεδόν διπλάσιο από το μέγιστο επιτρεπόμενο όριο στην ευρωζώνη.

Το σχέδιο προϋπολογισμού της κυβέρνησης για το 2025 περιλαμβάνει αυξήσεις φόρων ύψους 20 δισ. ευρώ παράλληλα με περικοπές δημοσίων δαπανών ύψους 40 δισ. ευρώ. Τα δύο νομοσχέδια που συνθέτουν τον προϋπολογισμό πρέπει να ψηφιστούν μέχρι το τέλος του 2024 και, παρά τις κάποιες παραχωρήσεις της κυβέρνησης, ο Εθνικός Συναγερμός έχει πλέον απορρίψει τμήματα του πρώτου.

Θα πέσει η κυβέρνηση αυτή την εβδομάδα;

Σχεδόν σίγουρα. Ο ηγέτης της ακροδεξιάς Τζορντάν Μπαρντελά έχει προειδοποιήσει ότι η κυβέρνηση θα πέσει, εκτός αν υπάρξει «ένα θαύμα της τελευταίας στιγμής».

Κανένα τέτοιο θαύμα δεν φαίνεται να έρχεται.

Πηγή: EPA/MOHAMMED BADRA

Τη Δευτέρα (02/12), ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός προσπάθησε να αποσπάσει άλλη μια παραχώρηση από την κυβέρνηση, ζητώντας να αναβληθεί η απόφαση για την αναπροσαρμογή των συντάξεων στον πληθωρισμό. Αλλά ο Μπαρνιέ τράβηξε τη γραμμή σε ένα μέτρο που θα του κόστιζε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ.

Αυτό σηματοδότησε το τέλος ενός chicken game μεταξύ του Μπαρνιέ και της Λεπέν, αφού ο πρωθυπουργός υποχώρησε σε μια σειρά από αιτήματά της, και μάλιστα έφτασε στο σημείο να αναφερθεί ονομαστικά στην ακροδεξιά ηγέτιδα σε μια δήλωση στον Τύπο τη Δευτέρα (02/12).

Αλλά ο Μπαρνιέ απολάμβανε μόνο την εύθραυστη υποστήριξη του συνασπισμού του Μακρόν και των συντηρητικών στο κοινοβούλιο. Με το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, το οποίο κέρδισε τις περισσότερες έδρες στις πρόωρες εκλογές, να ορκίζεται να ρίξει την κυβέρνηση, η επιβίωση του Μπαρνιέ εξαρτιόταν από το αν η ακροδεξιά ηγέτιδα θα συγκρατούσε τα πυρά της.

Η Λεπέν φαίνεται τώρα σχεδόν βέβαιο ότι θα τραβήξει τη σκανδάλη.

Θα γίνουν νέες εκλογές;

Όχι. Όχι για πολύ καιρό.

Θα μπορούσες να σκεφτείς ότι μετά από εβδομάδες πολιτικής αναταραχής, τώρα θα ήταν η ώρα για επιστροφή στους ψηφοφόρους, αλλά δεν λειτουργεί έτσι στη Γαλλία.

Η μπάλα θα επιστρέψει στο γήπεδο του Μακρόν. Ο πρόεδρος, η θητεία του οποίου διαρκεί μέχρι το 2027, ό,τι κι αν συμβεί, μπορεί να ξαναρχίσει τις συνομιλίες για τον διορισμό νέου πρωθυπουργού και νέας κυβέρνησης.

Αλλά ακόμη και αν το ήθελε, ο Μακρόν δεν μπορεί να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές, επειδή προκήρυξε πρόωρες εκλογές τον Ιούλιο. Σύμφωνα με το γαλλικό σύνταγμα, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να προκηρύξει νέα ψηφοφορία πριν από το επόμενο καλοκαίρι – πράγμα που με τη σειρά του σημαίνει ότι η πολιτική αβεβαιότητα και η αναταραχή θα μπορούσαν να τραβήξουν για εβδομάδες ή και μήνες.

Εκτός αν … ο ίδιος ο Μακρόν ρίξει λευκή πετσέτα και παραιτηθεί, γεγονός που θα προκαλούσε νέες προεδρικές εκλογές. Ο ίδιος έχει αρνηθεί κατηγορηματικά ότι κάτι τέτοιο είναι στα πλάνα του, αλλά όλο και περισσότερες φωνές τον καλούν να παραιτηθεί.

«Είναι μια ιδέα που θα μπορούσε να αρχίσει να κερδίζει έδαφος», δήλωσε ο Μπενζαμίν Μορέλ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Panthéon-Assas του Παρισιού. «Η Μαρίν Λεπέν μπορεί να αρχίσει να λέει ότι θα ανατρέψει κάθε κυβέρνηση μέχρι να παραιτηθεί ο Μακρόν».

Ο Μακρόν θα διορίσει απλώς έναν νέο πρωθυπουργό;

Ναι, αλλά δεν είναι τόσο απλό.

Πηγή: EPA/LUDOVIC MARIN / POOL

Η γαλλική Εθνοσυνέλευση είναι διαιρεμένη σε τρία πολιτικά μπλοκ: Τους κεντρώους του Μακρόν, τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό και τον αριστερό συνασπισμό. Οι τρεις αυτές ομάδες βρίσκονται σε πλήρη απόσταση μεταξύ τους ως προς την πολιτική και αρνούνται να συνεργαστούν, πράγμα που σημαίνει ότι οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση θα μπορούσε να ανατραπεί μέσα σε λίγες ημέρες.

«Για να διορίσεις μια νέα κυβέρνηση, πρέπει να βρεις έναν πολιτικό χώρο για να την υποστηρίξεις», δήλωσε ο Μορέλ. «Αλλά οι κεντρώοι δεν μπορούν να υποστηρίξουν ούτε καν έναν ήπιο κεντροαριστερό υποψήφιο, όπως ο [πρώην πρωθυπουργός] Μπερνάρ Καζνέβ, επειδή μισούν το ακροαριστερό κόμμα France Unbowed», το οποίο είναι σύμμαχος των Σοσιαλιστών, είπε.

Ο Μακρόν θα μπορούσε να διορίσει έναν άλλο δεξιό πρωθυπουργό, όπως ο Μπαρνιέ, ο οποίος θα είχε την υποστήριξη των κεντρώων και των συντηρητικών και ο οποίος, επίσης όπως ο Μπαρνιέ, θα μπορούσε να προσπαθήσει να κερδίσει την εύνοια της Λεπέν.

Αλλά αυτό το πρόσωπο θα έπρεπε να κάνει ουσιαστικές παραχωρήσεις στην ακροδεξιά ηγέτιδα μετά την αναμέτρηση αυτής της εβδομάδας, προκειμένου να επιβιώσει.

Διαφορετικά, θα ήταν σαν να ζητούσε από τη Λεπέν να «καταπιεί τα ίδια της τα λόγια», δήλωσε ο Μορέλ.

Ο Μπαρνιέ μπορεί να παραμείνει ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός για αρκετές εβδομάδες, καθώς ο Μακρόν κυνηγά τον άπιαστο πολιτικό που μπορεί να βρει διέξοδο στο αδιέξοδο.

Οδεύουμε προς μια κρίση ελληνικού τύπου στην ευρωζώνη;

Όχι ακόμα, αλλά τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν γρήγορα χειρότερα.

Η πολιτική κρίση δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή. Η Γαλλία είναι αποδυναμωμένη από ένα τεράστιο έλλειμμα, που ο Μπαρνιέ προσπαθούσε να περιορίσει με μαζικές περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων. Η κατάρρευση της κυβέρνησης του Μπαρνιέ τρομάζει ήδη τις χρηματοπιστωτικές αγορές – σε τέτοιο βαθμό που τη Δευτέρα (02/12) θεώρησαν τα ελληνικά ομόλογα καλύτερης πιστοληπτικής ικανότητας από τα γαλλικά ομόλογα.

Τις τελευταίες εβδομάδες, οι σύμμαχοι και οι παρατηρητές του Μπαρνιέ έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι η πολιτική κρίση της Γαλλίας θα μπορούσε να μετατραπεί σε μια νέα κρίση της ευρωζώνης.

Οι αγορές έχουν αναστατωθεί από την προοπτική της κατάρρευσης του Μπαρνιέ, με τον δείκτη των 40 μεγαλύτερων εταιρειών της χώρας, τον CAC40, να υποχωρεί κατά 0,2% τη Δευτέρα (02/12). Όμως η Γαλλία δεν βρίσκεται ακόμη στα πρόθυρα μιας οικονομικής κρίσης, ή τουλάχιστον όχι ακόμη, λένε οι επενδυτές. Καθώς επιβεβαίωσε την πιστοληπτική αξιολόγηση της Γαλλίας την περασμένη εβδομάδα, ο οίκος αξιολόγησης S&P δήλωσε ότι η «οικονομία της χώρας παραμένει ανθεκτική παρά την πολιτική αβεβαιότητα».

Η πιθανή κατάρρευση του Μπαρνιέ προκαλεί ανατριχίλα και στους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μετά την υπαγωγή της Γαλλίας σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για υπερβάσεις δαπανών πέρυσι, οι Βρυξέλλες χαιρέτισαν τα σχέδια προϋπολογισμού του Μπαρνιέ, τα οποία στοχεύουν να μειώσουν το έλλειμμα της χώρας στο 5% του ΑΕΠ, αφού φέτος έφτασε πάνω από το 6%.

Καθώς προσπαθούσε να πείσει τη Λεπέν να μην τον καταψηφίσει, ο Μπαρνιέ υποχώρησε σε δύο αιτήματα του Εθνικού Συναγερμού που θα επιδεινώσουν το έλλειμμα της χώρας: Εγκατέλειψε τη σχεδιαζόμενη αύξηση του φόρου στην ηλεκτρική ενέργεια και αποφάσισε να συνεχίσει να αποζημιώνει τους ασθενείς για ορισμένα είδη φαρμάκων. Αλλά η Λεπέν ζητά και άλλα δαπανηρά μέτρα, όπως η διατήρηση της προσαρμογής του πληθωρισμού του Ιανουαρίου για τις συντάξεις, την οποία ο Μπαρνιέ πρότεινε να καθυστερήσει.

Κινδυνεύει η Γαλλία με ένα λουκέτο τύπου ΗΠΑ;

Όχι ακριβώς.

Εάν η κυβέρνηση του Μπαρνιέ ανατραπεί, τα σχέδια του προϋπολογισμού της για το 2025 θα απορριφθούν επίσης, λίγες ημέρες πριν από την προθεσμία λήξης του έτους.

Αλλά ο Μπαρνιέ ή ο διάδοχός του μπορούν ακόμη να διασφαλίσουν ότι η Γαλλία θα έχει προϋπολογισμό για το επόμενο έτος, χάρη σε ορισμένους μηχανισμούς αναστολής. Ο κυριότερος συνίσταται στην υποβολή ενός «ειδικού νόμου» που θα επιτρέπει στην εκτελεστική εξουσία να μεταφέρει ουσιαστικά τον προϋπολογισμό του προηγούμενου έτους για μερικούς μήνες μέχρι να εγκριθεί ένας νέος.

Ο νόμος αυτός θα κατατεθεί από τη νέα κυβέρνηση της Γαλλίας ή από την απερχόμενη, ανάλογα με το πόσο γρήγορα ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα διορίσει νέο πρωθυπουργό.

Ο ειδικός νόμος θα χρειαζόταν επίσης έγκριση από το κοινοβούλιο, αλλά το κόμμα της Μαρίν Λεπέν έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι θα τον υποστήριζε υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Ωστόσο, αυτό το σενάριο είναι πιθανό να ανησυχήσει τις Βρυξέλλες και τις χρηματοπιστωτικές αγορές, οι οποίες θέλουν το Παρίσι να μειώσει το χρέος του. Το copy-paste του φετινού προϋπολογισμού στον προϋπολογισμό του επόμενου έτους θα διογκώσει μόνο το έλλειμμα της χώρας.

Χωρίς τα δραστικά μέτρα που έχει προτείνει ο Μπαρνιέ, θα εκτιναχθεί ακόμη και στο 7% του ΑΕΠ της Γαλλίας, σύμφωνα με τον υπουργό Προϋπολογισμού Λοράν Σεν Μαρτέν.

Με πληροφορίες από Politico, Guardian

Tags