Κατά συρροή δολοφόνοι, έμποροι ναρκωτικών και γκάνγκστερ, κατηγορούνται ότι κάποτε κρατούσαν όμηρο το Ελ Σαλβαδόρ, κυριεύοντας το έθνος με φόβο, καθώς κυβερνούσαν πόλεις και δρόμους. Σήμερα, τους έχουν αφαιρέσει την ελευθερία, την επιρροή και την ατομικότητα. Και μπορεί να μην τα πάρουν ποτέ πίσω. Οι πολίτες του Ελ Σαλβαδόρ από την άλλη, λένε πως έχουν ξανά την ελευθερία να ζήσουν
Κοιτώντας στα μάτια κατά συρροή δολοφόνους στο Ελ Σαλβαδόρ
Κατά συρροή δολοφόνοι, έμποροι ναρκωτικών και γκάνγκστερ, κατηγορούνται ότι κάποτε κρατούσαν όμηρο το Ελ Σαλβαδόρ, κυριεύοντας το έθνος με φόβο, καθώς κυβερνούσαν πόλεις και δρόμους. Σήμερα, τους έχουν αφαιρέσει την ελευθερία, την επιρροή και την ατομικότητα. Και μπορεί να μην τα πάρουν ποτέ πίσω. Οι πολίτες του Ελ Σαλβαδόρ από την άλλη, λένε πως έχουν ξανά την ελευθερία να ζήσουν
Κατά συρροή δολοφόνοι, έμποροι ναρκωτικών και γκάνγκστερ, κατηγορούνται ότι κάποτε κρατούσαν όμηρο το Ελ Σαλβαδόρ, κυριεύοντας το έθνος με φόβο, καθώς κυβερνούσαν πόλεις και δρόμους. Σήμερα, τους έχουν αφαιρέσει την ελευθερία, την επιρροή και την ατομικότητα. Και μπορεί να μην τα πάρουν ποτέ πίσω. Οι πολίτες του Ελ Σαλβαδόρ από την άλλη, λένε πως έχουν ξανά την ελευθερία να ζήσουν
Κατά συρροή δολοφόνοι, έμποροι ναρκωτικών και γκάνγκστερ, κατηγορούνται ότι κάποτε κρατούσαν όμηρο το Ελ Σαλβαδόρ, κυριεύοντας το έθνος με φόβο, καθώς κυβερνούσαν πόλεις και δρόμους. Σήμερα, τους έχουν αφαιρέσει την ελευθερία, την επιρροή και την ατομικότητα. Και μπορεί να μην τα πάρουν ποτέ πίσω. Οι πολίτες του Ελ Σαλβαδόρ από την άλλη, λένε πως έχουν ξανά την ελευθερία να ζήσουν
Το φως του ήλιου εισχωρεί στο σπηλαιώδες κτίριο. Η πανύψηλη οροφή και το γυαλισμένο δάπεδο δίνουν την αίσθηση σιδηροδρομικού σταθμού ή υπόστεγου αεροπλάνων. Αλλά ο αέρας είναι ακίνητος και έντονα κλειστοφοβικός. Κατά μήκος των μακρών πλευρών της αίθουσας υπάρχουν μεγάλα χτιστά κλουβιά, το καθένα από τα οποία περιέχει δεκάδες άνδρες που κοιτάζουν έξω. Αυτό είναι το Cecot – το Κέντρο Τρομοκρατικού Περιορισμού του Ελ Σαλβαδόρ – κάτι παραπάνω από μια σκληρή φυλακή και οι άνδρες είναι γνωστοί ως οι «χειρότεροι των χειρότερων».
Κατά συρροή δολοφόνοι, έμποροι ναρκωτικών και γκάνγκστερ, κατηγορούνται ότι κάποτε κρατούσαν όμηρο το Ελ Σαλβαδόρ, κυριεύοντας το έθνος με φόβο, καθώς κυβερνούσαν πόλεις και δρόμους. Σήμερα, τους έχουν αφαιρέσει την ελευθερία, την επιρροή και την ατομικότητα. Και μπορεί να μην τα πάρουν ποτέ πίσω.
Καθένας τους φοράει ένα απλό λευκό T-shirt και ένα σορτσάκι. Ορισμένοι φορούν λευκές κάλτσες και σανδάλια. Τα κεφάλια τους είναι ξυρισμένα και μερικοί έχουν τατουάζ που καλύπτουν τα πρόσωπά τους. Πολλοί στέκονται με αυτοπεποίθηση, ακόμη και προκλητικά, με τα χέρια σταυρωμένα σε απόσταση λίγων μέτρων από τα κάγκελα που φτάνουν από το δάπεδο μέχρι την οροφή, προσπαθώντας να δουν καλύτερα. Άλλοι κάθονται σταυροπόδι και ακίνητοι στις τετραώροφες μεταλλικές κουκέτες που παρατάσσονται στα κελιά. Και άλλοι πάλι βρίσκονται στο πίσω μέρος, κοιτάζοντας προς τα κάτω ή μακριά, φορώντας μάσκες προσώπου, σαν να θέλουν να αποφύγουν να τους δει η κάμερα ή να τραβήξουν τα βλέμματα, σχεδόν ντροπιασμένοι.
Το CNN εξασφάλισε αποκλειστική πρόσβαση στη φυλακή και ιδιωτική ξενάγηση κι έγινε έτσι ο πρώτος μεγάλος αμερικανικός ειδησεογραφικός οργανισμός στον οποίο επετράπη η είσοδος στο Cecot στα τέλη του περασμένου μήνα. Άνοιξε πριν από λιγότερο από δύο χρόνια και αποτελεί ήδη ένα εμβληματικό χαρακτηριστικό του «νέου Ελ Σαλβαδόρ» του προέδρου Ναγίμπ Μπουκέλε. Υπό την ισχυρή διακυβέρνησή του, το κεντροαμερικανικό έθνος έχει μεταμορφωθεί. Κάποτε η «πρωτεύουσα των δολοφονιών» του κόσμου, είναι τώρα πολύ πιο ασφαλής και η οικογενειακή ζωή και οι επιχειρήσεις έχουν επιστρέψει στους δρόμους. Όμως η ανελέητη εκκαθάριση αυτών των δρόμων και η αδυσώπητη μεταχείριση των μελών των συμμοριών έχουν προκαλέσει την οργή και την ανησυχία των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες έχουν καταδικάσει το Cecot ως απάνθρωπο και απαράδεκτο.
Η σκληρή μεταχείριση των ανδρών είναι εμφανής σε όλη την έκταση του Cecot. Καθένα από τα περισσότερα από 20 ομαδικά κελιά στον τομέα 4 είναι κατασκευασμένο για να φιλοξενεί 80 περίπου κρατούμενους. Τα μόνα έπιπλα είναι πολυεπίπεδες μεταλλικές κουκέτες, χωρίς σεντόνια, μαξιλάρια ή στρώματα. Υπάρχει μια ανοιχτή τουαλέτα, μια τσιμεντένια λεκάνη και ένας πλαστικός κουβάς για το πλύσιμο και μια μεγάλη κανάτα για το πόσιμο νερό. Τα κελιά είναι σχολαστικά καθαρά – μια σκόπιμη και έντονη αντίθεση με τις βρόμικες και άθλιες φυλακές του παρελθόντος του Ελ Σαλβαδόρ.
Οι άνδρες βρίσκονται μέσα σε αυτά τα κελιά για 23½ ώρες την ημέρα. Δεν εργάζονται. Δεν τους επιτρέπονται βιβλία ή τράπουλα ή γράμματα από την οικογένεια. Πιάτα με φαγητό στοιβάζονται έξω από τα κελιά τις ώρες των γευμάτων και τραβιούνται μέσα από τα κάγκελα. Δεν σερβίρεται ποτέ κρέας. Η 30λεπτη καθημερινή ανάπαυλα είναι απλώς η έξοδος από το κελί στον κεντρικό διάδρομο για ομαδική άσκηση ή ανάγνωση της Βίβλου.
Δεν υπάρχει ιδιωτικότητα εδώ, ούτε ίχνος θαλπωρής. Ένοπλοι μασκοφόροι φρουροί παρέχουν συνεχή επιτήρηση και οι υπάλληλοι της φυλακής λένε ότι τα φώτα είναι αναμμένα 24 ώρες το 24ωρο. Υπάρχει μια στοιχειωμένη ησυχία καθώς τα κούφια βλέμματα των κρατουμένων συναντούν το περίεργο βλέμμα της δημοσιογραφικής ομάδας του CNN. Υπάρχει ένα κενό στα μάτια κάποιων από αυτούς, ένα εκνευριστικό κενό που υποδηλώνει ότι οι ψυχές τους έχουν φύγει, αφήνοντας πίσω τους απλά κουφάρια.
Η στέρηση είναι εσκεμμένη, μια απόκλιση από την εποχή πριν από τον Μπουκέλε, όταν οι κρατούμενοι έλεγαν ότι έτρωγαν καλύτερα από τους πολίτες. «Τώρα, εδώ, αυτό που παίρνουν για πρωινό είναι φασόλια, τυρί ή ένα μείγμα από ρύζι και φασόλια, ίσως μπανάνα και ένα φλιτζάνι καφέ ή atole (ένα ποτό με βάση το καλαμπόκι)», λέει ο διευθυντής του Cecot, Μπελαρμίνο Γκαρσία, καθώς κάνει την ξενάγηση. «Το μεσημεριανό γεύμα, είναι ρύζι, ζυμαρικά και ένα ποτό. Το δείπνο είναι το ίδιο με το πρωινό. Κρέας δεν υπάρχει εδώ, κοτόπουλο δεν υπάρχει εδώ, ειδικά μενού δεν υπάρχουν για κανέναν».
Εκτός πολέμου, δεν υπάρχει θανατική ποινή στο Ελ Σαλβαδόρ, αλλά δεν υπάρχει επίσης καμία πρόθεση ότι αυτοί οι άνδρες θα αφεθούν ποτέ ελεύθεροι. Ο Γκουστάβο Βιλατόρο, υπουργός Δημόσιας Ασφάλειας του Ελ Σαλβαδόρ, προσφέρει μια ωμή αξιολόγηση της προσέγγισης της κυβέρνησης απέναντι στα μέλη των συμμοριών. «Πιστεύουμε στην αναμόρφωση, αλλά μόνο για τους κοινούς εγκληματίες», λέει, κάνοντας διάκριση μεταξύ των λεγόμενων «συνεργατών» των συμμοριών και των μελών των συμμοριών.
«Κάποιος που κάθε μέρα σκοτώνει ανθρώπους, κάθε μέρα βιάζει τα κορίτσια μας, πώς μπορείς να του αλλάξεις γνώμη; Δεν είμαστε ηλίθιοι», προσθέτει. «Στις ΗΠΑ, φανταστείτε έναν κατά συρροή δολοφόνο στην πολιτεία σας, στην κοινότητά σας να αφήνεται ελεύθερος από έναν δικαστή … πώς θα αισθανόσασταν ως πολίτης; Δεν έχουμε στοιχεία ότι κάποιος μπορεί να αλλάξει το μυαλό ενός κατά συρροή δολοφόνου … και έχουμε περισσότερους από 40.000 κατά συρροή δολοφόνους στο Ελ Σαλβαδόρ – τα μέλη αυτών των οργανώσεων συμμοριών», λέει.
«Ήθελα να γίνω συμμορίτης»
Το CNN ζήτησε να μιλήσει με έναν κρατούμενο και οι υπάλληλοι της φυλακής απομάκρυναν τον 41χρονο Μάρβιν Βάσκεζ από ένα ομαδικό κελί. Ο αρχηγός της κλίκας MS-13 δηλώνει πρόθυμος να μιλήσει, έστω και μόνο για να αποθαρρύνει τους νέους να μην ακολουθήσουν τους τρόπους του. Όταν τον συναντά η δημοσιογραφική ομάδα του CNN βρίσκεται ήδη καθισμένος σε μια καρέκλα σε έναν πλευρικό διάδρομο με τσιμεντένιο τοίχο, μακριά από τα μάτια των άλλων κρατουμένων. Τα χέρια και οι αστράγαλοί του είναι αλυσοδεμένοι, καθώς δύο φρουροί – με πολεμική εξάρτηση από την κορυφή ως τα νύχια – στέκονται από πάνω του, ο ένας απέναντι στον άλλο.
Ο Βάσκεζ λέει ότι μεγάλωσε στο Λος Άντζελες και μιλάει τέλεια αγγλικά με ήρεμη αυτοπεποίθηση. Αφηγείται τη ζωή που τον οδήγησε εδώ με μια ευκολία που διαψεύδει τη βιαιότητα των λόγων του. «Κάποιοι άνθρωποι ήθελαν να γίνουν δικηγόροι, αστυνομικοί, στρατιώτες», μας λέει. «Εγώ ήθελα να γίνω συμμορίτης. Και ήθελα να πετύχω ό,τι έβαζα στο μυαλό μου. Και μέχρι αυτή τη στιγμή, νομίζω ότι πέτυχα ό,τι ήθελα να πετύχω». Ο Βάσκεζ, ο οποίος φυλακίστηκε πριν από τον Μπουκέλε, λέει ότι εντάχθηκε στους MS-13 από μικρός, ανεβαίνοντας στην ιεραρχία. Δημιούργησε μάλιστα τη δική του κλίκα, τους «Crazy Criminals», που τώρα έχει τατουάζ στην πλάτη του, αφού επέστρεψε στο Ελ Σαλβαδόρ.
Ερωτηθείς για τα εγκλήματά του, είναι ανατριχιαστικά αντικειμενικός. «Ληστεία, δολοφονία, κάνεις αυτό που πρέπει να κάνεις για να επιβιώσεις», λέει με έναν ελαφρύ ανασήκωμα των ώμων. «Σκότωσες ανθρώπους;» τον ρωτούν, και απαντά χωρίς δισταγμό: «Ναι. Αυτή είναι η ζωή των συμμοριών». Ενώ εκφράζει τη λύπη του που μπήκε ποτέ σε συμμορία, η εκτίμησή του για τα θύματά του είναι τόσο άνετη όσο και το ύφος του. «Δεν ξέρω καν πώς να σας πω πόσα», λέει. «Δεν σκεφτόμαστε πόσους πρέπει να σκοτώσουμε. Απλά κάνουμε αυτό που πρέπει να κάνουμε για να επιβιώσουμε». Παραδέχεται ότι μπορεί να είναι «τουλάχιστον 20 με 30», αν και δεν είναι σίγουρος για τον ακριβή αριθμό.
Θυμάται ότι «ανατίναξε» ένα αυτοκίνητο γεμάτο ανθρώπους στις ΗΠΑ, παραδεχόμενος ότι είναι «πιθανό» να μην επέζησαν. Αναλογιζόμενος τη ζωή στο Cecot, λέει με μια αποστασιοποιημένη αποδοχή: «Πιθανώς δεν είναι πεντάστερο ξενοδοχείο, αλλά αυτό είναι για εμάς. Σου δίνουν το φαγητό τρεις φορές την (ημέρα). Σου δίνουν κάποια προγράμματα. Έχεις τη δυνατότητα να κάνεις γυμναστική. Κάποια προγράμματα της εκκλησίας ή της θρησκείας επίσης. Αλλά ξέρετε, έτσι είναι τα πράγματα. Πρέπει να συνηθίσουμε αυτό που πρέπει να συνηθίσουμε εδώ. Δεν υπάρχει επιλογή για μας. Κάναμε κακά πράγματα. Το πληρώνουμε με τον σκληρό τρόπο, κάνοντας φυλακή».
Καθώς η συζήτηση με τον Βάσκεζ τελειώνει, οι φρουροί κινούνται γρήγορα για να τον απομακρύνουν. Ο επικεφαλής της φυλακής Γκαρσία θέλει να τονίσει το θέμα. «Όπως μόλις παρατηρήσατε, λένε με τόσο κυνικό τρόπο: Ναι, έχω σκοτώσει, έκανα αυτό, έκανα εκείνο», λέει. «Αυτό που έχουμε εδώ είναι το χειρότερο από τα χειρότερα».
Παρατηρητήρια, ηλεκτροφόροι φράχτες και ένοπλοι φρουροί
Μέλη διαφορετικών συμμοριών στεγάζονται σκόπιμα μαζί. Μπροστά από ένα κελί, ένας αξιωματικός διατάζει τους κρατούμενους να βγάλουν τα πουκάμισά τους. Το κάνουν ήρεμα και αμέσως, αποκαλύπτοντας τα τατουάζ της MS-13 και του Barrio 18 – ορκισμένοι εχθροί έξω από αυτό το μέρος, αναγκαστικοί συγκάτοικοι μέσα.
Για όποιον διαπράττει «σοβαρά αδικήματα» εναντίον άλλων κρατουμένων ή του προσωπικού, τον περιμένει η απομόνωση – τσιμεντένια κελιά που κρατούν τους κρατούμενους έως και 15 ημέρες. Τα δωμάτια είναι κατάμαυρα, εκτός από μια μικρή τρύπα στο ταβάνι, δύο ορόφους ψηλότερα, που αφήνει να μπει ένα κομμάτι φως. Μια τσιμεντένια λεκάνη, μια τουαλέτα και μια τσιμεντένια πλάκα για κρεβάτι είναι η μόνη επίπλωση. Τα γεύματα περνούν μέσα από μια σχισμή στην πόρτα.
Οι κρατούμενοι δεν εγκαταλείπουν ποτέ τους τομείς τους. Οι παράπλευρες αίθουσες από σκυρόδεμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για νομικές διαβουλεύσεις και δικαστικές ακροάσεις μέσω βίντεο. Ιατρικό προσωπικό που παρέχει οποιαδήποτε θεραπεία χρειάζεται, και πάλι επιτόπου.
Σύμφωνα με τους κανόνες δεν επιτρέπονται επισκέψεις από την οικογένεια ή τους φίλους. Όποιος φτάνει στη φυλακή παραδίδει όλα τα προσωπικά του αντικείμενα και υποβάλλεται σε σωματικό έλεγχο και ηλεκτρονικό σκανάρισμα για τυχόν λαθραία αντικείμενα. Χίλιοι ένοπλοι υπάλληλοι ασφαλείας – φρουροί, αστυνομικοί και στρατιώτες – είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν σε οποιαδήποτε απειλή από έξω ή από μέσα.
Η ίδια η φυλακή περιβάλλεται από πολλαπλούς ηλεκτροφόρους φράχτες με 19 παρατηρητήρια που περιβάλλουν τις εγκαταστάσεις, οι οποίες είναι χτισμένες απομονωμένες σε μια αγροτική περιοχή μακριά από κάθε πόλη. Τα σημεία ελέγχου ξεκινούν πριν καν φανούν τα κτίρια στον ορίζοντα, με έλεγχο των οχημάτων και εξακρίβωση της ταυτότητας. Τα σήματα των κινητών τηλεφώνων εξαφανίζονται καθώς πλησιάζεις την πανύψηλη ατσάλινη πύλη της φυλακής – τη μόνη είσοδο ή έξοδο.
Το Cecot χτίστηκε σε μόλις επτά μήνες και άνοιξε τον Ιανουάριο του 2023 για να φιλοξενήσει έως και 40.000 κρατούμενους. Για λόγους ασφαλείας ο Γκαρσία δεν αποκαλύπτει τον ακριβή πληθυσμό, αλλά παραδέχεται ότι σήμερα φιλοξενούνται εδώ μεταξύ 10.000 και 20.000 κρατούμενοι.
«Είναι πολύ ακραίο»
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης του Μπουκέλε, που κηρύχθηκε τον Μάρτιο του 2022, οδήγησε στη σύλληψη τουλάχιστον 81.000 ατόμων -περισσότερο από το 1% του πληθυσμού του Σαλβαδόρ- σε μια σαρωτική προσπάθεια για την εξάλειψη της επιρροής των συμμοριών. Ο Μπουκέλε έχει παραδεχθεί ότι κάποιοι αθώοι έχουν πιαστεί στα δίχτυα, με 7.000 από αυτούς να έχουν ήδη αφεθεί ελεύθεροι, σύμφωνα με την κυβέρνηση. Ο ίδιος και οι πολλοί υποστηρικτές του λένε ότι αυτές οι παράπλευρες απώλειες αποτελούν μέρος της δύσκολης διαδικασίας μετασχηματισμού ενός έθνους που έχει καταληφθεί από δεκαετίες διαφθοράς και βίας.
«Γιατί έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό φυλάκισης στον κόσμο;» ρώτησε ο Μπουκέλε τον Ιούνιο. «Επειδή μετατρέψαμε την πρωτεύουσα των δολοφονιών στον κόσμο στην ασφαλέστερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου. Ο μόνος τρόπος για να το πετύχουμε αυτό είναι να συλλάβουμε τους δολοφόνους … δεν έχουμε θανατική ποινή, οπότε πρέπει να τους φυλακίσουμε όλους». Στις αρχές του 2016, σε αυτή τη χώρα των μόλις έξι εκατομμυρίων κατοίκων γινόταν κατά μέσο όρο ένας φόνος κάθε ώρα. Τώρα οι κυβερνητικές στατιστικές δείχνουν ότι υπάρχουν περισσότερες ημέρες χωρίς ανθρωποκτονία παρά με μία, με συνολικά 104 δολοφονίες να έχουν αναφερθεί τους πρώτους εννέα μήνες του τρέχοντος έτους, το ένα τρίτο των οποίων ήταν οικογενειακή βία.
Οι επικριτές εντός και εκτός του Ελ Σαλβαδόρ αμφισβητούν την ακρίβεια των στοιχείων της κυβέρνησης για την εγκληματικότητα και την υποτιθέμενη επιτυχία της απέναντι στις συμμορίες. Και ακόμη και αν είναι αλήθεια, υποστηρίζουν ότι ο αυστηρός έλεγχος και η απομόνωση των κρατουμένων από το Cecot ξεπερνά τα όρια της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Η κακοποίηση ξεκινά από τον τρόπο με τον οποίο εισέρχονται στη φυλακή και τον τρόπο με τον οποίο κρατούνται μέσα … είναι πολύ ακραίο», λέει ο Χουάν Κάρλος Σάντσεζ, υπεύθυνος προγράμματος του Ιδρύματος Due Process of Law Foundation, το οποίο διεξάγει εκστρατείες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.
«Για παράδειγμα, το φαγητό ενός ατόμου που βρίσκεται υπό κρατική κράτηση -όπως στο Cecot- είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα που δεν μπορεί να στερηθεί … πρέπει να είναι μια επαρκής διατροφή γι’ αυτούς, όχι μόνο για να επιβιώσουν».
Ο Σάντσεζ προσθέτει ότι υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τη δίκαιη διαδικασία – με το Cecot να χρησιμοποιείται τόσο για τους καταδικασθέντες όσο και για εκείνους που εξακολουθούν να περνούν από το δικαστικό σύστημα – και αυτό που αποκάλεσε «καταπιεστικό έλεγχο».
«Αυτό που μας ανησυχεί περισσότερο, είναι ότι αυτοί οι κρατούμενοι εισέρχονται σε ένα σωφρονιστικό σύστημα και χάνουν κάθε επαφή με τον έξω κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της επαφής με τις οικογένειές τους … αυτό επηρεάζει και άλλους, όχι μόνο τους κρατούμενους», λέει.
«Υπό αυτές τις συνθήκες, αν ποτέ βγουν έξω, δεν θα αναμορφωθούν … θα γίνουν βάρος για το κράτος, θα βγουν άρρωστοι σωματικά, ψυχικά, θα βγουν με οργή».
Πριν καν οι δημοσιογράφοι του CNN προλάβουν να ρωτήσουν κάτι παραπάνω για τους ισχυρισμούς αυτούς, ο Γκαρσία του Cecot λέει: «Πολλά έχουν ειπωθεί για το Cecot και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά βλέπετε όλα όσα κάνουμε – ιατρική βοήθεια, διασφάλιση ότι ακολουθούνται οι δέουσες διαδικασίες … όλη η επιχείρηση βασίζεται στον αυστηρό σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Για τον ίδιο, οι αυστηροί περιορισμοί του Cecot είναι και δικαιολογημένοι και αναγκαίοι, ένα «τελευταίο εμπόδιο» μεταξύ αυτών των εγκληματιών και της κοινωνίας των πολιτών.
Μια κυβερνητική υπάλληλος επισκέπτεται για πρώτη φορά το Cecot. Μια γυναίκα γύρω στα 20, αναπολεί το δικό της παρελθόν στο Ελ Σαλβαδόρ και μια εποχή – μόλις λίγα χρόνια πριν – όπου η μεταφορά κινητού τηλεφώνου σε δημόσιο χώρο ή η παραμονή έξω μετά το σκοτάδι ήταν αδιανόητη, καθώς παραμόνευε ο κίνδυνος ληστείας ή ακόμα χειρότερων εγκλημάτων. «Μπορώ να αναπνεύσω πιο εύκολα τώρα», λέει χαμηλόφωνα καθώς επιθεωρεί τους φυλακισμένους άνδρες.
Η αποστολή του CNN ανεβαίνει σε έναν από τους πύργους παρατήρησης με θέα το Cecot, και καθώς ο ήλιος πέφτει χαμηλά, ρίχνει σκιά στο τεράστιο συγκρότημα. Οι εγκαταστάσεις απλώνονται από κάτω, με σειρές από συρματοπλέγματα, τσιμεντένιους τοίχους και επιβλητικούς πύργους φρούρησης που σβήνουν στο λοφώδες και καταπράσινο έδαφος. Χτισμένο για να κρατάει τους πιο σκοτεινούς απόηχους του παρελθόντος του Ελ Σαλβαδόρ, μοιάζει με μια απομονωμένη πόλη, έναν ξεχωριστό κόσμο, όπου οι φυλακισμένοι διαγράφονται από την κοινωνία.
Νέα ζωή έξω από τα τείχη της φυλακής
Θα μπορούσαν να μεταφερθούν και άλλοι κατάδικοι στο Cecot, διότι η καταστολή δεν έχει ακόμη τελειώσει.Το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε τη συνταγματική απαγόρευση των διαδοχικών προεδρικών θητειών υπέρ του Μπουκέλε και ο πρόεδρος έθεσε υποψηφιότητα και κέρδισε μια πρωτοφανή δεύτερη θητεία νωρίτερα φέτος. Η λεγόμενη προσωρινή κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει πλέον συμπληρώσει περισσότερα από δύο χρόνια.
Εγκαταλείποντας το αποστειρωμένο και υποτονικό εσωτερικό του Cecot, η ομάδα του CNN εντάσσεται σε μια δύναμη περίπου 2.500 αστυνομικών και στρατιωτών που περιπολούν σε μια γειτονιά του Σαν Σαλβαδόρ, η οποία έχει επισημανθεί για πιθανά απομεινάρια δραστηριότητας συμμοριών. Βαριά οπλισμένοι στρατιώτες περιηγούνται στα στενά, αμυδρά φωτισμένα σοκάκια, ενώ οι οικογένειες μέσα στα σπίτια τους κάθονται φαινομενικά ατάραχες, τρώγοντας βραδινό ή βλέποντας τηλεόραση.
Ένας άνδρας γύρω στα 50, ερωτάται πώς αισθάνεται που έχει μια τόσο επιβλητική στρατιωτική παρουσία ακριβώς έξω από την πόρτα του. Φορώντας ένα μπλουζάκι, ο Σαλβαδόρ Μολίνας λέει ότι, στην πραγματικότητα, αισθάνεται καθησυχασμένος από τους στρατιώτες, σημειώνοντας ότι αυτή η ορατή δύναμη ήταν ο λόγος για τον οποίο αισθάνεται πλέον αρκετά ασφαλής ώστε να αφήσει τους έφηβους γιους του να πάνε μόνοι τους στο σχολείο και σε κοινωνικές εξόδους.
«Βλέπω τους άνδρες (στρατιώτες) εδώ μαζί μας και ειλικρινά αυτό είναι καλό, αισθανόμαστε ασφαλείς, αυτό έλειπε πριν», λέει ο Μολίνα, ο οποίος ζει με τα αγόρια του και τη μητέρα του.
«Έχω έναν γιο στο κολέγιο και έναν άλλο στην 7η τάξη και χάρη στον Θεό, τους αφήνω να πηγαίνουν (στην τάξη) με αυτοπεποίθηση. Παλιά έπρεπε να πάω τον μικρότερο στην τάξη και τώρα πηγαίνει μόνος του με το λεωφορείο και δεν έχω τον φόβο ότι κάτι θα του συμβεί», προσθέτει.
«Από τότε που ανέλαβε ο πρόεδρος, δόξα τω Θεώ, ζούμε ήρεμα, κάτι που δεν είχαμε με τους προηγούμενους προέδρους».
Η καταστολή της βίας των συμμοριών από τον Μπουκέλε έχει συγκεντρώσει ευρεία υποστήριξη μεταξύ των Σαλβαδοριανών, ακόμη και αν οι μέθοδοί του παραμένουν διχαστικές. Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του, έχει εδραιώσει τον έλεγχο της δικαιοσύνης, έχει φιμώσει τους επικριτές και έχει παραμερίσει τους πολιτικούς αντιπάλους. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι που συνάντησε το CNN θεωρούν αυτά τα μέτρα ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση της ασφάλειας – και το Cecot έχει γίνει ένα ισχυρό σύμβολο αυτής της σκληρής κατά του εγκλήματος προσέγγισης.
Δεν μπορείς να δεις τη φυλακή από την πρωτεύουσα, και οι θορυβώδεις νυχτερινοί δρόμοι αποτελούν τρανταχτή αντίθεση με το αστραφτερό, αλλά άψυχο εσωτερικό του Cecot, όπου επικρατεί σιωπή και επιτήρηση.
Αλλά για πολλούς Σαλβαδοριανούς, αυτά πάνε μαζί. Η φυλακή όπου τα μέλη των συμμοριών χάνουν όλη τους τη δύναμη και την αυτονομία τους, τούς έχει δώσει την ελευθερία τους να ζήσουν.
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι