Πριν από 31 χρόνια, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι ηγέτες συναντήθηκαν στον Λευκό Οίκο στην Ουάσιγκτον για να υπογράψουν μια συμφωνία που πολλοί πίστευαν, ότι θα μπορούσε να αποτελέσει τον προάγγελο της ειρήνης στην περιοχή αυτή της Μέσης Ανατολής.

Η πρώτη συμφωνία του Όσλο έφερε κοντά τον Γιτζάκ Ράμπιν και τον Γιάσερ Αραφάτ. Ο πρώτος ήταν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός και ο δεύτερος ήταν ο ηγέτης της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO).

Θα ακολουθούσε μια χειραψία μεταξύ τους – μια σημαντική χειρονομία και η συμφωνία θα τους οδηγούσε στο να λάβουν και οι δύο το Νόμπελ Ειρήνης, μαζί με τον τότε Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών Σιμόν Πέρες, τον επόμενο χρόνο.

Και οι τρεις άνδρες είναι τώρα νεκροί, με τον Ράμπιν να δολοφονείται υπό συνθήκες που σχετίζονται άμεσα με τη Συμφωνία του Όσλο.

Η ειρηνευτική διαδικασία που υποτίθεται ότι θα ξεκινούσε με τη συμφωνία ήταν θνησιγενής, με το Ισραήλ να συνεχίζει την παράνομη κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών και τον παλαιστινιακό λαό να μην έχει πλησιάσει το ανεξάρτητο κράτος.

Ακολουθούν όλα όσα πρέπει να ξέρεις για την ιστορική συμφωνία και γιατί φαινομενικά απέτυχε.

Τι ήταν οι συμφωνίες του Όσλο

Η πρώτη Συμφωνία του Όσλο, γνωστή ως Όσλο Ι, υπογράφηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 1993. Η συμφωνία μεταξύ της ισραηλινής και της παλαιστινιακής ηγεσίας είδε την κάθε πλευρά να αναγνωρίζει για πρώτη φορά την άλλη. Και οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν επίσης να τερματίσουν τη σύγκρουση που διαρκούσε δεκαετίες.

Μια δεύτερη συμφωνία, γνωστή ως Όσλο ΙΙ, υπογράφηκε τον Σεπτέμβριο του 1995 και περιείχε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη δομή των οργάνων που υποτίθεται ότι θα δημιουργούσε η ειρηνευτική διαδικασία.

Οι συμφωνίες του Όσλο υποτίθεται ότι θα έφερναν την αυτοδιάθεση των Παλαιστινίων, με τη μορφή ενός παλαιστινιακού κράτους δίπλα στο Ισραήλ.

Αυτό θα σήμαινε ότι το Ισραήλ, το οποίο σχηματίστηκε στη γη της ιστορικής Παλαιστίνης το 1948 σε ένα γεγονός που οι Παλαιστίνιοι ονομάζουν Νάκμπα, θα αποδέχονταν τις παλαιστινιακές αξιώσεις για εθνική κυριαρχία.

Οι διεκδικήσεις, ωστόσο, θα περιορίζονταν μόνο σε ένα κλάσμα της ιστορικής Παλαιστίνης, ενώ το υπόλοιπο θα παρέμενε στην κυριαρχία του Ισραήλ.

Διαβασε ακομα

Από τη Γάζα στον Λίβανο, το Ισραήλ δεν σκοπεύει να σταματήσει τον πόλεμο

Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα έπρεπε να γίνουν διάφορα βήματα, συμπεριλαμβανομένης της σταδιακής απόσυρσης του ισραηλινού στρατού από τα παλαιστινιακά εδάφη που κατείχε παράνομα από το 1967 και της μεταβίβασης της εξουσίας σε παλαιστινιακή διοίκηση, εκτός από τα θέματα του τελικού καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένου του καθεστώτος της Ιερουσαλήμ (το ανατολικό μισό της οποίας είναι κατεχόμενο παλαιστινιακό έδαφος) και των παράνομων ισραηλινών οικισμών, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε μεταγενέστερη ημερομηνία.

Οι συμφωνίες οδήγησαν, λοιπόν, στη δημιουργία της υποτιθέμενης προσωρινής Παλαιστινιακής Αρχής (ΠΑ) και στη διαίρεση των εδαφών στη Δυτική Όχθη σε περιοχές Α, Β και Γ, υποδηλώνοντας το βαθμό ελέγχου που έχει η Παλαιστινιακή Αρχή σε κάθε μια από αυτές. Μέχρι σήμερα η Παλαιστινιακή Αρχή διοικεί περιορισμένα τις δύο περιοχές.

Μια τελική συνθήκη επρόκειτο να επιτευχθεί σε πέντε χρόνια – αλλά αυτό δεν συνέβη.

Ποιοι ήταν αντίθετοι με τη συμφωνία

Οι δεξιοί Ισραηλινοί δεν επιθυμούσαν να κάνουν παραχωρήσεις στους Παλαιστίνιους και δεν ήθελαν καμία συμφωνία με την PLO, την οποία θεωρούσαν «τρομοκρατική οργάνωση». Οι Ισραηλινοί έποικοι φοβούνταν επίσης ότι θα οδηγούσε στην έξωση τους από τους παράνομους οικισμούς στα κατεχόμενα εδάφη.

Στοιχεία της ακροδεξιάς ήταν τόσο αντίθετα στις συμφωνίες του Όσλο, που ο ίδιος ο Ράμπιν δολοφονήθηκε το 1995 επειδή τις υπέγραψε. Μεταξύ των ανθρώπων που είχαν απειλήσει τον Ράμπιν πριν από τον θάνατό του ήταν ο Ιταμάρ Μπεν-Γβιρ, σημερινός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ.

Διαβασε ακομα

Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή έχει αρχίσει. Η αντίδραση του Ισραήλ κρίνει το μέλλον της

Εν τω μεταξύ, παλαιστινιακές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ, προειδοποιούσαν ότι η λύση των δύο κρατών θα αναιρούσε το δικαίωμα των Παλαιστινίων προσφύγων να επιστρέψουν στα ιστορικά εδάφη που τους αφαιρέθηκαν το 1948, όταν δημιουργήθηκε το Ισραήλ.

Ο αείμνηστος διακεκριμένος Παλαιστίνιος κριτικός λογοτεχνίας και ακτιβιστής Έντουαρντ Σαΐντ ήταν μεταξύ των πιο ηχηρών επικριτών της, χαρακτηρίζοντάς την «ένα εργαλείο παλαιστινιακής υποδούλωσης, μια παλαιστινιακή Βερσαλία».

Πώς κατέρρευσαν οι συμφωνίες

Οι συμφωνίες του Όσλο γνώρισαν μια αργή πτώση, με το Ισραήλ να συνεχίζει την κατοχή παλαιστινιακών εδαφών και να αρνείται να αποσυρθεί στρατιωτικά από το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Όχθης, ενώ συνέχισε να πραγματοποιεί επιδρομές σε εδάφη που θεωρούνταν υπό την πλήρη διοίκηση της Παλαιστινιακής Αρχής.

Μετά τη δολοφονία του Ράμπιν, αρκετοί Ισραηλινοί ηγέτες που αντιτάχθηκαν στις συμφωνίες ανέβηκαν στην εξουσία, μεταξύ των οποίων ο σημερινός Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου και ο Αριέλ Σαρόν.

Μια δεύτερη ιντιφάντα από το 2000 έως το 2005 οδήγησε με τη σειρά της σε βαριές απώλειες, ιδίως από την παλαιστινιακή πλευρά, και έκανε και τις δύο πλευρές λιγότερο πρόθυμες να συμφωνήσουν να προχωρήσει η συμφωνία.

Διαβασε ακομα

Ο πραγματικός λόγος που ο Νετανιάχου δεν τερματίζει τον πόλεμο στη Γάζα

Κάθε προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών απέτυχε τη δεκαετία που ακολούθησε και οι ενδιάμεσες ρήτρες των συμφωνιών έγιναν το status quo.

Με τον πόλεμο στη Γάζα να μαίνεται τον τελευταίο χρόνο, πολλοί άνθρωποι τόσο στο Ισραήλ, όσο και στην Παλαιστίνη, πιστεύουν ότι η λύση των δύο κρατών είναι νεκρή.

Με πληροφορίες από Al Jazeera