Σε ισχύ τέθηκε την Κυριακή (19) στις 11:15 (τοπική ώρα) με καθυστέρηση ωρών, η συμφωνία για την κατάπαυση πυρός στη Γάζα, η οποία περιλαμβάνει την απελευθέρωση ομήρων της Χαμάς με αντάλλαγμα Παλαιστίνιους κρατούμενους στις ισραηλινές φυλακές.

Η συμφωνία, που αποτελείται από τρεις φάσεις, έχει στόχο να επιτύχει ένα μόνιμο τέλος στον πόλεμο, ο οποίος διαρκεί εδώ και 15 μήνες και έχει στοιχίσει τη ζωή σε σχεδόν 47.000 Παλαιστίνιους, ενώ παράλληλα το Διεθνές Δικαστήριο εξετάζει καταγγελίες κατά του Ισραήλ για γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού.

Μια προηγούμενη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός τον Νοέμβριο του 2023, που προέβλεπε την απελευθέρωση 100 Ισραηλινών με αντάλλαγμα 240 Παλαιστίνιες γυναίκες και παιδιά από τις ισραηλινές φυλακές, κατέρρευσε μετά από μία εβδομάδα.

«Τα καταφέραμε να βγούμε ζωντανοί»

Οι ήχοι των βομβαρδισμών σίγησαν και οι εορτασμοί των Παλαιστινίων ακούστηκαν στη Γάζα, μετά την πολυαναμενόμενη εφαρμογή κατάπαυσης του πυρός, ύστερα από 15 μήνες πολέμου που άφησε μεγάλο μέρος του παράκτιου παλαιστινιακού θύλακα σε ερείπια.

Πριν από την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός, οι ισραηλινές δυνάμεις σκότωσαν τουλάχιστον 19 ακόμη Παλαιστίνιους και τραυμάτισαν δεκάδες άλλους την Κυριακή, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των νεκρών σε περίπου 47.000 μέσα σε 15 μήνες πολέμου. Παλαιστινιακές και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι ο πραγματικός αριθμός μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος.

Ο δημοσιογράφος του Al Jazeera, Χιντ Κούνταρι, απευθείας από τη Χαν Γιουνίς, είπε ότι οι Παλαιστίνιοι από τη νότια πόλη Ράφα περιέγραψαν την καταστροφή που προκλήθηκε από το Ισραήλ εκεί ως «τεράστια». «Δεν μπορούσαν καν να αναγνωρίσουν πού βρίσκονταν οι γειτονιές τους», είπε.

«Παρά ταύτα, οι άνθρωποι είναι πολύ χαρούμενοι. Βλέπεις όλους να χαμογελούν, να τραγουδούν, και οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι λένε: “Τα καταφέραμε να βγούμε ζωντανοί από αυτόν τον πόλεμο”».

«Η χαρά μου είναι απερίγραπτη», δήλωσε η Ομ Σάλαχ, κάτοικος της Γάζας. «Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η κατάπαυση του πυρός, μάζεψα γρήγορα τα πράγματά μου γιατί είμαι έτοιμη να πάω στην πόλη της Γάζας. Τα παιδιά μου είναι απίστευτα χαρούμενα που θα δουν τις οικογένειές μας, τους συγγενείς μας και τη γη μας», είπε στο. «Εδώ, ζούμε με φόβο και ανησυχία, αλλά στο σπίτι μας θα είμαστε χαρούμενοι και η χαρά θα επιστρέψει στις ζωές μας».

Ένας νεαρός Παλαιστίνιος δήλωσε: «Όλοι είναι χαρούμενοι, ειδικά τα παιδιά». «Ελπίζουμε ότι οι Ισραηλινοί δεν θα παραβιάσουν [την κατάπαυση του πυρός] τις επόμενες ημέρες». Πρόσθεσε ότι το μόνο που θέλει τώρα είναι να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του. «Πολλά όνειρα καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της γενοκτονίας».

Εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και διασώστες στη Γάζα εθεάθησαν επίσης να γιορτάζουν στους δρόμους. Βίντεο που μοιράστηκαν διαδικτυακά και επαληθεύτηκαν από το Al Jazeera, έδειχναν ομάδες πολιτικής προστασίας να τραγουδούν και να σχηματίζουν σήματα νίκης.

Ο δημοσιογράφος του Al Jazeera, Χάνι Μαχμούντ, απευθείας από το Νοσοκομείο Μαρτύρων Αλ Άκσα στο Ντέιρ αλ-Μπάλαχ, δήλωσε ότι «δεν έχουν αναφερθεί παραβιάσεις από τη στιγμή που τέθηκε σε ισχύ η κατάπαυση του πυρός». «Δεν υπάρχουν πια βόμβες, μαχητικά αεροσκάφη ή drones. Ο μόνος ήχος πυροβολισμών που ακούμε είναι από τους εορτασμούς στους δρόμους».

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία;

Στην πρώτη φάση, διάρκειας 42 ημερών, προβλέπεται πλήρης παύση των μαχών. Οι ισραηλινές δυνάμεις θα αποσυρθούν από τις πόλεις της Γάζας σε μια «ζώνη ασφαλείας» στα όρια της περιοχής. Οι εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ενώ η πολύ αναγκαία ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Γάζα θα αυξηθεί σημαντικά.

Διαβασε ακομα

Με μεγάλη καθυστέρηση τέθηκε σε ισχύ η εκεχειρία στη γονατισμένη Γάζα

Στη δεύτερη φάση, της οποίας η διάρκεια παραμένει ασαφής, οι εναπομείναντες ζωντανοί όμηροι θα επιστραφούν και θα υπάρξει αντίστοιχη απελευθέρωση Παλαιστίνιων κρατουμένων. Επίσης, η διάβαση της Ράφα προς την Αίγυπτο θα ανοίξει, επιτρέποντας στους ασθενείς και τραυματίες να αποχωρήσουν από τη Γάζα. Ωστόσο, δεν είναι σαφές αν η περιοχή θα επιστρέψει σε παλαιστινιακό έλεγχο.

Στην τρίτη φάση, που μπορεί να διαρκέσει χρόνια, θα γίνει ανταλλαγή σορών μεταξύ ομήρων και μελών της Χαμάς, ενώ παράλληλα θα δρομολογηθεί ένα σχέδιο ανοικοδόμησης της Γάζας. Η διεθνής κοινότητα επιθυμεί να αναλάβει τη διαχείριση της Γάζας η Παλαιστινιακή Αρχή, που έχασε τον έλεγχο της περιοχής από τη Χαμάς το 2007, αλλά το Ισραήλ έχει απορρίψει κατηγορηματικά αυτό το ενδεχόμενο.

Πώς θα λειτουργήσει η πρώτη φάση;

Σύμφωνα με τη συμφωνία, θα απελευθερωθούν συνολικά 33 όμηροι στις επόμενες έξι εβδομάδες με αντάλλαγμα περίπου 1.700 Παλαιστίνιους κρατούμενους, εκ των οποίων περίπου 1.000 προέρχονται από τη Γάζα και συνελήφθησαν μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023 βάσει νομοθεσίας που επιτρέπει κράτηση χωρίς απαγγελία κατηγοριών.

Οι πρώτοι που θα απελευθερωθούν θα είναι τρεις γυναίκες όμηροι, που ονομάζονται Ρόμι Γκόνεν, Ντορόν Στάινμπρετσερ και Έμιλι Νταμάρι, με αντάλλαγμα 95 Παλαιστίνιους κρατούμενους. Κατόπιν, ένας μικρός αριθμός Ισραηλινών ομήρων θα απελευθερώνεται κάθε Κυριακή για τις επόμενες έξι εβδομάδες. Ο αριθμός των Παλαιστίνιων που θα απελευθερώνονται θα εξαρτάται από το αν οι Ισραηλινοί όμηροι είναι πολίτες ή στρατιώτες.

Διαβασε ακομα

Λίγη εκεχειρία για 15 μήνες πολυαίμακτου πολέμου στη Γάζα

Κάποιοι από τους Παλαιστίνιους κρατούμενους που προέρχονται από τη Δυτική Όχθη και έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα κατά Ισραηλινών θα σταλούν σε τρίτες χώρες αντί να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Στη Γάζα, οι εκτοπισμένοι πολίτες θα μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα από την 7η ημέρα, ενώ θα εισέρχονται 600 φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια καθημερινά για να αντιμετωπιστεί η ανθρωπιστική κρίση. Αυτή τη στιγμή, μόνο 18 φορτηγά ημερησίως εισέρχονται στη Γάζα, ενώ ανθρωπιστικές οργανώσεις εκτιμούν ότι απαιτούνται τουλάχιστον 500 φορτηγά την ημέρα.

Τι θα γίνει μετά;

Η μετάβαση στη δεύτερη φάση της συμφωνίας, που προβλέπει πλήρη απόσυρση του Ισραήλ από τη Γάζα με εξαίρεση τη «ζώνη ασφαλείας», αναμένεται να είναι δύσκολη. Οι διαπραγματεύσεις για την εφαρμογή της θα ξεκινήσουν την 16η ημέρα (4 Φεβρουαρίου).

Το συνοριακό πέρασμα της Ράφα προς την Αίγυπτο είναι προγραμματισμένο να ανοίξει μέχρι την 42η ημέρα. Όλοι οι τραυματίες και άρρωστοι πολίτες θα πρέπει να επιτρέπεται να φύγουν, μαζί με 50 τραυματισμένους μαχητές την ημέρα. Το Ισραήλ δεσμεύεται να αποχωρήσει από την περιοχή της Ράφα το αργότερο μέχρι την 50ή ημέρα (9 Μαρτίου). Ωστόσο, παραμένουν ασαφή τα περισσότερα από τα επιμέρους ζητήματα.

Πόσο πιθανό είναι να οδηγήσει σε τερματισμό πολέμου;

Η πιθανότητα η συμφωνία να καταλήξει σε μόνιμη ειρήνη θεωρείται χαμηλή, καθώς πολλές λεπτομέρειες στις φάσεις δύο και τρία δεν έχουν οριστεί. Οποιαδήποτε παραβίαση από οποιαδήποτε πλευρά θα μπορούσε να πυροδοτήσει νέα ένταση.

Η προηγούμενη κατάπαυση του πυρός κατέρρευσε επειδή η Χαμάς δεν είχε άλλα παιδιά ή γυναίκες ομήρους να ανταλλάξει. Αυτό το σενάριο μπορεί να επαναληφθεί.

Επιπλέον, πολλοί ξένοι διπλωμάτες αμφισβητούν τη δέσμευση του Ισραήλ να αποσυρθεί πλήρως από τη Γάζα και να επιτύχει μόνιμη ειρήνη, καθώς αυτό δεν εξυπηρετεί τον δηλωμένο στόχο του Ισραήλ για πλήρη καταστροφή της Χαμάς.

Με πληροφορίες από Guardian και Al Jazeera