Το αμερικανικό Σύνταγμα ρητά και κατηγορηματικά αναφέρει πως δεν επιτρέπεται σε Αμερικανό πρόεδρο να υπηρετήσει τρίτη θητεία στον Λευκό Οίκο. Όμως ο Ντόναλντ Τραμπ δεν φαίνεται να λαμβάνει σοβαρά υπόψιν του αυτή την απαγόρευση, καθώς δεν δίστασε να δηλώσει ότι «υπάρχουν μέθοδοι», με τις οποίες θα μπορούσε να διεκδικήσει μια τρίτη προεδρική θητεία, στις επόμενες αμερικανικές εκλογές.

Για να υλοποιήσει αυτή την εξαιρετικά απίθανη ιδέα, την οποία έχουν υποστηρίξει ορισμένοι σύμμαχοι του MAGA, ο Τραμπ θα πρέπει να προσπεράσει τους συνταγματικούς περιορισμούς που θέτει η 22η τροπολογία, εκμεταλλευόμενος νομικά «παραθυράκια».

Μιλώντας στην Kristen Welker του NBC News, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε μεν ότι είναι «επικεντρωμένος στο παρόν» και ότι «η διακυβέρνησή του είναι ακόμα στην αρχή», αλλά πρόσθεσε με νόημα ότι «πολλοί άνθρωποι θα ήθελαν να είμαι υποψήφιος για τρίτη θητεία» και ότι «του αρέσει να δουλεύει».

Η ερώτηση της δημοσιογράφου σχετικά με μια τρίτη θητεία του Τραμπ προέκυψε αφότου σύμμαχοι του Αμερικανού προέδρου, όπως ο πρώην σύμβουλος Στιβ Μπάνον, έθεσαν δημοσίως το ενδεχόμενο τρίτης θητείαας, με τον Μπάνον να λέει πρόσφατα στο News Nation ότι αυτός και άλλοι σύμμαχοι του Τραμπ «επεξεργάζονται» σχέδια για την υποψηφιότητά του το 2028.

«Νομίζω ότι θα έχουμε μερικές εναλλακτικές λύσεις. Ας πούμε αυτό. Θα το δούμε», είχε πει ο Μπάνον. «Δεν είμαστε προετοιμασμένοι να μιλήσουμε γι’ αυτό δημόσια, αλλά σε δύο μήνες, νομίζω ότι θα το κάνουμε».

Ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκαθάρισε ότι «δεν αστειεύεται» μιλώντας για τρίτη θητεία. Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που μιλά για το ενδεχόμενο να παραμείνει στην εξουσία περισσότερο από όσο ορίζει το Σύνταγμα.

Το είχε κάνει μιλώντας στους νομοθέτες του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος μετά την εκλογή του λέγοντας: «Υποψιάζομαι ότι δεν θα θέσω ξανά υποψηφιότητα, εκτός αν πείτε: Είναι τόσο καλός που πρέπει να σκεφτούμε κάτι άλλο». Και το έκανε ξανά μιλώντας στα μέλη της Εθνικής Ένωσης Όπλων τον Μάιο, τονίζοντας: «Είμαστε τρεις ή δύο θητείες αν κερδίσουμε;».

Σύμφωνα με την ερμηνεία του Τραμπ, η 22η τροπολογία απαγορεύει την τρίτη θητεία μόνο αφού ένας πρόεδρος υπηρετήσει δύο συνεχόμενες θητείες – πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να θέσει υποψηφιότητα για τρίτη φορά, δεδομένου ότι υπήρχε τετραετές κενό μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης θητείας του – αλλά δεν υπάρχει τίποτα στο κείμενο της 22ης τροπολογίας που να υποστηρίζει αυτή την ερμηνεία.

Μιλώντας στο NBC News, ο Τραμπ υποστήριξε ότι «υπάρχουν μέθοδοι» που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να έχει μια τρίτη θητεία. «Δεν αστειεύομαι. Δεν αστειεύομαι», είπε ο Τραμπ στην οικοδέσποινα της εκπομπής όταν ρωτήθηκε για το αν θα υπηρετήσει μια τρίτη θητεία, αλλά πρόσθεσε: «Είναι πολύ νωρίς για να το σκεφτόμαστε».

Επίσης απέφυγε να δώσει δεσμευτική απάντηση όταν ρωτήθηκε αν θα «δώσει τη σκυτάλη» στον Βανς και θα αφήσει τον αντιπρόεδρό του να τρέξει το 2028 αντί αυτού, με τον ίδιο να κατεβαίνει ως υποψήφιος αντιπρόεδρος και στη συνέχεια ο Βανς να παραιτηθεί, κάνοντας τον Τραμπ πρόεδρο. «Λοιπόν, αυτό είναι ένας τρόπος», είπε και συνέχισε: «Αλλά υπάρχουν και άλλοι. Υπάρχουν και άλλοι». Πάντως αρνήθηκε να διευκρινίσει τις άλλες «μεθόδους» που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να διανύσει μια τρίτη θητεία.

Ο Τραμπ επανήλθε στο θέμα λίγο αργότερα, όταν ρωτήθηκε στο Air Force One για τις δηλώσεις του στο NBC και ξεκαθάρισε ότι «δεν αστειεύεται» σχετικά με μια τρίτη θητεία. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη σχετική ενημέρωση του Λευκού Οίκου, ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε: «Δεν το εξετάζω αυτό, αλλά θα σας πω ότι μου έχουν ζητήσει περισσότεροι άνθρωποι να έχω μια τρίτη θητεία».

Παρά τον ισχυρισμό αυτό, αρκετές πρόσφατες δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι οι Αμερικανοί είναι δυσαρεστημένοι με πολλές από τις εκτελεστικές ενέργειες και τις περικοπές δαπανών που έχει δρομολογήσει ο Τραμπ στη δεύτερη θητεία του. Μια δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε την Κυριακή (30/03) από το CBS, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι το 64% δήλωσε ότι η κυβέρνηση δεν κάνει αρκετά για τη μείωση των τιμών, ενώ το 55% δήλωσε ότι επικεντρώνεται υπερβολικά στους δασμούς.

Όταν οι δημοσιογράφοι ρώτησαν αν αυτό θα ήταν το κατάλληλο προηγούμενο που θα μπορούσε να δημιουργηθεί, ο Τραμπ είπε: «Δεν θέλω καν να μιλήσω για τρίτη θητεία τώρα, γιατί όπως και να το δει κανείς, έχουμε πολύ χρόνο μπροστά μας. Έχουμε σχεδόν τέσσερα χρόνια μπροστά μας και αυτό είναι μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά παρόλα αυτά τόσοι πολλοί άνθρωποι λένε ότι πρέπει να ξαναβάλω υποψηφιότητα».

Μια δεύτερη επιλογή, που επίσης προωθείται από τους συμμάχους του MAGA, είναι τα δύο τρίτα των πολιτειών των ΗΠΑ να καλέσουν σε συνταγματική συνέλευση και να προτείνουν τροποποίηση. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον 38 πολιτείες εξακολουθούν να απαιτούνται για να επικυρώσουν οποιεσδήποτε αλλαγές στο Σύνταγμα.

Τα όρια της προεδρικής θητείας είναι κατοχυρωμένα στο Σύνταγμα και δεν υπάρχει σχεδόν καμία πιθανότητα να ψηφίσουν τα απαιτούμενα δύο τρίτα του Κογκρέσου και τα τρία τέταρτα των πολιτειών των ΗΠΑ για την κατάργηση της 22ης τροπολογίας.

Να σημειωθεί πως ο βουλευτής Andy Ogles είχε προηγουμένως παρουσιάσει ψήφισμα για την τροποποίηση του Συντάγματος και την άδεια στους προέδρους να υπηρετούν τρεις θητείες, αν οι δύο πρώτες δεν ήταν διαδοχικές -ανοίγοντας τον δρόμο για μια τρίτη θητεία του Τραμπ- αλλά αυτό είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτύχει. Ακόμη και αν είχε την υποστήριξη της πλειοψηφίας των νομοθετών στη Βουλή και τη Γερουσία, οι συνταγματικές τροποποιήσεις μπορούν να περάσουν μόνο με πλειοψηφία δύο τρίτων και στα δύο σώματα, κάτι που είναι εξαιρετικά απίθανο δεδομένης της μικρής πλειοψηφίας του ρεπουμπλικανικού κόμματος.

Εάν περάσουν από το Κογκρέσο, οι συνταγματικές τροποποιήσεις πρέπει επίσης στη συνέχεια να εγκριθούν από τουλάχιστον τα τρία τέταρτα όλων των πολιτειών – κάτι που επίσης είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα συμβεί σε αυτή την περίπτωση, δεδομένου ότι οι πολιτείες με δημοκρατικές πλειοψηφίες θα ήταν εξαιρετικά απίθανο να υποστηρίξουν την παροχή τρίτης θητείας στον Τραμπ.

Ο πρώην σύμβουλος του Τραμπ, Στιβ Μπάνον, δήλωσε στον Κρις Κουόμο νωρίτερα αυτό το μήνα ότι «πιστεύει ακράδαντα» ότι ο Τραμπ θα θέσει υποψηφιότητα και θα κερδίσει τον Λευκό Οίκο για τρίτη φορά το 2028.

Ερωτηθείς πώς ο Τραμπ θα παρακάμψει τα συνταγματικά όρια θητείας, ο Μπάνον απάντησε: «Το επεξεργαζόμαστε».

Τι λέει η 22η τροπολογία

Η 22η τροπολογία, όπως ισχύει σήμερα, απαγορεύει ρητά στους προέδρους να εκλέγονται για περισσότερες από δύο θητείες, αναφέροντας: «Κανένα πρόσωπο δεν θα εκλέγεται στο αξίωμα του Προέδρου περισσότερες από δύο φορές», και διευκρινίζει επίσης ότι κανείς που έχει υπηρετήσει ως πρόεδρος χωρίς να έχει εκλεγεί -όπως ένας αντιπρόεδρος που αναλαμβάνει τη θέση για περισσότερα από δύο χρόνια- δεν μπορεί να εκλεγεί περισσότερες από μία φορές.

Η 22η τροπολογία ψηφίστηκε από το Κογκρέσο το 1947 και επικυρώθηκε από τις πολιτείες το 1951, αφού ο πρόεδρος Φραγκλίνος Ντελάνο Ρούσβελτ αψήφησε τις παραδοσιακές θητείες των προηγούμενων προέδρων εκλεγόμενος τέσσερις φορές.

Ενώ ο πρόεδρος Τζορτζ Ουάσινγκτον δημιούργησε το προηγούμενο για τους προέδρους που υπηρετούσαν μόνο δύο θητείες όταν εγκατέλειψε το αξίωμά του το 1796, δεν υπήρχε τίποτα που να κωδικοποιεί επίσημα αυτά τα όρια θητείας στον ομοσπονδιακό νόμο πριν από την επικύρωση της 22ης τροπολογίας.

exorgismenos-o-trab-apeilei-ton-poutin-me-dasmous-kai-ton-ypoloipo-kosmo-me-3i-thiteia

Πώς θα μπορούσε ο Τραμπ να υπηρετήσει μια τρίτη θητεία

Ενώ η 22η τροπολογία καθιστά πολύ σαφές ότι οι πρόεδροι δεν μπορούν να εκλεγούν για τρίτη θητεία, δεν λέει ρητά ότι δεν μπορούν να υπηρετήσουν μια τρίτη θητεία, δημιουργώντας έδαφος για ορισμένα νομικά παραθυράκια που ο Τραμπ θα μπορούσε να προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί.

Σε ένα άρθρο του 1999 για τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, οι νομικοί Bruce G. Peabody και Scott E. Gant σημείωσαν ότι το Σύνταγμα δεν θα απαγόρευε ρητά ένα σενάριο όπου ένας πρόεδρος με δύο θητείες θα μπορούσε να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο χωρίς να εκλεγεί -δηλαδή με το να εκλεγεί σε μια θέση που εξακολουθεί να είναι στη σειρά διαδοχής, όπως ο αντιπρόεδρος, και στη συνέχεια να αναλάβει την εξουσία αν ο πρόεδρος παραιτηθεί ή δεν είναι σε θέση να υπηρετήσει.

Όπως υπονόησε η δημοσιογράφος του NBC News στον Τραμπ, αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε να είναι δυνατό ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς ή κάποιος άλλος σύμμαχος του Τραμπ να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος το 2028 με τον Τραμπ ως συνυποψήφιό του και στη συνέχεια, μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του, να παραιτηθεί από τη θέση του, ώστε ο Τραμπ να αναλάβει τη θέση του προέδρου.

Ο Τραμπ δεν δεσμεύτηκε για αυτό το σενάριο στην Welker, λέγοντας μόνο όταν η δημοσιογράφος ανέφερε το ενδεχόμενο: «Λοιπόν, αυτή είναι μια (μέθοδος). Αλλά υπάρχουν και άλλες. Υπάρχουν και άλλες». Αυτό το σενάριο δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ στην πράξη και θα αντιμετώπιζε σίγουρα νομικές προκλήσεις, καθώς οι επικριτές θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι συγκρούεται με τη 12η τροπολογία, η οποία ορίζει: «Κανένα πρόσωπο που δεν είναι συνταγματικά ακατάλληλο για το αξίωμα του Προέδρου δεν μπορεί να είναι επιλέξιμο για το αξίωμα του Αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών».

Όμως οι Peabody και Gant σημείωσαν ότι τεχνικά θα μπορούσε να επιτραπεί, γράφοντας ότι αν και «οι πολιτικές και λαϊκές προσδοκίες θα αποθάρρυναν» τους προέδρους από το να υπηρετήσουν μια τρίτη θητεία, «η όποια απροθυμία υπάρχει για την έγκριση μιας εκ νέου ανάληψης της προεδρίας μπορεί κάποτε να δοκιμαστεί και τελικά να ξεπεραστεί».

Τι έχει πει η γενική εισαγγελέας για την τρίτη θητεία του Τραμπ

Η γενική εισαγγελέας του Τραμπ, η Παμ Μπόντι, επιβεβαίωσε κατά τη διάρκεια της ακρόασής της για την επιβεβαίωση της θητείας της στη Γερουσία ότι ο Τραμπ δεν μπορεί να διεκδικήσει τρίτη θητεία σύμφωνα με το Σύνταγμα, όπως ισχύει σήμερα. Ερωτηθείσα αν ο Τραμπ επιτρέπεται να διεκδικήσει τρίτη θητεία το 2028, η Μπόντι απάντησε: «Όχι, γερουσιαστά, όχι εκτός αν αλλάξουν το Σύνταγμα».

Διεθνές προηγούμενο

Η επιδίωξη μιας τρίτης θητείας θα έβαζε τον Τραμπ στη σειρά με άλλους αμφιλεγόμενους παγκόσμιους ηγέτες που έχουν καταφέρει να αψηφήσουν τα όρια θητείας.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν παρέμεινε στην εξουσία το 2008 μετά τη λήξη της τελευταίας θητείας του, εκλεγόμενος αντ’ αυτού ως πρωθυπουργός -με τον στενό του σύμμαχο Ντμίτρι Μεντβέντεφ να εκτελεί χρέη προέδρου-, κατά τη διάρκεια της οποίας άλλαξε ο νόμος για να επιτρέψει μεγαλύτερες προεδρικές θητείες.

Ο Πούτιν επανήλθε στην προεδρία το 2012 και έκτοτε παραμένει στην εξουσία, υπογράφοντας νόμους το 2021 που θα τον διατηρήσουν ικανό να υπηρετήσει μέχρι τουλάχιστον το 2036.

Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ εξελέγη για τρίτη θητεία το 2023, αφού η κυβέρνησή του τροποποίησε το Σύνταγμα της Κίνας για να καταργήσει τα υφιστάμενα όρια θητείας, ανοίγοντας τον δρόμο για τον Κινέζο ηγέτη να υπηρετήσει δυνητικά ισόβια.

Με πληροφορίες από NBC News, Forbes, Axios, Washington Post, CBS

Tags