Η ανθρωπότητα βρίσκεται «στο χείλος του γκρεμού» να σπάσει τα φυσικά όρια της Γης και θα υποστεί τεράστιο κόστος αν δεν δράσουμε για την απώλεια της βιοποικιλότητας, προειδοποιούν οι ειδικοί.

Αυτήν την εβδομάδα, οι παγκόσμιοι ηγέτες συναντώνται στο Κάλι της Κολομβίας για τη διάσκεψη Cop16 του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα, προκειμένου να συζητήσουν τη δράση για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης. Καθώς προετοιμάζονται για τις διαπραγματεύσεις, επιστήμονες και εμπειρογνώμονες σε όλο τον κόσμο έχουν προειδοποιήσει ότι το διακύβευμα είναι μεγάλο και ότι «δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο».

«Αναμένουμε ήδη σημαντικές ζημιές και οδεύουμε προς μια κατεύθυνση που θα έρθουν περισσότερες», λέει ο Τομ Όλιβερ, καθηγητής εφαρμοσμένης οικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ. «Ανησυχώ πραγματικά ότι οι αρνητικές αλλαγές θα μπορούσαν να είναι πολύ γρήγορες» λέει.

Από το 1970, ορισμένες μελέτες εκτιμούν ότι οι πληθυσμοί της άγριας ζωής έχουν μειωθεί κατά μέσο όρο κατά 73%, ενώ τεράστιοι αριθμοί χάθηκαν και τους προηγούμενους αιώνες. Τα μεταναστευτικά περιστέρια, τα παρακίτ της Καρολίνα και οι γιγάντιες χελώνες της Floreana είναι μεταξύ των πολλών ειδών που έχει εξαφανίσει ο άνθρωπος. «Είναι ντροπιαστικό το γεγονός ότι ένα και μόνο είδος οδηγεί στην εξαφάνιση χιλιάδων άλλων», λέει ο Όλιβερ.

Η κρίση της βιοποικιλότητας δεν αφορά μόνο άλλα είδη – οι άνθρωποι βασίζονται επίσης στον φυσικό κόσμο για τροφή, καθαρό νερό και αέρα για να αναπνεύσουν. «Νομίζω ότι, σίγουρα, τα επόμενα 15 με 20 χρόνια, θα δούμε συνεχείς επισιτιστικές κρίσεις και άλλους κινδύνους που μπορεί να μας επηρεάσουν μέσω της ρύπανσης του γλυκού νερού, των πυρκαγιών και της άνθισης των φυκιών κ.ο.κ.». Ο Όλιβερ, ο οποίος συνεργάζεται με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου για τον εντοπισμό «μακροχρόνιων κινδύνων» για τον κόσμο, συμμετείχε σε μια έκθεση του 2024 που έδειξε ότι η υποβάθμιση της φύσης θα μπορούσε να προκαλέσει απώλεια 12% στο βρετανικό ΑΕΠ.

Στο χείλος του γκρεμού

Οι επιδημίες, η απώλεια εντόμων για τη γονιμοποίηση των καλλιεργειών, η κατάρρευση της αλιείας και οι πλημμύρες ήταν μεταξύ των κινδύνων που εντοπίστηκαν. Λέει ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή μαζικής εξαφάνισης με «τεράστια αβεβαιότητα ως προς το πού βρίσκονται τα ασφαλή όρια».

Οι επιστήμονες λένε ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει ωθήσει τον κόσμο στην επικίνδυνη ζώνη σε επτά από τους οκτώ δείκτες πλανητικής ασφάλειας.

Σύμφωνα με το σενάριο «business-as-usual», η απώλεια της βιοποικιλότητας θα επιταχυνθεί, με περισσότερα είδη να επιβιώνουν μόνο σε ζωολογικούς κήπους. Η περιβαλλοντική κατάρρευση οδηγεί στην ανισότητα, τις συγκρούσεις και την αδικία.

Ο Andrew Terry, διευθυντής διατήρησης και πολιτικής στη Ζωολογική Εταιρεία του Λονδίνου (ZSL), λέει: «Ήδη, έχουμε γίνει μάρτυρες περιβαλλοντικά καθοδηγούμενου λιμού στη Μαδαγασκάρη και μαζικής μετανάστευσης. Θα δούμε αυξημένες συγκρούσεις για την πρόσβαση σε πόρους που λιγοστεύουν, ιδίως σε νερό και τροφή. Θα δούμε αυξήσεις σε μείζονα προβλήματα υγείας, ιδίως λόγω της αστικής ζέστης, καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται σε αφόρητα επίπεδα και η ρύπανση αυξάνεται».

Διαβασε ακομα

Το μέλλον της ανθρωπότητας κρέμεται από μια κλωστή

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα οικοσυστήματα αρχίζουν να πλησιάζουν τα σημεία καμπής – όπου μεταπίπτουν σε μια νέα, υποβαθμισμένη κατάσταση που μειώνει περαιτέρω την ανθεκτικότητά τους. Ο Terry λέει: «Αυτό θα δει τις κάποτε πλούσιες, υγρές τροπικές περιοχές να γίνονται ξηρές σαβάνες, ή τα θερμαινόμενα ωκεάνια ρεύματα να αλλάζουν εντελώς. Εκεί θα δούμε μαζικές λειτουργικές αλλαγές που θα επηρεάσουν την ανθρωπότητα».

Σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι παρατηρούν ότι η φύση και τα είδη εξαφανίζονται μέσα σε λίγες γενιές. Ο Tonthoza Uganja είναι ειδικός στην αποκατάσταση της γης από το χωριό Yesaya στο κεντρικό Μαλάουι, μια κοινότητα που εξαρτάται από τα δάση, με τους ανθρώπους να τρώνε παραδοσιακά μανιτάρια και μούρα από το δάσος για να συντηρούνται και να χρησιμοποιούν τα δέντρα για καταφύγιο.

«Βασιζόμασταν σε ένα βιοποικιλόμορφο οικοσύστημα για να ευημερήσουμε», λέει ο Uganja, αλλά τις τελευταίες γενιές αυτή η αφθονία της φύσης έχει μειωθεί δραματικά. «Αν δείτε τις αλλαγές, είναι τεράστιες. Είναι τρελό», λέει ο Uganja, ο οποίος ολοκληρώνει το διδακτορικό του για τα γεωργικά συστήματα και την κλιματική αλλαγή στο Πανεπιστήμιο Bangor της Ουαλίας.

«Τα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων βρίσκονται στο επίκεντρο», λέει. «Χάνοντας τη βιοποικιλότητα, ουσιαστικά χάνουμε και κομμάτια του εαυτού μας ως ανθρώπινα όντα».

Δράση πριν είναι αργά

Οι επιστήμονες λένε ότι η κρίση της βιοποικιλότητας πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα μαζί με το κλίμα. Η κρίση του κλίματος καλύπτεται από τα μέσα ενημέρωσης έως και οκτώ φορές περισσότερο σε σχέση με την απώλεια της βιοποικιλότητας, αλλά ο Alexandre Antonelli, διευθυντής επιστήμης στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους του Kew στο Λονδίνο, πιστεύει ότι συντελείται μια αλλαγή.

«Όλοι οι ηγέτες εταιρειών και οι πολιτικοί με τους οποίους συνομιλώ σήμερα, από πολλές χώρες και υπόβαθρα, φαίνεται να αναγνωρίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα της ανάσχεσης της απώλειας της βιοποικιλότητας και φαίνεται να ενδιαφέρονται πραγματικά να κάνουν κάτι συγκεκριμένο γι’ αυτό. Αυτό δεν συνέβαινε πριν από πέντε χρόνια».

Διαβασε ακομα

Τι συμβαίνει πρώτη φορά στην Ιστορία και απειλεί το φαγητό μας

Για πολλούς, το Cop16 είναι μια ευκαιρία για τους παγκόσμιους ηγέτες να συναντηθούν και να συγκρίνουν τις προτεινόμενες δράσεις τους για την προστασία της βιοποικιλότητας. Μέχρι στιγμής, οι κυβερνήσεις δεν έχουν επιτύχει ποτέ κανέναν από τους αυτοεπιβαλλόμενους στόχους τους για την απώλεια της φύσης και οι ειδικοί λένε ότι αυτό πρέπει να αλλάξει επειγόντως.

Δεν υπάρχει «χρόνος για χάσιμο», λέει ο Mike Hoffman, επικεφαλής της ZSL για την αποκατάσταση της άγριας ζωής. «Δεν μπορούμε απλώς να καθόμαστε και να καταγράφουμε την απώλεια- πρέπει να δράσουμε, συνεργαζόμενοι με τις κυβερνήσεις, άλλες ΜΚΟ, τον ιδιωτικό τομέα και τις κοινότητες, για να διακόψουμε αυτή την καταστροφική πορεία».

Με πληροφορίες από Guardian