Όταν η Claire Watson μετακόμισε στο Σίδνεϊ το 2022, η ενθουσιώδης δρομέας ανυπομονούσε να δοκιμάσει τον περίφημο στίβο γύρω από το τεράστιο, γραφικό Centennial Park της πόλης.

Αλλά όταν η 29χρονη πήγε να τρέξει λίγο μετά τις 6 το πρωί πριν από τη δουλειά της, έμεινε άναυδη. «Είχα ακούσει τόσα πολλά για το Centennial Park, αλλά όταν έφτασα εκεί ήταν σκοτεινά και δεν υπήρχαν φώτα, οπότε απλά γύρισα πίσω στο σπίτι», λέει η Watson. «Ως γυναίκα, ξέρω ότι δεν είναι ασφαλές να τρέχεις στο σκοτάδι».

Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στο Centennial Park. Η Claire Watson δεν μπόρεσε να βρει προσβάσιμες διαδρομές τρεξίματος φωτισμένες πριν από την ανατολή του ηλίου ή μετά το τέλος της δουλειάς της.

Δεν είναι η μόνη.

Ανασφάλεια και φόβος

Μια έρευνα του 2023 της Transport for New South Wales διαπίστωσε ότι το 59% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα ένιωθε ανασφαλές όταν περπατούσε στο σκοτάδι, σε σύγκριση με το 31% των ανδρών. Ο κακός φωτισμός εντοπίστηκε ως ο συνηθέστερος λόγος για τον οποίο οι γυναίκες αισθάνονταν γενικά ανασφαλείς.

Οι ανησυχίες για τον φωτισμό είναι τόσο διαδεδομένες που στις εκλογές για το συμβούλιο του Bayside του Σίδνεϊ που θα διεξαχθούν τον Σεπτέμβριο, ένα ανεξάρτητο ψηφοδέλτιο κάνει εκστρατεία για τη βελτίωση του φωτισμού, ώστε οι δρόμοι να γίνουν ασφαλέστεροι.

Σε όλη την Αυστραλία οι ανησυχίες για την τοπική νυχτερινή ζωή, καθώς και το κόστος, αναφέρονται ως λόγοι για τη μη φωταγώγηση δημόσιων χώρων τη νύχτα. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι η έλλειψη φωτισμού σε πάρκα, στάσεις μέσων μεταφοράς και άλλους δημόσιους χώρους μπορεί να κάνει τις γυναίκες να αισθάνονται ανασφαλείς, να περιορίζουν την εμπλοκή τους με τις κοινότητές τους, να επηρεάζουν την υγεία τους και να περιορίζουν την ελευθερία τους.

Η καθηγήτρια Nicole Kalms, του εργαστηρίου XYX Lab of gender-sensitive design του Πανεπιστημίου Monash, έχει διεξάγει έργα που ερευνούν την αίσθηση ασφάλειας των γυναικών στη Βικτώρια και τη Νέα Νότια Ουαλία. Οι εκθέσεις της Yourground διαπίστωσαν ότι ο κακός φωτισμός σε δημόσιους χώρους ήταν η κύρια ανησυχία που έθεσαν οι γυναίκες, με τις ερωτηθείσες να δηλώνουν ότι αυτό σημαίνει ότι περπατούν και ασκούνται λιγότερο, ιδίως τον χειμώνα.

Διαβασε ακομα

Γιατί φοβόμαστε το σκοτάδι

«Η εργασία μας στη Βικτώρια διαπίστωσε μάλιστα ότι πολλές γυναίκες αγόρασαν σκύλους για να αισθάνονται πιο ασφαλείς όταν γυμνάζονται τη νύχτα», λέει η Kalms. Η Kalms είναι υπέρμαχος του καλύτερου φωτισμού στους δημόσιους χώρους, αλλά λέει ότι η έρευνα έχει διαπιστώσει ότι το είδος του φωτισμού έχει σημασία.

Τα περιβάλλοντα που φωτίζονται με έντονο φως μπορεί να δημιουργούν την αίσθηση ανασφάλειας, ενώ ο φωτισμός που ενεργοποιείται με αισθητήρες προειδοποιεί τους ξένους για την παρουσία ενός πεζού. Η Kalms λέει ότι οι γυναίκες λένε ότι θέλουν μία χρυσή τομή μεταξύ του κόστους και των προβληματισμών για την άγρια φύση σχετικά με τον φωτισμό – όπως ο φωτισμός σε τμήματα των δημόσιων κήπων ή ο φωτισμός μόνο για κάποιες ώρες αντί για όλη τη νύχτα.

Αυτή είναι η προσέγγιση που έχει υιοθετήσει η πόλη της Μελβούρνης για το φωτισμό του μονοπατιού που είναι γνωστό ως Tan, στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους της Μελβούρνης. Αρχικά φωτίστηκε στο πλαίσιο των Κοινοπολιτειακών Αγώνων του 2006 αλλά αργότερα το συμβούλιο επέκτεινε τον φωτισμό και τον έκανε μόνιμο. Τώρα, ολόκληρη η διαδρομή Tan φωτίζεται κάθε μέρα, με τα φώτα να σβήνουν μεταξύ 00:00 έως 5:30 π.μ.

«Έκτοτε, έχουμε δει μια αύξηση των δρομέων και των περιπατητών που απολαμβάνουν το Tan και οι οποίοι μας λένε ότι αισθάνονται ασφαλείς όταν δραστηριοποιούνται κατά μήκος αυτής της διαδρομής», αναφέρει εκπρόσωπος του δήμου Μελβούρνης.

Για τη Watson, η έλλειψη φωτισμού στα πάρκα του Σίδνεϊ έρχεται σε αντίθεση με τη Μελβούρνη. Παραμένει βαθιά επηρεασμένη από μια σειρά φρικτών επιθέσεων και δολοφονιών γυναικών σε πάρκα της Μελβούρνης όταν ζούσε στην πόλη αυτή στα 20 της χρόνια – συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας της 22χρονης κωμικού Eurydice Dixon το 2018.

Διαβασε ακομα

Ισότητα των φύλων σε αναμονή για 1 δισ. γυναίκες και κορίτσια

Ο βελτιωμένος δημόσιος φωτισμός της Μελβούρνης σήμαινε ότι η Watson αισθανόταν πιο ασφαλής να τρέχει τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα και συχνά πήγαινε στο Tan για να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τον φωτισμό του.

«Εκεί συναντούσες φίλους. Είναι μια επιλογή για να κοινωνικοποιηθείς σε μια κεντρική τοποθεσία που δεν απαιτούσε να βγούμε έξω για να πιούμε. Μπορείς απλά να πας μια βόλτα μετά τη δουλειά, αν θέλεις». Ωστόσο, στο Σίδνεϊ, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες, η Watson δυσκολεύτηκε να βρει οπουδήποτε να τρέξει – εκτός από ένα γυμναστήριο. «Υπάρχει πάντα αυτή η σκέψη στο πίσω μέρος του μυαλού μου ότι είναι ανεύθυνο να τρέχω στο πάρκο τη νύχτα», λέει.

«Είναι απλά απογοητευτικό το γεγονός ότι το τρέξιμο, κάτι που κάνω για την ψυχική και σωματική μου υγεία, κάτι τόσο σημαντικό στη ζωή μου, είναι τόσο περιορισμένο. Πρόκειται για δημόσιους χώρους, αλλά αν εργάζεστε κατά τη διάρκεια της ημέρας, δεν μπορείτε να τους χρησιμοποιήσετε».

Ανδροκρατούμενη βιομηχανία σχεδιασμού

Δεν είναι μόνο τα πάρκα. Το περπάτημα από και προς τα μέσα μαζικής μεταφοράς, καθώς και η αναμονή σε στάσεις λεωφορείων και σιδηροδρομικούς σταθμούς, μπορεί να δημιουργούν ανασφάλεια, εάν δεν υπάρχει επαρκής φωτισμός, όπως διαπίστωσαν οι μελέτες της Kalms.

Η Lauren Streifer, διευθύνουσα σύμβουλος της Ένωσης Δημόσιων Μεταφορών Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας (PTAANZ), επισημαίνει έρευνα που δείχνει ότι μία στις πέντε γυναίκες δεν αισθάνεται ασφαλής όταν χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Εν μέρει αυτό οφείλεται στον κακό φωτισμό στους σταθμούς και τις στάσεις, καθώς και στις ελλείψεις προσωπικού εξυπηρέτησης που οδηγούν σε μεγάλες αναμονές σε περιβάλλοντα με κακό φωτισμό.

Η Streifer λέει ότι επειδή οι άνδρες παραδοσιακά κυριαρχούν στον αστικό σχεδιασμό και τον προγραμματισμό των μεταφορών, λίγα είναι τα σχέδια εκείνα που θα έκαναν τις γυναίκες να αισθάνονται ασφαλείς.

Διαβασε ακομα

Να είσαι γυναίκα στο Αφγανιστάν σημαίνει να μην φαίνεσαι και να μην ακούγεσαι

Η εταιρεία τεχνολογίας μεταφορών NEC υπολόγισε ότι μόνο το 20% των ανώτερων θέσεων στις μεταφορές στην Αυστραλία κατέχουν γυναίκες, ενώ οι γυναίκες αποτελούν μόνο το 4% των διευθύνοντων συμβούλων του κλάδου. «Είναι μεγάλο πρόβλημα, διότι γνωρίζουμε ότι η καλύτερη επιβατική κίνηση στα μέσα μαζικής μεταφοράς οδηγεί σε καλύτερα κοινωνικά αποτελέσματα για τις γυναίκες», λέει η Streifer.

Ο φωτισμός είναι σημαντικός για τη βελτίωση της αντίληψης της ασφάλειας, αλλά σύμφωνα με την Estelle Grech, πολεοδόμο στην Επιτροπή για το Σίδνεϊ, αποτελεί μία προσωρινή λύση για ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα.

«Τελικά δεν πρόκειται μόνο για το σκοτάδι. Το σκοτάδι δεν βιάζει ούτε επιτίθεται στις γυναίκες. Θα πρέπει να σχεδιάζουμε για την αυτονομία των γυναικών, γιατί θέλουμε οι γυναίκες να αισθάνονται όσο το δυνατόν πιο ελεύθερες να κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς να αλλάζουν προς τα πού πηγαίνουν, πότε πηγαίνουν ή τι φορούν» υπογράμμισε.

Με πληροφορίες από Guardian