Μεγάλη είναι η αγωνία που επικρατεί σε παγκόσμιο επίπεδο για την τύχη της Ιρανής φοιτήτριας, Ahoo Daryaee, η οποία το Σάββατο (02/11) προχώρησε σε μια θαρραλέα πράξη διαμαρτυρίας κατά του καθεστώτος που καταπατά τα δικαιώματα των γυναικών, έξω από το πανεπιστήμιο Azad στην Τεχεράνη, όπου φοιτά.

Αντιδρώντας στην παρενόχληση που αντιμετώπισε από μέλη της πολιτοφυλακής Basij, μιας ιρανικής εθελοντικής παραστρατιωτικής ομάδας, μέσα στους χώρους του πανεπιστημίου, οι οποίοι έσκισαν τη μαντίλα και τα ρούχα της επειδή «δεν τηρούσε πλήρως τους αυστηρούς κανόνες του Ιράν για το χιτζάμπ», η νεαρή έβγαλε ό,τι φορούσε, μένοντας σε δημόσια θέα μόνο με τα εσώρουχά της.

Δεδομένου ότι, μετά τη σύλληψή της, η τύχη της αγνοείται, τόσο η Διεθνής Αμνηστία στο Ιράν, όσο κι άλλες οργανώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών έχουν ξεσηκωθεί, αναφέροντας πως παρακολουθούν στενά το περιστατικό. Ωστόσο υπάρχουν καταγγελίες πως η φοιτήτρια υπέστη σωματική και σεξουαλική βία κατά τη σύλληψή της, ενώ εκφράζονται ανησυχίες για τις συνθήκες υπό τις οποίες κρατείται.

Την Κυριακή (03/11), η Διεθνής Αμνηστία του Ιράν κάλεσε για την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση της νεαρής, τονίζοντας, παράλληλα, πως πρέπει να της δοθεί το δικαίωμα να επικοινωνήσει με δικηγόρο και με την οικογένειά της.

Iran’s authorities must immediately & unconditionally release the university student who was violently arrested on 2 Nov after she removed her clothes in protest against abusive enforcement of compulsory veiling by security officials at Tehran's Islamic Azad University. 1/2 pic.twitter.com/lI1JXYsgtm

— Amnesty Iran (@AmnestyIran) November 2, 2024

«Οι καταγγελίες για ξυλοδαρμό και σεξουαλική βία κατά τη σύλληψή της πρέπει να διερευνηθούν από ανεξάρτητους και αμερόληπτους φορείς» πρόσθεσε, απαιτώντας να αποδοθούν ευθύνες στους υπεύθυνους.

Ταυτόχρονα, η Ειδική Εισηγήτρια των Ηνωμένων Εθνών για την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, Μάι Σάτο (Mai Sato), δήλωσε στο X ότι θα «παρακολουθεί στενά το περιστατικό».

I will be monitoring this incident closely, including the authorities response. #Iran https://t.co/CgEIjCKEMD

— Mai Sato (@drmaisato) November 2, 2024

Ο θάνατος της Μάσα Αμινί

Δεν είναι η πρώτη φορά που νεαρές γυναίκες εξεγείρονται ενάντια στην αυστηρή επιβολή του κώδικα ενδυμασίας, η οποία έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια μετά τις διαμαρτυρίες που προκλήθηκαν από τον θάνατο της Mahsa Amini (Μάσα Αμινί) το 2022, της Ιρανής που, μετά τον θάνατό της, αναδείχθηκε σε σύμβολο του αγώνα των γυναικών στο Ιράν ενάντια στη βία και τους περιοριστικούς νόμους για την ενδυμασία.

Η 22χρονη Κουρδικής καταγωγής από το Σακέζ, βρισκόταν στην Τεχεράνη με την οικογένειά της τον Σεπτέμβριο του 2022, όταν συνελήφθη από την αστυνομία ηθικής για «ανάρμοστη ενδυμασία», επειδή φέρεται να μην φορούσε σωστά τη μαντίλα, αφήνοντας μέρος των μαλλιών της ακάλυπτο.

Η Αμινί οδηγήθηκε στο τμήμα για να «εκπαιδευτεί» πώς θα πρέπει να φοράει σωστά το χιτζάμπ, αλλά ενώ βρισκόταν υπό κράτηση, αστυνομικοί, σύμφωνα με μαρτυρίες, τη χτύπησαν στο κεφάλι και στο σώμα, με αποτέλεσμα να πέσει σε κώμα και να διακομισθεί σε νοσοκομείο, όπου πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου του 2022.

Η αστυνομία ισχυρίστηκε ότι υπέστη καρδιακό επεισόδιο, αλλά η οικογένειά της το διαψεύδει μέχρι και σήμερα, ξεκαθαρίζοντας πως η 22χρονη ήταν απόλυτα υγιής.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Middle East Matters (MEM) (@middleeastmatters)

Κύριες μορφές αντίστασης

Ο θάνατός της Αμινί προκάλεσε οργή σε όλο το Ιράν, με ανθρώπους να διαδηλώνουν στους δρόμους και γυναίκες να αφαιρούν ή να καίνε τις μαντίλες τους ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Με διάφορους τρόπους, τα τελευταία χρόνια, πολλά νεαρά κορίτσια αλλά και μεγαλύτερες γυναίκες, δείχνουν όλο και περισσότερο ότι δεν θα ανεχτούν άλλο την καταπίεση. Οι κύριες μορφές αντίστασης περιλαμβάνουν:

• Δημόσιες Διαμαρτυρίες: Γυναίκες αμφισβητούν τους κανονισμούς ενδυμασίας, επιλέγοντας να φορούν χαλαρά το χιτζάμπ ή ακόμα και να κυκλοφορούν χωρίς αυτό, ειδικά σε μεγάλες πόλεις, ενώ πολλές κοπέλες ανεβάζουν φωτογραφίες στα social media χωρίς χιτζάμπ ως ένδειξη διαμαρτυρίας.
• Λευκές Τετάρτες (White Wednesdays): Το κίνημα που ξεκίνησε το 2017 από τη δημοσιογράφο και ακτιβίστρια Μασίχ Αλινετζάντ (Masih Alinejad) προτρέπει τις γυναίκες να φορούν λευκά μαντήλια ή ρούχα κάθε Τετάρτη, διαμαρτυρόμενες ειρηνικά κατά των περιοριστικών νόμων για το χιτζάμπ.
• Κίνημα “Girls of Revolution Street”: To 2017, η 31χρονη Βιντά Μοβαχεντ (Vida Movahed) στάθηκε πάνω σε μια εξέδρα στην οδό Enghelab (Επανάσταση) στο κέντρο της Τεχεράνης, έβγαλε τη μαντίλα της και την κούνησε στον αέρα ως ένδειξη εναντίωσης στο υποχρεωτικό χιτζάμπ. Η εικόνα της έγινε σύμβολο αντίστασης και πολλές κοπέλες ακολούθησαν το παράδειγμά της.
• Διαμαρτυρία για τον θάνατο της Αμινί (2022): Ο θάνατος της 22χρονης ενώ βρισκόταν υπό κράτηση από την αστυνομία ηθικής προκάλεσε τεράστια κύματα διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα, με πρωτοστατούσες νεαρές γυναίκες. Το σύνθημα «Γυναίκες, Ζωή, Ελευθερία» ήχησε σε όλες τις διαμαρτυρίες όπου χιλιάδες γυναίκες κατέβηκαν μαζικά στους δρόμους, αφαιρώντας ή καίγοντας τις μαντίλες τους.
• Αντίσταση και στην Εκπαίδευση: Οι διαμαρτυρίες έχουν επεκταθεί και στα πανεπιστήμια και τα σχολεία, όπου σπουδάστριες αρνούνται να φορέσουν μαντίλα ή να υποταχθούν στις επιταγές της αστυνομίας ηθικής.

Διαβασε ακομα

Ο σκληρός νόμος των Ταλιμπάν περί ηθικής: Τι απαγορεύεται σε γυναίκες και άντρες

Θύματα της αστυνομικής βίας

Εκτός από την υπόθεση του θανάτου της Μαχσά Αμινί, τον Οκτώβριο του 2022, πολλές είναι οι γυναίκες που έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της βίας που υπέστησαν από την αστυνομία ηθικής ή άλλες δυνάμεις ασφαλείας, ακριβώς επειδή θέλησαν να προχωρήσουν σε γενναίες πράξεις διαμαρτυρίας κατά του καθεστώτος που καταπατά τα δικαιώματα των γυναικών.

Η Νεγίν Αμπράχ (Nayin Abrah), μια 20χρονη από την Τεχεράνη, τραυματίστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια διαμαρτυριών για τον θάνατο της Αμινί, όταν δυνάμεις ασφαλείας προσπάθησαν να διαλύσουν το πλήθος με βία. Η Αμπράχ υπέκυψε στα τραύματά της στο νοσοκομείο λίγες ημέρες αργότερα.

Την ίδια περίοδο, η Χαντίς Νατζαφί (Hadis Najafi), μία 23χρονη πυροβολήθηκε θανάσιμα από τις δυνάμεις ασφαλείας κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας για τον θάνατο της Αμινί. Η Νατζαφί έγινε σύμβολο της αντίστασης λόγω της εικόνας της που κυκλοφόρησε ευρέως στα social media, όπου έπιανε τα μαλλιά της πριν σταθεί αντιμέτωπη με τους αστυνομικούς.

Η 16χρονη Άσρα Παναχί (Asra Panahi) δολοφονήθηκε τον Οκτώβριο του 2022, όταν αστυνομικές δυνάμεις εισέβαλαν στο σχολείο της και χτύπησαν μαθήτριες που αρνήθηκαν να τραγουδήσουν έναν ύμνο αφιερωμένο στον ανώτατο ηγέτη της χώρας.

Η οικογένειά της αναγκάστηκε να δηλώσει ότι πέθανε από καρδιακή προσβολή, παρόλο που οι πληροφορίες δείχνουν ότι ξυλοκοπήθηκε από τις δυνάμεις ασφαλείας.

Η 16χρονη Σαρίνα Εσμαϊλζαντέχ (Sarina Esmailzadeh), η οποία δημοσίευε δημοφιλή vlogs στο YouTube, ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου από τις δυνάμεις ασφαλείας κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας. Ωστόσο, οι Αρχές ισχυρίστηκαν ότι αυτοκτόνησε πηδώντας από την οροφή ενός πενταώροφου κτηρίου.

Η 17χρονη Νίκα Σακαραμί (Nika Shakarami) εξαφανίστηκε κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων τον Σεπτέμβριο του 2022, και το πτώμα της βρέθηκε ύστερα από μέρες με εμφανή σημάδια βίας. Οι Aρχές ισχυρίστηκαν ότι έπεσε από κτήριο, αλλά η οικογένειά της δήλωσε πως υπήρχαν ενδείξεις δολοφονίας, καθώς η Νίκα ήταν ενεργή στις διαδηλώσεις για την Αμινί.

Το πιο πρόσφατο, γνωστό περιστατικό θανάτου που συγκλόνισε τον κόσμο ήταν αυτό της Αρμίτα Γεραβαντάντ (Armita Geravand), μιας 16χρονης κοπέλας που μπήκε σε βαγόνι του μετρό στην Τεχεράνη τον Οκτώβριο του 2023 χωρίς μαντίλα.

Βίντεο από τις κάμερες ασφαλείας δείχνουν την Αρμίτα να μπαίνει στο τρένο, και λίγα δευτερόλεπτα μετά, να λιποθυμά. Οι Αρχές ανέφεραν ότι η 16χρονη χτύπησε το κεφάλι της λόγω πτώσης, όταν έχασε τις αισθήσεις της. Ωστόσο, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ισχυρίζονται ότι υπέστη βία από τις δυνάμεις ασφαλείας επειδή δεν φορούσε μαντίλα.

Η Αρμίτα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο σε κρίσιμη κατάσταση και έμεινε σε κώμα για αρκετές εβδομάδες, ενώ στις 28 Οκτωβρίου 2023, υπέκυψε τελικά στα τραύματά της.

Οι συνθήκες του τραυματισμού της παραμένουν, μέχρι και σήμερα, ασαφείς, αφού η κυβέρνηση απέκλεισε την πρόσβαση της οικογένειας και των φίλων της σε πληροφορίες και άσκησε πιέσεις για να αποφευχθεί η δημοσιοποίηση του περιστατικού.