Η θεσμοθέτηση της άδειας εμμήνου ρύσεως στην Ισπανία χαιρετίστηκε ως μία ιστορική απόφαση, η οποία ήταν ικανή να αντιμετωπίσει τα μακροχρόνια ταμπού στον χώρο εργασίας γύρω από τον πόνο της περιόδου. Ωστόσο, έναν χρόνο μετά την ψήφιση του νόμου στην Ισπανία, η οποία έγινε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που εισήγαγε την άδεια περιόδου με αποδοχές, τα στοιχεία δείχνουν ότι λίγες εργαζόμενες έκαναν χρήση του νέου μέτρου.

Ειδικότερα, στους 11 μήνες από την εισαγωγή του νόμου, η άδεια λήφθηκε 1.559 φορές, σύμφωνα με στοιχεία του ισπανικού υπουργείου Εσωτερικών, Κοινωνικής Ασφάλισης και Μετανάστευσης.

«Όπως φαίνεται από τα στοιχεία, δεν υπήρξε μεγάλη χρήση της άδειας, ενώ η χρήση της σταθεροποιήθηκε μήνα με το μήνα από την εφαρμογή της», ανέφερε το υπουργείο.

Από την 1η Ιουνίου 2023 που τέθηκε σε ισχύ το μέτρο έως τις 24 Απριλίου 2024, η μέση άδεια που λήφθηκε διήρκεσε 3,03 ημέρες. Κατά μέσο όρο 4,75 άτομα έκαναν χρήση της άδειας κάθε ημέρα.

News Ο φόρος στα σουτιέν είναι διάκριση εις βάρος των γυναικών

Τα στοιχεία αντικατοπτρίζουν πόσες φορές έγινε πρόσβαση στην άδεια και όχι πόσες εργαζόμενες έκαναν χρήση της άδειας στην Ισπανία, η οποία μετρά περίπου 49 εκατομμύρια κατοίκους.

Η εφαρμογή του μέτρου έχει διχάσει τη χώρα. Ορισμένες γυναίκες κάνουν λόγο για ένα βήμα προόδου, ενώ άλλες λένε ότι πρόκειται για μία απόφαση γεμάτη αποτυχίες.

«Δεν νομίζω ότι λειτουργεί και νομίζω ότι ήταν αναμενόμενο», δήλωσε η Irene Aterido, της RedCaps, ενός δικτύου επαγγελματιών στον τομέα της υγείας που εστιάζει στην έρευνα για το φύλο και το περιβάλλον.

Όταν ψηφίστηκε πέρυσι, η νομοθεσία διαφημίστηκε ως μέσο που θα επέτρεπε στις εργαζόμενες να αντιμετωπίζουν πόνους περιόδου και να παίρνουν όσες άδειες χρειάζονται – αρκεί να έχουν την έγκριση γιατρού, με το κρατικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης να αναλαμβάνει τον λογαριασμό.

Ήταν μια ακόμα προσθήκη στις άδειες περιόδου που εκτείνονται σε όλο τον κόσμο, από την Ιαπωνία έως τη Ζάμπια, αν και ο βαθμός στον οποίο έχουν χρησιμοποιηθεί αυτές οι άδειες έχει αμφισβητηθεί.

Στην Ισπανία, η τότε υπουργός Ισότητας, Irene Montero, χαρακτήρισε τη νομοθεσία ως μέσο αντιμετώπισης ενός παραγνωρισμένου από καιρό προβλήματος. «Είναι μια ιστορική ημέρα για τη φεμινιστική πρόοδο», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πέρυσι.

Μήνες αργότερα, επανήλθε: «Σταματήστε να κάνετε την περίοδό σας αόρατη, να παίρνετε χάπια προκειμένου να εργαστείτε ή να πεθαίνετε από τον πόνο προσποιούμενες ότι δεν συμβαίνει τίποτε».

Οι περιορισμοί στη νομοθεσία

Όμως η διατύπωση της νομοθεσίας που τελικά ψηφίστηκε περιόριζε την άδεια εμμήνου ρύσεως σε όσες είχαν διαγνωσμένες παθήσεις, όπως η ενδομητρίωση, σημείωσε η Irene Aterido.

«Η άδεια εμμήνου ρύσεως έχει μια λανθασμένη ονομασία, διότι στην πραγματικότητα πρόκειται για άδεια λόγω έντονης δευτερογενούς δυσμηνόρροιας που έχει διαγνωστεί», δήλωσε η ίδια. «Αν δεν έχετε διαγνωστεί, ο οικογενειακός σας γιατρός δεν μπορεί να υπογράψει την άδεια εμμήνου ρύσεως».

Το παράδοξο είναι ότι πολλές από όσες έχουν παθήσεις όπως η ενδομητρίωση χρησιμοποιούν αντισυλληπτικά για να τις διαχειριστούν, δήλωσε η Aterido.

«Είναι σαν μαύρο χιούμορ. Πιθανότατα οι μισές ή περισσότερες παίρνουν ορμονικά φάρμακα, ώστε να μην έχουν περίοδο» είπε. «Οπότε πρόκειται για έναν παραλογισμό».

Άλλες είναι πιο θετικές. «Ο φόβος ήταν ότι θα υπήρχε μία χιονοστιβάδα αιτήσεων άδειας επειδή οι γυναίκες θα προσποιούνταν ότι πονούσαν, αλλά μετά από ένα χρόνο δεν υπήρξαν τόσες πολλές», δήλωσε η Mónica Ciria, σύμβουλος που ασχολείται με προβλήματα στον εργασιακό χώρο.

Η δική της εμπειρία πρόσβασης στην άδεια εμμήνου ρύσεως ήταν απλή, είπε, περιγράφοντάς την ως μια καλή εναλλακτική λύση για τις ημέρες ασθενείας, οι τρεις πρώτες από τις οποίες δεν πληρώνονται με τις περισσότερες συμβάσεις. «Για τις γυναίκες με επώδυνες περιόδους ή που έχουν προβλήματα με την έμμηνο ρύση, είναι μια ανακούφιση επειδή δεν πρόκειται να δουν τον μισθό τους να μειώνεται και δεν χρειάζεται να αναγκαστούν να πάνε στη δουλειά εάν δεν είναι καλά».

Διαβασε ακομα

Η πρώτη γυναικεία δημοσιογραφική ομάδα κατακτά την ανδροκρατούμενη τηλεόραση της Σομαλίας

Τα προβλήματα με την άδεια

Η Aterido, η οποία είναι επίσης η ιδρύτρια του EndoMadrid, που προσπαθεί να προστατεύσει τα δικαιώματα όσων πάσχουν από παθήσεις όπως η ενδομητρίωση, δήλωσε ότι οι γυναίκες είχαν δίκιο να ανησυχούν.

«Κάθε φορά που μια γυναίκα με ενδομητρίωση παίρνει αναρρωτική άδεια, κινδυνεύει να χάσει τη δουλειά της. Αυτή είναι η πραγματικότητα» δήλωσε. «Είναι εξαιρετικά αφελές να πιστεύει κανείς ότι στην ισπανική αγορά εργασίας μια γυναίκα με ενδομητρίωση θα ανοίξει το στόμα της για την κατάστασή της».

Στην περίπτωσή της, η διαδικασία αίτησης άδειας ήταν δύσκολη, γεγονός που υποδηλώνει έναν άλλο λόγο για τον οποίο η χρήση του μέτρου παραμένει περιορισμένη. «Δεν είναι αυτόματη η διαδικασία, πρέπει να δεις έναν γιατρό και να το ζητήσεις», δήλωσε η Aterido. «Έτσι, όταν είσαι άρρωστη και πονάς πολύ, πρέπει να σύρεις τον εαυτό σου μέχρι το κέντρο υγείας».

Η μία προσπάθειά της να ζητήσει άδεια εμμήνου ρύσεως ήταν επιτυχής, αλλά μόνο επειδή κατανόησε τη νομοθεσία και τον τρόπο διεκπεραίωσης του αιτήματος. «Ο γιατρός μου δεν το γνώριζε, οπότε έπρεπε να του το εξηγήσω».

Άλλες γυναίκες είχαν παρόμοια προβλήματα. Μια 31χρονη γυναίκα στη βόρεια Ισπανία δήλωσε στην εφημερίδα El País ότι την πρώτη φορά που ζήτησε άδεια εμμήνου ρύσεως της είπαν ότι δεν υπάρχει, ενώ τη δεύτερη φορά το προσωπικό σε ένα διαφορετικό κέντρο υγείας της είπε ότι δεν ήξερε πώς να υποβάλει το αίτημά της μέσω του συστήματος.

Η Ciria παραμένει ενθουσιώδης. «Για μένα, το πιο σημαντικό πράγμα ήταν η αναγνώριση ότι ο πόνος είναι πραγματικός», δήλωσε. «Είναι ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται να γίνει αυτό ορατό. Έδειξε ότι οι γυναίκες δεν είναι τρελές. Ας ελπίσουμε ότι και άλλες χώρες θα αρχίσουν να προσφέρουν αυτού του είδους τις άδειες».

Με πληροφορίες από Guardian